(2709 S. K. m. 74) (3359 S. K. Ek m. 4, 6) (6328 S. K. m. 5, 17) (657 S. K. m. 72) (Sağlık Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği m. 19) (Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişin Yönetmelik m. 1, 13, Ek m. 3) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m. 6) (2. DD. 21.03.2018 T. 2016/9697 E. 2018/1891 K.)
SAYI: 2021/1846-S.21.3098
BAŞVURU NO: 2020/92883
KARAR TARİHİ: 02/02/2021
KISMEN TAVSİYE KISMEN RET KARARI
BAŞVURAN
BAŞVURUYA KONU İDARE: Sağlık Bakanlığı
BAŞVURUNUN KONUSU: Başvuranın sağlık mazereti kapsamında Ankara İline tayin
talebi hk.
BAŞVURU TARİHİ: 09/08/2020
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran, başvurusunda özetle; Tokat Devlet Hastanesi’nde Yenidoğan Uzman Hekimi olarak görev yaptığını, çocuğunun sağlık durumuna istinaden Ankara iline tayin isteğinin (30/04/2020 tarihli ve … sayılı) Sağlık Mazereti Değerlendirme Komisyonu tarafından herhangi bir gerekçe gösterilmeden reddedildiğini, 29.06.2020 tarihinde bu karara yazılı olarak itiraz ettiğini ancak sonucun değişmediğini belirtmektedir. Çocuğunun süt çocuğu yaş grubunda (20 aylık) olmasından dolayı Tip 1 Diabetes Mellitusa (Şeker hastalığı) bağlı akut komplikasyon (ağır hipoglisemi, nöbet, bilinç kaybı, ketoasidoz, koma) riskinin yüksek olduğunu, olası bir akut komplikasyonda bulunduğu ilde takip ve tedavisini yapacak ilgili bölüm (çocuk endokrinoloji) ve doktorun (çocuk endokrin uzmanı) bulunmadığını, ayrıca diyabet hastası olan çocuğunun ömür boyu insülin kullanması gerektiği, yaşı itibari ile insülin iğnesi kullanarak kan şekeri kontrolünü sağlayamadığını bu nedenle insülin pompası ve sürekli şeker ölçüm sensörü kullanması gerektiğini fakat bulunduğu ilde insülin pompa tedavisi takibini yapabilecek çocuk endokrinoloji uzmanı ve teknik destek verecek ekibin de bulunmadığını bu durumun Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Hastanesi’nden 29/04/2020 tarihinde alınan sağlık kurulu raporunda belirtildiğini ve tedavinin gecikmesi halinde hastada hayati risk oluşturacağının açıkça ifade edildiğini, ayrıca çocuğuna 12/05/2020 tarihinde Tokat Devlet Hastanesi tarafından Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporunun da (ÇÖZGER) verildiğini ve çocuğunun engel oranının %90-99 olarak tespit edildiğini belirterek, sürecin uzamasının çocuğunun tedavisinin gecikmesine yol açmakta olduğunu ve sağlık durumunu olumsuz yönde etkilediğini vurgulayarak, tayinin Ankara’ya yapılmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Başvuruya konu iddia hakkında istenen bilgi ve belge talep yazımıza istinaden Sağlık Bakanlığı tarafından gönderilen cevabi yazı ve eklerinde özetle;
2.1. … Tokat Devlet Hastanesinde 11.12.2019 tarihinden itibaren Devlet Hizmeti Yükümlüsü Neonatoloji Uzmanı olarak görev yaptığını, Bakanlık Sağlık Mazereti Komisyonuna sunmuş olduğu çocuğuna ait 12.05.2020 tarihinde Tokat Devlet Hastanesinden alınan Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu (ÇÖZGER) "Endokrin Sistem Alanı, Özel koşul gereksinimi vardır (ÖKGV) özel gereksinimi vardır” şeklinde düzenlendiği çocuğun engellilik durumuyla ilgili herhangi bir oran verilmediğinin tespit edildiği, ayrıca, 3359 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun Ek 4 üncü maddesinde Eş durumu ve sağlık mazereti nedeniyle yapılacak atamalar hariç personelin görev yerleri, tercih hakkı verilmek sureti ile kurayla belirlenir.” ve Ek 6 ncı maddesinde ise "Devlet hizmeti yükümlülüğünü yapmakta olan personel, mazeret ve zorunlu haller dışında başka yere atanamaz.” hükmü yer aldığından dolayı adı geçenin durumunun engellilik değil sağlık mazereti olarak değerlendirilebileceği,
2.2. Adı geçenin talebinin 05.06.2020 tarihinde toplanan Bakanlık Sağlık Mazereti Değerlendirme Komisyonu tarafından incelenerek Sağlık Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin "MADDE 19 (l) Personelin kendisinin, eşinin, annesinin, babasının, bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tehlikeye girdiğini veya görev yerinin değişmemesi hâlinde tehlikeye gireceğini, üniversiteler veya Bakanlık eğitim ve araştırma hastanelerinden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi halinde tedavinin yapılabileceği bir sağlık kurum veya kuruluşunun bulunduğu veya sağlığının olumsuz etkilenmeyeceği bir ilin münhal kadrolarına sağlık mazereti değerlendirme komisyonu kararı doğrultusunda atanır.” hükmüne göre Tokat ilinde tedavinin mümkün olduğu, aralıklı takiplerini altı ayda veya yılda bir çocuk endokrin uzmanının bulunduğu yakın illerde yaptırabileceği ve adı geçenin Tokat ilinde kendi branşında tek hekim olması nedeniyle sağlık hizmeti sunumunun Türkiye genelinde dengeli ve etkin olarak yapılabilmesi açısından reddedildiği,
2.3. Adı geçenin Bakanlık Sağlık Mazeretleri Komisyonuna sunmuş olduğu mazeretiyle ilgili tedavilerin görev yaptığı Tokat ilinde mümkün olmadığını belgelendirip üstleri vasıtasıyla Sağlık Komisyonuna müracaatı halinde başvurusunun tekrar değerlendirmeye alınacağı ve sağlık mazeretinin kabul edilmesi halinde Bakanlığın dengeli ve etkin sağlık hizmeti sunumu için adı geçenin branşında daha fazla ihtiyacı olan bir ile tayininin yapılabileceği
ifade edilmektedir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. “18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler...”,
4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
5. 23/07/1965 tarihli ve 12056 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Yer değiştirme suretiyle atanma” başlıklı 72 nci maddesinde;
“Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye’nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır... İlgili mevzuatı uyarınca verilecek rapora göre kendisi, eşi veya birinci derece kan hısımlığı bulunan bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri engelli olan memurların engellilik durumundan kaynaklanan yer değiştirme taleplerinin karşılanması için düzenlemeler yapılır...”,
6. Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişin Yönetmeliğin;
6.1. “Amaç” başlıklı 1 inci maddesinde; “Bu Yönetmelik; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 2 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 2 nci maddesi ve aynı Kanunun 2670 sayılı Kanunla değişik 72 inci maddesine dayanılarak, Devlet Memurlarının aynı kurum içinde yer değiştirme suretiyle atanmalarını sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.”,
6.2. “Sağlık Mazeretine Bağlı Yer Değişikliği” başlıklı 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında; “Memurun sağlık mazeretine dayanarak yer değiştirme talebinde bulunabilmesi için; kendisi, eşi, annesi, babası, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tedavisinin mümkün olmadığı veya mevcut görev yerinin söz konusu kişilerin sağlık durumunu tehlikeye düşüreceğini eğitim ve araştırma hastanesi veya üniversite hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi gerekir”,
6.3. Ek 3 üncü maddesinde; “ İlgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen memurlar ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan memurlar engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak yer değiştirme talebinde bulunabilir. Bu kapsamdaki talepler bu Yönetmelikte yer alan kısıtlayıcı hükümlere tabi olmaksızın kurumların kadro imkânları ve teşkilat yapıları dikkate alınarak karşılanır ve bu haktan bir defadan fazla yararlanılmaz.(Danıştay 16. Dairesinin 2/7/2015 tarih ve Esas No: 2015/10808 sayılı Kararı ile bu maddede yer alan “bir defadan fazla” ibaresinin yürürlüğü durdurulmuştur.)”söz konusu yürütmeyi durdurma kararının esastan görüşüldüğü Danıştay 2. Dairesinin 21/03/2018 tarih ve E: 2016/9697,K:2018/1891 sayılı kararında “bir defadan fazla “ibaresinin iptaline karar verilmiştir.)
7. 26.03.2013 tarih ve 28599 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sağlık Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin “Sağlık mazeretine bağlı yer değişikliği” başlıklı 19 uncu maddesinde: “(1) Personelin kendisinin, eşinin, annesinin, babasının, bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tehlikeye girdiğini veya görev yerinin değişmemesi hâlinde tehlikeye gireceğini, üniversiteler veya Bakanlık eğitim ve araştırma hastanelerinden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi halinde tedavinin yapılabileceği bir sağlık kurum veya kuruluşunun bulunduğu veya sağlığının olumsuz etkilenmeyeceği bir ilin münhal kadrolarına sağlık mazereti değerlendirme komisyonu kararı doğrultusunda atanır. (2) Sağlık mazereti değerlendirme komisyonu, gerekli durumlarda bu raporların başka eğitim ve araştırma hastanelerinin sağlık kurullarınca da usule ve fenne uygunluğunun tespit edilmiş olma şartını arayabilir.”
düzenlemeleri yer almaktadır.
IV. KAMU DENETÇİSİ SN. SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ
8. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; Başvuranın iddiaları, İdarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek hazırlanan Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Karar Önerisi Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
9. Başvuran özetle; çocuğuna 12/05/2020 tarihinde Tokat Devlet Hastanesi tarafından Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporunun da (ÇÖZGER) verildiği ve çocuğunun engel oranının %90- 99 olarak tespit edildiğini belirterek tayinin Ankara’ya yapılması başvurusunun reddedilmesine binaen Kurumumuza “tayin talebinin gerçekleşmesi” için başvuruda bulunmuştur.
10. İdare ise başvuranın talebini Sağlık Mazereti Komisyonunun başvuranın sağlık mazeretine dayalı tayin talebinin Sağlık Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 19. Maddesi hükmüne göre değerlendirerek başvuranın çocuğunun çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı tarafından takibinin yeterli olduğu, bulunduğu ilde çocuk endokrinoloji branşında uzman hekim bulunmasının gerekli olmadığı, kontrol ve aralıklı takip için çocuk endokrinoloji uzmanı olan bir İle gidebileceği gerekçeleriyle reddetmiştir.
11. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden memurun sağlık mazeretine dayanarak yer değiştirme talebinde bulunabilmesi için; kendisi, eşi, annesi, babası, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tedavisinin mümkün olmadığı veya mevcut görev yerinin söz konusu kişilerin sağlık durumunu tehlikeye düşüreceğini alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirenlerin sağlık mazeretine dayanarak mazeretinin karşılanabileceği bir yere naklen atanabilecekleri düzenlenmiştir.
12. Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişin Yönetmeliğin “Sağlık Mazeretine Bağlı Yer Değişikliği” başlıklı 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “eğitim ve araştırma hastanesi veya üniversite hastanesinden” ibaresi Danıştay İkinci Dairesinin 28/3/2018 tarihli ve Esas No:2016/10054; Karar No:2018/2062 sayılı kararı ile iptal edilmiştir. Bu kapsamda memurun sağlık mazeretine dayanarak yer değiştirme talebinde bulunabilmesi için; kendisi, eşi, annesi, babası, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tedavisinin mümkün olmadığı veya mevcut görev yerinin söz konusu kişilerin sağlık durumunu tehlikeye düşüreceğini sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi gerekmektedir.
13. Şikayet başvuru dosyasının incelenmesinden, başvuranın çocuğu için almış olduğu raporda; "... hastanın yaşının küçük olması ve tedavide insülin pompasının planlanması nedeniyle İlimizde takibinin güç olacağı ve bu nedenle tedavisinin gecikmesi durumunda hayatı risk oluşturacağı düşünülmektedir. İlimizde çocuk endokrinoloji uzmanı bulunmamaktadır, hastanın çocuk endokrinoloji uzmanı olan bir İlde takip ve tedavisinin yapılması uygun görülmüştür.” demekteyken Bakanlığın halen çocuğun mazeretiyle ilgili tedavinin görev yaptığı Tokat ilinde mümkün olmadığının belgelendirilmesi gerektiğini savunması çocuğun taşıdığı hayati riski göz ardı etmek anlamına gelmektedir.
14. Sağlık Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde sağlık mazeretine bağlı yer değişikliğinin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan personelin bakmakla yükümlü olduğu çocuğunun sağlığının görev yaptığı yerde tehlikeye girdiğine dair belgelendirme şartını İdareye sunulan Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Hastanesi Sağlık Kurulu Raporu ile karşılamakta olup, bu madde hükmünün amacı tedavinin yapılabileceği bir sağlık kurum veya kuruluşunun bulunduğu bir ilin münhal kadrolarına atama yaparak hastanın tedaviye erişimine imkân sağlamak olması nedeniyle başvuranın Ankara iline tayin talebi ancak burada Bakanlığın uygun kadrosu mevcut ise karşılanabileceği açıktır.
15. Ayrıca Bakanlığın, çocuğun aralıklı takiplerini altı ayda veya yılda bir çocuk endokrin uzmanının bulunduğu yakın illerde yaptırabileceği savunması incelendiğinde ise; Tokat İlinin komşuları olan Amasya, Samsun, Ordu, Sivas ve Yozgat İlleri içerisinde çocuk endokrin uzmanın bulunduğu İller Samsun ve Sivas olup, Samsun ile Tokat arası 230 km ve 2.5 saatten uzun sürerken, diğer çocuk endokrin uzmanının bulunduğu şehir Sivas İli ile Tokat arası yolun ise 107 km ve 1,5 saat sürdüğü görülmektedir.
16. Dolayısıyla, başvuranın görev yaptığı ilde çocuk endokrin uzmanın bulunmaması ve acil bir müdahalede çocuğun bulunduğu ilde gerekli olan tedavinin mümkün olmadığı ve en yakın çocuk endokrin uzmanının 1.5 saat uzakta olması ile İdareye sunulan Sağlık Kurulu Raporu’nun, ilgili mevzuatta sağlık mazereti tayini gerçekleştirmesi için belgelendirme şartını karşıladığı hususu bütün dosya içeriyle beraber değerlendirildiğinde, İdare tarafından başvuranın talebinin karşılanması hususunda gerekli işlemlerin yapılması ve cevabi yazısında ifade ettiği üzere adı geçenin branşında daha fazla ihtiyaç olan ve çocuk endokrin uzmanının bulunduğu bir İle tayininin yapılması gerektiği kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
17. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup, söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin idare tarafından süresi içerisinde, tam ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, ancak idarenin, başvurana verdiği cevapta hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğini göstermediği bu nedenle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı anlaşılmış olup, idarenin bundan böyle bu ilkeye de uyması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
18. 14/06/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 17 nci maddesinin sekizinci fıkrasına göre Kamu Denetçiliği Kurumu’na dava açma süresi içinde yapılan başvuru, işlemeye başlamış olan dava açma süresini durdurmakta olup, anılan Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca başvurunun Kurum tarafından reddedilmesi hâlinde, (varsa) durmuş olan dava açma süresi gerekçeli ret kararının ilgiliye tebliğinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlar, 21 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca ise tavsiye kararı üzerine otuz gün içinde herhangi bir işlem tesis edilmez veya eylemde bulunulmaz ise (varsa) durmuş olan dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup ilgili İdarenin işlemine karşı Tokat İdare Mahkemesinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Açıklanan gerekçelerle;
Başvuranın, Ankara İline tayin talebinin REDDİNE;
Başvuranın çocuk endokrin uzmanının bulunduğu bir İle tayininin yapılması hususunda SAĞLIK BAKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20’nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca; SAĞLIK BAKANLIĞI tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın BAŞVURANA ve SAĞLIK BAKANLIĞINA tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi’nce karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy