(6328 S. K. m. 20, 21)
SAYI: 2020/89236-S.20.97635
BAŞVURU NO: 2020/94649
KARAR TARİHİ: 08/12/2020
TAVSİYE KARARI
BAŞVURAN:
BAŞVURUYA KONU İDARE: Afet Ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
BAŞVURUNUN KONUSU: Tayin talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ: 25/08/2020
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran … 2012 yılından itibaren Erzurum ilinde AFAD’a bağlı olarak arama kurtarma teknisyeni olarak görev yaptığını, Tayin Yönetmenliğine göre işe girdiği yıldan itibaren 3 yıl hizmet süresi sonunda tayin talebinde bulunabildiğini, 3 yıllık süreyi doldurması akabinde, sonuncusu Gaziantep ili için yapılan 09.06.2020 tarihli başvuru olmak üzere, 4 defa resmi tayin ve süresiz geçici görevlendirme için başvuruda bulunduğu ancak başvurularının reddedildiği, bu süre zarfında onlarca kişi tayin ve süresiz geçici görevlendirme ile yer değiştirdiği, hatta iki veya üç kere yer değiştiren personelin bile bulunduğunu, en son tayin talebinin “personel eksikliği, jeopolitik ve stratejik konum” gerekçeleriyle reddedildiği, Temmuz ayında Erzurum Arama Kurtarma Teknisyeni olarak çalışan Y. M.’nin tayini yapıldığını ifade ederek yer değişikliği talebinin gerçekleştirilmesini talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Bilgi, belge ve görüş talepli yazımız üzerine Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının 23.09.2020 tarih ve … sayılı yazısında özetle; “.. Adı geçen personel Gaziantep İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğüne atanma talebinde bulunmuş fakat Başkanlık tarafından yapılan değerlendirme sonucunda, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Personelinin Yer Değiştirme Suretiyle Atanmasına veya Geçici Görevlendirmesine Yönelik Değerlendirme Formu kapsamında, yeterli puan alamadığı için talebi uygun görülmemiştir. Bu çerçevede, Kurumumuzun misyon ve vizyonunu gerçekleştirerek afet ve acil durumlarda planlama, hazırlık, müdahale ve iyileştirme çalışmalarım ülke düzeyinde etkin bir şekilde yürütmek gibi hayati öneme sahip görevlerinin yanında, ülkemizin uluslararası alanda tanınırlığını artıran faaliyetleri ve insani yardım çalışmalarını başarılı bir şekilde yürütmesinin yeterli insan kaynağına sahip olunması ile mümkün olabileceği tartışılmaz bir gerçektir. Bu kapsamda, afet yönetiminde başarının disiplinler arası çalışma gerektiren farklı uzmanlık alanlarında çalışanlarla mümkün olabileceği esas alınarak hazırlanan 17.12.2009 tarihli ve 27435 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri ile Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik” ile her İl Müdürlüğünün nitelik, unvan ve sayı itibariyle norm kadroları belirlenmiştir.
2.1. Ancak, merkez ve taşra teşkilatımızda kurumlar arası nakil, emeklilik, istifa ya da memuriyetten çıkarma vb. nedenlerle yıllar itibariyle ayrılan personelin yerine, ihtiyaç duyulan sayıda kadro ve atama kontenjanı alınamadığından hali hazırda yürütülmekte olan çalışmalar olumsuz yönde etkilenmekte kısa ve uzun vadede atılması planlanan stratejik adımların atılmasını güçleştirmektedir. Yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde, İl Müdürlüklerinin afet ve acil durumlara ilişkin hizmetlerinde aksaklıklar yaşanmaması için naklen atama veya geçici görevlendirme talebinde bulunan personelin bulunduğu ildeki norm kadro durumu ve hizmetine duyulan ihtiyaç da göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılmaktadır. Y.M.’nin ise Başkanlık Müdahale Dairesi Başkanlığı’nın talebi doğrultusunda Başkanlık’ta geçici olarak görevlendirildiği...” açıklamalarına yer verilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. “18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”,
4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
5. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Yer değiştirme suretiyle atanma” başlıklı 72 nci maddesinin 1 inci fıkrasında; (Değişik: 12/5/1982 - 2670/25 md.) “Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye’nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır.”
6. 25/6/1983 Tarih Ve 18088 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin;
6.1. “Amaç” başlıklı 1 inci maddesinde; “Bu Yönetmelik; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 2 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 2 nci maddesi ve aynı Kanunun 2670 sayılı Kanunla değişik 72 nci maddesine dayanılarak, Devlet Memurlarının aynı kurum içinde yer değiştirme suretiyle atanmalarını sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.
6.2. “Kapsam” başlıklı 2 nci maddesinde: Bu Yönetmelik, Özel Kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydiyle Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar ile bunlara bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlarda ve Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışan Devlet Memurları Hakkında uygulanır. Ancak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 36 ncı maddesinde yer alan Yardımcı Hizmetler Sınıfına dahil memurlar, a) Aynı Kanunun 59 ncu maddesinde sayılan istisnai memurluklar, b) Aday Memurlar, Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında görevli memurlar, bu Yönetmelik hükümlerine tabi değildir.”
6.3. Tanımlar başlıklı 3 üncü maddesinde: “Bu Yönetmelikte geçen; a) Yer değiştirme suretiyle atanma, aynı kurumda çalışan memurların, bu Yönetmelikte tesbit edilen hizmet bölgelerine belirli süreler dahilinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 76 ncı maddesindeki esaslar çerçevesinde atanmasını,
b) "Kurum" deyimi bu Yönetmeliğin 2 nci maddesinin 1 nci fıkrasında belirtilen kurum ve kuruluşları,
c) "Hizmet Bölgesi" deyimi bu Yönetmeliğe ekli (1) sayılı cetvelde gösterilen illerin gruplarını,
d) "Hizmet Alanı" deyimi, hizmet bölgelerindeki görevin yapıldığı yeri,
e) "Zorunlu Çalışma Süresi" deyimi, her hizmet bölgesinde zorunlu olarak çalışılması gereken süreyi, ifade eder.”
6.4) Temel ilkeler başlıklı 4 üncü maddesinde: “Temel ilkeler şunlardır: a) Yer değiştirme suretiyle atamalarda kadro imkanları gözönünde bulundurulur. b) Yer değiştirme suretiyle atamalar, ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılmak suretiyle oluşturulan bölgeler arasında yapılır. c) Bu atamalarda, memurların bölgeler arasında adil ve dengeli dağılmasını sağlamak esastır.”
6.5. Hizmet Bölgeleri ve Bölgelerdeki Zorunlu Çalışma Süreleri başlıklı 5 inci maddesinde; “Türkiye'nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren illeri gruplandırılarak, gelişmişlik sırasına göre (6) hizmet bölgesine ayrılmıştır. Bu hizmet bölgelerine giren il merkezleri ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. İlçelerin gelişmişlik sırasına göre tesbiti ve bölgelere dağılımı, hizmetlerin gereklerine ve özelliklerine göre kurumlarca yapılır. Devlet Personel Dairesi Kalkınma Planı Dönemlerinde, bu hizmet bölgelerini ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmeleri gözönünde bulundurarak ve Devlet Planlama Teşkilatının da görüşünü alarak, yeniden düzenleyebilir. (Ek: 17/7/1999 - 1999/13143 K.) Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarını altıyı geçmemek ve en az üç bölge olmak üzere, hizmet özelliklerine göre bu hizmet bölgelerinden farklı hizmet bölgeleri de belirleyebilirler. (Ek: 17/7/1999 - 1999/13143 K.) Zorunlu yer değiştirmeye tabi personel ve en az iki yıl olmak üzere hizmet bölgelerindeki zorunlu çalışma süreleri, bölgelerin özellikleri, teşkilat yapısı, hizmetin ülkenin her yerine etkin olarak götürülebilmesi ve diğer hizmet gerekleri göz önünde bulundurulmak suretiyle kamu kurum ve kuruluşlarınca tespit edilir.”
6.6. Yer Değiştirme Suretiyle Atanma Dönemleri başlıklı 8 inci maddesinde: “Yer değiştirme sureti ile atanmalar her yılın Haziran - Eylül döneminde yapılır. Ancak, iş mevsimi bu dönemi kapsayan hizmetler için Mart ve Ekim ayları esas alınır.”
6.7. Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda Gözönünde Bulundurulacak Hususlar başlıklı 9 uncu maddesinde: “Yer değiştirme suretiyle atanmalar, Devlet Memurlarının dengeli bir şekilde dağılımını sağlamak için öğrenimi, uzmanlığı, iş tecrübesi, mesleki bilgisi gibi özellikleri ile boş kadro durumu gözönünde bulundurularak kurumlarınca hazırlanan bir plan dahilinde yapılır.”
6.8. “Özel Yönetmelikler” başlıklı 28 inci maddesinde; “Kurumlar bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde halen görevde bulunan memurların geçmiş hizmetlerinin bu Yönetmelik çerçevesinde nasıl değerlendirileceğini ve bu Yönetmeliğin çeşitli maddelerinde kurumlarca tesbiti öngörülen diğer hususları kapsıyan özel Yönetmeliklerini Devlet Personel Dairesinden olumlu görüş alınmak sureti ile çıkarırlar. Özel Yönetmeliklerde bu Yönetmeliğe aykırı hükümler yer alamaz. (Değişik üçüncü cümle: 12/12/2016-2016/9742 K.) Ancak, Mülki İdare Amirliği Hizmetleri, Emniyet Hizmetleri, Jandarma Hizmetleri ve Sahil Güvenlik Hizmetleri sınıflarına dâhil personel hakkında kendi özel yönetmeliklerinin uygulanmasına devam edilir.”
6.9. Geçici 5 inci maddesinde; (Ek: 30/6/2014-2014/6578 K.) “Kamu kurum ve kuruluşları bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yönetmeliklerini bu Yönetmeliğe uygun hale getirirler. Bu süre içerisinde kamu kurum ve kuruluşlarının yönetmeliklerinin bu Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.”
7. 17.12.2009 tarih ve 27435 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri İle Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri Norm Kadro İlke Ve Standartlarına Dair Yönetmeliğin;
7.1. “Amaç” başlıklı 1 inci maddesinde; (1) Bu Yönetmeliğin amacı; il müdürlükleri ile birlik müdürlüklerinde insan kaynaklarının etkili ve verimli kullanılması ile hizmetlerde kalitenin artırılması amacıyla, ihtiyaç duyulan nitelik, unvan ve sayıda personel istihdamını sağlamaktır.
7.2. “Norm kadro standartları cetveli” başlıklı 18 inci maddesinde; İl müdürlükleri ile birlik müdürlüklerinin norm kadroları unvan ve sayı itibariyle; bulundukları illerin afet ve acil durum hassasiyeti, nüfusu, yüzölçümü, ilçe sayısı, sanayi, ticaret ve turizm niteliği, coğrafi özelliği, nüfus hareketliliği ve gelişme potansiyeli kriterleri göz önüne alınarak, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-1 İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri Norm Kadro Standartları Cetveli ile EK-2 Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri Norm Kadro Standartları Cetvelinde belirlenmiştir. (2) Ayrıca, il müdürlüklerinin teşkilat yapısı içerisinde bulunan il afet ve acil durum yönetim merkezi ile arama kurtarma ekiplerine ilişkin norm kadrolar da EK - 1 İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri Norm Kadro Standartları Cetvelinde ayrı bölümler halinde gösterilmiştir.”
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
8. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuranın talebine ilişkin tavsiye karar önerisi, Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
9. Başvuran, Erzurum İl Afet ve Acil Durum İl Müdürlüğünde çalıştığını, Gaziantep İline tayin talebinde bulunduğunu ancak bu talebinin de reddedildiğini belirterek, tayin talebinin olumlu değerlendirilmesini talep etmiştir.
10. İdare, Kurumumuza gönderdiği cevabi yazıda özetle, Erzurum İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğünün 204 adet norm kadrosunun 121 adedinin dolu 83 adedinin boş olması, Gaziantep İl Müdürlüğünün ise 78 adet norm kadrosunun 58 ünün dolu 20 inin boş olması, Erzurum İlinin “personel eksikliği, jeopolitik, stratejik konum”u ve “başvuranın yapılan değerlendirmede yeterli puan alamaması” gerekçeleriyle ilgilinin talebi uygun görülmediği bildirilmiştir.
11. AFAD Başkanlığı Personelinin Yer Değiştirme Suretiyle Atanmasına veya Geçici Görevlendirilmesine Yönelik Değerlendirme Formu’nun incelenmesinden, başvuranın 8 yıl 4 aydır Gaziantep İlinde Arama Kurtarma Teknisyeni unvanıyla çalıştığı anlaşılmaktadır. AFAD Başkanlığı Personelinin Yer Değiştirme Suretiyle Atanmasına veya Geçici Görevlendirilmesine Yönelik Değerlendirme Formu’nda (Gaziantep iline tayin için) çeşitli kriterlere göre yapılan puanlamada toplam puanın 41 olarak hesaplandığı görülmüştür.
12. İdarenin cevap yazısında, Gaziantep ve Erzurum illerinin norm kadro sayıları bildirilmiştir. Buna göre başvuranın çalıştığı Erzurum ilinde 204 adet norm kadrosunun 121 adedinin dolu 83 adedinin boş olduğu, başvuranın tayin talebinde bulunduğu Gaziantep ilinde ise, 78 adet norm kadrosunun 58 inin dolu 20 inin boş olduğu bildirilmiştir. Bunun yanı sıra, başvuranın tayin talebinin ret gerekçeleri ise; Erzurum İlinin stratejik konumu, ilgilinin hizmetine ihtiyaç duyulması ve yapılan değerlendirme sonucunda yeterli puan alamaması olarak belirtilmiştir.
13. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Yer değiştirme suretiyle atanma başlıklı 72 nci maddesinin 1 inci fıkrasında Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmaların; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye’nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılacağı düzenlenmiştir. Burada idareye işlem tesis ederken belirtilen ölçütlere göre değerlendirme yapma ve buna uygun olarak takdir yetkisini kullanma hakkı verildiği açıktır. Ancak, takdir yetkisi mutlak ve denetimden uzak, keyfi bir uygulama demek değildir. İdarenin işlem tesis ederken, hizmet gerekleri gibi ölçütlerin yanı sıra, çalışanın da haklarını gözetmesi gerekmektedir. Bu çerçevede yapılan incelemede başvuranın 8 yıl gibi uzun sayılabilecek bir süredir, aynı ilde görev yaptığı, çalışılan yörenin sosyal, ekonomik ve kültürel imkânlarının, memleketlerine olan uzaklığının ve kişilerin (ve ailelerinin) sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarının karşılanabilmesi ile psikolojileri üzerindeki olası etkilerinin de hakkaniyetli bir şekilde değerlendirilmesi yerinde olacaktır. Ayrıca, defalarca tayin isteyen ve sürekli bu talebi reddedilen bir çalışanın işyerindeki performansının olumsuz yönde etkilenebileceği gözardı edilmemelidir. Aynı yerde uzun sayılabilecek bir süre çalışmış ve belki de belirsiz bir süre daha çalışacağını düşünen bir çalışanın motivasyonunun ve ruhsal durumunun da dikkate alınması gerekmektedir. Kaldı ki, tayin talebinin reddedilmesinin hukuki ve fiili sebeplerinin aynı zamanda hakkaniyete de uygun olması gerekir. Somut olayda, idarenin (başvuranın) tayin talebini hakkaniyete uygun bir şekilde değerlendirmesi başvuran yönünden haklı bir beklenti oluşturmaktadır.
13.1. Ayrıca, 2020/52053 şikayet numaralı dosyada; Başvuran, Artvin İl Afet ve Acil Durum İl Müdürlüğünde çalıştığını, daha önce başka illere tayin talebinde bulunduğunu, ancak tayin taleplerinin kabul edilmediğini, son olarak Bolu İline tayin talebinde bulunduğunu ancak bu talebinin de reddedildiğini belirterek, tayin talebinin olumlu değerlendirilmesini talep etmiş, İdare ise, Kurumumuza gönderdiği cevabi yazıda özetle, “Artvin İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğünün 53 adet norm kadrosunun 25 adedinin dolu 28 adedinin boş olması, Bolu İl Müdürlüğünün ise 51 adet norm kadrosunun 33 ünün dolu 18 inin boş olması, Artvin İlinin afetsellik yönünden riskli bölge olması, ilgilinin hizmetine ihtiyaç duyulması ve Başkanlık tarafından yapılan değerlendirme sonucunda yeterli puan alamaması” nedeniyle ilgilinin talebi uygun görülmediği bildirilmiştir. Mezkur başvuruya istinaden düzenlenen Kurumumuzun 29/07/2020 tarihli Tavsiye Kararında; “... Kurumumuzca yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; hakkaniyet ilkesinin bir gereği olarak, başvuranın (özellikle 8 yıldır aynı yerde görev yapmasından dolayı) tayin talebinin yerine getirilmesi yönünde tavsiye kararı verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.” değerlendirmesi yapılmıştır.
14. Kurumumuzca yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; hakkaniyet ilkesinin bir gereği olarak, başvuranın (özellikle 8 yıldır aynı yerde görev yapmasından dolayı) tayin talebinin yerine getirilmesi yönünde tavsiye kararı verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
15. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup, söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin idare tarafından süresi içerisinde, tam ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, ancak idarenin, başvurana verdiği cevapta hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğini göstermediği bu nedenle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı anlaşılmış olup, idarenin bundan böyle bu ilkeye de uyması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
16. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının İdareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde İdare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse, (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Ankara İdare Mahkemesinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Başvuranın “Gaziantep İline tayininin yapılması” yönündeki talebinin gerçekleştirilmesi hususunda AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA, Kararın BAŞVURANA, AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞINA tebliğine,
6328 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞINCA bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy