Dairesi: 4. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/209
Karar No: 2020/573
Karar Tarihi: 30.06.2020



İSTEMİN ÖZETİ: Balıkesir ili, Manyas ilçesi, .... Mahallesi, 106 ada, 2 sayılı parselde kayıtlı taşınmazda kaçak olarak 2 katlı inşaat yapıldığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 32.897,87-TL idari para cezası ile tecziyesine ilişkin 14.09.2018 tarih ve 148 sayılı Manyas Belediyesi Encümen kararı ile bu encümen kararına dayanak olan 11.09.2018 tarihli Yapı Tatil Tutanağının iptali istemiyle açılan davanın reddi yolunda Balıkesir 2. İdare Mahkemesince verilen 04/10/2019 gün ve E:2018/128, K:2019/500 sayılı kararın; davacı tarafından; istinaf başvurusunun kabulü ile Mahkemece verilen kararın kaldırılması, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Savunma verilmemiştir.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İzmir Bölge İdare Mahkemesi 4. İdare Dava Dairesi'nce işin gereği görüşüldü:
 
Dava; Balıkesir ili, Manyas ilçesi, .... Mahallesi, 106 ada, 2 sayılı parselde kayıtlı taşınmazda kaçak olarak 2 katlı inşaat yapıldığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 32.897,87-TL idari para cezası ile tecziyesine ilişkin 14.09.2018 tarih ve 148 sayılı Manyas Belediyesi Encümen Kararı ile Encümen Kararına dayanak olan 11.09.2018 tarihli Yapı Tatil Tutanağının iptali istemiyle açılmıştır.
 
Balıkesir 2. İdare Mahkemesince verilen 04/10/2019 gün ve E:2018/128, K:2019/500 sayılı karar ile; davacıya ait taşınmazda bulunan yapı için düzenlenen 11.09.2018 tarihli Yapı Tatil Zaptının, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi ile ruhsatsız veya ruhsatına aykırı bir şekilde yapılan imalatların usulüne uygun bir şekilde tespitine ilişkin olduğu, bu kapsamda, mevzuata aykırı imalatların yapılmış olmasının yapı tatil zaptının düzenlenmesi için yeter sebep teşkil ettiğinden 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5. maddesi uyarınca hukuka aykırılık bulunmadığı, davacı tarafından yapıldığı anlaşılan ruhsatsız yapının usulüne uygun olarak tutulan yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi üzerine, davalı idarece anılan Kanunun 42'nci maddesinin 2'nci fıkrası uyarınca yapının III. Sınıf A grubu ve 342,27 m2 olarak tespit edilip temel cezanın 33,817363-TL x 324,27 m2 = 10.965,95-TL olarak belirlenmesi ve temel cezanın, uygulama imar planı bulunan bir alanda yapıldığından % 20 oranında, ruhsatsız olduğundan % 180 oranında arttırılarak toplam 32.897,87-TL para cezası hesaplanmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
 
Davacı tarafından; mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu, yapıya ilişkin olarak yapı kayıt belgesi alındığı, CİMER'e yapılan şikayete bağlı olarak yapı tatil zaptı düzenlenmesinin usulen doğru olmadığı, mevzuata uygun olmayan biçimde ceza hesaplandığı, işlemde bahsi geçen yolun işlevini kaybettiği ve plan tadilatı ile bunun değiştirilebileceği ileri sürülerek, istinaf başvurusunun kabulü ile Mahkemece verilen kararın kaldırılması, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
 
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrasında; "Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verir. Bu hâlde bölge idare mahkemesi işin esası hakkında yeniden bir karar verir. İnceleme sırasında ihtiyaç duyulması hâlinde kararı veren mahkeme veya başka bir yer idare ya da vergi mahkemesi istinabe olunabilir. İstinabe olunan mahkeme gerekli işlemleri öncelikle ve ivedilikle yerine getirir." hükmü yer almaktadır.
 
Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesi neticesinde, davacının istinaf başvurusu kabul edilerek, Balıkesir 2. İdare Mahkemesince verilen 04/10/2019 gün ve E:2018/128, K:2019/500 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:
 
3194sayılı İmar Kanunu'nun 5.maddesinde; yapı tanımına yer verilmiş, 21.maddesinde; bu kanun kapsamında olup da 26.madde belirtilen istisna dışındaki tüm yapıların yapı ruhsatına tabi olduğu, 32.maddesinde ruhsat alınmadan başlanan ya da ruhsat ve eki projesine aykırı yapılan yapıların tespit edilmesi halinde o anki inşaat durumunun tespit edilerek durdurulacağı, buna ilişkin yapı tatil zaptının yapı yerine asılıp bir suretinin muhtara bırakılacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapının ruhsata bağlanması ya da ruhsata uygun hale getirilmesi halinde mührün kaldırılacağı aksi halde yıktırılacağı, "İdari müeyyideler" başlıklı 42. maddesinde, bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince yapı sahipleri ile sorumlular hakkında yapı sınıf ve grubu ile mevzuata aykırılıktan etkilenen alan ve imalat dikkate alınarak, şayet varsa ilgili arttırımlar da uygulanmak suretiyle para cezası verileceği hükmü ile Geçici 16. maddesinin 1. fıkrasında; "Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir." kuralının yanısıra 4. fıkrasında;"Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun ve 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir." düzenlemesine yer verilmiştir.
 
Anılan Yasa hükmüne dayanılarak hazırlanan ve 6 Haziran 2018 tarihli ve 30443 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde de, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların maliklerinin, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorunda oldukları, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği, inşaat halindeki yapılarda 31/12/2017 tarihi itibari ile bitmiş olan kısımlar için ilave inşaat alanı ihdas etmemek şartı ile Yapı Kayıt Belgesi verileceği ve Yapı Kayıt Belgesi verilen kısımların eksik inşaat işlerinin tamamlanabileceği belirtilmiştir
 
Dava dosyasının incelenmesinden; Balıkesir ili, Manyas ilçesi, .... Mahallesi, 106 ada, 2 numaralı parselde kayıtlı bulunan davacıya ait taşınmazda, yapılan denetimde;" ..kaçak olarak 2 katlı konut inşaatı yapılmakta olduğu anlaşılmıştır. Kaçak olarak yapılan inşaatın alanı 10.04....4.05=141.06, 3.59x6.06=21.75 Toplam:1.Kat 162.13 m2 olup 2.Kata 162.13 m2'dir. Binanın toplam alanı 324.27 m2'dir. Tespit tarihinde binanın her iki katının da kaba işçiliği bitirilmiş durumundadır. Tespit tarihi itibariyle inşaatın durumu %50 seviyesindedir..." yönünde tespitte bulunulduğu ve bu tespitler doğrultusunda 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca, bir nüshası yapı yerine asılan ve diğer nüshası mahalle muhtarlığına bırakılan 11.09.2018 tarihli yapı tatil zaptı düzenlenip bu yapı tatil zaptına dayanılarak İmar Kanunu'nun 42/2. maddesi uyarınca davacıya 32.897,87-TL idari para cezası verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
3194 sayılı İmar Kanunu'na Geçici 16. maddeyle getirilmiş bulunan düzenleme ile ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması amaçlanmış olup, bu bağlamda, mevzuat hükümlerine aykırı olarak yapılmış bulunan yapılara ilişkin olarak gerekli şartları taşımaları kaydıyla yapı kayıt belgesi alınmış olması halinde 3194 sayılı Kanun ile 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış olan yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edileceği kurala bağlanmıştır.
 
Yukarıda yer verilen açıklamalardan da anlaşılacağı üzere uyuşmazlık konusu yapı "yapı kayıt belgesi"nin düzenlendiği 11.09.2018 tarihinden itibaren kayıt altına alındığından anılan yapı kayıt belgesinin idari veya kazai bir kararla iptali söz konusu olmadığı sürece kayıt altına alınan yapı için 31.12.2017 tarihinden önce yapılan ve yapı yasaklı alandan kalmayan kısımlarına yönelik 3194 Sayılı İmar Kanunu uyarınca "yıkım" ya da "idari para cezası" müeyyidelerinin uygulanabilmesi mümkün olmamakla birlikte kayıt altına alınan yapının ilgili belgenin düzenlenmesine temel oluşturan şartları taşımadığının tespiti halinde Tebliğin 8/2 maddesi uyarınca yetkili idaresince iptal edilmesi mümkündür.
 
Olayda; davacının imar mevzuatına aykırı olarak ruhsatsız yapı yaptığı hususunda ihtilaf bulunmamakla birlikte, dava dosyasına sunulan evrakın incelenmesinden; yapıya ilişkin tespitin 11/09/2018 tarihli olduğu ve davacı tarafından 6U18SB0B belge numaralı yapı kayıt belgesinin aynı gün alındığı görülmekte olup yapı yaklaşma ve çekme mesafelerini ihlâl eder durumda olan ve kaba inşaatı tamamlanmış vaziyette fotoğraflanan, ölçüleri de yapı tatil zaptı içeriğinde belirtilmiş bulunan iki katlı yapının, tespit günündeki haliyle yapı vasfına büründüğü anlaşılmakla, 06/06/2018 tarihinde yayımlanan Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliğinin 6. maddesinin 6. fıkrasında; "İnşaat halindeki yapılarda 31/12/2017 tarihi itibari ile bitmiş olan kısımlar için ilave inşaat alanı ihdas etmemek şartı ile Yapı Kayıt Belgesi verilir ve Yapı Kayıt Belgesi verilen kısımların eksik inşaat işleri tamamlanabilir" denildiği de dikkate alındığında, yapı kayıt belgesi alınmasına ilişkin diğer şartları sağlamak kaydıyla yapının eksik inşaat işlerinin tamamlanabileceği, bu manada açık olduğundan, davalı idarece mezkur yapıya ilişkin alınan yapı kayıt belgesinin geçerli olup olmadığı noktasında her hangi bir araştırma yapılıp yapılmadığı ya da bu hususu ortaya koyar mahiyette iş ve işlemler başlatılıp başlatılmadığı noktasında dosyaya bir bilgi veya belge sunulmadığı gibi aynı zamanda Balıkesir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından kaleme alınıp Dairemiz ara kararına cevaben gönderilen 25/02/2020 tarih ve .../-E.8076 sayılı yazıda, mezkur belgeye ait beyan bilgilerinin doğruluğunun denetlenmesi konusunda ilgili belediyesinin yetkili olduğu şeklinde açıklamada bulunulduğu görülmektedir.
 
Öte yandan; dava konusu işleme sebep yapıya ilişkin olarak düzenlenen yapı tatil zaptı ile bu yapıdan dolayı alınan yapı kayıt belgesinin her ikisinin de 11/09/2018 tarihli olduğu dikkate alındığında, davacının yapı tatil zaptı düzenlendikten sonra mı yapı kayıt belgesi aldığı, yoksa yapı kayıt belgesi alınmış iken bu hususa dikkat edilmeden mi yapı tatil zaptı düzenlendiği hususu dosya kapsamından anlaşılamamış olduğundan, bu hâl davacı lehine değerlendirilmiştir.
 
Bu durumda; davacının yapı kayıt belgesi almak suretiyle kayıt altına aldırdığı yapıya ilişkin olarak düzenlenen yapı tatil zaptı ile bu zapta dayalı olarak 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesi uyarınca verilen idari para cezasına konu kararda hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
 
Açıklanan nedenlerle; istinaf başvurusunun KABULÜ ile Balıkesir 2. İdare Mahkemesince verilen 04/10/2019 gün ve E:2018/128, K:2019/500 sayılı kararın KALDIRILMASINA, dava konusu işlemin İPTALİNE, davacı tarafından yapılan ve aşağıda dökümü gösterilen 559,40-TL yargılama giderleri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 1.700,00-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, davacıdan fazladan alınan 148,60-TL YD. İtiraz Harcından 89,60-TL YD. harcının mahsubu ile sonucu kalan 59,00-TL'nin istemi halinde davacıya iadesine, yatırılan posta gideri avansından artan miktarın Mahkemesince HMK'nun 333. maddesi uyarınca yatırana geri verilmesine, kararın taraflara tebliği için dosyanın ait olduğu mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Yasanın 45. maddesinin 6. fıkrası uyarınca, Danıştay'a temyiz yolu KAPALI ve KESİN OLMAK üzere, 30/06/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy