Dairesi: 7. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/795
Karar No: 2020/1330
Karar Tarihi: 05.11.2020



(6360 S. K. m. 1, Geç. m. 1) (2577 S. K. m. 2)
 
İSTEMİN ÖZETİ: Davacılar vekili tarafından, Manisa ili, Yunusemre ilçesi, …… Mahallesinde yer alan ve tapuda 3439 ada 1 parselde "Okul ve Bahçesi" vasıfı ile kayıtlı taşınmazdaki mülga Manisa İl Özel İdaresine ait 1812/2400 hissenin Manisa Büyükşehir Belediyesine devrine ilişkin 03/05/2016 tarih ve 164 sayılı Manisa Valiliği Devir Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu kararının ilgili taşınmaza ilişkin kısmının iptali ile taşınmazdaki Mülga Manisa İl Özel İdaresine ait 1812/2400 hissenin (1.146,32 metrekare) mülkiyetinin Maliye Hazinesine devri ile Milli Eğitim Bakanlığı'na tahsisi talebinin reddine ilişkin 21/12/2018 tarih ve 26712 sayılı Manisa Valiliği işleminin iptali istemiyle açılan davada; her ne kadar dava konusu işleme konu edilen, tapuda Yunusemre ilçesi, ….. Mahallesi, 3439 ada 3 numaralı parselde "Okul ve Bahçesi" vasfıyla kayıtlı 1.518,31 m² lik taşınmazın bir kısmının tahsis kararına dayanılarak, diğer bir kısmının ise imar palanında sosyo kültürel tesis alanında kaldığından bahisle Manisa Büyükşehir Belediyesine devrine karar verilmiş ise de esasen taşınmazın 2007 yılı öncesinde İlkokul olarak kullanıldığı, 2014 yılında yapılan Komisyon çalışmaları sırasında sırf tahsis kararından hareketle sehven Manisa Belediyesine ait taşınmazlar listesine dahil edilerek 6360 sayılı Yasanın Geçici 1. maddesinin 7. fıkrası gereği Manisa Büyükşehir Belediyesine devrine karar verildiği, taşınmazdaki mülga Manisa İl Özel İdaresine ait 1812/2400 hissenin ise; taşınmazın yapımı ve uygulanması ilçe belediyelerinin yetkisinde olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında "Sosyal Kültürel Tesis Alanı"nda kaldığından bahisle Manisa Büyükşehir Belediyesine devredildiği, işlem tesisi sırasında Yunusemre İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün taşınmaza kütüphane yapımı için ihtiyaç bulunduğu yönündeki görüşe itibar edilmediği dikkate alındığında, uyuşmazlık konusu taşınmazın ilgisinin ve ilgilisinin tespitinde hatalar yapıldığından ve bölgede oluşan anaokulu ihtiyacında kullanılmak üzere Milli Eğitim Bakanlığına tahsis edilmesinin planlandığından bahisle taşınmazın Büyükşehir Belediyesine yapılan devrin iptaline yönelik davacılar başvurusunun komisyon gündemine alınıp Manisa Valiliği Devir Tasfiye Komisyonca başvuruya ilişkin yeniden değerlendirme yapılması gerekirken, başvurunun Manisa Valiliği İdare ve Denetim Müdürlüğünce doğrudan reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar veren Manisa 1.İdare Mahkemesi'nin31/12/2019gün ve E:2019/140, K:2019/1153sayılıkararının;davalı tarafından; davanın süresinde açılmadığı, tüzel kişiliği kaldırılan Manisa İl Özel idaresine ait her türlü taşınır ve taşınmaz malların, hak, alacak ve borçların ilgisine göre Bakanlıklara, Bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşları ile bunların taşra teşkilatına, Valiliklere, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığına, Büyükşehir Belediyesine ve bağlı kuruluşlarına veya İlçe Belediyelerine devrine karar verildiği, bu kapsamda 11.04.2017 tarih ve 97 sayılı mülga Manisa İl Özel İdaresi İl Genel Meclisi kararı ile dava konusu taşınmazın Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu projelerine göre uygun onarımının yapılması ve korunması şartıyla 20 yıl süreyle kullanım hakkı Manisa Büyükşehir Belediyesine devredilen ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında "Sosyal Kültürel Tesis Alanı" sınırlarında kalan dava konusu taşınmazın Manisa Büyükşehir Belediyesine devredildiği, işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek, müdahil Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından; dava konusu taşınmaz ile alınan her iki kararında oy birliği ile alındığı, komisyon üyesi olan Defterdar Yardımcısının Milli Emlak Genel Müdürlüğü personeli olduğu,19.03.2014 tarih ve 34 sayılı ve 03.5.2016 tarih ve 164 sayılı komisyon kararları zamanında Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı Milli Emlak Genel Müdürlüğünün Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlandığı ve illerde Defterdarlıklar şeklinde örgütlendiği, komisyon üyesi olan Defterdarın kararları şerh düşmeksizin imzaladığı dikkate alındığında davacıların dava açma ehliyetinin bulunmadığı, ileri sürülerek kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istenilmektedir.
 
DAVACI ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI'NIN SAVUNMASININ ÖZETİ: 6360 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesi ile birlikte oluşturulan Manisa Valiliği Devir, Tasfiye ve Payaştırma Komisyonunun dava konusu yapılan 03.05.2016 tarih ve 164 sayılı kararı ile İl Milli Eğitim Müdürlüğünün taşınmaza kütüphane olarak ihtiyaç bulunduğu yönündeki görüşe rağmen hatalı olarak Manisa Büyükşehir Belediyesine devredildiği, hatalı işlem ile devri gerçekleştirilen ve tahsis amacına uygun kullanılmayan okul ve bahçesi vasfındaki taşınmazın tamamının Maliye Hazine devri gerektiği belirtilerek karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi gerektiği savunulmaktadır.
 
DAVACI HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI'NIN SAVUNMASININ ÖZETİ: Davanın süresinde açıldığı, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında anaokullarının zorunlu hale gelmesi göz önüne alındığında anılan mahallede anaokulu ihtiyacı doğduğundan evveliyatı ilkokul olan taşınmazın tamamının maliye hazinesi devredilmesi gerektiği belirtilerek karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi gerektiği savunulmaktadır.
 
MÜDAHİL DAVACI MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI'NIN SAVUNMASININ ÖZETİ: Milli Eğitim Bakanlığı 2023 vizyonunda 5 yaşın zorunlu eğitim kapsamına alınması hedeflendiğinden bölgede anaokulu ihtiyacının hasıl olduğu, taşınmaza duyulan ihtiyaç sebebiyle dava konusu işlemlerin hukuka aykırı olduğu belirtilerek karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi gerektiği savunulmaktadır.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İzmir Bölge İdare Mahkemesi Yedinci İdari Dava Dairesi'nce işin gereği görüşüldü:
 
2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde, idari işlemler hakkında, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar, iptal davaları olarak tanımlanmıştır.
 
6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 1. maddesinde;
 
“(1) Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van İllerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.
 
(2) Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırlarıdır.
 
(3) Birinci ve ikinci fıkrada sayılan illere bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır.
 
(4) İstanbul ve Kocaeli il mülki sınırları içerisinde bulunan köylerin tüzel kişiliği kaldırılarak bağlı bulundukları ilçe belediyesine mahalle olarak katılmıştır.
 
(5) Birinci, ikinci ve dördüncü fıkrada sayılan illerdeki il özel idarelerinin tüzel kişiliği kaldırılmıştır.
 
(6) Birinci ve ikinci fıkrada sayılan illerin bucakları ve bucak teşkilatları kaldırılmıştır.”;
 
Geçici 1. maddesinde ise;
 
“(1) Bu Kanundaki devir, tasfiye ve paylaştırma işlemlerini yürütmek üzere vali tarafından, bir vali yardımcısının başkanlığında, valinin uygun göreceği kurum ve kuruluş temsilcilerinin ve ilgili belediye başkanlarının katılımıyla devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonu kurulur. Bu komisyona yardımcı olmak üzere valinin görevlendirmesi ile alt komisyonlar da kurulabilir.
 
(2) 1 inci maddeye göre tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köyler, mevcut personelini, taşınır ve taşınmazlarını, iş makineleri ve diğer taşıtları ile kamu kurum ve kuruluşlarına olan alacak ve borçlarını katılacakları ilçe belediyesine bu Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren bir ay içinde bildirir. Bu belediye ve köylerin taşınmazlarının tahsisi ve kiralanması, iş ve toplu iş sözleşmesinin yapılması, yeni nazım ve uygulama imar planının yapılması, imar planı değişikliği ve revizyonu ile her türlü imar uygulaması (inşaat ruhsatı hariç), iş makineleri ve diğer taşıtların satışı ile borçlanmaları katılacakları ilçe belediyesinin onayına bağlıdır. Henüz ilçe belediyesi oluşmamış yerlerde bildirimler il belediyesine yapılır ve onaylar il belediyesince verilir. Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı yapılmış memur alımları hariç olmak kaydıyla, yine bu Kanun ile tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köyler tarafından nakil yoluyla atanacaklar da dâhil olmak üzere hiçbir şekilde yeni personel alımı yapılamaz ve bu belediye ve köyler tarafından aynı tarihten itibaren tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi geçecek şekilde veya mevcut hizmet alımlarının kapsamını ve personel sayısını genişletecek şekilde hizmet alımı sözleşmesi düzenlenemez.
 
(3) 1 inci maddeye göre tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köylerin personeli, her türlü taşınır ve taşınmaz malları, hak, alacak ve borçları, komisyon kararıyla ilgisine göre bakanlıklara, büyükşehir belediyesi, bağlı kuruluşu veya ilçe belediyesine devredilir. Devir işlemi ilk mahalli idareler genel seçimi itibarıyla uygulamaya konulur..." hükümlerine yer verilmiştir.
 
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden anlaşıldığı üzere; 6360 sayılı Kanun'un Geçici 1. maddesinin 1. fıkrası ile, Kanun'da belirtilen devir, tasfiye ve paylaştırma işlemlerini yürütmek üzere vali tarafından, bir vali yardımcısının başkanlığında, valinin uygun göreceği kurum ve kuruluş temsilcilerinin ve ilgili belediye başkanlarının katılımıyla devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonu kurulması; 3. fıkrası ile de, Kanun'un 1. maddesine göre tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köylerin personeli, her türlü taşınır ve taşınmaz malları, hak, alacak ve borçları, komisyon kararıyla ilgisine göre bakanlıklara, büyükşehir belediyesine, bağlı kuruluşuna veya ilçe belediyesine devredilmesi gerektiği düzenlenmiştir.
 
Dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, mülkiyetinin 1812/2400 payı (1.146,31 m²) Mülga Manisa İl Özel İdaresine, 588/2400 payı (372,00 m²) Maliye Hazinesi adına kayıtlı olduğu, taşınmaz üzerinde bulunan ve mülkiyeti Maliye Hazinesine ait ... Okulu binasının Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararı ile "1. Derecede Korunması Gereken Kültür Varlığı" olarak kabul edildiği, kurul kararı gereği taşınmazın korunması gereken kültür varlığı olduğuna dair şerhin 26.11.2002 tarih ve 7444 sayılı yevmiye ile taşınmazın beyanlar hanesine eklendiği, mülga Manisa İl Özel İdaresi İl Genel Meclisinin 11.04.2007 tarih ve 97 sayılı kararı ile Manisa ili, Yunusemre ilçesi, ... Mahallesi 3439 ada, 3 parselde kayıtlı 1.518,31 m² taşınmazın ve üzerindeki okul binasının "üzerindeki ... Okulu binasının Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu projelerine uygun onarılması, tarihi yapı olarak korunması ve yaşatılması şartıyla" 20 yıl süreyle kullanım hakkının mülga Manisa Belediyesine tahsis edildiği, 06/12/2012 tarih ve 28489 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun yürürlüğü ile birlikte aralarında Manisa ilininde bulunduğu 14 ilde Büyükşehir Belediyesi ve yeni İlçe Belediyeleri kurulmasına karar verildiği, Kanun kapsamına giren illerde bulunan tüzel kişiliği kaldırılan Belediyelere ait personeli, her türlü taşınır ve taşınmaz malları, hak, alacak ve borçları, komisyon kararıyla ilgisine göre bakanlıklara, büyükşehir belediyesi, bağlı kuruluşu veya ilçe belediyesine komisyon kararı ile devrinin sağlanacağı, tüzel kişiliği kaldırılan il özel idarelerinin her türlü taşınır ve taşınmaz malları, hak, alacak ve borçları, komisyon kararıyla ilgisine göre bakanlıklara, bakanlıkların bağlı veya ilgili kuruluşları ile bunların taşra teşkilatına, valiliklere, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığına, büyükşehir belediyesine ve bağlı kuruluşuna veya ilçe belediyesine devrinin komisyon kararı sağlanacağı, bu amaçla oluşturulan Manisa Valiliği Devir, Tasfiye Paylaştırma Komisyonu'nun 19.03.2014 tarih, 34 sayılı kararı ile uyuşmazlık konusu taşınmazın 180,00 m² lik kısmının ilga edilen il belediyesine ait taşınır ve taşınmaz malların paylaşımını düzenleyen 6360 sayılı Kanun'un Geçici 1. maddesinin 7. fıkrası gereği Manisa Büyükşehir Belediyesine devrine karar verildiği, ardından 03.05.2016 tarih ve 164 sayılı Manisa Valiliği Devir, Tasfiye Paylaştırma Komisyonu kararı ile " bu kez 19.03.2014 tarih ve 34 sayılı komisyon kararı eki 1 sayılı listenin 2547. sırasında yer alan Yunusemre ilçesi, ... Mahallesi, 3439 ada 3 numaralı parselde "Okul ve Bahçesi" vasfıyla kayıtlı 1.518,31 m² lik taşınmazın "Yunusemre Belediyesi Kentsel Tasarım Müdürlüğünden alınan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında "Sosyo Kültürel Tesis" alanında kaldığından" bahisle taşınmazdaki mülga Manisa İl Özel İdaresine ait 1812/2400 payın Manisa Büyükşehir Belediyesine devrine karar verildiği, bilahare Manisa Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğünün 17.05.2018 tarih ve 9706156 sayılı ve Manisa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Milli Emlak Müdürlüğünün 16.12.2018 tarih ve 20578 sayılı yazıları ile söz konusu taşınmazın Maliye Hazinesi adına devredilmesi ve devir tahsis amaçları doğrultusunda kullanılmadığı ileri sürülen taşınmazın Milli Eğitim Bakanlığı'na tahsisinin talep edildiği, anılan yöndeki başvuruların dava konusu 21.12.2018 tarih ve E.26712 sayılı Manisa Valiliği İdare ve Denetim Müdürlüğü yazısıyla reddedilmesi üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Danıştayın yerleşik kararlarına göre, yetkili kişi veya kişilerce tesis edilen idari işlemlere karşı, işlemin tesisine katılma imkanı bulunmayan ancak, bu işlemden hak ve menfaatleri ihlal edilen kişiler tarafından dava açılabilmesi mümkün ise de, işlemin tesisine katılma yetki ve görevi bulunan kişilerin ortak iradesi ile belirlenen kollektif işlemlere karşı, bu kişilerin dava açabilmeleri için karara muhalif kalmaları koşulu aranmaktadır.
 
Bu durumda; dava konusu 03/05/2016 tarih ve 164 sayılı devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonu kararının oybirliği ile alınması, davacı idareleri temsil eden defterdar yardımcısının kararda muhalefet şerhinin bulunmaması karşısında, muhalif kalınmayan dava konusu karar bakımından davacı idarelerin dava açma ehliyetinin bulunmadığı sonucuna varıldığından, İdare Mahkemesince davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, davacı idarelerin dava açma ehliyetine sahip olduğu kabul edilerek işin esasının incelenmesi ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.
 
Açıklanan nedenlerle; istinaf başvurularının kabulü ile Manisa 1. İdare Mahkemesi'nin 31/12/2019 gün ve E:2019/140, K:2019/1153 sayılı kararın kaldırılmasına, davanın ehliyet yönünden reddine, davacılar tarafından yapılan ve aşağıda dökümü gösterilen 141,00-TL yargılama giderinin davacılar üzerinde bırakılmasına, davacı yanında müdahil tarafından yapılan ve aşağıda dökümü gösterilen 106,20-TL yargılama giderinin müdahil üzerinde bırakılmasına, davalı idare tarafından yapılan ve aşağıda dökümü gösterilen 70,50-TL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1.700,00-TL vekalet ücretinin davacı tarafından davalı idareye verilmesine, davalı yanında müdahil tarafından yapılan ve aşağıda dökümü gösterilen 245,90-TL yargılama giderinin davacılar tarafından davalı yanında müdahile verilmesine, yatırılan posta gideri avanslarından artan miktarların mahkemesince aidiyetlerine göre yatıranlara iadesine, 2577 sayılı Yasanın 45. maddesinin 6. fıkrasına göre kesin olarak, 05/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy