Dairesi: 3. Vergi Dava Dairesi
Esas No: 2020/1692
Karar No: 2020/1581
Karar Tarihi: 19.11.2020



(2577 S. K. m. 45) (5957 S. K. m. 8) (Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik m. 23, 27, 36, 40, 41, 47, 48)
 
Hüküm veren İzmir Bölge İdare Mahkemesi Üçüncü Vergi Dava Dairesince işin gereği görüşüldü:
 
İstinaf başvurusu; davacı tarafından, adına 28.08.2019 tarih ve 2019/3513 sayılı Manisa Büyükşehir Belediye Encümen Kararı'na istinaden düzenlenen 26.11.2019 tarih ve 1040331 ana takip no'lu ödeme emrinin iptali istemiyle açılan davada; davanın kabulüne, dava konusu ödeme emrinin iptaline ilişkin olarak Manisa Vergi Mahkemesi Hakimliği'nce verilen 26.06.2020 tarih ve E:2019/1631, K:2020/759 sayılı kararın kaldırılması istemine ilişkindir.
 
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İstinaf" başlıklı 45'inci maddesinin 1'inci fıkrasında, idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine başvurulabileceği; 2'nci fıkrasında, istinafın, temyizin şekil ve usullerine tabi olduğu; 3'üncü fıkrasında, bölge idare mahkemesinin, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar vereceği, karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkünse gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı vereceği; 4'üncü fıkrasında, bölge idare mahkemesinin, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vereceği, bu halde bölge idare mahkemesinin işin esası hakkında yeniden bir karar vereceği; 5'inci fıkrasında, bölge idare mahkemesinin, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından bakılmış olması hâllerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye göndereceği, bölge idare mahkemesinin bu fıkra uyarınca verilen kararlarının kesin olduğu, 6'ncı fıkrasında da, bölge idare mahkemelerinin 46'ncı maddeye göre temyize açık olmayan kararlarının kesin olduğu hükme bağlanmıştır.
 
Uyuşmazlıkta mahkemece yürütülen muhakeme ve bu muhakeme sonucu varılan sonuçta hukuka uyarlık görülmediğinden istinaf isteminin kabulü ile uyuşmazlık hakkında aşağıda açıklanan şekilde karar verilmesi gerekmiştir.
 
5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un 8'inci maddesinin 1'inci fıkrasında, toptancı halinde satılan mallardan yüzde bir, toptancı hali dışında satılan mallardan yüzde iki oranında hal rüsumu tahsil edileceği hükme bağlandıktan sonra; aynı maddenin 8'inci fıkrasında, bu Kanun hükümlerine aykırı olarak, toptancı haline bildirilmeden toptancı hali dışında toptan alınıp satılan ya da toptancı halinde satılmak üzere bildirimde bulunulup toptancı hali dışında toptan satılan, toptancı halinden satın alınmadan veya toptancı haline bildirilmeden perakende satılan mallar için hal rüsumu, tespitin yapıldığı yerdeki toptancı halinde bir önceki gün o mallar için oluşan birim fiyatların en yükseği esas alınarak belirlenen toptan satış bedelinin yüzde yirmi beşi oranında cezalı olarak alınacağı, hal rüsumunun cezalı olarak alınmasına belediye encümenince karar verileceği, cezalı hal rüsumu tahsil edilen mallar için önceden ödenen hal rüsumu varsa cezalı tahsil edilecek hal rüsumundan mahsup edileceği hükmüne yer verilmiştir.
 
Anılan Kanuna dayalı olarak çıkarılan ve 07.07.2012 tarih, 28346 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin "Denetim" başlıklı 23'üncü maddesinin 2'nci fıkrasında da; belediyelerin, ilgili yönetmelik hükümleri saklı kalmak ve yetki alanları içinde olmak kaydıyla, toptancı hali dışında bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde hal zabıtaları aracılığıyla denetim yapma yetkisini haiz olduğu, sınırı ve mücavir alanları içinde toptancı hali bulunmayan belediyelerin, bu denetimi belediye zabıtaları aracılığıyla yerine getireceği, "idari para cezası ve cezalı hal rüsumu" başlıklı 27'nci maddesinde cezalı hal rüsumuna ilişkin tutanakların denetim yapmakla görevli yetkili personelce düzenleneceği ve bu tutakların sisteme işlenebileceği veya sistem üzerinden anlık düzenlenebileceği, "Malların satışı" başlıklı 36'ncı maddesinin 5'inci fıkrasında, malların toptan veya perakende satışını yapanlar ile malları taşıyanlar ve depolayanlar, bunların toptancı halinden satın alındığını veya toptancı haline bildirildiğini belgelemek zorunda olduğu, 7'inci fıkrasında ise, bu maddeye göre toptancı haline yapılacak bildirimin, bu yönetmelik hükümlerine göre sistem üzerinden yapılacağı hükümlerine yer verilmiştir.
 
Yukarıda anılan Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 40/1-d maddesinde; bildirimcilerin, organik ve iyi tarım uygulamaları kapsamında üretilen sertifikalı ürünler dahil bildirim miktarı veya üzerindeki sebze ve meyvelerin her ne şekilde olursa olsun alımı, satımı ve devrini yapan gerçek veya tüzel kişilerin olduğu, "Cezalı Hal Rüsumu" başlıklı 47'nci maddesinde ise, Kanun, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı olarak; sisteme bildirilmeden toptan alınıp satılan, sınaî üretimde kullanılmak veya ihraç edilmek üzere satın alınıp 41'inci maddenin sekizinci fıkrasına aykırı olarak bildirimde bulunulmadan iç piyasada satışa sunulan, sisteme bildirilmeden perakende satılan, miktarına, değerine, üretim şekline veya künyesinde belirtilen diğer hususlara ilişkin gerçeğe aykırı beyanda bulunulan, mallar için hal rüsumu, tespitin yapıldığı yerdeki toptancı halinde o mallar için oluşan bir önceki gün birim fiyatlarının en yükseği, bir önceki gün fiyat oluşmamışsa o mallar için oluşan en son birim fiyatlarının en yükseği esas alınarak belirlenen toptan satış bedelinin yüzde yirmi beşi oranında cezalı olarak alınacağı, tespitin yapıldığı yerde toptancı hali bulunmaması durumunda cezalı hal rüsumu, 41'inci maddenin dördüncü fıkrasına göre o yere en yakın il, ilçe veya belde merkezindeki belediye toptancı halinde oluşan fiyatlar esas alınarak hesaplanacağı, cezalı hal rüsumunun hesaplanmasında o malın türü ve cinsi de dikkate alınacağı, cezalı hal rüsumu tahsil edilen mallar için önceden ödenen hal rüsumu varsa cezalı tahsil edilecek hal rüsumundan mahsup edileceği, hal rüsumunun cezalı olarak alınmasına yetkili personelce düzenlenen ceza tutanağına istinaden ilgili belediye encümenince karar verilip tahakkuk işlemi gerçekleşeceği, cezalı hal rüsumundan, malları taşıyan nakliyeciler ya da depolayanlar, mal sahibi ile birlikte müteselsilen sorumlu olduğu, bildirimde bulunulmayan malları taşıyanlara veya bunları depolayanlara ayrıca bu Yönetmeliğin 48'inci maddesine göre cezai işlem uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir.
 
Dosyanın incelenmesinden; 21.08.2019 tarih ve saat:14:30'da Akhisar Hal Şefliği ekiplerince yapılan yoklamada …. plakalı aracın hal kayıt sistemi üzerinden yapılan kontrolünde 12.000 kg üzüme ait bildirim görülmediğinden polis memuru .... nezdinde 21.08.2019 tarih ve 4395 sayılı cezalı hal rüsum tutanağı düzenlenerek, davacının daimi işçisi ....'a 29.08.2019 tarihinde tebliğ edildiği, bu tutanağa istinaden alınan 28.08.2019 tarih ve 2019/3518 sayılı Encümen Kararı'nın da 07.10.2019 tarihinde davacının daimi çalışanı ....'a tebliğ edildiği, encümen kararının kesinleşmesi üzerine 26.11.2019 tarih ve 1040331 sayılı ödeme emri düzenlenerek davacı şirketin daimi çalışanı ....'a 17.12.2019 tarihinde tebliğ edilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
 
Her ne kadar Manisa Vergi Mahkemesi Hakimliği'nce; taraflarca da kabul edildiği üzere davacının cezalı hal rüsum tutanağının düzenlendiği 21.08.2019 tarih ve saat 14.30'dan sonra aynı tarihte saat 15.05'de çok kısa bir süre içerisinde ürün bildiriminde bulunduğu, dolayısıyla eksik giderildiğinden, dayanağı kalmayan cezalı hal rüsum tutanağının istinaden verilen encümen kararında hukuka uyarlık bulunmadığı anlaşıldığı dolayısıyla davanın kabulüne, dava konusu encümen kararının iptaline ve cezalı hal rüsumunun kaldırılmasına karar verilmiş ise de, yukarıda yer verilen Kanun ve Yönetmelik hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, toptancı haline bildirim yükümlülüğü bulunanların bildirimlerini hal kayıt sistemi üzerinden kullanıcı adı ve şifreleri ile her ne sebeple olursa olsun malların sevkinden önce beyan etmeleri gerektiği ancak davalı idarece karayolunda yapılan usulüne uygun düzenlenen tutanaklar ile …. plakalı araç ile sevkiyatı yapılan ürünlerin bildirim yapılmadığı görüldüğünden dolayısıyla düzenlenen tutanaklardan sonra söz konusu araçla sevkiyatı yapılan ürünlere ait yapılan bildirimlerin, hal kayıt sistemine usulüne uygun yapılmış bildirim olarak kabulü mümkün olamayacağından tespitin yapıldığı yerdeki toptancı halinde bir önceki gün o mallar için oluşan birim fiyatların en yükseği esas alınarak cezalı hal rüsumu tahakkuk ettirilmesine ait Belediye Encümen kararında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
 
Açıklanan nedenlerle; İSTİNAF BAŞVURUSUNUN KABULÜNE, Manisa Vergi Mahkemesi Hakimliği'nce verilen 26.06.2020 tarih ve E:2019/1631, K:2020/759 sayılı kararın KALDIRILMASINA VEDAVANIN REDDİNE, aşağıda dökümü yapılan dava ve istinaf aşamasındaki toplam 349,05-₺ yargılama giderinin davalı idare tarafından karşılanan 230,50-₺'nin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, davacı tarafından karşılanan 118,55-₺'nin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1.890,00-₺ vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, 492 sayılı Harçlar Kanunu ve buna bağlı tarife uyarınca belirlenen 54,40-₺ istinaf karar harcının davacıdan tahsili için mahkemesince harç tahsil müzekkeresi yazılmasına, yatırılan posta gideri avansından artan miktarın talep edilmesi halinde derhal, talep edilmemesi halinde ise kararın tebligat işlemlerinin tamamlanmasından sonra Mahkemesince 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 333'üncü maddesi uyarınca yatırana iadesine, kesin olarak 19.11.2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
 


Full & Egal Universal Law Academy