Dairesi: 3. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2019/1101
Karar No: 2020/287
Karar Tarihi: 19.03.2020



İSTEMİN ÖZETİ: Balıkesir İli, Altıeylül İlçesi, ... Mahallesi, 7550 ada, 4 ve 5 parsel sayılı taşınmazlar için imar durum (bilgisinin) belgesi düzenlenmesi istemiyle yapılan 12.12.2017 tarihli başvuruya cevaben tesis edilen Altıeylül Belediye Başkanlığının 15.12.2017 gün ve 12280 sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Altıeylül Belediye Meclisinin 09.08.2017 günlü, 98 sayılı kararı ile kabul edilerek, Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisinin 22.08.2017 günlü, 1008 sayılı kararıyla onaylanan Altıeylül İlçesi 1/1000 ölçekli Revizyon ve İlave Uygulama İmar Planı'nın dava konusu taşınmaz yönünden iptali istemiyle açılan davada; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte incelenmesi sonucunda, nazım imar planında uygulama imar planı etaplamalarının gösterildiği, fakat davaya konu parselleri de kapsayan planlama bölgesinin (Küçük Sanayi Alanı) uygulama imar planı etaplama sınırı içinde gösterilmediği, bu sebeple mevzuatla belirlenmiş olan etaplama hususunun eksik bırakıldığı ve davaya konu parseller için alt ölçekte 1/5000 ölçekli nazım imar planında alınmış olan planlama kararının (Küçük Sanayi Alanı) üst ölçekli 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı plan hükümleriyle çeliştiği ve davacının taşınmazını kapsayan alanın plansız alanda bırakılmasının üst ölçekli planlara, şehircilik ilkelerine ve planlama tekniklerine aykırı olduğunun anlaşılması karşısında, dava konusu işlemlerde hukuka ve mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar veren Balıkesir 1. İdare Mahkemesi'nin 14/05/2019 günlü, E:2017/2606, K:2019/684 sayılı kararının; Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, usule ilişkin olarak, davanın süresi içinde açılmadığı; esasa ilişkin olarak ise dava konusu taşınmazların Altıeylül-Karesi İlçeleri (Merkez) 1/5000 ölçekli Revizyon ve İlave Nazım İmar Planı'nda "küçük sanayi alanı" kullanımına ayrıldığı, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin 24/1 maddesinde, uygulama imar planlarının tamamının bir aşamada yapılabileceği gibi sosyal ve teknik altyapı alanı dengeleri gözetilerek etaplar halinde de yapılabileceğinin düzenlendiği, 1/100000 ölçekli Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı plan hükümlerinin 8.1.4 maddesinde, kentsel yerleşme alanlarının alt ölçekli planlarının bütüncül olarak yapılacağı uygulamaların bu plan ile belirlenen nüfus kabullerine ve projeksiyon dönemine göre denetimli olarak ve etaplar halinde yapılabileceği, bu alanlarda uygulama imar planı onaylanmadan uygulama yapılamayacağı kuralının getirildiği, uygulama imar planlarının etaplar halinde yapılmasında ve dava konusu taşınmazların 1/1000 ölçekli Revizyon ve İlave Uygulama İmar Planı'nın onama sınırı dışında bırakılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek; Altıeylül Belediye Başkanlığı tarafından, usule ilişkin olarak, davanın süresi içinde açılmadığı, belediyelerinin hasım mevkiinden çıkarılması gerektiği; esasa ilişkin olarak isedava konusu taşınmazların Altıeylül-Karesi İlçeleri (Merkez) 1/5000 ölçekli Revizyon ve İlave Nazım İmar Planı'nda "küçük sanayi alanı" kullanımına ayrıldığı, Altıeylül İlçesi 1/1000 ölçekli Revizyon ve İlave Uygulama İmar Planı'nın onama sınırı dışında kaldığı, plan onama sınırının üst ölçekli plan kararlar, mevzi imar planları gözetilerek belirlendiği, plan onama sınırının belirlenirken kamu yararı ilkesi, Altıeylül/Karesi kentlerini çevreleyen doğal ve yapay eşiklerin göz önüne alındığı, uygulama imar planlarının etaplar halinde yapılmasının mevzuata uygun olduğu ileri sürülerek kaldırılması ve işin esası hakkında yeniden karar verilmesi istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Savunma verilmemiştir.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İzmir Bölge İdare Mahkemesi Üçüncü İdari Dava Dairesince dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:
 
Dava, Balıkesir İli, Altıeylül İlçesi, ... Mahallesi, 7550 ada, 4 ve 5 parsel sayılı taşınmazlar için imar durum (bilgisinin) belgesi düzenlenmesi istemiyle yapılan 12.12.2017 tarihli başvuruya cevaben tesis edilen Altıeylül Belediye Başkanlığının 15.12.2017 gün ve 12280 sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Altıeylül Belediye Meclisinin 09.08.2017 günlü, 98 sayılı kararı ile kabul edilerek, Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisinin 22.08.2017 günlü, 1008 sayılı kararıyla onaylanan Altıeylül İlçesi 1/1000 ölçekli Revizyon ve İlave Uygulama İmar Planı'nın dava konusu taşınmaz yönünden iptali istemiyle açılmıştır.
 
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 6. maddesinde, planlar, kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmış; 8. maddesinde ise planlarının tanımlanmasına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş ve alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.
 
Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin 4. Maddesinin (i) bendinde, nazım imar planı; "mevcut ise çevre düzeni planının genel ilke, hedef ve kararlarına uygun olarak, arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, çeşitli kentsel ve kırsal yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, ulaşım sistemlerini göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere, varsa kadastral durumu işlenmiş olarak 1/5.000 ölçekte, büyükşehir belediyelerinde 1/5000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte, onaylı halihazır haritalar üzerine, plan notları ve ayrıntılı raporuyla bir bütün olarak hazırlanan plan" olarak tanımlanmış; aynı maddenin (k) bendinde, uygulama imar planı; "nazım imar planı ilke ve esaslarına uygun olarak yörenin koşulları ve planlama alanının genel özellikleri, yapının kullanım amacı ve ihtiyacı, erişilebilirlik, sürdürülebilirlik ve çevreye etkisi dikkate alınarak; yapılaşmaya ilişkin yapı adaları, kullanımları, yapı nizamı, bina yüksekliği, taban alanı katsayısı, kat alanı kat sayısı veya emsal, yapı yaklaşma mesafesi, ön cephe hattı, ifraz hattı, kademe hattı, ada ayrım çizgisi, taşıt, yaya ve bisiklet yolları, ulaşım ilişkileri, parkları, meydanları, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, gerektiğinde; parsel büyüklükleri, parsel cephesi ve derinliği, arka cephe hattı, yol kotu ve bu kotun altındaki kat adedi, bağımsız bölüm sayısı gibi yapılaşma ve uygulamaya ilişkin kararları, uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve varsa kadastral durumu işlenmiş olarak 1/1.000 ölçekte onaylı halihazır haritalar üzerinde, plan notları ve ayrıntılı raporuyla bir bütün olarak hazırlanan plan" olarak tanımlanmıştır.
 
Aynı Yönetmeliğin "Uygulama imar planı" başlıklı 24.maddesinin 1.fıkrasında, " uygulama imar planlarının tamamı bir aşamada yapılabileceği gibi sosyal ve teknik altyapı alanı dengeleri gözetilerek etaplar halinde de yapılabileceği; "İmar planı revizyonu ve ilaveleri" başlıklı 25. maddesinde de imar planlarının ihtiyaca cevap vermediği veya uygulamasının mümkün olmadığı durumlar ile üst kademe plan kararlarına uygunluğunun sağlanması amacıyla planın tamamının veya plan ana kararlarını etkileyecek bir kısmının yenilenmesi için bu Yönetmelikte belirtilen ilke, esas ve standartlara uygun olarak imar planlarında revizyon yapılabileceği; imar planlarının ihtiyaca cevap vermediği durumlarda ise mevcut plana bitişik ve mevcut planın genel arazi kullanım kararları ile süreklilik, bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde, bu Yönetmelikte belirtilen ilke, esas ve standartlara uygun olarak ilave imar planı yapılabileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
 
Dosyanın incelenmesinden, Balıkesir İli, Altıeylül İlçesi, ... Mahallesi, 7550 ada, 4 ve 5 parsel sayılı taşınmazların da kapsayan alanda hazırlanan Altıeylül İlçesi (Merkez) 1/1000 ölçekli Revizyon ve İlave Uygulama İmar Planı'nın Altıeylül Belediye Meclisinin 12/06/2017 günlü 80 sayılı kararıyla kabul edilerek, Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisinin 29/06/2017 günlü, 774 sayılı kararı ile değiştirilerek onaylandığı ve 06/07/2017-04/08/2017 tarihleri arasında ilan edildiği, ilan süresi içinde yapılan itirazların Altıeylül Belediye Meclisinin 09/08/2017 günlü, 98 sayılı kararıyla karara bağlandığı ve kararın 22/08/2017 günlü, 1008 sayılı Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile onaylandığı, davacıların murisi tarafından 12.12.2017 tarihli dilekçe ile taşınmazlarının imar durum (bilgisinin) belgesinin verilmesi istemiyle Altıeylül Belediye Başkanlığına başvuruda bulunulduğu, başvuruya, Altıeylül Belediye Başkanlığının 15.12.2017 günlü, 12280 sayılı işlemi ile 'taşınmazın imar planında plansız alanda kaldığı' şeklinde cevap verilmesi üzerine, 15.12.2017 günlü, 12280 sayılı işlem ile bu işlemin dayanağı olan Altıeylül Belediye Meclisinin 09.08.2017 günlü, 98 sayılı kararı ile kabul edilen, Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisinin 22.08.2017 günlü, 1008 sayılı kararıyla onaylanan Altıeylül İlçesi (Merkez) 1/1000 ölçekli Revizyon ve İlave Uygulama İmar Planı'nın dava konusu taşınmazlar yönünden iptali istemiylebakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Davanın, Balıkesir İli, Altıeylül İlçesi, ... Mahallesi, 7550 ada, 4 ve 5 parsel sayılı taşınmazların imar durum bilgisinin (belgesinin) verilmesi istemiyle yapılan 12.12.2017 tarihli başvuruya cevaben tesis edilen ve taşınmazların plansız alanda kaldığı konusunda bilgi verilmesine ilişkin olan Altıeylül Belediye Başkanlığının 15.12.2017 gün ve 12280 sayılı işlemine ilişkin kısmı yönünden;
 
03/07/2017 tarih ve 30113 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'nin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin (II) bendinde; "İmar durum belgesi: Bir parselin; Kanun, uygulama imar planı, plan notlarını ve bu Yönetmelikte yer alan kullanım kararlarını ve yapılaşma şartlarını içeren, yapının inşa edileceği imar parselini sınır ve boyutlarıyla gösteren belge" olarak tanımlanmıştır.
 
Uyuşmazlıkta, davacılara ait taşınmazların yürürlükte bulunan Altıeylül İlçesi (Merkez) 1/1000 ölçekli Revizyon ve İlave Uygulama İmar Planı'nda plan onama sınırı dışında kaldığı açık olduğundan, taşınmazlarına ilişkin imar durum (bilgisi) belgesi verilmesi istemiyle davacılar tarafından yapılan başvuru üzerine düzenlenen ve taşınmazların yürürlükteki uygulama imar planı çerçevesinde durumunu tanımlayan belgede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmış ve bu işlemin iptali yolunda verilen idare mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir.
 
Davanın, Altıeylül Belediye Meclisinin 09.08.2017 günlü, 98 sayılı kararı ile kabul edilen, Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisinin 22.08.2017 günlü, 1008 sayılı kararıyla onaylanan Altıeylül İlçesi 1/1000 ölçekli Revizyon ve İlave Uygulama İmar Planı'nına ilişkin kısmı yönünden;
 
Uyuşmazlıkta, imar durum belgesinde ve İdare Mahkemesince karara esas alınan bilirkişi raporunda belirtildiği üzere, davaya konu taşınmazların bulunduğu alanın 1/1000 ölçekli uygulama imar planının bulunmadığı ve davacılara ait taşınmazların, komşu bölgede onaylanan uygulama imar planının onama sınırı dışında kaldığı açıktır.
 
Görülmekte olan davanın ise, davacılar tarafından, taşınmazlarının imar planının onama sınırı içine alınması gerektiği yolunda herhangi bir başvuruda bulunulmadan ve komşu bölgede onaylanan planının ilanı üzerine, plan onama sınırına yönelik olarak herhangi bir hukuki ihtilaf çıkartılmadan, imar durum belgesine dayalı olarak imar planının iptali istemiyle açıldığı anlaşıldığından, hukuka uygunluk incelemesinin davacıların bu istemi çerçevesinde yapılması gerekmektedir.
 
Her ne kadar, idare mahkemesince karara esas alınan bilirkişi raporunda, nazım imar planında gösterilen uygulama imar planı etaplamaları arasına davaya konu parselleri de kapsayan bölgenin (küçük sanayi alanı) dahil edilmemesinin 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planına aykırı olduğu yolunda görüş açıklamasında bulunulmuş ise de, iş bu davada 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptalinin istenilmediği ve 1/5000 ölçekli planda düzenlenen etaplama sınırlarının hukuka uygunluğunun görülmekte olan davada tartışılmasına hukuken olanak bulunmadığı açık olduğundan, belirtilen bu görüş açıklamaları hükme esas alınır nitelikte görülmemiş ve hukuka uygunluk incelemesi Dairemizce yapılmıştır.
 
Bu durum karşısında, uygulama işlemi niteliğini taşıyan imar durum belgesine dayanılarak imar planının iptali istemiyle açılan bu davada, davacılar tarafından, taşınmazlarına komşu alanda onaylanan imar planının onama sınırı içerisine taşınmazlarının da dahil edilmesi zorunluluğunu tanımlayan herhangi bir iddiada bulunulmadığı gibi, bu hususu tanımlayacak herhangi bir bilgi ve belgenin de dosyaya sunulmadığı açık olduğundan, komşu alanda onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında bu yönüyle mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmış ve idare mahkemesince verilen iptal kararında bu işleme yönelik olarak da yasal isabet görülmemiştir.
 
Açıklanan nedenlerle, istinaf başvuruların kabulüne, Balıkesir 1. İdare Mahkemesi'nin 14/05/2019 günlü, E:2017/2606, K:2019/684 sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine, aşağıda dökümü yapılan dava yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, davalı idarelerce yapılan istinaf yargılama giderlerinin davacı tarafından ilgisine göre davalı idarelere ödenmesine; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen toplam 1.700,00-TL vekalet ücretinin davacılar tarafından davalı idarelere ödenmesine, artan posta ücretinin talep edilmesi durumunda derhal, talep edilmemesi halinde ise kararın kesinleşmesinden sonra mahkemesince yatırımlara iadesine, 2577 sayılı Yasanın 45. maddesinin 6. fıkrası kapsamında bulunmayan karara karşı tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay'a temyiz yolu açık olmak üzere 19/03/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy