Dairesi: 4. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/1829
Karar No: 2020/1925
Karar Tarihi: 24.12.2020



İSTEMİN ÖZETİ: Muğla ili, Marmaris ilçesi, ..... Mahallesinde, tapuda 132 ada 130 sayılı parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde davacı tarafından mevcut yapıya ilâve olarak ruhsatsız iki katlı betonarme ek bina yapıldığı gerekçesiyle, İmar Kanunu'nun 42'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıya 6.768,90-TL nispî idarî para cezası verilmesi ile aynı Kanun'un 32'nci maddesi uyarınca ruhsatsız yapının yasal hâle getirilmesi için otuz gün süre verilmesine ilişkin Marmaris Belediye Encümeninin 08/05/2019 tarih ve 2019/482 sayılı kararının ve anılan Encümen kararıyla verilen idarî para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen Malî Hizmetler Müdürlüğünün 22/05/2019 tarih ve 272 sayılı ceza ihbarnamesinin iptali istemiyle açılan davanın reddi yolunda Muğla 2. İdare Mahkemesince verilen 23/06/2020 gün ve E:2019/1142, K:2020/754 sayılı kararın; davacı tarafından; istinaf başvurusunun kabulü ile Mahkemece verilen kararın kaldırılması, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Mahkeme kararının, usul ve yasaya uygun olduğu ileri sürülerek, istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İzmir Bölge İdare Mahkemesi 4. İdare Dava Dairesi'nce işin gereği görüşüldü:
 
Dava; Muğla ili, Marmaris ilçesi, ..... Mahallesinde, tapuda 132 ada 130 sayılı parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde davacı tarafından mevcut yapıya ilâve olarak ruhsatsız iki katlı betonarme ek bina yapıldığı gerekçesiyle, İmar Kanunu'nun 42'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıya 6.768,90-TL nispî idarî para cezası verilmesi ile aynı Kanun'un 32'nci maddesi uyarınca ruhsatsız yapının yasal hâle getirilmesi için otuz gün süre verilmesine ilişkin Marmaris Belediye Encümeninin 08/05/2019 tarih ve 2019/482 sayılı kararının ve anılan Encümen kararıyla verilen idarî para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen Malî Hizmetler Müdürlüğünün 22/05/2019 tarih ve 272 sayılı ceza ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
 
Muğla 2. İdare Mahkemesi verilen 23/06/2020 gün ve E:2019/1142, K:2020/754 sayılı karar ile; uyuşmazlık konusu ilâve iki katlı binanın yapı kapsamına girdiğinin ve ruhsatsız yapıldığının sabit olduğu, davacının yapı sahibi olduğu konusunda ise ihtilaf bulunmadığı, bu nedenle davacıya yapı sahibi olarak İmar Kanunu'nun 42'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca para cezası verilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, dava konusu para cezasına dayanak alınan yapı tatil zaptının; yapıya ilişkin ayrıntılı tespitler içerdiği (inşaatın mevcut hâlinin, niteliğinin açıkça belirtildiği), yapının alan ölçümüne esas uzunluklarının kroki çizilerek gösterildiği, yapı tatil zaptına yapıya ilişkin fotoğrafların eklendiği, dolayısıyla yapı tatil zaptının dava konusu para cezasının tesis edilmesinde esas alınabilecek nitelik ve yeterlilikte olduğu, bu nedenle yapı tatil zaptındaki alan ölçümü üzerinden, konut niteliğindeki yapı için doğru yapı sınıfı ve grubu esas alınarak belirlenen temel para cezasında mevzuat hükümlerine aykırı bir yön bulunmadığı, temel para cezasına, yapının Üçüncü Derece Arkeolojik Sit Alanı içinde ve Datça- Bozburun Özel Çevre Koruma Bölgesine Ait 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Plânı Revizyonunda, yapılaşmanın sınırlamalara tâbi tutulduğu Doğal Karakteri Korunacak Alanlar kapsamında kalması nedeniyle c(7) alt bendi; tamamen ruhsatsız olması (mevcut yapının da ruhsatının bulunmaması ve imara uygun olduğu gibi bir iddianın da bulunmaması) nedeniyle c(8) alt bendi; yapı tatil zaptı eki fotoğraflarda, tamamlanmış olarak görünmesi nedeniyle c(11) alt bendi uyarınca uygulanan arttırımların da Kanun'a uygun olduğu, dolayısıyla dava konusu para cezasının mevzuat hükümlerine uygun olarak hesaplandığı anlaşıldığından, dava konusu Encümen kararının davacıya 6.768,90-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin kısmında ve dava konusu ceza ihbarnamesinde hukuka aykırılık görülmediği, dava konusu yapının ruhsatsız yapıldığı sabit olup, Kanun'un 32'nci maddesi uyarınca yapı tatil zaptının yapı sahibine tebliği için başka bir ayrıma yer verilmeksizin yapı yerine asılmasının yeterli görüldüğü ve bu tarihten itibaren de en çok bir aylık süre içinde ruhsatsız yapının imara uygun hâle getirilmesi gerektiği açık olduğundan, dava konusu Encümen kararının bu kısmında da hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
 
Davacı tarafından; eksik inceleme ile karar verildiği, keşif yapılması gerektiği, taşınmazın 2017 Aralık ayından sonra yapıldığına yönelik tespit bulunmadığı, yapı kayıt belgesine itibar edilmesi gerektiği ileri sürülerek, istinaf başvurusunun kabulü ile Mahkemece verilen kararın kaldırılması, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
 
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrasında; "Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verir. Bu hâlde bölge idare mahkemesi işin esası hakkında yeniden bir karar verir. İnceleme sırasında ihtiyaç duyulması hâlinde kararı veren mahkeme veya başka bir yer idare ya da vergi mahkemesi istinabe olunabilir. İstinabe olunan mahkeme gerekli işlemleri öncelikle ve ivedilikle yerine getirir." hükmü yer almaktadır.
 
Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesi neticesinde, davacının istinaf başvurusu kabul edilerek, Muğla 2. İdare Mahkemesince verilen 23/06/2020 gün ve E:2019/1142, K:2020/754 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:
 
3194 sayılı İmar Kanunu'nun "Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar" başlıklı 32'nci maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; ''Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce (...) tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.'' kuralı bulunmaktadır.
 
Kanun'un "İdari Müeyyideler" başlıklı 42'nci maddesinin 1'inci fıkrasında; bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyidelerin uygulanacağı, 2'nci fıkrasının işlem tarihinde yürürlükte olan haline göre; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere idari para cezası uygulanacağı(...) 3'üncü fıkrasında ise, "18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41 incimaddelerde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan yapı veya parsel sahibine, harita, plan, etüt ve proje müelliflerine, fenni mesullere, yapı müteahhidine ve şantiye şefine, ilgisine göre ayrı ayrı olmak üzere ikibin Türk Lirası, bu fiillerin çevre ve sağlık şartlarına aykırı olması halinde dörtbin Türk Lirası, can ve mal emniyetini tehdit etmesi halinde altıbin Türk Lirası idari para cezası verileceği" belirtilmiştir.
 
3194 sayılı İmar Kanununun 18 Mayıs 2018 tarihli ve 30425 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 16’ncı maddesi ile eklenen Geçici 16’ncı maddesinin 1'inci fıkrasında; "Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir." hükmüne, dördüncü fıkrasında ise; "Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir." hükmüne yer verilmiştir.
 
Anılan Kanun hükmüne dayanılarak hazırlanan ve 6 Haziran 2018 tarihli ve 30443 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6'ıncı maddesinin 1'inci fıkrasında; Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların maliklerinin, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorunda oldukları, aynı maddenin 3'üncü fıkrasında; Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği belirtilmiş, 20 Eylül 2018 tarihli ve 30541 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslarda Değişiklik yapılmasına Dair Usul ve Esasların 5'inci maddesi ile değişik 8'inci maddesinin 2'nci fıkrasında ise; “(2) Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir, bu belgenin sağlamış olduğu haklar geri alınır, Yapı Kayıt Belgesi bedeli olarak yatırılmış olan bedel iade edilmez ve belge düzenlenmesi safhasında yalan beyanda bulunan müracaat sahibi hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 206 ncı maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulur.” düzenlemesine yer verilmiştir.
 
Yukarıda yer verilen mevzuat hükmü uyarınca, "yapı kayıt belgesi"; yapının kullanım amacına yönelik belgeler olup İmar Kanunu ve diğer imar mevzuat hükümlerine aykırı dahi olsa belli şartların varlığı halinde söz konusu yapıların kullanımına izin verilmekte, bu doğrultuda yapılara elektrik, su, doğalgaz aboneliği bağlanabilmesi imkanı tanınmakta, hatta cins değişikliği ve kat mülkiyeti kurulabilmesi mümkün kılınmaktadır. Bu itibarla, "yapı kayıt belgesi" verilmiş ruhsatsız ve yapı kullanma izni bulunmayan yapılara, mezkur belge ile "yapı kullanma izni" verilmiş yapılara tanınan haklar tanınmaktadır.
 
Dava dosyasının incelenmesinden; Muğla ili, Marmaris ilçesi, ..... Mahallesinde, tapuda 132 ada, 130 sayılı parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde, davacı tarafından mevcut yapıya ilâve olarak ruhsat alınmadan iki katlı 47,58 m2'lik yapı yapıldığının 03/05/2019 tarihli yapı tatil zaptıyla tespit edilmesi sonrasında dava konusu Encümen kararıyla, III. Sınıf A grubunda değerlendirilen söz konusu yapı için yapı tatil zaptındaki alan ölçümleri üzerinden hesaplanan temel para cezasına, İmar Kanunu'nun 42'nci maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendinin (7), (8) ve (11) numaralı alt bentleri uyarınca arttırım uygulanarak davacıya toplamda 6.768,90-TL idarî para cezası ile Kanun'un 32'nci maddesi uyarınca yapının yasal hâle getirilmesi için mühürlemeden itibaren otuz gün süre verildiği, bu Encümen kararının, anılan Encümen kararıyla verilen para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen dava konusu ceza ihbarnamesiyle birlikte tebliği üzerine işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Uyuşmazlığa konu olayda, davacı tarafından 03/05/2019 tarihinde yapı tatil zaptı düzenlenen ruhsatsız imalat için, 30/12/2018 gün ve 3019842 başvuru numaralı yapı kayıt belgesinin alındığı, 03/05/2019 tarihli yapı tatil zaptı eki fotoğraflarda ruhsatsız olarak yapılan imalatın tamamlanmış vaziyette olduğunun görüldüğü, imalatın 31/12/2017 tarihinden sonra yapıldığına ilişkin herhangi bir tespit bulunmadığı ve bu sonucu varılabilecek herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığı, imalatın yapılaşmaya yasaklanan alanda kalmadığı, dolayısıyla bahsi geçen yapı kayıt belgesinin geçerliliğini koruduğu görülmektedir.
 
Bu durumda; 3194 sayılı Kanun'un Geçici 16.maddesi uyarınca yapı kayıt belgesi alınması halinde mevcut yıkım ve tahsil edilmemiş para cezalarının iptalini düzenleyen amir hüküm karşısında, davacıya idari para cezası verilmesine ve dava konusu imalatın ruhsatlı hale gelmesi için süre verilmesine yönelik dava konusu encümen kararında ve ceza ihbarnamesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
 
Açıklanan nedenlerle; istinaf başvurusunun KABULÜ ile Muğla 2. İdare Mahkemesince verilen 23/06/2020 gün ve E:2019/1142, K:2020/754 sayılı kararın KALDIRILMASINA, dava konusu işlemin İPTALİNE, davacı tarafından yapılan ve aşağıda dökümü gösterilen 441,10-TL yargılama giderleri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 2.040,00-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, yatırılan posta gideri avansından artan miktarın Mahkemesince HMK'nun 333. maddesi uyarınca yatırana geri verilmesine, kararın taraflara tebliği için dosyanın ait olduğu mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Yasanın 45. maddesinin 6. fıkrası uyarınca, Danıştay'a temyiz yolu KAPALI ve KESİN OLMAK üzere, 24/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy