Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-05/74-40
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Jotun Boya Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin, yetkili satıcılarının yeniden satış fiyat ve şartlarını belirlemek ve bayileri arasında ayrımcı uygulamalar yapmak suretiyle 4054 Kanun’u ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 15.02.2018

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2017-1-67 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 18-05/74-40
Karar Tarihi : 15.02.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Çağlar Deniz ATA, Musa ÇOKUR, Hande DAYAN
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Gizlilik talebi bulunmaktadır.
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : JOTUN Boya Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Balabandere Cad. Hilpark Suites Sit. No:10 İstinye 34460
Sarıyer/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Jotun Boya Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin, yetkili satıcılarının
yeniden satış fiyat ve şartlarını belirlemek ve bayileri arasında ayrımcı
uygulamalar yapmak suretiyle 4054 Kanun’u ihlal ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
- JOTUN Boya Sanayi ve Ticaret A.Ş. (JOTUN) ile şikayetçi arasında (…..) tarihinde
yetkili satıcılık sözleşmesi imzalandığı ve söz konusu sözleşmenin JOTUN
tarafından tek taraflı olarak (…..) tarihinde feshedildiği,
- Yetkili satıcılık sözleşmesinde, yetkili satıcının satış koşullarını belirlemekte
bağımsız olduğu hususunun yer aldığı, ancak bu durumun fiiliyatta uygulanmadığı;
JOTUN’un dağıtım kanalıyla gerçekleştirdiği tüm satışları kendisinin organize ettiği
ve yetkili satıcıların satış koşullarını ve fiyatlarını tespit ettiği,
- Pazarlama ilkeleri doğrultusunda, JOTUN’un piyasaya doğrudan mal satamadığı,
- Ürünlerin internet üzerinden satışının yasaklanmış olduğu,
- JOTUN’un yetkili satıcı/bayilerini devre dışı bırakarak doğrudan müşterilerle fiyat
pazarlığı yaptığı ve satışları, kendi belirlediği bayiler aracılığıyla kendi belirlediği
fiyatlar üzerinden gerçekleştirdiği,
- Yapılan bir dış cephe boyası işinde, JOTUN’un, teknik şartname ile ihale
şartnamesine tek ürün olan kendi markasını dayatmacı bir yöntemle yazdırdığı ve
böylece uygulayıcı firmaların JOTUN bayilerinden ürün almaya mecbur kaldıkları,
- JOTUN’un, kendilerine ve başka bir yetkili satıcısına, birtakım işlerde teklif
vermelerinin uygun olmadığını bildirerek işi başka yetkili satıcının almasını sağladığı,
- JOTUN’un kendi gösterdiği bayilerden alım yapmamaları nedeniyle müşterilerden
iade mal almayı reddettiği,
- Yetkili satıcılık sözleşmesinde yer alan münhasırlığa dair hükmün bazı yetkili
satıcılar tarafından esnetilmesine JOTUN tarafından imkân tanındığı ve bu durumun
yetkili satıcılar arasında ayrımcılığa yol açtığı,
18-05/74-40
2/10
- Yetkili satıcılar tarafından yapılabilecek iskonto oranının en fazla %(…..)-%(…..)
olarak belirlenmesine rağmen, JOTUN tarafından keyfi olarak bazı yetkili satıcılara
ek indirim imkânları sağlandığı,
hususları ifade edilmiş ve 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054
sayılı Kanun) kapsamında JOTUN hakkında işlem yapılması talep edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 31.10.2017 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan 13.12.2017 tarih ve 2017-1-67/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, 21.12.2017
tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve 17-42/675-M sayı ile önaraştırma yapılmasına
karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca düzenlenen 06.02.2018 tarih ve 2017-1-67/ÖA
sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- JOTUN’un, bayilerin yeniden satış fiyatını tespit ettiği ve bayiler arasında ayrımcılık
yaptığı iddialarını destekler nitelikte delil bulunamadığı, dolayısıyla ilgili şikayetlerin
reddi ve soruşturma açılmaması gerektiği,
- Bununla birlikte adı geçen teşebbüse, özellikle internet üzerinden satış yasağı
olmak üzere pasif satış yasağı tesis edilmesine yönelik her türlü düzenleme ve
uygulamalara son vermesi, yetkili satıcılar ile yaptığı sözleşmeleri bu çerçevede
güncelleyerek 60 gün içerisinde yapılan değişiklikleri Rekabet Kurumuna tevsik
etmesi aksi takdirde hakkında 4054 sayılı Kanun çerçevesinde işlem başlatılacağı
yönünde, anılan Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca görüş
bildirilmesinin yerinde olacağı
ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında Önaraştırma Yürütülen Teşebbüs: JOTUN
(5) JOTUN; boya üretimi, satışı ve pazarlaması alanında faaliyet gösteren bir teşebbüs
olup 1926 yılında Norveç'te kurulmuştur. 100'den fazla ülkede 40 fabrika ile boya üretimi
yapmakta ayrıca dünya genelinde 10 Ar-Ge merkezi bulunmaktadır. Türkiye'de ise
faaliyetlerine 1986 yılında başlamıştır. Çerkezköy'de yaş ve toz boya üreten iki fabrikası
ile Ar-Ge merkezi bulunmaktadır. Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgesine yönelik ürün ve
teknoloji geliştirme amacı ile kurulmuş olan bu Ar-Ge merkezi Aralık 2016'da hizmet
vermeye başlamıştır.
(6) İlgili ürün pazarı başlığında daha ayrıntılı bir biçimde ele alınmakla birlikte boya ürünü,
kullanım amaçları ve teknik özellikleri açısından birçok değişik alt pazara ayrılmaktadır.
JOTUN ise bu alt pazarlardan; dekoratif boyalar, endüstriyel boyalar, deniz boyaları ve
toz boyalar (elektrostatik olarak kaplanabilen malzemelerin üzerine kuru toz olarak
uygulanan kaplama grupları) alanlarında faaliyet göstermektedir.
18-05/74-40
3/10
(7) Boya Sanayicileri Derneği1 (BOSAD) verilerine göre JOTUN, Türkiye’deki genel boya
pazarında %(…..) oranında pazar payına sahiptir. Aşağıda ayrıca BOSAD verilerine
göre JOTUN’un alt pazarlardaki payları hacim ve ciro bazında gösterilmiştir2:
Tablo 1: BOSAD Verilerine Göre JOTUN’un Dekoratif Boyalar Pazarındaki Pazar Payları3
2014 2015 2016
Hacim (Kg) Ciro (TL) Hacim (Kg) Ciro (TL) Hacim (Kg) Ciro (TL)
Türkiye Toplamı 414.873.878 1.472.053.061 436.349.829 1.580.576.257 446.331.675 1.724.781.879
JOTUN (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
JOTUN Pazar
Payı (%) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Tablo 2: BOSAD Verilerine Göre JOTUN’un Endüstriyel Boyalar Pazarındaki Pazar Payları4
2014 2015 2016
Hacim (Kg) Ciro (USD) Hacim (Kg) Ciro (USD) Hacim (Kg) Ciro (USD)
Türkiye Toplamı 43.000.000 127.613.000 41.000.000 110.700.000 39.000.000 99.500.000
JOTUN (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
JOTUN Pazar
Payı (%) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Tablo 3: BOSAD Verilerine Göre JOTUN’un Deniz Boyaları Pazarındaki Pazar Payları
2014 2015 2016
Hacim (Kg) Ciro (USD) Hacim (Kg) Ciro (USD) Hacim (Kg) Ciro (USD)
Türkiye Toplamı 9.100.000 37.000.000 9.350.000 38.400.000 7.800.000 34.100.000
JOTUN (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
JOTUN Pazar
Payı (%) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Tablo 4: BOSAD Verilerine Göre JOTUN’un Toz Boyalar Pazarındaki Pazar Payları
2014 2015 2016
Hacim (Mt) Ciro (USD) Hacim (Mt) Ciro (USD) Hacim (Mt) Ciro (USD)
Türkiye Toplamı 44.000 168.045.000 47.000 162.150.000 50.000 162.250.000
JOTUN (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
JOTUN Pazar
Payı (%) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)


1 BOSAD 2003 yılında kurulmuş olup üyeleri boya üreticileri ve hammadde ve hizmet tedarikçilerinden
oluşmaktadır. 100’e yakın üyesi ile sektörün yaklaşık %80’ini temsil etmektedir. JOTUN da bu derneğin
kurucuları arasındadır. Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre;
1. 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek
olmadığına,
2. Bununla birlikte, Jotun Boya Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye, özellikle internet üzerinden
satış yasağı olmak üzere pasif satış yasağı tesis edilmesine yönelik her türlü
düzenleme ve uygulamalara son vermesi, yetkili satıcılar ile yaptığı sözleşmeleri bu
çerçevede güncelleyerek gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde
yapılan değişiklikleri Rekabet Kurumuna tevsik etmesi aksi takdirde hakkında 4054
sayılı Kanun çerçevesinde işlem başlatılacağı yönünde, anılan Kanun’un 9.
maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca görüş bildirilmesi için Başkanlığın
görevlendirilmesine
gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı
yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy