(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5, 21) (506 S. K. Geç. m. 81) (5510 S. K. m. 30, Ek m. 18) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m. 6)

SAYI: 2020/89990-S.20.98747

BAŞVURU NO: 2020/89592

KARAR TARİHİ: 23/12/2020

BAŞVURAN:

BAŞVURUYA KONU İDARE: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

BAŞVURUNUN KONUSU: Başvuranın, Ramazan Bayramı ikramiyesinin ödenmesi talebi hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ: 17/07/2020

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1) Başvuran tarafından, 3/5/2020 tarihinde emekliliği hak ederek Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yaptığını ve emekli olduğunu, ancak her yıl Ramazan Bayramı öncesi ödenen ikramiyenin erken ödenmesi nedeniyle tarafına ödenmediğini, 2020 yılı Mart ayında yapılan yasa değişikliği ile ikramiye ödemesi için aranan “ödemenin yapılacağı tarihte gelir veya aylık alıyor olma” şartının “bayramın içinde bulunduğu ayda gelir veya aylık alıyor olma” şeklinde değiştirildiğini, yapılan değişikliğe göre Sosyal Güvenlik Kurumunca 5510 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca gelir ve aylık ödemesi yapılanlara, bayramın içinde bulunduğu ayda gelir veya aylık almak şartıyla ikramiye ödemesi yapılacağının düzenlendiğini, bu konuda Sosyal Güvenlik Kurumuna yaptığı başvurusu ile ilgilenilmediğini ve Kurban Bayramı ikramiyesinin hesabına yattığının bildirildiğini, oysa başvurusunun Ramazan Bayramı ikramiyesi ile ilgili olduğunu, söz konusu ikramiyenin ödenmesi için gerekli tüm yasal koşulları sağladığını, erken ödeme yapılmasının hak ettiği ödemeden faydalanmasına engel olamayacağını belirterek Ramazan Bayramı ikramiyesinin hesabına yatırılmasını talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2) Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün başvuru konusuna ilişkin 21/8/2020 tarihli ve … sayılı yazısında özetle;

2.1) Başvuranın 3/5/2020 tarihli tahsis talebine istinaden 1/6/2020 tarihinden itibaren mülga 506 sayılı Kanun’un geçici 81. maddesinin birinci fıkrasının (B) bendinin (n) alt bendi gereğince yaşlılık aylığı bağlandığı,

2.2) Başvurana bağlanan aylığın ödeme döneminin 25/6/2020-24/7/2020 tarihleri arası olduğu, 3/6/2020 tarihinde 1.265,04 TL günlük ödeme yapıldığı, diğer ödemenin ise 25/6/2020 tarihinde yapıldığı,

2.3) 5510 sayılı Kanun’un 30. ve ek 18. maddeleri uyarınca başvuranın, bayramın içinde bulunduğu ay değil, 2020 yılı Haziran ayı itibarıyla aylığa hak kazanması sebebiyle 2020 yılı Ramazan Bayramı ikramiyesini almaya müstahak olmadığının tespit edildiği,

Açıklamalarına yer verilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74. maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında;

“Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”

4) 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun Görevi” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında;

“Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”

5) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun;

5.1) “Yaşlılık aylığının başlangıcı ve kesilmesi” başlıklı 30. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde;

“4 üncü maddenin birinci fıkrasının;

(a) ve (b) bentlerinde belirtilen sigortalılardan yaşlılık aylığına hak kazananlara, yazılı istek tarihinden sonraki,

…

ay başından itibaren aylık bağlanır. ”

5.2) Ek 18. maddesinin birinci fıkrasında;

“Kurumca bu Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca gelir ve aylık ödemesi yapılanlara, bayramın içinde bulunduğu ayda gelir ve aylık alma şartıyla, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramında 1.000’er TL tutarında bayram ikramiyesi ödenir. ”

Düzenlemelerine yer verilmiştir.

IV. KAMU DENETÇİSİ CELİLE ÖZLEM TUNÇAK’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ

6) Başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek hazırlanan “Ret Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

7) Bir numaralı paragrafta da yer verildiği üzere başvuran, Ramazan Bayramı ikramiyesinin ödenmesini talep edilmektedir.

8) Bilindiği üzere 5510 sayılı Kanun’a 7143 sayılı Kanun ile eklenen Ek 18. maddede; 5510 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatı uyarınca gelir ve aylık ödemesi yapılanlara, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramında bayram ikramiyesi ödemesi yapılacağı düzenlenmiştir. Bununla birlikte düzenlemenin ilk halinde, söz konusu ikramiyenin ödenebilmesi için ödemenin yapılacağı tarihte gelir ve aylık alma şartı aranırken, 7226 sayılı Kanun’un 46. maddesi ile yapılan değişiklik doğrultusunda bayramın içinde bulunduğu ayda gelir ve aylık alanlara anılan ikramiye ödemesinin yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

9) Diğer taraftan 5510 sayılı Kanun’un 30. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, yaşlılık aylığına hak kazananlara aylıklarının, Kurumdan aylık bağlanması isteğinde bulundukları tarihten sonraki ay başından itibaren bağlanacağı düzenlenmiştir. Diğer bir deyişle Kurumdan yaşlılık aylığı talebinde bulunan ilgililer, bu yöndeki yazılı istek tarihlerini takip eden ay başından itibaren aylık almaya başlayacaklardır.

10) Bu açıklamalar sonrasında somut olaya gelince; başvurana, Kurum kayıtlarına 3/5/2020 tarihinde giren Aylık Talep Belgesi’ne istinaden yaşlılık aylığı bağlandığı, buna göre yukarıda yer verilen düzenleme uyarınca başvuranın yaşlılık aylığı başlangıç tarihinin 1/6/2020 olduğu anlaşılmaktadır. Hal böyle iken başvuranın, Ramazan Bayramı ikramiyesinin ödenmesi için gerekli olan bayramın içinde bulunduğu ayda aylık alma şartını sağlamadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

11) Kurumumuzca yapılan değerlendirmeler neticesinde; başvuranın Ramazan Bayramı ikramiyesi ödenmesi talebinin, yaşlılık aylığının başlangıç tarihi dikkate alınarak reddedilmesine yönelik gerçekleştirilen Kurum işleminde hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilememiştir.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

12) İyi yönetim ilkelerine, 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği’nin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6. maddesinde yer verilmiştir. Söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; başvurunun incelenmesi ve araştırılması kapsamında, Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin idare tarafından süresi içerisinde ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, böylece “kararların gerekçeli olması ve makul sürede karar verme” ilkelerine uygun davranıldığı; ancak idarenin, başvurana verdiği cevaplarda hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğini göstermediği, bu nedenle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı anlaşılmış olup; idareden bahse konu ilkeye de uygun davranması beklenmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

13) 6328 sayılı Kanun’un 21. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup, Ankara İş Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Açıklanan gerekçelerle başvuranın talebinin reddine;

Kararın başvurana ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi’nce karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy