(6328 S. K. m. 20, 21)

SAYI: 2021/1116-S.21.1855

BAŞVURU NO: 2020/95354

KARAR TARİHİ: 19/01/2021

TAVSİYE KARARI

BAŞVURAN:

BAŞVURUYA KONU İDARE: Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (Re'sen) İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Rektörlüğü

BAŞVURUNUN KONUSU: Başvuranın, geçmişe dönük akademik teşvik ödeneğinden yararlanma talebi hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ: 04/08/2020

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1) Kurumumuza 04.08.2020 tarihinde … tarafından yapılan başvuruda; başvuran, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, … Bölümünde Yardımcı Doçent olarak görev yapmakta iken kamu görevinden ihraç edildiğini, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonunun 12.11.2019 tarihli ve 4543 sayılı kararı gereği başvurusunun kabul edilerek kamu görevine iade edildiğini, 08.01.2020 tarihi itibariyle Gebze Teknik Üniversitesi … Bölümünde Doktor Öğretim Üyesi olarak göreve başladığını, göreve iade edildikten sonra alamadığı maaşların ödendiğini, fakat 2016-2020 tarihleri arasında hak ettiği Akademik Teşvik Ödeneği ve yasal faizinin halen tarafına ödenmediğini belirterek söz konusu hakkının tarafına ödenerek mağduriyetinin giderilmesini talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2) Kurumumuzun 04.09.2020 tarihli ve S. … sayılı yazısıyla bilgi-belge talep edilmiş olup İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Rektörlüğü Yazı İşleri Şube Müdürlüğünün 6.11.2020 tarihli ve E. … sayılı yazısında; “Akademik teşvik ödeneği, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunun Ek 4. maddesi ve buna dayanılarak çıkarılan Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliği uyarınca ödenmektedir. Akademik teşvik ödeneği başvuru değerlendirmeleri 27.06.2018 tarih ve 30461 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliği” ve 17.01.2020 tarih ve 31011 sayılı Resmi Gazete”de yayımlanan “Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” kapsamında yapılmaktadır.

2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunun Ek 4. maddesi “Her bir takvim yılı için, bir önceki yıl, bilim, teknoloji ve sanata katkı sağlayıcı nitelikte yurt içinde veya yurt dışında sonuçlandırılan proje, araştırma, yayın, tasarım, sergi, patent ile çalışmalarına yapılan atıflar, bilim kurulu bulunan uluslararası düzeydeki toplantılarda tebliğ sunma ve almış olduğu akademik ödüller esas alınarak öğretim elemanları için yüz puan üzerinden yıllık akademik teşvik puanı hesaplanır... .” demektedir.

Akademik Teşvik Yönetmeliğinin 6. maddesi 1. fıkrasında ise başvuru değerlendirme süreci düzenlenmiş “Öğretim elemanları, akademik teşvik başvurularını yayımlanan başvuru takvimi kapsamında kadrolarının bulunduğu yükseköğretim kurumunun ilgili birim akademik teşvik başvuru ve inceleme komisyonuna YÖKSİS'ten alınan çıktı ile birlikte akademik faaliyetlere ilişkin örnek, kanıt ve belgeleri ilan edilen usule uygun olarak sunar.”, 6. fıkrasında ise “Komisyon kararlarına karşı duyuru tarihinden itibaren beş işgünü içinde yazılı olarak itiraz edilebilir. Komisyon itirazları, itiraz süresinin bittiği tarihten itibaren en geç beş işgünü içerisinde karara bağlar.” ifadesi ve 4. maddenin 3. fıkrasında “Komisyon, başvurular başlamadan önce uygulama usul ve ilkelerinin belirlenerek duyurulmasından, akademik teşvik başvuru takviminin hazırlanmasından, yürütülmesinden ve ödeme yapılacak yılın 15 Şubat tarihine kadar sürecin tamamlanmasından sorumludur.” ifadeleri yer almaktadır. Söz konusu Yönetmeliğin 10. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde “Her bir takvim yılı için bir önceki yılda gerçekleştirilen faaliyetler esas alınmak suretiyle hesaplanan akademik teşvik puanı üzerinden Şubat ayının onbeşinden itibaren oniki ay süreyle her ayın onbeşinde ödenir.” ifadesi bulunmaktadır. Diğer yandan söz konusu yönetmelik gereğince, akademik teşvik düzenleme, denetleme ve itiraz komisyonunun, sürecin yönetilmesi ve ödeme yapılacak yılın 15 Şubat tarihine kadar sürecin tamamlanmasından sorumlu olması, geriye dönük işlemin nasıl gerçekleştirileceğine dair belirsizlik oluşturmaktadır.

Yukarıda belirtilen yönetmelik hükümleri çerçevesinde, akademik başvuru süreci öğretim elemanının, YÖKSİS’ten alınan çıktı ile birim akademik teşvik başvuru ve inceleme komisyonuna başvurusu ile başlamakta olduğundan, geriye dönük ilgili yıllar için YÖKSİS çıktısının alınıp alınamayacağı ve nasıl sunulacağı ile ilgili belirsizlik bulunmaktadır. Ayrıca kişinin ilgili yıllar için akademik teşvik ödeneğinin ödenebilmesi için akademik teşvik puanının yeterli olması durumunda bile, bu işlemin tesis edilebileceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Kurumumuzda, başvuranla benzer durumda olup talepte bulunan ve/veya teşvik ödemesi yapılan başka kişi/kişiler bulunmamaktadır.”

Şeklinde açıklama yapıldığı görülmüştür.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın;

3.1) “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”

3.2) “Yargı yolu” başlıklı 125 inci maddesinde; “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.”

4) 29.06.2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,

5) 08.03.2018 tarihli ve 30354 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan ve 7075 sayılı “Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun” ile kabul edilen 685 sayılı Olağanüstü Hal işlemleri inceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin;

5.1) “Komisyonun oluşumu” başlıklı 1 inci maddesinde; “Anayasanın 120 nci maddesi kapsamında ilan edilen ve 21/7/2016 tarihli ve 1116 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararıyla onaylanan olağanüstü hal kapsamında, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle başka bir idari işlem tesis edilmeksizin doğrudan kanun hükmünde kararname hükümleri ile tesis edilen işlemlere ilişkin başvuruları değerlendirmek ve karara bağlamak üzere Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kurulmuştur.”

5.2) “Komisyonun görevleri” başlıklı 2 nci maddesinde; “Komisyon, olağanüstü hal kapsamında doğrudan kanun hükmünde kararnameler ile tesis edilen aşağıdaki işlemler hakkındaki başvuruları değerlendirip karar verir.

a) Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi,

b) Öğrencilikle ilişiğin kesilmesi c) Dernekler, vakıflar, sendika, federasyon ve konfederasyonlar, özel sağlık kuruluşları, özel öğretim kurumları, vakıf yükseköğretim kurumları, özel radyo ve televizyon kuruluşları, gazete ve dergiler, haber ajansları, yayınevleri ve dağıtım kanallarının kapatılması. ...”

5.3) “Kararların uygulanması” başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasında; “Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarılan ya da ilişiği kesilenlere ilişkin başvurunun kabulü hâlinde karar, kadro veya pozisyonunun bulunduğu kuruma, yükseköğretim kurumlarında kamu görevinden çıkarılan öğretim elemanları için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilir. Kamu görevine iade edilmesine karar verilenlerin eski kadro veya pozisyonuna atanması esastır. Ancak müdür yardımcısı veya daha üstü ile bunlara eşdeğer yöneticilik görevinde bulunmakta iken kamu görevinden çıkarılmış olanların atamalarında, söz konusu yöneticilik görevlerinden önce bulundukları kadro ve pozisyon unvanları dikkate alınır. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilenlerin atama teklifleri; Ankara, İstanbul, İzmir illeri dışında ve 2006 yılından sonra kurulan yükseköğretim kurumlarına öncelik verilmek kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından kamu görevinden çıkarıldığı yükseköğretim kurumu haricinde tespit edilecek yükseköğretim kurumlarından birine önceki kadro unvanlarına uygun olarak on beş gün içinde yapılır. Kurumlar, bildirim veya atama teklif tarihini takip eden otuz gün içerisinde atama işlemlerini tamamlar. Bu kapsamda yer alan personele ilişkin kadro ve pozisyonlar, ilgililere ilişkin atama onaylarının alındığı tarih itibarıyla diğer kanunlardaki hükümlere bakılmaksızın ve başka bir işleme gerek kalmaksızın ilgili mevzuatı uyarınca ihdas, tahsis ve vize edilmiş sayılır. Söz konusu kadro ve pozisyonlar, herhangi bir şekilde boşalmaları hâlinde başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır. Atama emri, ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre ilgililere tebliğ edilir. Tebliğ tarihini takip eden on gün içerisinde göreve başlamayanların bu maddeden doğan atanma hakkı ile mali hakları düşer. Kamu kurum ve kuruluşları atama ve göreve başlatma işlemlerinin sonucunu, işlemlerin tamamlanmasını takip eden on beş gün içinde Devlet Personel Başkanlığına bildirirler. İlgililerin kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin kanun hükmünde kararname hükümleri, bu fıkrada belirtilen kişiler bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkmış sayılır. Bu kapsamda göreve başlayanlara, kamu görevinden çıkarılma tarihlerini takip eden aybaşından göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenir. Bu kişiler, kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamaz.”

6) 08.03.2018 tarihli ve 30354 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un “İade hükümleri” başlıklı 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında; “İlgili kanun hükmünde kararname hükümleri, birinci fıkrada belirtilen kişiler bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ilgili kanun hükmünde kararnamenin yayımı tarihinden geçerli olmak üzere ortadan kalkmış sayılır. Söz konusu personelden bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren on gün içerisinde göreve başlamayanlar çekilmiş sayılır. Bu kapsamda göreve başlayanlara, kamu görevinden çıkarıldıkları tarihten göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenir. Bu kişiler, kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamaz. Bu personelin görevlerine iadesi, kamu görevinden çıkarıldıkları tarihte bulundukları yöneticilik görevi dışında öğrenim durumları ve kazanılmış hak aylık derecelerine uygun kadro ve pozisyonlara atanmak suretiyle de yerine getirilebilir. Bu maddeye ilişkin işlemler ilgili bakanlık ve kurumlar tarafından yürütülür.”

7) 11.10.1983 tarihli ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’nun “Akademik Teşvik Ödeneği” başlıklı Ek-4 üncü maddesinde; “Her bir takvim yılı için, bir önceki yıl, bilim, teknoloji ve sanata katkı sağlayıcı nitelikte yurt içinde veya yurt dışında sonuçlandırılan proje, araştırma, yayın, tasarım, sergi, patent ile çalışmalarına yapılan atıflar, bilim kurulu bulunan uluslararası düzeydeki toplantılarda tebliğ sunma ve almış olduğu akademik ödüller esas alınarak öğretim elemanları için yüz puan üzerinden yıllık akademik teşvik puanı hesaplanır.”

8) 27.06.2018 tarihli ve 30461 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliği’nin;

8.1) “Akademik teşvik düzenleme, denetleme ve itiraz komisyonu” başlıklı 4 üncü maddesinin 3 üncü fıkrasında; “Komisyon başvurular başlamadan önce uygulama usul ve ilkelerinin belirlenerek duyurulmasından, akademik teşvik başvuru takviminin hazırlanmasından, yürütülmesinden ve ödeme yapılacak yılın 15 Şubat tarihine kadar sürecin tamamlanmasından sorumludur.”

8.2) “Akademik teşvik başvuru ve değerlendirme süreci” başlıklı 6 ncı maddesinin 1 inci ve 3 üncü fıkrasında; “Öğretim elemanları, akademik teşvik başvurularını yayımlanan başvuru takvimi kapsamında kadrolarının bulunduğu yükseköğretim kurumunun ilgili birim akademik teşvik başvuru ve inceleme komisyonuna YÖKSİS’ten alınan çıktı ile birlikte akademik faaliyetlere ilişkin örnek, kanıt ve belgeleri ilan edilen usule uygun olarak sunar. Birim akademik teşvik başvuru ve inceleme komisyonu, değerlendirmelerin tüm aşamalarında gerekli gördüğü hallerde başvuru sahiplerinden akademik faaliyetlerine ilişkin ek açıklama, bilgi ve belgeler talep edebilir. Başvuru sahipleri, söz konusu talepleri yerine getirmekle yükümlüdür. Öğretim elemanlarınca yapılan başvurular birim akademik teşvik başvuru ve inceleme komisyonu tarafından incelenir.” “Başvuru sahipleri alanları ile ilgili yapmış oldukları faaliyetlerine uygun birim akademik teşvik başvuru ve inceleme komisyonuna başvuru yapmakla yükümlüdür.”

8.3) “Diğer hükümler” başlıklı 10 uncu maddesinin 2 nci fıkrasının a ve b bendinde;

“Akademik teşvik ödeneği, öğretim elemanlarına 2914 sayılı Kanun ve 2777/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu uyarınca aylık ödendiği sürece yapılır.” “Her bir takvim yılı için bir önceki yılda gerçekleştirilen faaliyetler esas alınmak suretiyle hesaplanan akademik teşvik puanı üzerinden Şubat ayının onbeşinden itibaren on iki ay süreyle her ayın onbeşinde ödenir.”

Şeklinde düzenlemelerin olduğu görülmüştür.

IV. KAMU DENETÇİSİ ARİF DÜLGER’İN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ

9) Başvuranın iddiaları, idarelerin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat, emsal uygulamalar ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; başvurunun kabulü ile İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünün 04.06.2020 tarihli ve E. … sayılı kararıyla başvuranın geçmişe dönük akademik teşvik ödeneğinden yararlanması talebinin reddine ilişkin işlemin geri alınması ve başvuranın geçmişe dönük akademik teşvik ödeneğinden faizi ile birlikte yararlanmasının sağlanması hususunda gerekli işlemlerin yapılması için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Rektörlüğüne tavsiye verilmesi gerektiği yönünde hazırlanan “Tavsiye Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

10) Başvuranın, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, … Bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmakta iken kamu görevinden ihraç edildiği, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonunun kararı gereği başvurusunun kabul edilerek kamu görevine iade edildiği, 08.01.2020 tarihi itibariyle Gebze Teknik Üniversitesi … Bölümünde Doktor Öğretim Üyesi olarak göreve başladığı, göreve iade edildikten sonra alamadığı maaşlarının ödendiği, fakat geçmişe dönük Akademik Teşvik Ödeneği ve yasal faizinin halen tarafına ödenmediği belirtilerek söz konusu hakkın tarafına ödenerek mağduriyetinin giderilmesinin talep edildiği anlaşılmıştır.

11) Kurumumuzca yapılan incelemede;

11.1) Başvuranın İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü öğretim üyesi kadrosunda görev yapmakta iken 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarıldığı,

11.2) Ardından Cumhurbaşkanlığı OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu tarafından göreve iade edilerek 08.01.2020 tarihinde Gebze Teknik Üniversitesi … Bölümünde Doktor Öğretim Üyesi olarak göreve başladığı,

11.3) Başvuranın İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’ne yaptığı başvuruda Akademik teşvik ödeneğinden geçmişe dönük olarak faydalanmak istediği, 2016-2020 yılları arasında akademik teşvik ödeneğine sadece atıf bazında bile ulaşmakta olduğu, üniversitenin en çok atıf alan makalelerinden biri olan makalesine o tarihlerde ihraç olmasına rağmen üniversitenin internet sitesinde yer verildiği;

11.4) Nitekim kamu görevinden çıkarılmış olduğu süre zarfında Akademik teşvik ödeneği başvurusu yapmasının mümkün olmadığı,

Tespit edilmiştir.

12) İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünün taleple ilgili olarak Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde, akademik başvuru süreci öğretim elemanının, YÖKSİS’ten alınan çıktı ile birim akademik teşvik başvuru ve inceleme komisyonuna başvurusu ile başlamakta olduğundan, geriye dönük ilgili yıllar için YÖKSİS çıktısının alınıp alınamayacağı ve nasıl sunulacağı ile ilgili belirsizlik bulunduğu, ayrıca kişinin ilgili yıllar için akademik teşvik ödeneğinin ödenebilmesi için akademik teşvik puanının yeterli olması durumunda bile, bu işlemin tesis edilebileceğine dair bir düzenleme bulunmadığı değerlendirmesini yaptığı görülmüştür.

13) Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın benzer talepli bir başvuru için Kurumumuza gönderdiği 14.01.2020 tarihli ve … sayılı cevabi yazısında; “2014 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’nun Akademik teşvik ödeneği başlıklı Ek-4 üncü maddesinden anlaşılacağı üzere akademik teşvik ödeneği; ilgili üniversitenin kadrolarında bulunan öğretim elemanlarına bir önceki yıl içerisinde yapmış oldukları akademik çalışmalar karşılığında, 2914 sayılı Kanun uyarınca kendilerine aylık ödendiği sürece on iki ay süreyle ödenmektedir. Dolayısıyla öğretim elemanlarının akademik teşvik ödeneğine hak kazanabilmeleri için öncelikle üniversitenin ilgili kadrosunda görevlendirilmiş olmaları ve buna bağlı olarak aylık ödemelerinin de üniversite tarafından yapılıyor olması gerekmektedir.

Diğer taraftan söz konusu Kanun maddesi gereğince hazırlanan ve 14.05.2018 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ekinde yer alan Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinin 2 nci fıkrasının (a) bendinde yer alan “akademik teşvik ödeneği; a) Öğretim elemanlarına 2914 sayılı Kanun ve 2777/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu uyarınca aylık ödendiği sürece yapılır.” hükmü de söz konusu gerekliliği desteklemektedir.

Bu nedenle Kamu Denetçiliği Kurumuna başvuruda bulunanın açığa alındığı ve ihraç edildiği

3 yıl 1 aylık süre içerisinde her ne kadar akademik faaliyetlerine devam etmiş olsa da fiilen üniversitenin kadrosunda bulunmaması dolayısıyla akademik teşvik ödeneği ödenmesine esas teşkil edecek aylık ve özlük haklarının üniversite tarafından ödeniyor olmaması sebebi ile akademik teşvik ödenmesi hususundaki talebinin Başkanlığımızca yerinde olmadığı düşünülmektedir.” ifadelerine yer verildiği, böylelikle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından da ihraç edilen süre içerisinde her ne kadar akademik faaliyetlere devam edilmiş olunsa da fiilen üniversitenin kadrosunda bulunulmaması dolayısıyla akademik teşvik ödeneği ödenmesine esas teşkil edecek aylık ve özlük hakların üniversite tarafından ödeniyor olmaması sebebi ile akademik teşvik ödenmesi hususundaki talebin yerinde olmadığının değerlendirildiği anlaşılmıştır.

14) Konuyla ilgili yukarıda da yer verilen mevzuata bakıldığında, akademik teşvik ödeneğinden yararlanabilmenin belirli koşullara bağlandığı, başvuranın ise 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılması dolayısıyla anılan mevzuatta belirtilen başvuru süreleri içerisinde ve belirtilen usule uygun olarak akademik teşvik ödeneği başvurusu yapamadığı, ancak Cumhurbaşkanlığı OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu tarafından göreve iade edilerek Gebze Teknik Üniversitesi … Bölümü Doktor Öğretim Üyesi kadrosuna atanıp 08.01.2020 tarihinde göreve başladıktan sonra geçmişe dönük akademik teşvik ödeneği ödenmesi hususunda başvuru yapmış olduğu görülmüştür.

15) Bilindiği gibi 15 Temmuz 2016 tarihinde başlatılan darbe girişimi nedeniyle kamu kurum ve kuruluşlarında çeşitli kadrolarda görev yapmakta iken FETO/PDY terör örgütü ile irtibatı/iltisakı bulunduğu gerekçesiyle kamu görevinden çıkarılan ancak sonrasında yapılan incelemeler neticesinde terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisak veya bunlarla irtibatı olmadığı tespit edilenler çeşitli kanun hükmünde kararnameler ile yine doğrudan başka bir idari işlem tesis edilmesine gerek olmadan kamu görevine iade edilmişlerdir.

16) Söz konusu Kanun Hükmünde Kararnamelerin “İade hükümleri” başlıklı maddelerinde; daha önce çeşitli OHAL kararnameleri ile kamu görevinden çıkarılan ilgililerin kamu görevine iadeleri hususundaki usul belirtilerek; iade olan kamu görevlileri hakkında anılan OHAL kararnamelerinin tüm hüküm ve sonuçlarının yayım tarihinden itibaren ortadan kalkmış sayılacağı, ilgililerin kamu görevinden çıkarıldıkları tarihten göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal haklarının ödeneceği hüküm altına alınmıştır.

17) Diğer yandan, 23.1.2017 tarihli ve 29957 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 685 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 inci maddesi uyarınca Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kurulmuştur. Ancak 685 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede ilgililerin göreve iadesi durumunda kamu görevinden çıkarıldıkları tarihten göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal haklarının ödenmesine ilişkin hüküm bulunmaması nedeniyle OHAL Komisyonuna yapılan başvurunun kabulü sonucu kamu görevine iade usulü ile anılan Komisyon kurulmadan önce olağanüstü hal kanun hükmünde kararnameleri ile yapılan iade usulü farklılığını gidermek amacıyla 25.7.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7145 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 7075 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 10 uncu maddesinde yapılan değişiklik ile ilgililerin kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin kanun hükmünde kararname hükümlerinin, bu fıkrada belirtilen kişiler bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkmış sayılacağı bu kapsamda göreve başlayanlara, kamu görevinden çıkarılma tarihlerini takip eden aybaşından göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakların ödeneceği hüküm altına alınmıştır.

18) Bu çerçevede başvuruya konu somut olaya bakıldığında; her ne kadar başvuran tarafından mevzuatta belirtilen süre ve usule uygun şekilde yapılmış bir akademik teşvik ödeneği başvurusu bulunmasa da bu hususun başvuranın iradesi dışında İdareden kaynaklandığı anlaşılmıştır. Diğer bir ifadeyle başvuranın öncelikle açığa alındığı ve ardından ihraç edildiği

dönemde akademik teşvik ödeneği başvurusu yapmamış olmasının -başvuranın daha sonra göreve iade edildiği hususu da göz önünde bulundurulduğunda- kendisine yükletilemeyecek sebeplerden kaynaklandığı görülmüştür.

19) Bilindiği gibi hukuk devletinin gereklerinden biri de idarenin hukukla bağlı olması ve hukuka aykırı işlem ve eylemlerinden dolayı kişilere verdiği zararların tazmini olup, Anayasanın 125 inci maddesinde de İdarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu açıkça hüküm altına alınmıştır. Bu çerçevede ülkemizde 15 Temmuz 2016 tarihinde Devletimize ve milletimize karşı başlatılan darbe girişimi nedeniyle kamu düzeni ve güvenliği açısından Anayasanın 120 inci maddesi ve 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanununu uyarınca ülke genelinde olağanüstü hal ilan edilmesine karar verilmiş ve birtakım tedbirler alınmıştır. Devam eden süreçte ise alınan tedbirler nedeniyle idari işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanların mağduriyetlerini gidermek amacıyla ilgililerin kamu görevine dönmesini öngören OHAL KHK’larıyla düzenleme yapılarak, görevine iade edilmesine karar verilenler açısından çıkarılmaya ilişkin Kanun Hükmünde Kararname Hükümlerinin tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkmış sayılacağı, bu kapsamda göreve başlayanlara kamu görevinden çıkarılma tarihlerini takip eden aybaşından göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakların ödeneceği hüküm altına alınmıştır.

20) Bu doğrultuda, kamu görevinden çıkarılan ancak daha sonra OHAL İnceleme Komisyonunun Kararı ile göreve iade edilen başvuranın kamu görevinden çıkarılmamış olsaydı mevzuatta belirtildiği şekilde akademik teşvik ödeneği başvurusu yapabileceği, anılan başvuruyu yapmamış olmasının kendi kusurundan kaynaklanmadığı, bir başka deyişle kamu görevinde bulunmadığı süreçte başvurandan söz konusu başvuruyu yapmasını beklemenin hayatın olağan akışına uygun olmadığı, diğer bir ifadeyle kendi keyfiyeti dışında bu imkândan mahrum kaldığı, başvuranın kendi keyfiyeti dışında oluşan külfetin başvurana yükletilemeyeceği, başvuranın mevzuatta belirtilen şartları sağlaması koşuluyla akademik teşvik ödeneğinden yararlandırılması gerektiği kanaatine varılmıştır.

21) Nitekim Danıştay Birinci Dairesinin Esas No; 1982/112, Karar No: 1982/130 sayılı kararında belirtilen; haklarında tesis edilen göreve son, verme, görevden çekilmiş sayılma ya da benzeri işlemlerin iptali üzerine görevine döndürülenlerin, dava dilekçelerinde aylık ve diğer özlük haklarına ilişkin bir istemde bulunup bulunmadıklarına bakılmaksızın, işlemin tesisi tarihinden sonraki bütün maddi hakların ödenmesi gerektiği” kararı üzerine 25.2.1983 tarihli 81 Seri Numaralı Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde de; Danıştay Kararı doğrultusunda düzenlemeye gidilerek gerek ihtilafların kısa zamanda çözümlenmesi gerekse kurumların boş yere yargı giderlerini ödememeleri bakımından uygulamanın Danıştay Birinci Dairesinin anılan kararı doğrultusunda işlem yapılması gerektiği belirtilmiş olup, bu çerçevede başvurana anılan Tebliği uyarınca da başvuranın görev yapamadığı dönemlere ilişkin akademik teşvik ödeneklerinin ödenmesi gerektiği açıktır.

22) Diğer yandan Kurumumuzun 2019/12302 başvuru numaralı dosyası kapsamında, başvuranın göreve iadesinden sonra kamu görevinden çıkarıldığı döneme ilişkin aile ve çocuk yardımı ödenmesi talebine ilişkin olarak, başvurana, kamu görevinden çıkarıldığı tarihten göreve başladığı tarihe kadar olan sürece ilişkin olarak mahrum kaldığı mali ve sosyal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesi yönünde yeni bir işlem tesisi için 19.12.2019 tarihli Tavsiye Kararı verilmiştir. Anılan Tavsiye Kararı üzerine ilgili İdare tarafından da Tavsiye Kararı doğrultusunda işlem tesis edilerek gerekli ödemeler yapılmıştır.

23) Başvuranın geriye dönük akademik teşvik ödeneğine ilişkin faiz ödenmesi talebiyle ilgili olarak yapılan değerlendirmede de, her ne kadar göreve iade edilen kamu görevlilerine iade KHK’larında geriye dönük mali hakların ödenmesi yönünde açık hüküm bulunmasına rağmen faize ilişkin bir hüküm bulunmadığı görülmekte ise de, gerek Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru üzerine vermiş olduğu, 07.02.2017 tarih ve 2015/4812 sayılı kararında belirtmiş olduğu; ... açıkta iken görev iade edilen memura, mali haklarının faiziyle beraber ödenmemesinin mülkiyet hakkının ihlali olduğu yönündeki değerlendirmesi, gerekse yukarıda sözü edilen Danıştay Birinci Dairesinin Kararında belirtilen dava dilekçelerinde aylık ve diğer özlük haklarına ilişkin bir istemde bulunup bulunmadıklarına bakılmaksızın, işlemin tesisi tarihinden sonraki bütün maddi hakların ödenmesi gerektiği” şeklindeki hüküm uyarınca başvurana geçmişe yönelik mali haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği kanaatine ulaşılmıştır.

24) Başvuranın iddiaları, idarenin açıklamaları, ilgili mevzuat ve emsal uygulamalar çerçevesinde yapılan inceleme neticesinde; başvurana yönelik İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünün “geriye dönük olarak Akademik Teşvik Ödeneği yapılmasının uygun olmayacağı” şeklindeki 04.06.2020 tarihli ve E … sayılı ret işleminde hukuka ve hakkaniyete uyarlık olmadığı sonucuna varılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

25) İyi yönetim ilkelerine 28.03.2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmeler neticesinde; başvurunun inceleme ve araştırması kapsamında Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin, Enstitü tarafından gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği; ancak İdarenin, başvurana verdiği gerekçeli cevapta hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğinin gösterilmediği, bu nedenle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı anlaşılmış olup; idarenin bahse konu ilkeye uygun davranması önerilmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

26) 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca tavsiye kararı üzerine otuz gün içinde herhangi bir işlem tesis edilmez veya eylemde bulunulmaz ise durmuş olan dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye başlayacaktır. Buna göre; ilgili idarelerin eylem ve işlemlerine karşı dava açma süresinden arta kalan sürede İzmir İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Açıklanan gerekçelerle;

Başvurunun KABULÜ ile;

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünün 04.06.2020 tarihli ve E … sayılı kararıyla başvuranın geçmişe dönük akademik teşvik ödeneğinden yararlanması talebinin reddine ilişkin işlemin geri alınması ve başvuranın geçmişe dönük akademik teşvik ödeneğinden faizi ile birlikte yararlanmasının sağlanması hususunda gerekli işlemlerin yapılması için YÜKSEKÖĞRETİM KURULU BAŞKANLIĞINA VE İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ REKTÖRLÜĞÜNE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,

6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, YÜKSEKÖĞRETİM KURULU BAŞKANLIĞI VE İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ REKTÖRLÜĞÜ tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumlunuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,

Kararın, BAŞVURANA, YÜKSEKÖĞRETİM KURULU BAŞKANLIĞINA ve İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ REKTÖRLÜĞÜNE tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi’nce karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy