Dairesi: 7. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/288
Karar No: 2020/1648
Karar Tarihi: 07.10.2020



(3359 S. K. m. 9, Ek m. 11) (6698 S. K. m. 3, 6) (Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi m. 378) (663 S. KHK. m. 40) (Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkındaki Yönetmelik m. 15, 24, 32) (Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik m. 27)
 
İSTEMİN ÖZETİ: Özel …… Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniğinin işletmecisi olan davacılar tarafından; anılan poliklinikten 14.12.2018 tarihi itibariyle sağlık net'e veri gönderimi yapılmadığından bahisle Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkındaki Yönetmeliğin Ek-8 Müeyyide Formu 17 maddesi uyarınca (anılan Yönetmeliğin 24. maddesinin 7. fıkrasına aykırılık nedeniyle) anılan poliklinik mesul müdürün uyarılmasına ilişkin 08.01.2019 tarihli ve ...E.21 sayılı Tekirdağ Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davada; "...işlemin dayanağı Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkındaki Yönetmeliğin Ek-8 Müeyyide Formu 17 maddesi uyarınca ''24. Maddeye aykırılık nedeniyle" davacı şirket mesul müdürlüğünün uyarılmasına dair işlem olduğu dikkate alındığında yönetmeliğin açık hükmü gözetilerek Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık İstatistikleri Modülü (TSİM) üzerinden sağlık kuruluşuyla ilgili bilgilerin yanı sıra yönetmelikte öngörülen hastalarla ilgili istatistiki verilerin her ay Bakanlığa düzenli olarak gönderilmiş olması karşısında, davacının uyarılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı" gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar veren Tekirdağ 1. İdare Mahkemesinin 11.11.2019 tarihli ve E:2019/217, K:2019/1071 sayılı kararının; usule ilişkin olarak; davanın süresinde açılmadığı, işlemin icrai olmadığı, esasa ilişkin olarak ise, vatandaşlara ait sağlık verilerinin sisteme gönderilmemesinin, geçmiş sağlık verilerine ihtiyaç anında erişilememesine dolayısıyla vatandaşın etkin sağlık hizmeti elde edememesine neden olduğu, sisteme veri gönderilmemesi sebebiyle Sağlık Bakanlığı'nca ülke çapında sağlık hizmetine ilişkin tam olarak planlama yapılmasının ve vatandaşın hızlı, nitelikli sağlık hizmeti almasının engellendiği, Sağlık.Net'e ve E-Nabız sistemine Türkiye’de çoğu özel hastaneler tarafından veri gönderimi yapıldığı, davacının veri göndermeyerek ülkede sağlık planlaması yapılmasına engel olduğu ileri sürülerek istinaf yoluyla incelenerek kaldırılması, davanın reddine karar verilmesi istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğinin 24. maddesinin yedinci fıkrasındaki istatistiki veri paylaşımı yükümlülüğünün tam olarak yerine getirildiği, yerine getirilen bu yükümlülük nedeniyle yaptırım uygulanmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu, istinaf başvurusunun reddi gerektiği savunulmaktadır.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Yedinci İdare Dava Dairesi'nce, davalı idarenin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü:
 
Dava, Özel … Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniğinden 14.12.2018 tarihi itibariyle sağlık net'e veri gönderimi yapılmadığından bahisle Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkındaki Yönetmeliğin Ek-8 Müeyyide Formu 17 maddesi uyarınca (anılan Yönetmeliğin 24. maddesinin 7. fıkrasına aykırılık nedeniyle) anılan poliklinik mesul müdürün uyarılmasına ilişkin 08.01.2019 tarihli ve ...E.21 sayılı Tekirdağ Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
 
3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun "Yönetmelikler" başlıklı 9 uncu maddesinin (c) bendinde; "Bütün kamu ve özel sağlık kuruluşlarının tesis, hizmet, personel kıstaslarını belirlemeye, sağlık kurum ve kuruluşlarını sınıflandırmaya ve sınıfların değiştirilmesine, sağlık kuruluşlarının amaca uygun teşkilatlandırılmasına, sağlık hizmet zinciri oluşturulmasına, hizmet içi eğitim usul ve esasları ile sağlık kurum ve kuruluşlarının koordineli çalışma ve hizmet standartlarının tespiti ve denetimi ile bu Kanunla ilgili diğer hususlar Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir." hükmü yer almaktadır.
 
Fertlerin ve toplumun sağlığını korumak maksadıyla, mesleğini serbest olarak icra etmek yetkisine sahip olan diş hekimlerinin münferiden ve müştereken ağız ve diş sağlığı hizmeti verdikleri muayenehanelerin, özel ağız ve diş sağlığı poliklinikleri ile merkezlerinin açılması, faaliyetleri, denetimleri, faaliyetlerine son verilmesi ve diğer hususlara ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla, 11.4.1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun hükümlerine, 7.5.1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 9 uncu maddesinin (c) bendi ile Ek 11 inci maddesine ve 11.10.2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 40 ıncı maddesine dayanılarak hazırlanan Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğinin "Diş hekimleri ve uzmanlar" başlıklı 15. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendinde, "Poliklinik veya ADSM’de çalışan diş hekimleri ve uzmanlar; Hastasına ait muayene, teşhis ve tedavi işlemlerini Bakanlıkça belirlenen esaslara uygun şekilde kaydetmekten sorumludur.", "Kayıt Sistemi" başlıklı 24. maddesinin yedinci fıkrasında, "Sağlık kuruluşları, kuruluşta sunulan sağlık hizmetlerine ilişkin istatistiki verileri belirlenen formata uygun şekilde ve belirli aralıklarla Bakanlığa gönderir.", "Müeyyideler" başlıklı 32. maddesinde," Bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uymayanlar hakkında, Ek-8’te yer alan müeyyideler ve ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanır." düzenlemesine yer verilmiş, Yönetmelik eki EK 8 Müeyyide Formunun 17. maddesinde, 24. maddeye aykırılık halinde, 1. ve 2. tespitte uyarı üçüncü tespitte, bir önceki aya ait brüt hizmet gelirinin yüzde biri oranında idari para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
 
Dosyanın incelenmesinden, Özel ….. Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniğinden, Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkındaki Yönetmeliğin 24. maddesinin yedinci fıkrası hükümlerine aykırı olarak, 14.12.2018 tarihi itibariyle sağlık net'e veri gönderimi yapılmadığından bahisle anılan Yönetmeliğin Ek-8 Müeyyide Formu 17 maddesi uyarınca ilgili sağlık kuruluşu mesul müdürün uyarılmasına ilişkin 08.01.2019 tarihli ve ...E.21 sayılı Tekirdağ Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle iş bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Uyuşmazlıkta, davacılar tarafından, ilgili mevzuat hükmü uyarınca gönderilmesi gereken istatistiki verilerin sisteme gönderildiğinin ileri sürülerek konuya ilişkin bilgi ve belgelerin dava dosyasına eklenmesi üzerine, Dairemizin 01.07.2020 tarihli ara kararı ile, "Dava konusu işlemin incelenmesinden, işlemin Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğin 24. maddesinin yedinci fıkrasında yer alan "Sağlık kuruluşları, kuruluşta sunulan sağlık hizmetlerine ilişkin istatistiki verileri belirlenen formata uygun şekilde ve belirlenen aralıklarla Bakanlığa gönderilir." düzenlemesine istinaden tesis edildiği,
 
-Davacılar tarafından, Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğin 24. maddesinin yedinci fıkrası uyarınca, hastalarla ilgili olarak idareye sunulması gereken istatistiki verilerin her ay düzenli olarak gönderildiğinin belirtilerek, bildirimlere ilişkin bilgi ve belgelerin dosyaya sunulduğu,
 
-Ancak, gerek İlk Derece Mahkemesine sunulan savunma dilekçesinde gerekse Dairemize sunulan istinaf dilekçesinde konuya ilişkin genel açıklamalara yer verilmekle birlikte, davacılar tarafından işletilmekte olan diş polikliniğine ilişkin olarak sunulması istenilen ancak davacılar tarafından sunulmadığı iddia edilen hasta verilerine ilişkin istatistiki verilerin neler olduğu, davacılar tarafından, düzenli olarak sunulduğu iddia edilen ve dosyasına sunulan istatistiki verilerin neden yeterli görülmediği vs. konularında yeterli açıklama yapılmadığı görüldüğünden,
 
1-Sağlık kuruluşları, kuruluşta sunulan sağlık hizmetlerine ilişkin istatistiki veriler ibaresi ile hangi verilerin kastedildiği, sunulması istenilen istatistiki verilerin tam olarak neleri içermesi gerektiği,(hasta ad- soyadı, konulan teşhis vs.),
 
2-Davacılar tarafından, düzenli olarak sunulduğu iddia edilen ve dosyasına sunulan istatistiki verilerin neden yeterli görülmediği (hangi bilgileri içermemesi sebebiyle kabul edilmediği - davacı şirket tarafından davalı idareye gönderilen istatistiki belgeler üzerinde format gereğince eksik olan hususlar da işaretlenerek),
 
3-Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğin 24. maddesinin yedinci fıkrasında "Sağlık kuruluşları, kuruluşta sunulan sağlık hizmetlerine ilişkin istatistiki verileri belirlenen formata uygun şekilde ve belirlenen aralıklarla Bakanlığa gönderilir." düzenlemesine yer verildiği, Yönetmelik eklerinin incelenmesinden istatistiki verilerin sunulması istenilen formata ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmadığı görüldüğünden,
 
-istatistiki verilerin gönderilmesi gereken formatın (formatın nasıl olması, hangi bilgileri içermesi gerektiği vs.) nasıl olması gerektiği, hususlarına ilişkin olarak bilgi ve belgeye dayalı olarak, (dayanak mevzuat hükümleri açıkça belirtilerek) tereddüte mahal bırakmayacak şekilde açıklama yapılmasının istenilmesine karar verilmiş, anılan ara kararımıza davalı idare tarafından sunulan ve 20.08.2020 tarihinde Dairemiz kayıtlarına giren cevabi yazı da, Sağlık Bakanlığı uygulamalarından olan Temel Sağlık İstatistik Modülünde istenilen verilerin EK-1 tabloda gönderildiği, ayrıca EK 2 olarak sunulan tabloda yer alan verilerinde istenildiği, davacılar tarafından EK-1'de gönderilen tablonun düzenli olarak gönderildiği ancak Ek-2'de yer alan tablonun alındığı sağlık-net sistemine herhangi bir veri gönderilmediği, sistemlerini Sağlık-Net'e entegre etmedikleri belirtilmiş, ara kararı eki EK 2 tabloda ise, hasta kayıt paketi adı altında hasta kimlik numarası, ad, soyad, doğum tarihi, anne kimlik numarası, adres bilgisi vs, hizmet ilaç malzeme paketi altında, "Hasta İşlem Bilgileri, Muayene Bilgisi Kayıt, Reçete Bilgisi vs. verilerin bulunduğu anlaşılmaktadır.
 
Bu kapsamda, ilk olarak davalı idare tarafından işlenmesi istenilen EK 2 olarak sunulan tabloda yer alan verilerin niteliğinin açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
 
6698 sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde, "d) Kişisel veri: Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi, e) Kişisel verilerin işlenmesi: Kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hâle getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlem, f) Kurul: Kişisel Verileri Koruma Kurulu, g) Kurum: Kişisel Verileri Koruma Kurumu, ğ) Veri işleyen: Veri sorumlusunun verdiği yetkiye dayanarak onun adına kişisel verileri işleyen gerçek veya tüzel kişi" olarak tanımlanmıştır.
 
Bu kapsamda, davalı idare tarafından işlenmesi istenilen EK 2 olarak sunulan tabloda yer alan verilerin kişisel veri olduğu sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.
 
İkinci olarak ise, kişisel verilerin sisteme işlenmesinin istenilip istenilemeyeceği hususunun açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
 
10.07.2018 tarihli ve 30474 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin "Bilgi toplama, işleme ve paylaşma yetkisi" başlıklı 378. maddesinde, "(1) Sağlık hizmeti almak üzere, kamu veya özel sağlık kuruluşları ile sağlık mesleği mensuplarına müracaat edenlerin, sağlık hizmetinin gereği olarak vermek zorunda oldukları veya kendilerine verilen hizmete ilişkin kişisel verileri işlenebilir.
 
2) Sağlık hizmetinin verilmesi, kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi ile sağlık hizmetlerinin planlanması ve maliyetlerin hesaplanması amacıyla Bakanlık, birinci fıkra kapsamında elde edilen verileri alarak işleyebilir. Bu veriler, Kişisel Verilerin Korunması Kanununda öngörülen şartlar dışında aktarılamaz." düzenlemesine yer verilmiştir.
 
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nun "Özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları" başlıklı 6'ncı maddesinde; (1) Kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri özel nitelikli kişisel veridir.
 
(2) Özel nitelikli kişisel verilerin, ilgilinin açık rızası olmaksızın işlenmesi yasaktır.
 
(3) Birinci fıkrada sayılan sağlık ve cinsel hayat dışındaki kişisel veriler, kanunlarda öngörülen hâllerde ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir. Sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir.
 
(4) Özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesinde, ayrıca Kurul tarafından belirlenen yeterli önlemlerin alınması şarttır." düzenlemesine yer verilmiştir.
 
İlgili mevzuat hükmü uyarınca, sağlık ve cinsel hayat dışındaki kişisel verilerin, kanunlarda öngörülen hâllerde ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın işlenebileceği, sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel verilerin ise kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebileceği, özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesinde, ayrıca Kurul tarafından belirlenen yeterli önlemlerin alınmasının şart olduğu açıktır.
 
Nitekim, 12.12.2017 tarihli ve 30268 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4. maddesi ile değiştirilen asıl Yönetmeliğin 27. maddesinin 8. fıkrasının ("Sağlık kuruluşları tarafından kayıt altına alınan kişisel sağlık verileri, 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununa uygun bir şekilde işlenir ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uygun bir şekilde merkezi sağlık veri sistemine aktarılır. Bakanlık tarafından kurulan kayıt ve bildirim sistemine ve Bakanlıkça yapılacak diğer iş ve işlemlere esas olmak üzere, istenilen bilgi ve belgelerin Bakanlığa gönderilmesi zorunludur.” şeklinde yeniden düzenlenen) iptali istemiyle Danıştay Onbeşinci Daire Başkanlığının 2018/530 esasına kayıtlı dosyasında açılan davada anılan Dairenin 15.01.2019 tarihli kararı ile "..6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na göre sağlık gibi özel nitelikli verilerin işlenmesinde uyulacak önlemleri belirlemekle yetkili olan Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından bu alana ilişkin yeterli önlemler belirlenmeden ve mevzuat taslağı hakkında Kurul görüşü alınmadan tesis olunan dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı" gerekçesiyle 12.12.2017 tarihli ve 30268 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4. maddesi ile değiştirilen asıl Yönetmeliğin 27. maddesinin 8. Fıkrasının yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiş, anılan karara yapılan itiraz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26.06.2019 tarihli, 2019/713 YD İtiraz No.lu kararı ile reddedilmiştir.
 
İlk Derece Mahkemesince, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanun'un 6. maddesi uyarınca hasta verilerinin işlenebilmesi için anılan Kanun'un 6'ncı maddesinin 2'nci fıkrası uyarınca ilgilinin açık rızasının bulunması gerektiği gerekçesine yer verilmiş ise de, Kurul tarafından belirlenen yeterli önlemlerin alınması şartıyla sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel verilerin kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebileceği açık olduğundan İlk Derece Mahkemesinin anılan gerekçesi yerinde görülmemiştir.
 
Bu durumda, davalı idarece işlenmesi istenilen verilerin özel nitelikli kişisel veri olduğu anılan verilerin Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından bu alana ilişkin yeterli önlemler belirlenmeden sisteme işlenemeyeceği sonuç ve kanaatine ulaşılmış olup uyuşmazlıkta Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından bu alana ilişkin yeterli önlemler alındığına ilişkin bilgi ve belgelerin sunulmadığı diğer taraftan davacılar tarafından işletilmekte olan sağlık kuruluşuyla ilgili istatistiki verilerin her ay Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık İstatistikleri Modülü (TSİM) üzerinden Bakanlığa düzenli olarak gönderildiği (davalı idarenin 20.08.2020 tarihinde Dairemiz kayıtlarına giren cevabi yazısında açıkça beyan edilmiştir) hususları birlikte değerlendirildiğinde, davacılar tarafından işletilmekte olan sağlık kuruluşu mesul müdürünün uyarılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, İlk Derece Mahkemesi kararında sonucu itibariyle hukuki isabetsizlik görülmemiştir.
 
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin istinaf başvurusunun yukarıda belirtilen gerekçeyle reddine, aşağıda dökümü yapılan istinaf yargılama giderinin istinaf yoluna başvuran üzerinde bırakılmasına, istinaf aşamasındaki posta gideri avansından artan kısmın mahkemesince ilgilisine iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 6. fıkrası uyarınca kararın taraflara tebliği için dosyanın ait olduğu mahkemesine gönderilmesine, anılan madde uyarınca temyizi kabil olmamak üzere kesin olarak 07.10.2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
 


Full & Egal Universal Law Academy