(2709 S. K. m. 74) (5510 S. K. m. 18) (6328 S. K. m. 5)

SAYI: 2021/1503-S.21.2531

BAŞVURU NO: 2020/96780

KARAR TARİHİ: 25/01/2021

RET KARARI

BAŞVURAN:

BAŞVURUYA KONU İDARE: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

BAŞVURUNUN KONUSU: Başvuranın, geçici iş göremezlik ödeneği talebi hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ: 18/09/2020

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1) Başvuran, 2019 yılı Eylül ayında işsiz kaldığını, 2020 yılı Temmuz ayı başında işe girdiğini ancak Ağustos ayında Covid-19 pozitif olduğunu ve 14 gün zorunlu karantinada kaldığını, 5000 günün üzerinde SSK ve 7 yılın üzerinde BAĞ-KUR priminin olmasına rağmen son bir yılda doksan gün sigortalılığının bulunmaması nedeniyle iş göremezlik ödeneği verilmediğini belirterek, zorunlu karantina sürecinde aldığı rapor ile iş göremezlik ödeneğinin ödenmesini talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2) Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün başvuru konusuna ilişkin 24/11/2020 tarihli ve E: … sayılı yazısında özetle;

2.1) Sigortalılara, rahatsızlıkları sonucu sağlık hizmet sunucularınca düzenlenen istirahat raporlarının ilgili mevzuat kapsamında değerlendirilmek suretiyle gerekli şartları sağlamaları halinde geçici iş göremezlik ödeneği ödendiği,

2.2) Bu kapsamda 5510 sayılı Kanun’un 18. maddesi çerçevesinde yapılan değerlendirme neticesinde, 24/8/2020 - 5/9/2020 tarihleri arasında hastalık vaka türünden düzenlenmiş istirahat raporu bulunan başvuranın, geçici iş göremezlik ödeneğine hak kazanma yönünden prim gün sayısı dışında gerekli diğer şartları sağladığının anlaşıldığı, bu nedenle istirahat başlangıç tarihinden geriye dönük son bir yıl içinde doksan prim gün sayısı bulunmadığından, 5510 sayılı Kanun’un 18. maddesi gereğince geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesine yasal imkân bulunmadığı,

Açıklamalarına yer verilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74. maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında;

“Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”

4) 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun Görevi” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında;

“Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”

5) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Geçici iş göremezlik ödeneği” başlıklı 18. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde;

“Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla;

…

4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci madde kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,

…

geçici iş göremezlik ödeneği verilir. ”

Düzenlemesine yer verilmiştir.

IV. KAMU DENETÇİSİ CELİLE ÖZLEM TUNÇAK’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ

6) Başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek hazırlanan “Ret Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

7) Bir numaralı paragrafta da ifade edildiği üzere başvuran, Covid-19 hastalığı nedeniyle istirahatli olduğu döneme ilişkin geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesini talep etmektedir.

8) Somut olayda, başvuran adına 24/8/2020 - 5/9/2020 tarihleri arasında hastalık vaka türünden düzenlenmiş istirahat raporunun bulunduğu görülmektedir. Bununla birlikte istirahat başlangıç tarihinden geriye doğru son bir yıl içerisinde doksan prim gün sayısının bulunmadığı anlaşılmakla, başvurana geçici iş göremezlik ödeneği verilmesinin yasal şartlarının bulunup bulunmadığı temel uyuşmazlık konusudur. Belirtmek gerekir ki eldeki uyuşmazlık, başvuranın geçici iş göremezliğine neden olan zararlandırıcı olayın nitelendirilmesine ilişkin olmayıp, hastalık nedeniyle geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalıya bu süreye ilişkin iş göremezlik ödeneği ödenebilmesi için prim ödeme gün sayısı şartının aranıp aranmayacağından ibarettir.

9) Bu kapsamda 5510 sayılı Kanun’un 18. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği verileceğinin düzenlendiği görülmektedir. Bununla birlikte söz konusu ödeneğe hak kazanmak için, hastalık hali nedeniyle Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması ve iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması koşullarının gerçekleşmesi aranmaktadır. Bu şartları sağlayan sigortalıya, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.

10) Şu durumda sigortalının geçici olarak iş göremez duruma düşmesine neden olan zararlandırıcı olayın hastalık hali olması durumunda, geçici iş göremezlik ödeneğine hak kazanılması için gerekli yasal koşullardan birinin de prim gün sayısı olduğu anlaşılmaktadır. Hal böyle iken, 24/8/2020 - 5/9/2020 tarihleri arasında hastalık nedeniyle geçici iş göremezliğe uğramakla birlikte, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta prim ödemesi bulunmayan başvurana, 5510 sayılı Kanun’un 18. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesine yasal imkân bulunmamaktadır.

11) Kurumumuzca yapılan değerlendirmeler neticesinde; başvuranın, hastalık nedeniyle istirahatli olduğu süreye ilişkin geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi talebinin, yasaca aranan prim gün sayısı şartını sağlamadığı gerekçesiyle reddedilmesine yönelik Kurum işleminde hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilememiştir.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

12) İyi yönetim ilkelerine, 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği’nin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6. maddesinde yer verilmiştir. Söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; başvurunun incelenmesi ve araştırılması kapsamında, Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin idare tarafından süresi içerisinde ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, böylece “kararların gerekçeli olması ve makul sürede karar verme” ilkelerine uygun davranıldığı; ancak idarenin, başvurana verdiği cevaplarda hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğini göstermediği, bu nedenle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı anlaşılmış olup; idareden bahse konu ilkeye de uygun davranması beklenmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

13) 6328 sayılı Kanun’un 21. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup, Ankara İş Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Açıklanan gerekçelerle başvuranın talebinin reddine;

Kararın başvurana ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi’nce karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy