(2709 S. K. m. 55, 74) (6328 S. K. m. 5, 21) (2547 S. K. m. 58) (Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul Ve Esaslara İlişkin Yönetmelik Geç. m. 5) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m. 6)
SAYI: 2020/90404-S.20.99303
BAŞVURU NO: 2020/80787
KARAR TARİHİ: 28/12/2020
TAVSİYE KARARI
BAŞVURAN: ….
BAŞVURUYA KONU İDARE: Süleyman Demirel Üniversitesi Rektörlüğü
BAŞVURUNUN KONUSU: Başvuranın ek ödeme talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ: 01/07/2020
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran özetle; Isparta SDÜ Tıp Fakültesi Hastanesinde Radyoloji Bölümünün Acil Röntgen biriminde sağlık teknisyeni olarak görev yaptığını, Pandemi döneminde sağlık çalışanlarına yapılması gereken ek ödemenin sadece acil serviste, covid biriminde ve mikrobiyoloji laboratuvarında çalışanlara yapıldığını kendisinin de bu dönemde mesai saatleri içinde ve dışında pandemi ek ödemesi alan acil servise hizmet vermiş olmasına rağmen ek ödemeden yararlandırılmadığını belirterek, tarafına da ek ödeme yapılmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Başvuruya konu iddia hakkında bilgi ve belge talep yazımıza istinaden Süleyman Demirel Üniversitesi Rektörlüğü tarafından gönderilen cevabi yazı ve eklerinde özetle;
2.1. Başvuranın talebi yönetmelik hükümleri çerçevesinde, Hastanenin Radyoloji Bölümü Covid-19 Mart-Nisan-Mayıs (2020 yılına ait) Çalışan Listesinde yer almadığından reddedildiği,
2.2. Covid-19 salgını nedeniyle ek ödeme yapılma işleminin Mart, Nisan ve Mayıs ayına ait Hastane Yönetim Kurulunun teklifleri, Döner Sermaye İşletmesi Yürütme Kurulu ve Üniversite Yönetim Kurulu Kararları doğrultusunda yapıldığı,
2.3. Yükseköğretim Kuramlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik'e eklenen Geçici Madde 5' e göre, Covid-19 salgınına yönelik araştırma, teşhis ve tedavi faaliyetleri kapsamında görev yapan personel...” den bahsedildiğinden Hastanede araştırma, teşhis ve tedavi faaliyetlerinde kapsamında görev yapan personele ödeme yapıldığı,
Açıklamalarına yer verilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın,
3.1. “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”,
3.2. “Ücrette adalet sağlanması” başlıklı 55 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Ücret emeğin karşılığıdır.”
4. 14/06/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun "Kurumun Görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
5. Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul Ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin; geçici 5 inci maddesinde; “(Ek:24/03/2020-31078 Mükerrer) (1) 1/3/2020 tarihinden geçerli olmak üzere üç ay süreyle, üniversitelerin tıp fakülteleri ve sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde Covıd-19 salgınına yönelik araştırma, teşhis ve tedavi faaliyetleri kapsamında görev yapan personel ile yöneticilerine, yer ve/veya personel yönünden kapsam ve oranı üniversite yönetim kurulu tarafından belirlenmek kaydıyla, bu Yönetmelikte belirlenen esaslara tabi olmaksızın ek ödeme yapılabilir. Bu şekilde yapılacak ödeme tutarı toplamı 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (f) fıkralarında belirlenen mesai içi tavan ek ödeme tutarını geçemez.”
IV. KAMU DENETÇİSİ ….'IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
6. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuranın talebinin reddi yönünde öneri, Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
7. Başvuran özetle; Isparta SDÜ Tıp Fakültesi Hastanesinde Radyoloji Bölümünün Acil Röntgen biriminde sağlık teknisyeni olarak görev yaptığını, Pandemi döneminde sağlık çalışanlarına yapılması gereken ek ödemenin sadece acil serviste, covid biriminde ve mikrobiyoloji laboratuvarında çalışanlara yapıldığını kendisinin de bu dönemde mesai saatleri içinde ve dışında pandemi ek ödemesi alan acil servise hizmet vermiş olmasına rağmen ek ödemeden yararlandırılmadığını belirterek, tarafına da ek ödeme yapılmasını talep etmektedir.
8. İdarece gönderilen bilgi ve belgelerin tetkiki neticesinde, başvuranın talebinin hastanenin başhekim tarafından onaylı, Radyoloji Bölümü Covid-19 Mart-Nisan-Mayıs (2020 yılına ait) Çalışan Listesinde yer almadığından reddedildiğinin belirtildiği anlaşılmıştır.
9. İlgili mevzuat hükümleri incelendiğinde; 01/03/2020 tarihinden geçerli olmak üzere üç ay süreyle, üniversitelerin tıp fakülteleri ve sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde COVID-19 salgınına yönelik araştırma, teşhis ve tedavi faaliyetleri kapsamında görev yapan personel ile yöneticilerine, yer ve/veya personel yönünden kapsam ve oranı üniversite yönetim kurulu tarafından belirlenmek kaydıyla, bu Yönetmelikte belirlenen esaslara tabi olmaksızın ek ödeme yapılabileceğinin düzenlendiği ve ‘COVİD-19 pandemisi nedeniyle sağlık tesislerinde ek ödeme yapılmasına ilişkin usul ve esaslar’da; “ ... Sağlık Bakanlığına Ait Kurum ve Kuruluşlar ile Devlet Üniversitelerinin İlgili Birimlerinin Birlikte Kullanımı İle İşbirliği Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan üniversite personeli için 04/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrasının birinci bendi ile ikinci bendinin birinci cümlesinde yer alan tavan oranlarının; a) Tabip dışı personel için %100 ü, b) Tabip, diş tabibi ile tıpta ve diş hekimliğinde uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlardan Başhekim/Koordinatör Başhekim tarafından, COVİD 19 pandemisi kapsamında hizmet sunulan yerlerde görev yaptığı belirlenenlere %100ü, diğerlerine ise makam onayı eki tabloda yer alan oranlar .... esas alınarak ek ödeme yapılacağı’ düzenlendiği görülmektedir.
10. Bilindiği üzere, Anayasanın 55’inci maddesi ile emeğin karşılıksız bırakılmaması teminat altına alınmaktadır. Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesislerinde Görevli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmeliğinin 1’inci maddesi metninden de anlaşılacağı üzere, döner sermayeden ek ödeme yapılması sağlık hizmetlerini iyileştirmeyi, kaliteli ve verimli hizmet sunumunu teşvik etmeyi amaçladığına kuşku bulunmamaktadır. Benzer biçimde, Covıd-19 Pandemisi Nedeniyle İl Sağlık Müdürlüklerinde Ek Ödeme Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar ile de söz konusu hastalığın önlenmesi, tetkiki ve tedavisine ilişkin sağlık hizmetlerinin sunumu aşamasında olağan döneme nazaran daha fazla iş yüküne maruz kalan, hastalığın bulaş riskinin yüksek olması ve hastalık sürecinin ciddiyeti gibi hususlar karşısında gerek bedenen ve gerekse de psikolojik olarak da yıpranan sağlık çalışanlarının motivasyonu ve teşvikini sağlamaya yönelik olarak döner sermaye ek ödemesi yapılacağı öngörülmektedir. Bu kapsamda, sağlık çalışanlarının sağlık hizmetlerinin sunumu sürecinde katlanmak zorunda kaldıkları külfet ile genel sağlık sebebiyle kamu yararını gerçekleştirme amacı arasındaki dengenin ilgili idarelerce titizlikle sağlanmasının oldukça önemli olduğunu vurgulamak gerekmektedir. Bu dengenin kurulması noktasında döner sermaye ek ödemesi yapılması sağlık çalışanlarının katlanmış olduğu külfeti hafifletmeyi sağlayacak en önemli araçlardan biridir. Bu itibarla, pandemi sürecine katkıda bulunmuş sağlık personelinin hizmetinin karşılığını alması gerektiği şüphesizdir.
11. Somut olayda, ilgili idarece her ne kadar başvuranın talebinin, hastaneleri Radyoloji Bölümü Covid-19 çalışan listesinde yer almadığından reddedildiği ifade edilmişse de, başvuranın ilgili tarihlerde Covid-19 ön tanısı bulunan hastalarla ilgili işlemleri yaptığı iddiasının aksinin ilgili idare tarafından ileri sürülmediği, sadece ilgili listelerde ismi bulunmaması sebebiyle ödemenin gerçekleştirilmediğinin belirtildiği, bu liste dışındaki personelin kati surette bu Covid-19 kapsamında bulunan hastalara herhangi bir işlem yapmadığının belirtilmediği ayrıca başvuranın söz konusu çalışmalara katılıp katılmadığı na ilişkin olarak Kurumumuza ilettiği bilgi ve belgelerin bulunduğu, bu belgelerde de başvuranın Covid-19 ön tanısı bulunan pek çok hastaya akciğer tomografisi çekimi işlemi yaptığı anlaşılmaktadır.
12. Kurumumuza benzer konuda yapılan 2020/95853 numaralı başvuruda; “başvuran Balıkesir Halk Sağlığı Hizmetleri Aile Hekimliğinde görev yapmakta iken pandemi sürecinde kendisine şifahen görevlendirme yapıldığını, amirlerince bu görevlendirmeyi kabul etmesi gerektiğinin ifade edildiğini, bu görevlendirme kapsamında Nisan ve Mayıs aylarında Covid-19 testi yapılacak kişilerden sürüntü ve örnek alma çalışmalarında bulunduğunu, 17/04/2020 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden gelen ve yurtlarda kalan kişilerden, 29/04/2020 tarihinde de nöbete girecek gardiyanlardan sürüntü ve örnek alma işlemlerini yaptığını, Mayıs ayına ilişkin ek ödemenin kendisine yapıldığını ancak öldürücü etkisi bulunan bulaşıcı bir hastalık ile karşı karşıya kalmak suretiyle görevini yerine getirmesine rağmen Nisan ayına ilişkin ek ödemenin yapılmadığını, bu konuda ilgili idareye yapılan başvurunun reddedildiğini,
…..
başvuranın 17.04.2020 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden gelen ve yurtlarda kalan kişilerden, 29.04.2020 tarihinde de nöbete girecek gardiyanlardan sürüntü ve örnek alma işlemlerini yaptığını iddia ederek Nisan ayı çalışmalarının karşılığı olan ek ödemenin ek ödeme tavan oranının % 100’ünün esas alınarak yapılmasını talep ettiği görülmektedir. İlgili idarece her ne kadar başvuranın Nisan ayı filyasyon ekibi listesinde adı bulunmadığı ifade edilmişse de, başvuranın 17.04.2020 ve 29.04.2020 tarihlerinde sürüntü ve örnek alma işlemleri yaptığı iddiasının aksinin ilgili idare tarafından ileri sürülmediği ve hatta Pandemi şartları gereği sözlü görevlendirmeler yapılabildiği, başvuranın verilen sözlü görevlendirme emrine karşı itirazı veya yazılı emir talebinin bulunmadığı, cezaevlerindeki pandemi ile mücadele çalışmalarının Bakanlık Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün Ceza İnfaz Kurumlarında Çalışanlara Yönelik Alınacak Önlemler konulu 06.04.2020 tarihli ve E.209 sayılı yazıları, Kredi Yurtlar Kurumdaki mücadele çalışmalarının ise Valilik Makamının Koronavirüs Tedbirleri konulu 16.03.2020 tarihli ve E.5591 sayılı yazıları doğrultusunda gerçekleştirildiği beyan edilmekte, bir başka deyişle, başvuranın cezaevlerindeki ve Kredi Yurtlar Kurumundaki pandemi ile mücadele çalışmaları kapsamında görevlendirildiği bizatihi idare tarafından kabul edilmektedir. Nitekim, başvuranın söz konusu çalışmalara katılıp katılmadığı hususunda üç adet doktor tanık dinlenilmiş ve söz konusu tanıklarca başvuranın adı geçen iki kurumda sürüntü ve örnek alma işlemlerine katıldığı beyan edilmiştir. İdarenin bu açıklamaları ve tanık beyanları doğrultusunda, başvuranın pandemi ile mücadele çalışmaları kapsamında bizatihi görevlendirilmesine rağmen filyasyon ekibi listesinde adı bulunmaması nedeniyle ek ödemesinin ek ödeme tavan oranının % 100’ünün esas alınarak yapılmaması işleminin emeğin karşılıksız bırakılmaması hususunu teminat altına alan Anayasanın 55’inci maddesine ve hakkaniyete uygun olmadığı, COVID-19 Pandemisi Nedeniyle İl Sağlık Müdürlüklerinde Ek Ödeme Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslarında açıkça ifade edilen döner sermaye ek ödemesinin pandemi sürecinde gerek bedenen ve gerekse de psikolojik olarak yıpranan sağlık çalışanlarının motivasyonu ve teşvikini sağlamayı amaçladığı hususu ile bağdaşmadığı değerlendirilmektedir.
….
ilgili idarenin başvuranın Nisan ayı içerisinde pandemi mücadele çalışmalarında görevlendirilmesine rağmen başvurana ek ödeme tavan oranının %55’inin esas alınarak ek ödeme yapılması yönünde tezahür eden işleminin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılarak Tavsiye Kararı verilmiştir.
13. İdarenin açıklamaları ve başvuranın Kurumumuza sunmuş olduğu bilgi ve belgeler doğrultusunda, başvuranın pandemi ile mücadele çalışmaları kapsamında bizatihi görevlendirilmesine rağmen Covid-19 Mart-Nisan-Mayıs (2020) çalışan listesinde adı bulunmaması nedeniyle ek ödemesinin yapılmaması işleminin emeğin karşılıksız bırakılmaması hususunu teminat altına alan Anayasanın 55’inci maddesine ve hakkaniyete uygun olmadığı, COVID-19 Pandemisi Nedeniyle İl Sağlık Müdürlüklerinde Ek Ödeme Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslarında açıkça ifade edilen döner sermaye ek ödemesinin pandemi sürecinde gerek bedenen ve gerekse de psikolojik olarak yıpranan sağlık çalışanlarının motivasyonu ve teşvikini sağlamayı amaçladığı hususu ile bağdaşmadığı değerlendirilmektedir.
13. Kurumumuzca yapılan inceleme ve araştırma neticesinde, yukarıda yapılan açıklamalar ve mevzuat hükümleri birlikte göz önünde bulundurularak, ilgili idarenin başvuranın Covid-19 çalışmalarında görevlendirilmesine rağmen başvurana ek ödeme yapılmaması yönünde tezahür eden işleminin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
14. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 'İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmede, şikayet başvurusu kapsamında, idarenin, başvurana ilişkin işlemlerle ilgili bilgi ve belgeleri süresi içerisinde ve gerekçeli olarak kurumumuza gönderdiği, bu anlamda “kararların gerekçeli olması” ve “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun hareket ettiği ancak, başvuru sahibine verdiği cevapta idari işleme karşı hangi sürede hangi mercie başvurabileceğini göstermediği bu nedenle de karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkesine uymadığı tespit edildiğinden, idarenin bahse konu ilkeye uygun davranması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
15. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup Isparta İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Açıklanan nedenlerle BAŞVURUNUN KABULÜNE,
Başvurana ek ödeme yapılarak mağduriyetinin giderilmesi hususunda SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, hususunda SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNCE bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın başvurana ve gereği için SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy