(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5, 21) (209 S. K. m. 5) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m. 6) (Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesislerinde Görevli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmelik m. 4, Geç. m. 1)

SAYI: 2020/87979-S.20.95967

BAŞVURU NO: 2020/95646

KARAR TARİHİ: 20/11/2020

BAŞVURAN:

BAŞVURUYA KONU İDARE: Sakarya İl Sağlık Müdürlüğü

BAŞVURUNUN KONUSU: Mesai dışı çalışmalarına karşılık ücret ödenmesi hk.

BAŞVURU TARİHİ: 06/09/2020

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Başvuran özetle; Mart 2020 döneminde saat 17.00'den sonra güncel mevzuat çerçevesinde, hem de Dünya çapında olan ve ülkemize de sirayet eden Covid 19 Pandemisi sürecinde hayati risk altında çalıştığını, mesai içindeki (08.00-17.00) çalışma ile mesai sonrası 17.00-200.00) çalışmanın apayrı kategoride olduğunu, bu sebeple idareye müracaatla mesai dışı çalışmasının karşılığı olan meblağın ödenmesi talebinde bulunduğunu ancak bu talebinin, Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan “Covid-19 Pandemisi nedeniyle Sağlık Tesislerinde Ek Ödeme Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar” konulu, 08/04/2020 tarih ve E.280 sayılı yazı ve EKOBS modülünde mesai dışı çalışma hesaplamasının yapılamaması ileri sürülerek reddedildiğini belirterek EKOBS denilen yazılım sistemine mesai dışı hesaplama modülünün ekletilmesi ile Pandemi sürecinde yaptığı hizmetin bedelinin ödenmesi talebiyle Kurumumuza başvuruda bulunmuştur.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. Başvuruya konu iddialar hakkındaki bilgi ve belge talebimize istinaden Sakarya İl Sağlık Müdürlüğü tarafından gönderilen 20/10/2020 tarih ve … sayılı cevabi yazıda özetle; Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesislerinde görevli personele tüm dünyada ve ülkemizde yaşanan Covid-19 pandemisi sürecinde ek ödeme yapılmasına dair mezkur Yönetmelikte (Değişik:24/03/2020 tarihli ve 31078 sayılı Mükerrer) yapılan değişikliğin Resmi Gazetede yayımlanmasının akabinde; 2020 yılı Mart, Nisan ve Mayıs aylarında döner sermaye ek ödemelerinin “…yönetmelikte belirlenen esaslara tabi olmaksızın...” yalnızca Geçici 1 inci Madde hükümlerine göre yapıldığı, Yönetmeliğin diğer maddelerini sınırlı süre için askıya alan bu düzenleme neticesinde; hastanelerde Döner Sermaye Dağıtımı Komisyon Kararı alınmaksızın, üretilen mesai içi ya da mesai dışı performans puanı hesaplanmaksızın ve dikkate alınmaksızın Bakan onayı ile belirlenen düzenlemeler çerçevesinde döner sermaye ek ödemesi yapıldığı, başvuru sahibine de bu çerçevede döner sermaye ek ödemesi yapıldığı,

2.1 Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğünün 08.04.2020 tarih ve 00116302659 barkod numaralı yazısı ekinde gönderilen 08.04.2020 tarih ve 00116284411 sayılı COVİD-19 pandemisi nedeniyle sağlık tesislerinde yapılacak ek ödeme ile ilgili Bakanlık Makamından alınan Onay doğrultusunda hastanelerde görevli personellere alabilecekleri azami en yüksek tutar olan tavan ek ödeme tutarı baz alınarak, bu tavan tutarının %100’ ü veya görev almış olduğu birim ve sunmuş olduğu hizmetlere göre belirlenmiş diğer oranlarda ek ödemeler yapıldığı,

2.2 Sonuç olarak; başvurucunun 01.03.2020 - 31.05.2020 tarihleri arasında mezkûr Yönetmeliğin geçici olarak uygulama dışında kalan usul ve esaslara göre ilave ödeme almak arzusunda olduğu anlaşılmakla birlikte ilgili Yönetmelik hükümlerinin söz konusu dönemde uygulanmasına hem teknik olarak ve hem de hukuki olarak imkan bulunmadığı,

2.3 Şikayete konu talebe ilişkin olarak başvuru sahibi veya diğer ilgililer tarafından yargı organlarında açılmış/sonuçlanmış bir dava bulunup bulunmadığı konusunda Sakarya İl Sağlık Müdürlüğü Hukuk ve Muhakemat Biriminden bilgi talebinde bulunulduğu, 02/10/2020 tarih ve … sayılı … barkod numaralı) cevabi yazıda “...yapılan incelemede şikayet sahibi veya diğer ilgililer tarafından yargı organlarında açılmış/sonuçlanmış bir davaya rastlanılmadığı” bilgisinin edinildiği belirtilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3. 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı T.C. Anayasasının “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında, “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”

4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinde; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”

5. 09.01.1961 tarih ve 10702 sayılı R. Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 209 sayılı, Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 5 inci maddesinde; Döner sermaye gelirlerinden, döner sermayeli sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan memurlar ve sözleşmeli personel ile açıktan vekil olarak atananlara mesai içi veya mesai dışı ayrımı yapılmaksızın ek ödeme yapılabilir. Sağlık kurum ve kuruluşlarında Bakanlıkça belirlenen hizmet sunum şartları ve kriterleri de dikkate alınmak suretiyle, bu ödemenin oranı ile esas ve usulleri; personelin unvanı, görevi, çalışma şartları ve süresi, hizmete katkısı, performansı, tetkik, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ile muayene, ameliyat, anestezi, girişimsel işlemler ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi unsurlar esas alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

6. 04.03.2020 tarih ve 31058 saylı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesislerinde Görevli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmeliğin, “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinde; ş) Mesai dışı tavan ek ödeme tutarı: Ek ödeme matrahının Ek-1 sayılı listede mesai dışı çalışmalar için belirlenmiş olan tavan ek ödeme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutan,(...) z) Mesai içi tavan ek ödeme tutarı: Ek ödeme matrahının Ek-1 sayılı listede mesai içi çalışmalar için belirlenmiş olan tavan ek ödeme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutarı,(...) ifade eder.

7. Geçici 1 inci maddesinde; (1) 1/3/2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere üç ay süreyle yer ve/veya personel yönünden kapsamı ve oranı Bakan tarafından belirlenmek kaydıyla, bu Yönetmelikte belirlenen esaslara tabi olmaksızın personele ek ödeme yapılabilir. Bu şekilde yapılacak ödeme tutarı toplamı mesai içi tavan ek ödeme tutarını geçemez.

8. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğünün, “COVİD-19 pandemisi nedeniyle sağlık tesislerinde ek ödeme yapılmasına ilişkin usul ve esaslar konulu” 08/04/2020 tarih ve E.280 sayılı yazısında; Bakanlık personeli için 4/1/1961 tarihli ve 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumlan İle Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının birinci ve üçüncü cümlesinde yer alan tavan oranlarının;

a) Tabip dışı personel için % 100’ü,

b) Tabip, diş tabibi ile tıpta ve diş hekimliğinde uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlardan, COVID-19 pandemisi kapsamında hizmet sunulan yerlerde görev yaptığı Başhekim/Koordinatör Başhekim tarafından (İl Sağlık Müdürlüğü ve Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğüne 01/03/2020 tarihinden itibaren görevlendirilen personelden COVID-19 pandemisi kapsamında hizmet sunulan yerlerde görev yaptığı ilgili amiri tarafından) belirlenenlere %100’ü, diğerlerine ise Makam onayı Eki tabloda yer alan oranlar, (…) esas alınarak ek ödeme yapılacaktır.

Düzenlemeleri bulunmaktadır.

IV. KAMUDENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ

9. Başvuranın iddiaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; idarece tesis edilmiş olan işlemde hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilemediğinden, başvurunun reddi yönünde hazırlanan “Ret Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisine sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

10. Başvuran, Covid 19 Pandemisi sürecinde, mesai içindeki (08.00-17.00) çalışma ile mesai sonrası 17.00-200.00) çalışmanın apayrı kategoride olduğunu belirterek mesai dışı çalışmasının karşılığı olan meblağın tarafına ödenmesi talebiyle Kurumumuza başvuruda bulunmuştur.

11. 04.03.2020 tarih ve 31058 saylı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesislerinde Görevli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmeliğin amaç başlıklı 1 inci maddesinde; Yönetmeliğin amacı, “Sağlık Bakanlığınca belirlenen hizmet sunum şartları ve kriterleri dikkate alınmak suretiyle personelin unvanı, görevi, çalışma şartları ve süresi, hizmete katkısı, performansı, tetkik, eğitim, öğretim ve araştırma faaliyetleri, yapılan muayene, ameliyat, anestezi ve girişimsel işlemlerden oluşan genel tıbbi işlemler, özellikli tıbbi işlemler ile uluslararası sağlık hizmetlerinde çalışma gibi unsurlar esas alınarak, döner sermayeden yapılacak ek ödemenin oran, usul ve esaslarını belirlemek, sağlık hizmetlerini iyileştirmek, kaliteli ve verimli hizmet sunumunu teşvik etmek olduğu” belirtilmiş ve aynı yönetmeliğin, “Temel esaslar” başlıklı 5 inci maddesinde bahse konu ek ödeme tutarlarının hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar belirtilmiştir.

12. Bu defa Dünya genelinde ortaya çıkan Coronavirus (COVID- 19) pandemisi nedeniyle, salgından minimum olumsuz etkiyle kurtulmayı temin amacıyla ülkemiz genelinde de gereken çalışmalar yapılmış ve bu kapsamda tüm sağlık hizmetleri öncelikli olarak söz konusu hastalığın önlenmesi, tetkiki ve tedavisine yönlendirilmiş ve konusu hassas dönemde özveriyle görev yapan sağlık çalışanlarının herhangi bir maddi kayba uğramalarının önlenmesi, motivasyon ve teşviki amacıyla, 24/03/2020 tarihli ve 31078 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesislerinde Görevli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmeliğe geçici bir madde eklenmiş olup anılan Geçici 1 inci maddeyle; “1/3/2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere üç ay süreyle yer ve/veya personel yönünden kapsamı ve oranı Bakan tarafından belirlenmek kaydıyla, bu Yönetmelikte belirlenen esaslara tabi olmaksızın personele ek ödeme yapılabileceği, bu şekilde yapılacak ödeme tutarının toplamı mesai içi tavan ek ödeme tutarını geçemeyeceği kurala bağlanmıştır.

13. Bilindiği üzere idarenin işlem tesis ederken hukuka bağlı olması ve hukuk kuralları içinde hareket etmesi hukuk devleti ilkesinin bir gereği olup, bu kapsamda, bir idari işlemin belli bir sebebe dayanması, idari işlemin dayanağı olan sebebin açıkça kanunlarda gösterilmiş olması durumunda, idari işlemin hukuka uygun olabilmesi için, idarenin aldığı kararın bu sebebe dayanması ve bunun da kararda açıkça gösterilmesi, İdarenin, bağlı yetkisinin bulunduğu durumlarda ise, kanunun koyduğu sınırlar içinde kalması, sebep ve konu yönünden kanun ile belirtilen koşullara uyması gerekmektedir.

14. Şikayet başvurusuna konu taleple ilgili olarak idarece gönderilen bilgi, belge ve yapılan açıklamalarda ise; Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesislerinde görevli personele tüm dünyada ve ülkemizde yaşanan Covid-19 pandemisi sürecinde ek ödeme yapılmasına dair mezkur Yönetmelikte (Değişik:24/03/2020 tarihli ve 31078 sayılı Mükerrer) yapılan değişikliğin Resmi Gazetede yayımlanmasının akabinde; 2020 yılı Mart, Nisan ve Mayıs aylarında döner sermaye ek ödemelerinin “.yönetmelikte belirlenen esaslara tabi olmaksızın.” yalnızca Geçici 1 inci Madde hükümlerine göre yapıldığı, Yönetmeliğin diğer maddelerini sınırlı süre için askıya alan bu düzenleme neticesinde; hastanelerde Döner Sermaye Dağıtımı Komisyon Kararı alınmaksızın, üretilen mesai içi ya da mesai dışı performans puanı hesaplanmaksızın ve dikkate alınmaksızın Bakan onayı ile belirlenen düzenlemeler çerçevesinde döner sermaye ek ödemesi yapıldığı, başvuru sahibine de bu çerçevede döner sermaye ek ödemesi yapıldığı, başvurucunun, 01.03.2020 - 31.05.2020 tarihleri arasında mezkûr Yönetmeliğin geçici olarak uygulama dışında kalan usul ve esaslara göre ilave ödeme almak arzusunda olduğu ancak ilgili Yönetmelik hükümlerinin söz konusu dönemde uygulanmasına hukuken imkan bulunmadığı ifade edilmiştir.

15. Tüm bu açıklamalar, mevzuat hükümleri ve idarenin konuya ilişkin açıklamaları göz önünde bulundurulduğunda, başvuranın, Covid 19 Pandemisi sürecindeki çalışmalarının, 24/03/2020 tarihli ve 31078 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle, Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesislerinde Görevli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmeliğin askıya alınan hükümlerine istinaden hesaplanmasına yönelik talebinin idarece reddedilmesi işleminde hukuka aykırı bir yön görülememiş bu sebeple anılan başvurunun reddedilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

16. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmede, şikayet başvurusu kapsamında, idarenin, başvuranın müvekkiline ilişkin işlemlerle ilgili bilgi ve belgeleri süresi içerisinde ve gerekçeli olarak kurumumuza gönderdiği, bu anlamda “kararların gerekçeli olması”, “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ve “makul sürede karar verme” ilkelerine uygun hareket ettiği ancak başvuru sahibine verdiği cevapta idari işleme karşı hangi sürede hangi mercie başvurabileceğini göstermediği anlaşılmış olup idarenin bahse konu ilkeye de uygun davranması önerilmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

17. 14/06/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre, kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Sakarya İdare Mahkemesine yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN REDDİNE,

Bu Ret Kararının, BAŞVURANA VE SAKARYA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNE tebliğ edilmesine

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy