(2709 S. K. m. 5, 74) (6328 S. K. m. 5, 17, 18, 21) (5510 S. K. m. 4, 102) (4857 S. K. m. 2, 22) (7079 S. K. m. 118) (375 S. KHK Geç. m. 23, 24) (696 S. K. m. 127)
SAYI: 2022/28-S.22.39
BAŞVURU NO: 2021/11408
KARAR TARİHİ: 03/01/2022
TAVSİYE KARARI
BAŞVURAN: ….
BAŞVURUYA KONU İDARE: İçişleri Bakanlığı
BAŞVURUNUN KONUSU: Başvuranın meslek kodu değişikliği talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ: 26/06/2021
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
I. Başvuran tarafından 26/06/2021 tarihinde yapılan başvuruda özetle; 2013 yılında …. Kardeşler Güvenlik Kırt. Gıda Teks. Tar. San. ve Tic. şirketinde çevirmen/tercüman olarak göreve başladığı, işe başladığı şirketteki sözleşmede tercüman pozisyonunda görev yaptığı, 2018 yılında 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) kapsamında taşeron kadrosundan sürekli işçi kadrosuna geçmeye hak kazandığı, ilgi KHK’nın Geçici 23 ve Geçici 24. Maddelerin Uygulamasına Dair Usul ve Esaslar hakkında yönetmelik çerçevesinde müracaat yaptığı, en son çalıştığı işin niteliği olarak 8 kodunda bulunan (tercüman) diğer seçeneğini işaretlediği halde e-devletten sorgulama yaparken iş niteliğinin 1 kodunda bulunan temizlik olarak girildiğini öğrendiği, 2018 yılında müracaatı üzerine gerekli düzeltmenin yapıldığı, 2020 yılında iş niteliğiyle ilgili yine temizlik kodunun girildiğini gördüğü, 23/07/2020 tarihli dilekçeyle başvuruda bulunduğunu ve dilekçesine sözlü olarak verilen cevapta başvuru formunda temizlik görevlisi olarak başvuru yaptığının bildirildiği, başvuru formunun incelediğinde belgedeki imzanın şahsına ait olmadığını fark ettiği iddia ve ifade edilerek söz konusu iş niteliğiyle ilgili gerekli düzeltmenin yapılması talep edilmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Kurumumuzca, verilecek karara esas olmak üzere başvuru belgesinde yer alan iddiaların doğruluğunun tespiti ve eğer mümkünse ilgili idare ile başvurucu arasında muhtemel bir dostane çözümün tesisi amacı ile 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu hükümleri uyarınca inceleme ve araştırma gerçekleştirilmiştir. 6328 sayılı Kanun’un “Bilgi ve belge istenmesi” başlıklı 18’inci maddesi hükmü uyarınca Kurumumuz tarafından 27/07/2021 tarih ve …. sayılı yazı ile T.C. İçişleri Bakanlığından bilgi ve belge talep edilmiştir. T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Hukuk Müşavirliğinin 20/08/2021 tarih ve …. Sayılı cevabi yazısında;
2.1 Şikayetçinin, meslek kodu değişikliği talebi doğrultusunda dilekçeyle Şanlıurfa Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğüne başvuru yaptığı, ancak meslek kodu değişikliğinin yapılmayacağının şikayetçiye bildirildiği, bu kapsamda Şanlıurfa Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü olarak meslek kodu değişikliği konusunda herhangi bir işlem tesis edilemeyeceği,
2.2. Başvuru konusu olayla ilgili olarak şikayetçiyle yapılan unvan değişikliği talebi dilekçelerin ve belgelerin ekte gönderildiği,
2.3. Şikayetçinin bahsetmiş olduğu iddiaların doğru olmadığı, Sürekli İşçi Kadrolarına / Geçici İşçi Pozisyonlarına Geçişte Başvuru Formunun Şanlıurfa Valiliği Olur'u ile ilgili Kaymakamlıklarca personellere hazırlatıp imzalatıldığı,
2.4. Şikayetçinin sürekli işçi kadrosuna geçiş işlemi yapılmadan önceki sözleşme kapsamındaki yürüttüğü hizmet ve kadro bilgilerinin SGK Hizmet dökümü olarak ekte sunulduğu,
2.5. Şikayetçinin, hizmet dökümü, bireysel iş sözleşmesi, ihale sözleşmesi, İşçi Statüsüne Geçişte Formunun ekte sunulduğu, ayrıca bahse konu personelin Sürekli İşçi Kadrolarına / Geçici İşçi Pozisyonlarına Geçişte Başvuru Formu 'nda (8) kodunu işaretlediği,
2.6. Sürekli İşçi Kadrolarına / Geçici İşçi Pozisyonlarına Geçişte Başvuru Formunun Şanlıurfa Valiliği Olur'u ile ilgili Kaymakamlıklarca personellere hazırlatıp ilgili iş kolu maddesi seçiminin sağlandığı, bahse konu unvan değişikliğinin sehven yapıldığı ve yapılan bu yanlışlığın düzeltilerek tekrar Valilik Olur'unun alındığı iş kolunun seçiminin yapıldığı,
2.7. Şanlıurfa Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğünde personel özlük dosyalarına yazılı olarak herhangi bir müdahale yapılmadığı, bu doğrultuda soruşturma durumu yaşanmadığı,
2.8. İlgili personelin Şanlıurfa 3.Noter onaylı imza beyannamesinin ekte sunulduğu,
açıklamalarına yer verildiği görülmüştür.
3. Konuyla ilgili T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği tarafından Kurumumuza gönderilen Ek Belgelerde özetle;
3.1. Başvuran tarafından Sürekli İşçi Kadrolarına/Geçici İşçi Pozisyonlarına Başvuru Formunda en son çalıştığı işin niteliği olarak 8 kodunun (diğer) işaretlendiği,
3.2. Başvuranın, Merkez Konteyner Kent Personel Tanıtım Kartı ile Şanlıurfa İl Göç İdaresi Müdürlüğü Harran Geçici Barınma Merkezi (GBM) kartındaki görev tanımının tercüman olduğu,
3.3. Başvurana ait imza beyannamesinin Şanlıurfa 3. Noterliğinde 26/10/2020 tarihinde onaylandığı,
3.4. Şanlıurfa İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından 02/08/2019 tarihinde Valilik Makamına sunulan belgede; “İl Müdürlükleri kadrosunda sürekli işçi olarak görev yapan 186 (yüzseksenaltı) personelin, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak görevlendirmelerine kadar yeni görev yerlerinin yazıları ekinde sunulduğu şekilde değiştirilmesi hususu”nda yaptıkları başvuruda, …. T.C. Kimlik Numaralı ….’ın önceki görev yerinin Harran GBM, yeni görev yerinin İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü, unvanının ise “Tercüman” olarak belirtildiği,
3.5. Şanlıurfa Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü tarafından 07/10/2019 tarihinde Şanlıurfa İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gönderilen belgede; “İlgi sayılı yazı ile Göç İdaresi Müdürlüğünde sürekli işçi olarak görev yapan ….’ın, Valilik makamının 02/08/2019 tarih ve …. sayılı onayı ile Şanlıurfa Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü emrine geçiçi görevlendirildiğinin bildirildiği, İlgili personel …. (T.C. ….) isimli personelin 07/10/2019 tarihinde Müdürlüklerine gelerek göreve başladığı, düzenlenen Tebliğ ve Tebellüğ Belgesinin Ek’te gönderildiği” ifade edilmiştir.
3.6. Şanlıurfa Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğünce düzenlenen 07/10/2019 tarihli Tebliğ ve Tebellüğ Belgesinde; “Şanlıurfa Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğünde Tercüman olarak görev yapan …. ’ın Valilik Makamının 02/08/2019 tarih ve …. sayılı Onayı ile Şanlıurfa Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü emrine geçici görevlendirildiği, bahse konu olan görevlendirme Onayının taraflarınca kendisine tebliğ edildiği” ifade edilmiştir.
3.7. Şanlıurfa Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından 13/08/2020 tarihinde …..’a gönderilen cevabi dilekçe yazısında; “İlgide kayıtlı dilekçesinin Müdürlüklerince incelendiği, görev unvanında hata olduğu, söz konusu hatanın incelenip düzeltilmesinin talep edildiğinin anlaşıldığı,
Bu kapsamda yapılan araştırmalar sonucunda başvuru formunda, atama olurunda görev unvanının temizlik olduğunun tespit edildiği, talep edilen görev unvanı değişikliğinin uygun değerlendirilmediği” ifade edilmiştir.
3.8. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından İlgili Makama gönderilen 11/08/2021 tarihli S.G.K. Hizmet Dökümü belgesinde, …. T.C. Kimlik Numaralı ….’ya ait 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi …. sicil numarası ile tescil kaydının bulunduğunun tespit edildiği ve hizmet bilgilerinin aşağıdaki gibi olduğu ifade edilmiştir. Buna göre;
3.8.1. İlgi S.G.K. Hizmet Dökümü belgesi uyarınca; ….’nın 02/03/2013 tarihinde 2643.03 (Tercüman) meslek kodu ile …. Kardeşler Güvenlik Kırt. Gıda Teks. Tar. San. ve Tic. şirketinde göreve başladığı, 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarında 2643.03 ve 2643.10 (Tercüman) meslek kodları ile özel şirketlerde çalışmaya devam ettiği, 01/01/2018 tarihinde 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiği ve Şanlıurfa İl Göç İdaresi Genel Müdürlüğünde 9112.06 (Temizlik) meslek kodu ile işe başladığı, beş ay boyunca ilgi kod ile çalışmaya devam ettiği, altıncı aydan itibaren meslek kodunun tekrar 2643.03 (Tercüman) olarak işlendiği, 2019 yılı süresince de Tercüman olarak çalıştığı tespit edilmiştir. 2020 yılının tamamı ve 2021’in ilk altı ayında ise 9613.03 (Temizlik) meslek kodu ile olarak çalışmaya devam ettiği tespit edilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
4. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın
4.1. “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74’üncü maddesi; “... Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler. ...”
4.2. “Devletin temel amaç ve görevleri” başlıklı 5’inci maddesinde; “Devletin temel amaç ve görevleri, Türk milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır.”,
5. 14/06/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun Görevi” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.” hüküm altına alınmıştır.
6. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Kurumca verilecek idarî para cezaları” başlıklı 102’nci maddesinin 1 fıkrasının (n) bendinde; “(15/7/2016 tarihli ve 6728 sayılı Kanunun 76 ncı maddesiyle bu bendin 1/1/2018 tarihinde yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır.) “Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle diğer kanunlarda aşağıda belirtilen fiiller için idari para cezası öngörülmüş olsa dahi ayrıca bu Kanunun;…. n) (Ek: 15/7/2016-6728/51 md.) Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanır.”
7. 4857 sayılı İş Kanunu’nun
7.1. “Tanımlar” başlıklı 2’nci maddesinde; “Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren, işçi ile işveren arasında kurulan ilişkiye iş ilişkisi denir. İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddî olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir. ...”
7.2. “Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi” başlıklı 22’nci maddesinde: “İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir.
Taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilir. Çalışma koşullarında değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz”
8. 08/03/2018 tarihli ve 30354 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7079 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 118’inci maddesinin 5’inci fıkrasında; “Sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir. Bunların istihdam süreleri hiçbir şekilde sosyal güvenlik kurumlarından emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazandıkları tarihi geçemez. Özel güvenlik görevlilerinden bu madde kapsamında geçiş işlemleri yapılanlar, 5188 sayılı Kanun hükümlerine de tabi olmaya devam eder.”
9. 375 sayılı KHK’nın geçici 23’üncü maddesinde; “... ç) En son çalıştığı idare ile daha önce kamu kurum ve kuruluşlarında alt işveren işçisi olarak çalıştığı iş sözleşmelerinden dolayı bu madde ile tanınan haklar karşılığında herhangi bir hak ve alacak talebinde bulunmayacağını ve bu haklarından feragat ettiğine dair yazılı bir sulh sözleşmesi yapmayı kabul ettiğini yazılı olarak beyan etmek, . Sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir. ...” düzenlemelerine yer verilmiştir.
IV. KAMU DENETÇİSİ AV. ……’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ
10.Yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuranın iddiaları, İdarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek; Başvuruya konu edilen borç ve faiz tutarının, başvurandan tahsiline yönelik yapılan işlemlerin iptali için gerekli işlemleri makul sürede yapması hususunda Erzurum Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğüne Tavsiyede Bulunulması yönünde hazırlanan Tavsiye Karar Önerisi Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme
11. Başvuran, 1 numaralı paragrafta ayrıntılarına yer verilen başvurusunda, meslek kodunun Temizlik Personeli iş kolundan çıkarılarak Tercüman işine uygun meslek koduyla değiştirilmesini talep etmiştir.
12. T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Hukuk Müşavirliğinin alınan yazı ve eklerin incelenmesinden özetle; Sürekli İşçi Kadrolarına/Geçici İşçi Pozisyonlarına Geçişte Başvuru Formunun Şanlıurfa Valiliği Olur'u ile ilgili Kaymakamlıklarca personellere hazırlatıp imzalatıldığı, personelin Sürekli İşçi Kadrolarına/Geçici İşçi Pozisyonlarına Geçişte Başvuru Formu'nda (8) kodunu işaretlediği, bahse konu unvan değişikliğinin sehven yapıldığı ve yapılan bu yanlışlığın düzeltilerek tekrar Valilik Olur'unun alındığı iş kolunun seçiminin yapıldığı, Şanlıurfa Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğünde personel özlük dosyalarına yazılı olarak herhangi bir müdahale yapılmadığı, başvuranın Merkez Konteyner Kent Personel Tanıtım Kartı ile Şanlıurfa İl Göç İdaresi Müdürlüğü Harran Geçici Barınma Merkezi (GBM) kartındaki görev tanımının tercüman olduğu, Şanlıurfa İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından 02/08/2019 tarihinde Valilik Makamına sunulan belgede ….. T.C. Kimlik Numaralı ….’ın önceki görev yerinin Harran GBM, yeni görev yerinin İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü, unvanının ise “Tercüman” olarak belirtildiği, ilgili İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğünce düzenlenen 07/10/2019 tarihli Tebliğ ve Tebellüğ Belgesinde; “Şanlıurfa Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğünde Tercüman olarak görev yapan ….’ın Valilik Makamının 02/08/2019 tarih ve …. sayılı Onayı ile Şanlıurfa Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü emrine geçici görevlendirildiği”nin ifade edildiği anlaşılmıştır. İlgi S.G.K. Hizmet Dökümü belgesi uyarınca; ….’nın 02/03/2013 tarihinde 2643.03 (Tercüman) meslek kodu ile …. Kardeşler Güvenlik Kırt. Gıda Teks. Tar. San. ve Tic. şirketinde göreve başladığı, 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarında 2643.03 ve 2643.10 (Tercüman) meslek kodları ile özel şirketlerde çalışmaya devam ettiği, 01/01/2018 tarihinde 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiği ve Şanlıurfa İl Göç İdaresi Genel Müdürlüğünde 9112.06 (Temizlik) meslek kodu ile işe başladığı, beş ay boyunca ilgi kod ile çalışmaya devam ettiği, altıncı aydan itibaren meslek kodunun tekrar 2643.03 (Tercüman) olarak işlendiği, 2019 yılı süresince Tercüman olarak, 2020 yılının tamamı ve 2021’in ilk altı ayında ise 9613.03 meslek kodu ile ifade edilen Temizlik İşçisi olarak çalışmaya devam ettiğinin göründüğü tespit edilmiştir.
13. Başvuru dosyası içeriğinden hareketle uyuşmazlığın 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen personelin meslek kodunun nasıl belirleneceği veya değiştirilip değiştirilemeyeceği noktasında toplandığı görülmektedir.
14. Öncelikle belirtmek gerekir ki meslek kodları Türkiye İş Kurumu tarafından Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nün “Milli meslek sözlüklerinin hazırlanması ve kullanılması” yönündeki önerileri baz alınarak uluslararası mesleki sınıflama sistemi olan ISCO-88 (International Standard Classification of Occupational) ile uyumlu olarak belirlenen meslek unvanların sınıflandırılmasına yarayan kod sistemidir. Söz konusu kod sistemi ulusal iş gücü piyasasında yer alan mesleklere ilişkin verilerin etkin bir şekilde toplanabilmesi ve toplanan bu verilerden yola çıkarak ulusal meslek standartlarının oluşturulması, iş gücü piyasasının meslekler açısından ne şekilde bir yapıya sahip olduğunun belirlenmesi ve iş gücü piyasasına ilişkin politika üretiminde kullanılmaktadır.
15. İşverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen sigortalı işe giriş bildirgelerinde ve aylık prim ve hizmet belgelerinde meslek kodunun girildiği bölümlere işverenler çalıştırdıkları sigortalı için geçerli olan kodu girmekte ve sigortalılara ilişkin işverenlerce girilen meslek kodları Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kayıt altına alınmaktadır.
16. Meslek kodlarının uygulamadaki pratik amacını ise çalışanın mesleği ile uyumlu olarak SGK primi yatırılıp yatırılmadığının tespit edilmesi oluşturmaktadır. Nitekim 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun “Kurumca verilecek idari para cezaları” başlıklı 102’nci maddesinin (n) bendinde; “Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacağı” hükmünü amirdir.
17. 7079 sayılı Kanun’un 118’inci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan “Sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir.” hükmüne istinaden sürekli işçi kadrosuna geçiş aşamasında da düzeltilemeyeceği ifade edilmekte ise de Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının, 24/12/2018 tarih ve …. sayılı yazısında; “Alt işveren işçilerinin kamuda istihdamına ilişkin çalışmaların tamamlandığı, 24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 127 inci maddesiyle, 27/06/1986 tarihli belirtilen kamu kurum ve kuruluşlarında 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve diğer mevzuat hükümleri uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından çalıştırılanların sürekli işçi kadrolarına veya mahalli idare şirketlerinde işçi statüsüne geçirilmesine ilişkin hususların düzenlendiği, geçiş aşamasından sonra ilgili kurum kuruluşlarınca işlemlerin yürütülmesi gerektiği” ifade edilmiştir. Bununla birlikte 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi” başlıklı 22’nci maddesi de işaret edilerek, “Tarafların aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebileceği, çalışma koşullarında değişikliğin geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamayacağı” vurgulanmıştır.
18. 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 23’üncü maddesinin beşinci fıkrasında; “Sürekli işçi kadrolarına geçirilenlerin birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilecekleri” belirtilmektedir.
19. Meslek kodlarının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kaydının tutulduğu; çalışılan iş için uygun olan meslek kodunun seçilmesi ve görev değişikliği, terfi gibi durumlarda sistem üzerinde güncellemenin yapılmasından işverenin sorumlu olduğu, başvuruya konu olayda işverenin; idare olmasından dolayı, idarenin işyerinde fiilen yapılan işe uygun meslek adı ve kodunu bildirilmesi ile sorumlu olduğu, aksi halde; 27/10/2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliğ ile meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren işverenlere yönelik idari para cezası uygulamasına tabi olacağı görülmektedir.
20. Nitekim konuyla ilgili olarak Kurumumuzun 09/07/2019 tarihli ve 2019/861 başvuru numaralı kararında ilgili idare tarafından “...sürekli işçi kadrolarına geçiş sürecinde ilgilinin meslek kodunun en son yürüklükteki Personele Dayalı Özel Hizmet Alımı Teknik Şartnamesinin Destek Personeli kısmında istihdam edildiğinden Destek Personeli (9112.01) olarak meslek kodunun girildiği bununla birlikte başından itibaren başvuranın diyetisyen olarak görev yaptığı” bilgisinin verildiği başvuru hakkında da “Başvuranın meslek kodu ile fiilen yaptığı işin birbirine uygun hale getirilmesi hususunda” ilgili rektörlüğe Tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.
21. Somut olayda, başvuranın ve idarenin sunmuş olduğu belgeler incelendiğinde, idare tarafından bahse konu unvan değişikliğinin sehven yapıldığı ve yapılan bu yanlışlığın düzeltilerek tekrar Valilik Olur'unun alındığı iş kolunun seçiminin yapıldığı belirtilmiş olsa da; başvuranın Merkez Konteyner Kent Personel Tanıtım Kartı ile Şanlıurfa İl Göç İdaresi Müdürlüğü Harran Geçici Barınma Merkezi (GBM) kartındaki görev tanımının tercüman olduğu, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğince verilen Tercümanlık Sertifikasına sahip olduğu, Sürekli İşçi Kadrolarına/Geçici İşçi Pozisyonlarına Başvuru Formundan ortaokul mezunu olduğunun anlaşıldığı, yine ilgi Formda en son çalıştığı işin niteliği olarak Temizlik işini ifade eden “1” numarasının değil Diğer olarak belirtilen “8” numarasının işaretlendiği, Şanlıurfa İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından 02/08/2019 tarihinde Valilik Makamına sunulan belgede başvuranın önceki görev yerinin Harran GBM, yeni görev yerinin İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü, unvanının ise Tercüman olarak belirtildiği, yine ilgili Müdürlükçe düzenlenen 07/10/2019 tarihli Tebliğ ve Tebellüğ Belgesinde; “Şanlıurfa Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğünde Tercüman olarak görev yapan ….’ın Valilik Makamının 02/08/2019 tarih ve …. sayılı Onayı ile Şanlıurfa Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü emrine geçici görevlendirildiği”nin ifade edildiği, başvuranın SGK Hizmet dökümü incelendiğinde 02/03/2013 tarihinde 2643.03 (Tercüman) meslek kodu ile …. Kardeşler Güvenlik Kırt. Gıda Teks. Tar. San. ve Tic. şirketinde göreve başladığı, 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarında 2643.03 ve 2643.10 (Tercüman) meslek kodları ile özel şirketlerde çalışmaya devam ettiği, 01/01/2018 tarihinde 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiği ve Şanlıurfa İl Göç İdaresi Genel Müdürlüğünde 9112.06 (Temizlik) meslek kodu ile işe başladığı, beş ay boyunca ilgi meslek kodu ile çalıştığı, itiraz etmesi üzerine altıncı aydan itibaren meslek kodunun tekrar 2643.03 (Tercüman) olarak işlendiği ve 2019 yılı süresince ilgili kod ile Tercüman olarak çalıştığı, 2020 yılının tamamında ve 2021’in ilk altı ayında ise 9613.03 (Temizlik) meslek kodu ile çalışmaya devam ettiğinin göründüğü tespit edilmiştir.
22. Bu haliyle, başvuranın istihdam edildiği iş kolu ile meslek kodu arasında uyumsuzluğun olduğu, mevzuata göre idarenin işçiyi hangi iş kolunda istihdam ediyorsa o iş kolunda kadroya geçirmesi gerektiği, çalışılan iş için uygun olan meslek kodunun seçilmesi ve görev değişikliği, terfi gibi durumlarda sistem üzerinde güncellemenin yapılmasından işverenin sorumlu olduğu ve idarenin işyerinde fiilen yapılan işe uygun meslek adı ve kodunu bildirilmesi ile sorumlu olduğu sonucuna ulaşılmakla birlikte idarenin başvuranın meslek kodu bildirimine ilişkin eylem ve işlemlerinde hukuka ve hakkaniyete uyarlık bulunmamıştır.
23. Ayrıca, başvuranın 01/01/2018 yılında 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) kapsamında taşeron kadrosundan sürekli işçi kadrosuna geçmeye hak kazanan personellere imzalatılan 2018 tarihli Sürekli İşçi Kadrolarına Başvuru Formu’ndaki imzanın kendisine ait olmadığı iddiasından bahisle, başvurana ait imza beyannamesinin Şanlıurfa 3. Noterliğinde 26/10/2020 tarihinde onaylandığı anlaşıldığından, bu tarihten önceki imza uyuşmazlıkları hususunda Kurumumuzca bir tespit işlemi yapılamayacağı anlaşılmakla birlikte konunun yargı makamları nezdinde çözümlenebileceği değerlendirilmiştir.
24. Başvuranın iddiaları, idarelerin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat hükümlerinin incelenmesi ve tüm dosya kapsamı ile birlikte Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; başvuranın SGK Hizmet Dökümü belgesinde yer alan meslek kodları uyarınca 01/01/2018 tarihli 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiği tarihteki mesleğinin Tercüman olduğu, Merkez Konteyner Kent Personel Tanıtım Kartı ile Şanlıurfa İl Göç İdaresi Müdürlüğü Harran Geçici Barınma Merkezi (GBM) kartındaki görev tanımının tercüman olduğu, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğince verilen Tercümanlık Sertifikasına sahip olduğu, Sürekli İşçi Kadrolarına/Geçici İşçi Pozisyonlarına Başvuru Formu’ndan ortaokul mezunu olduğunun anlaşıldığı, yine ilgi Form’da en son çalıştığı işin niteliği olarak Temizlik işini ifade eden “1” numarasının değil Diğer olarak belirtilen “8” numarasının işaretlendiği, Şanlıurfa İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından 02/08/2019 tarihinde Valilik Makamına sunulan belgede başvuranın önceki görev yerinin Harran GBM, yeni görev yerinin İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü, unvanının ise Tercüman olarak belirtildiği, yine ilgili Müdürlükçe düzenlenen 07/10/2019 tarihli Tebliğ ve Tebellüğ Belgesinde; “Şanlıurfa Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğünde Tercüman olarak görev yapan ….’ın Valilik Makamının 02/08/2019 tarih ve …. sayılı Onayı ile Şanlıurfa Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü emrine geçici görevlendirildiği”nin ifade edildiği tespit edilmiştir. Bu haliyle, başvuranın istihdam edildiği iş kolu ile meslek kodu arasında uyumsuzluğun olduğu, mevzuata göre idarenin işçiyi hangi iş kolunda istihdam ediyorsa o iş kolunda kadroya geçirmesi gerektiği, çalışılan iş için uygun olan meslek kodunun seçilmesi ve görev değişikliği, terfi gibi durumlarda sistem üzerinde güncellemenin yapılmasından işverenin sorumlu olduğu ve idarenin işyerinde fiilen yapılan işe uygun meslek adı ve kodunu bildirilmesi ile sorumlu olduğu sonucuna ulaşılmakla birlikte idarenin başvuranın meslek kodu bildirimine ilişkin eylem ve işlemlerinde hukuka ve hakkaniyete uyarlık bulunmamıştır.
25. Kurumumuzca yapılan inceleme neticesinde; idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; başvuranın idarede fiilen yürütmekte olduğu hizmeti ile meslek kodunun birbirine uygun olup olmadığının ortaya konulması neticesinde yeni bir işlem tesis edilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
26. İyi yönetim ilkelerine, 28/03/2013 tarih ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6’ncı maddesinde yer verilmiştir. İdarece, Kurumumuzun bilgi ve belge talebine süresi içinde cevap verildiği, İdarelerin başvuranla ilgili işlemlerinde, “Makul sürede karar verme” ilkesine uygun davrandığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte yine bu ilkelere göre yapılan değerlendirmede, başvurana idarece verilen cevabi yazıda hangi sürede hangi mercilere başvurabileceği bilgisinin verilmediği görülmüş olup ilgili İdarenin "Karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı tespit edilmiştir. İdarenin bundan sonra bahse konu ilkelere uygun davranması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
27. 14/06/2012 tarih ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 17’nci maddesinin sekizinci fıkrasına göre, Kamu Denetçiliği Kurumuna dava açma süresi içinde yapılan başvuru işlemeye başlamış olan dava açma süresini durdurmakta olup, Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 21’inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup, idarenin işlem ya da eylemine karşı Şanlıurfa İş Mahkemelerine yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
İlgili mevzuat hükümleri, yukarıda yer verilen açıklamalar ve dosya kapsamına göre BAŞVURUNUN KABULÜNE,
Başvuranın, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 23’üncü maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “Sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir. ” hükmü uyarınca istihdam edildiği iş kolu ile meslek kodunun birbirine uygun olmadığının ortaya konulması neticesinde idare tarafından yeni bir işlem tesis edilmesi hususunda İÇİŞLERİ BAKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
Kararın BAŞVURANA ve İÇİŞLERİ BAKANLIĞINA tebliğine;
6328 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, İÇİŞLERİ BAKANLIĞI tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy