(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5, 21) (652 S. KHK m. 37) (Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Yönetmeliği m. 29) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m. 6) (YİBK 27.01.1973 T. 1972/6 E. 1973/2 K.)
SAYI: 2021/336-S.21.524
BAŞVURU NO: 2020/88524
KARAR TARİHİ: 07/01/2021
RET KARARI
BAŞVURAN: ….
BAŞVURUYA KONU İDARE: Afyonkarahisar İl Milli Eğitim Müdürlüğü
BAŞVURUNUN KONUSU: 2019 yılında atamasının yapıldığı kuruma atanma talebi hk.
BAŞVURU TARİHİ: 13/07/2020
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran, 1995-2011 yılları arasında …. Halk Eğitimi Merkezinde Müdür Yardımcısı olarak çalıştığını 2014 Yılında Yönetici Atama Yönetmeliğinin değişmesi üzerine anılan Yönetmelikte aynı kurumda 8 yıldan fazla çalışılamayacağının belirtildiğini ancak son maddesinde yönetmeliğin yayınlandığı tarihte yürürlüğe gireceğinin belirtildiğini 2019 yılında …. Öğretmenevi ve …. müdürlüğünde Müdür yardımcılığı görevini yürütürken münhal olarak gösterilen …. Halk eğitimi Merkezi Müdür yardımcılığına atanmak için 1. Tercih olarak tercihte bulunduğunu ve 2. tercih olarak da çalıştığı kurum olan …. Öğretmenevi ve …. müdürlüğü Müdür yardımcılığı görevini tercih ettiğini tercihleri göz önünde tutularak atamasının …. Halk Eğitimi Merkezine yapıldığını ve görevine başladığını ancak aradan tam bir yıl geçtikten sonra Afyon İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından atamasının yanlış yapıldığı ve yeniden tercih yapmasının gerekli olduğunun tarafına iletildiğini ve mecburen tercih yapmak zorunda olduğu için …. Ortaokulunu tercih ettiğini ve atandığını sonrasında boş kalan önceki görev yerine geçici görev talep ettiğini ancak isteğinin reddedildiğini belirterek, öncelikle 2019 yılında atamasının yapıldığı kurum olan Halk eğitimi Merkezine atamasının yapılmasını olmuyorsa 2019 yılında yapılan tercih sıralamasındaki 2. tercihine atamasının yapılmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Başvuruya konu iddia hakkında bilgi ve belge talep yazımıza istinaden Afyonkarahisar İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından gönderilen cevabi yazı ve eklerinde özetle;
2.1. 2019 Yılı Yeniden Yönetici Görevlendirme takvimi doğrultusunda 4 yılını ve 8 yılını dolduran yöneticilerin ataması sonucunda …. Halk Eğitim Merkezi müdür yardımcısı …. tercihlerine istinaden aynı görev yerine atamasının yapıldığı ancak daha sonrasında başvuranın atandığı yerde 8 yılını doldurmasına rağmen aynı görev yerini tercih ettiği anlaşıldığı ve atamasının sehven gerçekleştirilmiş olması nedeniyle Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Yönetmeliği 29. madde 2. fıkrası gereğince "Aynı unvanla aynı eğitim kurumunda sekiz yıldan fazla süreyle yönetici olarak görev yapılamaz.” denildiğinden, başvuranın 2020 yılında yapılan Yeniden Yönetici görevlendirme takvimi doğrultusunda atamaya tabi tutulduğu ve tercihleri neticesinde Şuhut ilçesinde Balçıkhisar Ortaokuluna müdür yardımcısı olarak atamasının yapıldığı,
2.2. Adı geçenin daha sonrasında …. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Özel Büroda Kaymakamlık Oluruna istinaden Valilik Oluruyla görevlendirildiği ve halen burada çalıştığı,
ifade edilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. Anayasanın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri inceleri’,
4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; "Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”
5. 652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar Ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 37. maddesinin 8. fıkrasında; “(Değişik: 1/3/2014¬6528/22 md.) Okul ve Kurum Müdürleri, İl Millî Eğitim Müdürünün teklifi üzerine, Müdür Başyardımcısı ve Yardımcıları ise Okul veya Kurum Müdürünün inhası ve İl Millî Eğitim Müdürünün teklifi üzerine Vali tarafından dört yıllığına görevlendirilir. Bu görevlendirmelerin süre tamamlanmadan sonlandırılması, süresi dolanların yeniden görevlendirilmesi ile bu fıkranın uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Bu fıkra kapsamındaki görevlendirmeler özlük hakları, atama ve terfi yönünden kazanılmış hak doğurmaz.”
6. 21.06.2018 tarihli ve 30455 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Yönetmeliğinin “Yönetici görevlendirmede esas alınacak hususlar” başlıklı 29. Maddesi; “(1) Yöneticiler dört yıllığına görevlendirilir.
(2) Aynı unvanla aynı eğitim kurumunda sekiz yıldan fazla süreyle yönetici olarak görev yapılamaz.
(3) Bulundukları eğitim kurumunda aynı unvanla dört yıldan fazla, sekiz yıldan az görev yapanlardan aynı eğitim kurumuna yönetici olarak görevlendirilenlerin görevleri, sekiz yılın dolduğu tarih itibarıyla bu Yönetmelikte öngörüldüğü şekilde sonlandırılır...”
düzenlemelerine yer verilmiştir.
IV. KAMU DENETÇİSİ SN. ….’IN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ
7. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; Başvuranın iddiaları, İdarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek hazırlanan Ret Karar Önerisi Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
8. Başvuran özetle, 1995-2011 yılları arasında …. Halk Eğitimi Merkezinde Müdür Yardımcısı olarak çalışırken 2019 yılında başvurusu üzerine atamasının …. Halk Eğitimi Merkezine yapıldığını ve görevine başladığını ancak aradan bir yıl geçtikten sonra Afyon İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından atamasının yanlış yapıldığı ve yeniden tercih yapmasının gerekli olduğunun tarafına iletildiğini belirterek, öncelikle 2019 yılında atamasının yapıldığı kurum olan Halk Eğitimi Merkezine atanmayı olmuyorsa 2019 yılında yapılan tercih sıralamasındaki 2. tercihine atamasının yapılması talebiyle Kurumumuza başvuruda bulunmuştur.
9. Somut olayda, başvuran 1995-2011 yılları arasında 16 yıl aynı okulda aynı unvanla yöneticilik yapmışken tekrar 2019 yılında aynı okula yine aynı unvanla ataması yapılmış, ancak yönetici görevlendirilmesinde esas alınan hususlara eklenmiş olan yöneticilerin dört yıllığına görevlendirileceği ve aynı unvanla aynı eğitim kurumunda sekiz yıldan fazla süreyle yönetici olarak görev yapılamayacağına dair hüküm gereği İdare sehven yaptığı atama işlemini kaldırarak başvurana tekrar okul seçiminde bulunma hakkı tanıdığı görülmektedir. Başvuran ise yeni düzenlemenin kendisinin 16 yıllık müdür yardımcılığından sonra yapılmış olması nedeniyle tarafına uygulanamayacağını iddia etmektedir.
10. Zaman içinde meydana gelen değişim ve gelişmelere paralel olarak hukuk normlarının da değişmesi gerekli bir ihtiyaçtır. İdare düzenleyici işlemler ile hukuk düzenine yeni bir kural getiren, genel, soyut kişilik dışı ve nesnel nitelikli işlemlerde bulunabilir. Ancak değişen bu normların yürürlüğe giriş ve yürürlükten kalkışının zaman bakımından doğru bir şekilde uygulanması hukuki güvenlik ilkesi açısından önemli bir husustur.
11. Başvuran idari bir işlemle …. Halk Eğitimi Merkezine müdür yardımcısı olarak atanmıştır, kişi yöneticilik için önceden konulmuş olan kurallara tâbidir. Yani yönetici olarak atanabilmenin kuralları önceden kişilik dışı ve objektif olarak belirlenmiştir. İşlemi yapan idare ise bu kişiyi atayıp, atamama konusunda karar verendir. İdare atamasını yaparken kişilerin bu kurallara uyup uymadığını denetlemek ve hukuka uygun atamaları yapmak zorundadır.
12. Ancak yönetici görevlendirmelerinde dikkate alınacak hususlar gerek yönetmelikte gerekse İdare tarafından yayımlanan kılavuzlarda yer alması sebebiyle aynı unvanla aynı eğitim kurumunda sekiz yıldan fazla süreyle yönetici olarak görev yapılamayacağı hususunun başvuran tarafından da bilinmekte olduğu açıktır.
13. Bilindiği üzere, İdare her zaman, sürekli, soyut, nesnel ve herkes için geçerli genel düzenlemeler içeren, uyulması zorunlu hukuksal işlemler yapabilir. Bu olayda da, İdare yöneticilerin atanma şartlarına bir yenisini daha eklemiş ve o tarihten itibaren yönetici olarak atanacaklarda aranan şartlardan birisi de aynı unvanla aynı eğitim kurumunda sekiz yıldan fazla süreyle yönetici olarak görev yapmamış olmak olmuştur. Başvuran bu kural getirildikten sonra yöneticilik başvurusunda bulunmuş olduğundan atama şartları açısından bu kuralı da karşılıyor olması gerekmektedir. Kaldı ki, başvuranın idari işlemlerin geriye yürümeyeceği iddiası değerlendirildiğinde, geriye yürümeme ilkesi kazanılmış hakların korunması amacını güden bir ilkedir. İdarenin üzerine düşen dikkat ve özeni göstermemiş olmasından kaynaklı sehven yapılmış olan başvuranın ataması sonucunda başvuran öğretmenlik görevinden müdür yardımcılığı görevine atanmıştır. Hukuka aykırı işlem yaptığını işlem tesisinden sonra kendisi farkına varan idare, geri alma veya kaldırma yöntemiyle hukuka aykırılığı ortadan kaldırabilir. Somut olayda da İdare hatasını fark ettikten sonra başvuranı aynı kadro ve haklarla seçtiği başka bir okula atamış daha sonra yine başvuranın talebiyle özel kalemde görevlendirmiştir.
14. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu, T. 27.01.1973, E 1972/6, K. 1973/2: “Belirli süreler geçtikten sonra hukuka aykırı (yanlış) idare tasarrufunun artık hiçbir zaman geri alınamayacağı şeklinde anlaşılmamalıdır. Bu tarzda yorumlanacak olursa, yanlış işlem sonucu doğan hukuka aykırı durumun ilelebet devam edeceği kabul edilmiş olur ki, bu durum da eşitlik istikrar ve kamu düzeni ilkeleri ile bağdaşmaz. Burada müktesep hak (kazanılmış hak) ile müesses durum (yerleşmiş, kazanılmış durum) kavramları arasındaki fark meydana çıkmaktadır. Kazanılmış hak hukuka uygun bir işlemden doğar ve bu işlem geri alınsa bile, ilerisi için de devam eder. Yerleşmiş, kazanılmış durum kavramı ise, hukuka aykırı bir işlemin belirli süre geçtikten sonra geri alınması üzerine artık ilerisi için işlemin hüküm ifade etmeyeceğini, fakat geçmişte kalan durumun da tanınması gerektiğini ifade eder, yani işlemin ilerisi için değiştirildiği, düzeltildiği anlamına gelir. Onun için, hukuka aykırı (yanlış) işlem, yukarıda açıklanan süreler geçtikten sonra geri alınırsa sonrası için kişiye bir hak bahşetmez, yalnızca geçmişteki durumun, parasal da olsa, tanınması sonucunu doğurur. Fakat yukarıda varılan sonuç ve kabul edilen kural ancak iyi niyetli kişiler içindir. Eğer, idarenin yanlış işlem yapmasına kişinin gerçek dışı beyanı veya hilesi sebebiyet vermiş ise, bu yanlış idare işlemi her zaman, bir süre şartına bağlı olmaksızın, geriye yürür şekilde geriye alınabilir”1
15. Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; başvuranın atamasının hukuka aykırı bir işlemden kaynaklanması nedeniyle kaldırılması kararında İdare tarafından başvuranın geçmişte kalan durumuna dokunulmadığı ve kazanmış olduğu müdür yardımcısı unvanı ile boş kadrosu bulunan ve iradesine uygun bir atama yapılmaya dikkat edildiği için başvuran hakkında yapılan işlemde hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilememiştir. Ancak, İdarenin bundan sonraki atamalarda üzerine düşen dikkat ve özeni göstermesi iyi yönetim ilkeleri çerçevesinde İdareden beklenmektedir.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
16. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; Kurumumuzun bilgi ve belge talebine süresi içinde cevap verildiği, İdarenin başvuranla ilgili işlemlerinde ‘makul sürede karar verme’, ‘hesap verilebilirlik’, ‘şeffaflık’, ‘kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi’ ilkelerine uygun davrandığı tespit edilmiştir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
17. 14/06/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre, kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Afyonkarahisar İdare Mahkemesine yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN REDDİNE;
Bu kararın BAŞVURANA ve AFYONKARAHİSAR İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜNE tebliğine;
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy