Dairesi: 1. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2022/45
Karar No: 2022/1778
Karar Tarihi: 30.06.2022



(2577 S. K. m. 45)  
 
İSTEMİN ÖZETİ: Denizli İli, Baklan İlçesi, Hadim İlkokulunda İngilizce Öğretmeni olarak görev yapmakta olan davacı tarafından, sağlık özrü mazeretine dayalı olarak yer değiştirme isteminin reddine ilişkin 01/06/2021 tarih ve E.39873195-903.02.01-25849220 sayılı Denizli İl Milli Eğitim Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davada; "...Denizli İli, Baklan İlçesi, Hadim İlkokulunda İngilizce Öğretmeni olarak görev yapmakta olan davacı tarafından, sağlık özrü mazeretine dayalı olarak yer değiştirme isteminin reddine ilişkin 01/06/2021 tarih ve E.39873195-903.02.01-25849220 sayılı Denizli İl Milli Eğitim Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davada, davacının Pamukkale İlçesi'nde bulunan 15 Temmuz Şehitler Anadolu Lisesi'ne müdür yardımcısı olarak atandığı, dolayısıyla sağlık özrü yönünden talebinin yerine geldiği ve uyuşmazlığın konusuz kaldığı" gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına dair Denizli İdare Mahkemesinin 13/10/2022 gün ve E:2021/1002, K:2021/1400 sayılı kararının, davalı idarece; dava açıldığı esnada davacı yöneticilik görevinde olmadığından, işlemin herhangi bir hukuka uygunluk denetimi gerçekleştirilmeksizin konusuz kaldığından bahsedilemeyeceği, kendileri aleyhine vekâlet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırılık taşıdığı ileri sürülerek, davacı tarafından ise; taleplerinin sürekli sürüncemede bırakılmasının ardından idarenin farklı bir okula atamayı çözüm olarak gördüğü, sağlık özrüne dair talebinin karşılanmadığı ve mağduriyetinin giderilmediği, ayrıca; davanın açılmasına karşı taraf yol açmasına rağmen kendisi aleyhine haksız yere vekâlet ücretine hükmedildiği iddialarıyla istinaf yoluyla kaldırılması istenilmektedir.
 
DENİZLİ VALİLİĞİ SAVUNMANIN ÖZETİ: İstinaf dilekçesinde belirtilen hususların mahkeme kararının kaldırılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığı ve kararın usul ve hukuka uygun olduğu ileri sürülerek istinaf isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
 
DAVACI SAVUNMANIN ÖZETİ: İstinaf dilekçesinde belirtilen hususların mahkeme kararının kaldırılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığı ve kararın usul ve hukuka uygun olduğu ileri sürülerek istinaf isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İzmir Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesince, dava dosyasındaki bilgi ve belgeler incelenerek işin gereği görüşüldü:
 
Dava, davacı tarafından, yer değiştirme isteminin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
 
İdari işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yoluyla denetimini amaçlayan iptal davasının görülebilmesinin ön koşullardan biri olan "dava açma ehliyeti", her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idari faaliyetler ile idari işlemlerde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin buna bağlı olarak olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçütler içinde menfaat ilişkisinin varlığını ifade etmektedir.
 
Menfaat ihlali koşulu, iptal davalarının kabulü ve dinlenebilmesi için aranılan koşullardan biridir. Gerek doktrinde, gerekse yargı içtihatlarında bu koşul, subjektif ehliyet koşulu olarak kabul edilmekte; ne tür bir menfaat ihlalinin gerçek ve tüzel kişilere iptal davası açma yeterliğini sağladığını gösterecek ilişki, kural olarak iptal davasına konu olan kararın niteliğine göre saptanmaktadır.
 
İptal davalarında, idari işlemlerin kuruldukları tarih itibariyle yargısal denetime tabi tutulmaları gerekmektedir. İdare Hukukunun genel ilkelerine göre iptal davası açılabilmesi için, davacı ile dava konusu işlem arasında menfaat ilişkisinin varlığı yeterli olup, ayrıca bu işlemle menfaat ilişkisinin davanın sonuçlanmasına kadar devam etmesi aranmamaktadır.
 
Davacının idari işlemle ilişkisinin davanın sonuçlanmasına kadar devam etmesini zorunlu tutmak, iptal davalarından beklenen amaca aykırılık teşkil edeceği, bunun sonucu olarak, uyuşmazlık hakkında karar verilmeden davacı ile iptali istenilen işlem arasındaki ilişkinin kesilmesi halinin; davanın konusuz kaldığının kabulü ile hukuka aykırılığı ileri sürülen işlemin yargısal denetim dışında bırakılması sonucunu doğuracağı açıktır.
 
İdari işlemler idare mahkemeleri tarafından iptal edilebilecekleri gibi, idare tarafından da "iptal" hükmünün ortaya çıkardığı sonuçlara benzer şekilde geri alınabilmektedir. Her iki durumda da idari işlem tüm sonuçları ile ve geçmişe etkili bir şekilde ortadan kalkar. Bunun yanında, yine idare tarafından idari işlemler geri alınmaksızın yürürlükten kaldırılabilmektedir. "Kaldırma" ve "geri alma" kavramları arasındaki en büyük fark ise, idare tarafından kaldırılan işlemlerin geçmişe dönük sonuç doğurmayıp, tamamen ileriye dönük olarak sonuç doğurmasıdır. Yani idare tarafından yürürlükten kaldırılan işlem uygulandığı tarihe kadar hukuk alemindeki geçerliliğini devam ettirmiş ve sonuçlarını ortaya çıkarmıştır. Diğer bir deyişle idare tarafından yürürlükten kaldırılan bir işlem idare mahkemesi tarafından iptal edilmez ya da doğrudan idare tarafından geri alınmaz ise, hukukunu etkilediği kişi yada kişiler üzerindeki geçmişe dönük varlığını devam ettirmektedir.
 
Dosyanın incelenmesinden; Denizli İli, Baklan İlçesi, Hadim İlkokulunda İngilizce Öğretmeni olarak görev yapmakta olan davacı tarafından, sağlık özrü mazeretine dayalı olarak yer değiştirme isteminin reddine ilişkin 01/06/2021 tarih ve E.39873195-903.02.01-25849220 sayılı Denizli İl Milli Eğitim Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davada, davalı idarenin sunduğu savunma dilekçesiyle "davacının Pamukkale İlçesi'nde bulunan 15 Temmuz Şehitler Anadolu Lisesi'ne müdür yardımcısı olarak atandığı, dolayısıyla sağlık özrü yönünden talebinin yerine getirildiğinin" bildirildiği, ekinde de konuya ilişkin belgelerin dosyaya sunulduğu anlaşılmaktadır.
 
İdarelerce tesis edilen işlemlerin, geri alınmadıkları ya da yargı yerlerince iptal edilmedikleri sürece hukuken geçerliliklerini koruyacakları tartışmasızdır.
 
Uyuşmazlıkta, davalı idarece ibraz edilen savunma dilekçesi ve eki atama kararında davacının Pamukkale İlçesi 15 Temmuz Şehitler Anadolu Lisesi'ne atandığı görülmekle birlikte, idarece yeni bir tasarrufa gidilmesinin, atanmama işleminin geri alınması anlamına gelmediği açıktır.
 
Belirtilen bu durum itibarıyla, Mahkemece dava konusu işlemin hukuka uygunluğunun denetlenerek bir kanaate varılması gerekmekte iken, dava konusu işlemden sonra davacının atanması sonrasında, davanın konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına ilişkin olarak verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.
 
Açıklanan nedenlerle; istinaf başvurularının kabulüne, Denizli İdare Mahkemesinin 13/10/2021 gün ve E:2021/1002, K:2021/1400 sayılı istinaf başvurusuna konu kararının kaldırılmasına, uyuşmazlığın esası hakkında yeniden karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, kaldırma kararı üzerine Mahkemece yeniden verilecek kararla birlikte tüm yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu aşamada yargılama giderleri hakkında hüküm kurulmasına gerek bulunmadığına, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45/5. maddesi uyarınca kesin olarak, 30/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)
 



Full & Egal Universal Law Academy