(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5, 21) (657 S. K. m. 17, 133) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m. 6)
SAYI: 2020/86313-S.20.93855
BAŞVURU NO: 2020/78093
KARAR TARİHİ: 30/10/2020
RET KARARI
BAŞVURAN:
BAŞVURUYA KONU İDARE: Aile, Çalışma Ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
BAŞVURUNUN KONUSU: Aylıktan kesme cezasının özlük dosyasından silinmesi talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ: 26/06/2020
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran, daha önce görev yaptığı (Mülga) SHÇEK Batman İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğünün 19/02/2009 tarihli ve … sayılı yazısı ile tarafına “1/8 Oranında Aylıktan Kesme” cezası verildiğini, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 133 üncü maddesi kapsamında tarafına verilen disiplin cezasının özlük dosyamdan kaldırılması talebinin reddedildiğini belirterek, söz konusu disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesini talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 10/07/2020 tarih ve … sayılı yazısında özetle;
2.1. Başvuranın (mülga) SHÇEK Batman İl Müdürlüğüne bağlı 75. Yıl Toplum Merkezinde … görev yaptığı dönemde Kuruluş Müdürünün vermiş olduğu görevleri zaman zaman yerine getirmediği, 08.11.2008 tarihinde Kuruluş Müdürü … hakaret ettiği ve Devlet Memurunun güven duygusunu sarsacak niteliklerde davranışlarda bulunduğu" gerekçesiyle (mülga) SHÇEK Batman İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğünün 19.02.2009 tarihli ve … sayılı yazısı ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125 inci maddesinin C/a-e-ı bentleri gereğince başvurana "1/8 Oranında Aylıktan Kesme" cezası uygulandığı, başvuranın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 133 üncü maddesi gereğince söz konusu disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesi ve uygulamadan kaldırılması talebinde bulunduğu, söz konusu talep ile ilgili olarak Siirt Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından gönderilen 30.03.2020 tarihli ve sayılı yazı da; “ilgiliye uygulanmış mezkûr disiplin cezasının sicilinden kaldırılması talebi İl Müdürlüğünce uygun görülmediği” hususunun belirtildiği, Bakanlık Makamınca 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 133 üncü maddesi kapsamında yapılan değerlendirme sonucunda 11.06.2020 tarihli ve … sayılı Olur ile “mezkûr disiplin cezası uygulamadan kaldırılmamasına” karar verildiği,
2.2. Bakanlık Rehberlik ve Teftiş Başkanlığından konuya ilişkin olarak alınan 10.07.2020 tarihli ve … sayılı yazı da; “Siirt Engelsiz Yaşam Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdür Yardımcısı … hakkında, 04/12/2019 tarihli ve sayılı, 18.11.2019 tarihli ve … sayılı ve 24.09.2018 tarihli ve … sayılı Bakanlık Makamının Olurları doğrultusunda başlatılan inceleme/disiplin soruşturmalarına ilişkin sürecin devam ettiği” hususunun bildirildiği,
İfade edilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın; “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.”
4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin 1 inci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”
5. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun,
5.1. Genel Haklar Bölümünün “Uygulamayı isteme hakkı” başlıklı 17 nci maddesinde;
“Devlet memurları, bu kanun ve bu kanuna dayanılarak yayınlanan tüzük ve yönetmeliklere göre tayin ve tespit olunup yürürlükte bulunan hükümlerin kendileri hakkında aynen uygulanmasını istemek hakkına sahiptirler.”
5.2. “Disiplin cezalarının bir süre sonra özlük dosyasından silinmesi” başlıklı 133 üncü maddesinde; “Disiplin cezaları memurun özlük dosyasına işlenir. Devlet memurluğundan çıkarma cezasından başka bir disiplin cezasına çarptırılmış olan memur uyarma ve kınama cezalarının uygulanmasından 5 sene, diğer cezaların uygulanmasından 10 sene sonra atamaya yetkili amire başvurarak, verilmiş olan cezalarının özlük dosyasından silinmesini isteyebilir. Memurun, yukarıda yazılan süreler içerisindeki davranışları, bu isteğini haklı kılacak nitelikte görülürse, isteğinin yerine getirilmesine karar verilerek bu karar özlük dosyasına işlenir.”
Hükümleri yer almaktadır.
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ
6. Başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek hazırlanan “Ret Kararı Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
7. Başvuran 1 numaralı paragrafta açıklandığı üzere, 2009 yılında hakkında uygulanan “1/8 Oranında Aylıktan Kesme” cezasının, mevzuatta belirtilen 10 yıllık sürenin geçmesi nedeni ile silinmesi için idareye başvuruda bulunduğunu, ancak cezanın silinmediğini belirtilerek söz konusu disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesini talep etmektedir.
8. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 133 üncü maddesinde, disiplin cezalarının muayyen bir süre sonunda (aylıktan kesme disiplin cezası için 10 sene) memurun özlük dosyasından silinmesi iki ana koşula bağlanmıştır. Bu koşullardan birincisi, hakkında disiplin cezası uygulanmış memurun atamaya yetkili amire başvurarak verilmiş olan cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin talebinin olması, ikincisi ise, atamaya yetkili olan amirin memurun mevzuatta belirtilen süreler içerisindeki davranışlarının, bu isteğini haklı kılacak nitelikte olduğuna kanaat getirmesidir. Söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca, disiplin cezalarının özlük dosyasından silinmesi konusunda, atamaya yetkili amirin talepte bulunanın davranışlarını değerlendirerek karar verme açısından takdir yetkisinin bulunduğu açıktır.
9. Bilindiği üzere, idarelerin idari işlem tesis ederken, eylemde bulunurken yararlandığı serbestiye takdir yetkisi denilmektedir. Takdir yetkisi, idarenin belli şart ve durumların meydana gelmesi halinde belli bir kararı alıp almamak veya kanunda öngörülen değişik çözümler arasında bir seçim yapmak konusunda tanınan bir serbestiye ya da belirli bir konuda karar alabilmek için hangi şart ve durumların ortaya çıkması gerektiğini tespit etmek imkanına sahip olması olarak tanımlanmaktadır. (Halil Kalabalık, İdare Hukukunda Takdir Yetkisi Kavramı Ve Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt 1, Sayı 2,Aralık 1997). İdareye belli konularda takdir yetkisinin tanınması idarenin görevlerinin niteliği gereği zorunlu olmakla birlikte bu durum, idarenin keyfi olarak hareket edebileceği anlamına da gelmez. İdarenin takdir yetkisini kullanırken yasaların koyduğu sınırlar içinde kalması, eşitlik ilkesine uygun hareket etmesi, bu yetkiyi kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun kullanması, yasanın öngördüğü amacın dışında başka bir amaç için kullanamaması ve bu yetkiyi gerekçeli olarak kullanması hukuk devleti açısından zorunluluktur (Şeref Gözübüyük, Yönetim Hukuku, Eylül/1991 s.204).
10. İdarece Kurumumuza gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde, mevzuatla öngörülen 10 yıllık süre içerisinde başvuran hakkında 04/12/2019 tarihli ve … sayılı, 18/11/2019 tarihli ve … sayılı ve 24/09/2018 tarihli ve … sayılı Bakanlık Makamının Olurları doğrultusunda inceleme/disiplin soruşturmalarının başlatılması ve söz konusu soruşturmaların halen devam etmesi nedeniyle başvuranın disiplin cezasının sicilinden kaldırılması talebinin Siirt Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından uygun görülmediği, Bakanlık tarafından yapılan değerlendirmede de başvuranın 02/11/2018 tarihinde bir addet “uyarma” cezası almış olması, başarı ve üstün başarı belgesi ile ödülünün olmaması ve İl müdürlüğünce olumsuz görüş verilmesi nedeniyle disiplin cezasının uygulamadan kaldırılmamasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
11. Sonuç olarak, yukarıdan bu yana yapılan açıklamalar, anılan mevzuat hükümleri ve idarenin cevabi yazıları birlikte değerlendirildiğinde; İdarenin disiplin cezasının silinmemesi işlemine gerekçe olarak mevzuatta belirlenen muayyen süre boyunca (10 yıllık süre zarfınca) meydana gelen olayları esas alarak bir değerlendirmede bulunduğu, başvuran hakkında halen devam eden inceleme/disiplin soruşturmalarının bulunması ve başvuranın 2018 tarihinde bir addet “uyarma” cezası almış olması dikkate alındığında başvuranın disiplin cezasının özlük dosyasından silinmemesi talebinin yerine getirilmesi isteğini haklı kılacak nitelikteki davranışlarının somut olayda tespit edilemediği, bu nedenle Bakanlığın mevzuat gereğince takdir yetkisini disiplin cezasının özlük dosyasından silinmemesi yönünde kullanması işleminde hukuka ve hakkaniyete aykırılık bulunmadığı kanaat ve sonucuna varılmıştır.
B. İyi Yönetişim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
12. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmede, şikayet başvurusu kapsamında, idarenin, başvurana ilişkin işlemlerle ilgili bilgi ve belgeleri süresi içerisinde ve gerekçeli olarak kurumumuza gönderdiği, bu anlamda “kararların gerekçeli olması”, “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ve “makul sürede karar verme” ilkelerine uygun hareket ettiği ancak, başvuru sahibine verdiği cevapta idari işleme karşı hangi sürede hangi mercie başvurabileceğini göstermediği bu nedenle de karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkesine uymadığı tespit edildiğinden, idarenin bahse konu ilkeye uygun davranması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
13. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu kararın başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili İdarelerin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup, Siirt İdare Mahkemesinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre, başvurunun REDDİNE,
Ret kararının BAŞVURANA ve AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞINA tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy