(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5, 21) (657 S. K. m. 76) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m. 6) (2. DD. 17.09.2015 T. 2015/2662 E. 2015/7471 K.)
SAYI: 2020/77139-S.20.83889
BAŞVURU NO: 2020/86632
KARAR TARİHİ: 21/09/2020
RET KARARI
BAŞVURAN:
BAŞVURUYA KONU İDARE: Denizli Defterdarlığı
BAŞVURUNUN KONUSU: Veri hazırlama ve kontrol işletmeni kadrosunun iadesi talebi
hk.
BAŞVURU TARİHİ: 08/07/2020
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Kurumumuza yapılan başvuruda başvuran, Denizli Defterdarlığı PAÜ Döner Sermaye Saymanlığında Veri Hazırlama Kontrol İşletmeni (V.H.K.İ) kadrosu ile görev yapmakta iken ve söz konusu kadroya yazılı ve sözlü sınavı kazanması sonucu atanmasına rağmen, 31.07.2017 tarihinde Acıpayam Malmüdürlüğüne veznedar kadrosu ile atamasının yapıldığını, veznedar kadrosunun 1550 yan ödeme göstergesi, V.H.K.İ. kadrosunun ise 2250 yan ödeme göstergesi olduğunu, sınavla kazandığı 2250 yan ödeme göstergeli V.H.K.İ. kadrosunun elinden alınarak 1550 yan ödeme göstergeli veznedar kadrosunun kendisine verildiğini, bunun sonucunda maddi olarak aylık 35 TL hak kaybına uğratıldığını, maaşını 36 aydan beri toplamda 1260 TL eksik aldığını, emekli olduğunda da mağduriyetinin devam edeceğini iddia ederek, sınavla kazandığı V.H.K.İ. kadrosunun tarafına iade edilmesini ve uğramış olduğu 1260 TL maddi kaybının telafi edilmesini talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Başvuruya konu iddialar hakkında bilgi ve belge talebi içeren yazımıza istinaden Denizli Valiliği İl Yazı İşleri Müdürlüğü tarafından gönderilen 13/08/2020 tarih ve … sayılı cevabi yazıda özetle;
2.1. Başvuranın Pamukkale Üniversitesi Döner Sermaye Saymanlık Müdürlüğünde VHKİ olarak görev yapmakta iken kendi tercihi doğrultusunda 01/06/2017 tarihli dilekçesi ile eş durumu ve sağlık sorunları nedeniyle Acıpayam Malmüdürlüğüne, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 76’ncı maddesi gereğince hizmet gerekleri ve kadro durumları da göz önünde bulundurularak boş bulunan veznedar kadrosuna naklen atamasının yapıldığı,
2.2. 657 sayılı DMK’nın 76’ncı maddesinde; “Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68’inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki kadrolara naklen atayabilirler....” hükmü ile bu tür durumlarda idareye takdir yetkisi tanındığı, başvuranın 01/06/2017 tarihli dilekçesinde vhki unvanı ile atanma talebinde bulunmaması hasebiyle, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek Acıpayam Malmüdürlüğünde açık bulunan veznedar kadrosuna atamasının yapıldığı,
2.3. Başvuranın 08/01/2020 tarihli dilekçesi ile vhki kadrosuna atanma talebinin; söz konusu kadronun boşalması durumunda kamu hizmetlerinin aksatılmadan yürütülmesi amacıyla veznedar kadrosuna atanma talebinde bulunacak başkaca bir personel olması halinde değerlendirilebileceğinin Acıpayam Kaymakamlığına (Malmüdürlüğü) hitaben yazılan 14/02/2020 tarihli ve 120276 sayılı yazı ile bildirildiği,
2.4. Başvuranın maaş hesaplamasında veznedar kadrosuna göre yan ödeme göstergesinde ödeme yapıldığından, 1.260 TL bedelin vhki kadrosuna göre hesaplanarak eksik olarak değerlendirilmesinin yanlış bir hesaplama olduğu ve telafi edilecek bir kayıp olmadığı,
2.5. Adı geçenin 01/06/2017 tarihli dilekçesine istinaden atanma talebi değerlendirilerek Acıpayam Malmüdürlüğünde açıkta bulunan veznedar kadrosuna atamasının yapıldığı, 31/07/2017 tarihinde görevine başlayarak atama işlemini kabul ettiği ve unvanın gerekli kıldığı özlük ve mali haklarını aldığından hak kaybına ilişkin herhangi bir durumdan söz edilemeyeceği,
2.6. Şikâyet konusu talebe ilişkin başvuran veya diğer ilgililer tarafından idareye karşı açılmış/sonuçlanmış herhangi bir dava bulunmadığı,
ifade edilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”,
4. 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun "Kurumun Görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
5. 14/07/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun, “Memurların kurumlarınca görevlerinin ve yerlerinin değiştirilmesi” başlıklı 76’ncı maddesinin birinci fıkrasında, “Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler.”
hükümleri yer almaktadır.
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
6. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuranın talebinin reddi yönündeki öneri, Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
7. Pamukkale Üniversitesi Döner Sermaye Saymanlık Müdürlüğünde VHKİ olarak görev yapmakta iken kendi tercihi doğrultusunda 01/06/2017 tarihli dilekçesi ile eş durumu ve sağlık sorunları nedeniyle Acıpayam Malmüdürlüğünde açık bulunan veznedar kadrosuna naklen atanan başvuran V.H.K.İ. kadrosunun tarafına iade edilmesini ve uğramış olduğu 1260 TL maddi kaybının telafi edilmesini talep etmektedir.
8. İdarece gönderilen bilgi ve belgelerin tetkiki neticesinde, başvuranın talebinin, başvuranın sağlık ve eş durumu mazeretleri ile naklen atanmayı talep ettiği 01/06/2017 tarihli dilekçesinde “vhki unvanına atanma” talebini açıkça belirtmemesi, sadece “tayin olmak” talebini içeren ibarenin bulunması hasebiyle, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek Acıpayam Malmüdürlüğünde açık bulunan veznedar kadrosuna atamasının yapıldığı, 31/07/2017 tarihinde görevine başlayarak atama işlemini kabul ettiği ve unvanın gerekli kıldığı özlük ve mali haklarını aldığı dolayısıyla, herhangi bir hak kaybı bulunmadığı, ayrıca vhki kadrosuna atanması halinde ve veznedar kadrosunun boşalması durumunda halihazırda kamu hizmetlerinin aksatılmadan yürütülmesi amacıyla veznedar kadrosuna atanma talebinde bulunan başkaca bir personel bulunmaması gerekçe reddedildiği anlaşılmaktadır.
9. 657 sayılı Kanunun 76’ncı maddesinde, Kurumların, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilecekleri öngörülmektedir.
10. 657 sayılı Kanunun 76’ncı madde hükmü metninde yer alan “...atayabilirler.” ibaresinden de anlaşılacağı üzere, Kurumlara görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atamaları hususunda takdir yetkisi tanınmaktadır.
11. Takdir yetkisi, idarenin belli şart ve durumların meydana gelmesi halinde belli bir kararı alıp almamak veya kanunda öngörülen değişik çözümler arasında bir seçim yapmak konusunda tanınan bir serbestiye ya da belirli bir konuda karar alabilmek için hangi şart ve durumların ortaya çıkması gerektiğini tespit etmek imkânına sahip olması olarak tanımlanmaktadır. İdari işlemler tesis edilirken, İdareler, bağlı yetki veya takdir yetkisi çerçevesinde karar alırlar. Bu doğrultuda, idari işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurlarının tümünün hukuk kuralları tarafından önceden belirlenerek, idareye belli bir yönde hareket etme hususunda bir tercih tanınmamışsa veya idareye belli bir tasarrufta bulunması kesin olarak emredilmişse bağlı yetkiden, idarenin nerede ve nasıl bir tasarrufta bulunacağının hukuk kuralları ile önceden kesin bir şekilde belirlenmediği durumlarda ise idarenin takdir yetkisinden söz edilmektedir. (Halil Kalabalık, İdare Hukukunda Takdir Yetkisi Kavramı ve Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt 1, Sayı 2, Aralık 1997)
12. Bu itibarla, İdareye belli konularda takdir yetkisinin tanınması idarenin görevlerinin niteliği gereği zorunludur. Ancak, idarenin takdir yetkisi, idarenin keyfi olarak hareket edebileceği anlamına gelmemektedir. Bir başka deyişle, idareye yasalarla tanınan takdir yetkisinin mutlak olmayıp, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğunu da belirtmek gerekmektedir. (Danıştay 2. Dairesinin, 17/09/2015 tarihli E. 2015/2662, K. 2015/7471 sayılı kararı).
13. Somut olay kapsamında, başvuranın sağlık ve eş durumu mazeretleri ile naklen atanmayı talep ettiği 01/06/2017 tarihli dilekçesinde “vhki unvanına atanma” talebini açıkça belirtmediği, söz konusu dilekçede sadece “tayin olmak istediği” ibaresine yer verdiği, ilgili idare tarafından kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek Acıpayam Malmüdürlüğünde açık bulunan veznedar kadrosuna atamasının yapıldığı ve atama işlemine herhangi bir itirazda bulunmaksızın 31/07/2017 tarihinde görevine başlayarak atama işlemini kabul ettiği hususları birlikte göz önünde bulundurulduğunda, başvuranın ilgili idarece veznedar kadrosuna atanması işleminin kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda tesis edildiği görülmektedir.
14. Kurumumuzca yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; yukarıda sözü edilen mevzuat hükümleri ve yargı içtihatları uyarınca, ilgili idarece başvuranın açıkta bulunan veznedar kadrosuna atanması işleminin, söz konusu kadroda açık bulunması sebebiyle tesis edildiği, bir başka deyişle idarenin takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gerekleri kriterleri dikkate alınarak kullanıldığı, söz konusu işlemin kamu yararı ve hizmet gerekleri kriterleri dikkate alınmaksızın tesis edildiğine ilişkin herhangi bir somut bilgi ve belgenin de dosya içeriğinde bulunmadığı hususları birlikte göz önünde bulundurularak, Denizli Defterdarlığının başvuranı açıkta bulunan veznedar kadrosuna ataması yönünde tezahür eden işleminde hukuka ve hakkaniyete aykırı bir durum bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
15. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmede, şikayet başvurusu kapsamında, idarenin, başvurana ilişkin işlemlerle ilgili bilgi ve belgeleri süresi içerisinde ve gerekçeli olarak kurumumuza gönderdiği, bu anlamda “kararların gerekçeli olması” ve “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun hareket ettiği ancak, başvuru sahibine verdiği cevapta idari işleme karşı hangi sürede hangi mercie başvurabileceğini göstermediği bu nedenle de karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkesine uymadığı tespit edildiğinden, idarenin bahse konu ilkeye uygun davranması önerilmektedir.
Bunun yanında, ilgili idarenin başvuranın vhki kadrosuna atanma talebinin veznedar kadrosuna atanma talebinde bulunacak başkaca bir personel olması halinde değerlendirilebileceği açıklaması karşısında başvuranda oluşacak haklı beklentinin de veznedar kadrosuna atanma talebinde bulunacak başka bir personel bulunması halinde karşılanmasını sağlayacak tedbirleri alması gerektiği değerlendirilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
16. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Denizli İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN REDDİNE;
Kararın, BAŞVURANA ve DENİZLİ DEFTERDARLIĞINA tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy