Dairesi: 6. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/1198
Karar No: 2020/1278
Karar Tarihi: 05.11.2020



(5216 S. K. m. 9, 26) (5393 S. K. m. 70) (Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği m. 17)
 
İSTEMİN ÖZETİ: Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi'nin 28/06/2019 tarih 2019/116 sayılı kararın (f) bendinde yer alan, "17/B hat numarası ile Ovaakça - Şereküstü arasında toplu taşıma hattı oluşturulmasına" ilişkin kısmının iptali istemiyle açılan davada; "Dosyanın incelenmesinden; Ovaakça-Alaşar güzergahında kendisine ait ticari aracı ile taşımacılık yapmakta olan davacının, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi'nin 28/06/2019 tarih 2019/116 sayılı kararın (f) bendinde yer alan, "17/B hat numarası ile Ovaakça - Şereküstü arasında toplu taşıma hattı oluşturulmasına" ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Dosyada mevcut bilgi ve belgelerden; dava konusu karar ile yeni bir otobüs hattı oluşturulduğu, davacının ise minibüs ile taşımacılık yaptığı, uyuşmazlığa konu kararın, bütünleşik bilet sisteminden gelen yolcu sayısı, yolcu profili (tam, indirimli, ücretsiz yolcu gibi), talep durumu, güzergah civarındaki yapılaşma, yoğunluk gibi parametrelerin analiz edilmesi neticesinde alındığı, diğer yandan, yeni kurulan bu hat ile özürlü kullanımına uygun, alçak tabanlı ve engelli rampalı araçlar ile engelli ve erişim güçlüğüne sahip vatandaşlara hizmet verilmesinin amaçlandığı, söz konusu güzergah civarında taşımacılık yapan minibüs ve taksi dolmuş hatlarının bütünleşik bilet sistemine entegre olmamaları, sadece nakit ödeme usulü ile çalıştıkları hususunun göz önünde bulundurulduğu ve yolcuların bütünleşik bilet sistemi kapsamında aktarmadan yararlanmalarının gözetildiği, ayrıca, davaya konu otobüs hattı ile yasal olarak ücretsiz ulaşım hakkına sahip olanların söz konusu mevkiide bu haklarını kullanabilmelerinin önünün açıldığı, bu haliyle, dava konusu işlemin kamu yararına ve hizmetin gereklerine uygun olduğu anlaşıldığından, hukuka aykırı bir yönünün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
 
Nitekim, benzer bir uyuşmazlıkta Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 14/10/2019 tarih ve E:2015/5892, K:2019/8697 sayılı kararıda bu yöndedir." gerekçesiyle davanın reddine karar veren Bursa 4. İdare Mahkemesinin 10/07/2020 tarih ve E:2019/316, K:2020/509 sayılı kararının; hukuka aykırı olduğu, bu güzergahta çok sayıda minibüsün faaliyet gösterdiği, planlama veya araştırma yapılmadan işlem tesis edildiği iddialarıyla istinaf yoluyla incelenerek kaldırılması istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: İstinaf talebinin reddi gerektiği savunulmaktadır.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Altıncı İdare Dava Dairesince; dava dosyasındaki bilgi ve belgeler incelenerek işin gereği görüşüldü:
 
Dava; Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi'nin 28/06/2019 tarih 2019/116 sayılı kararın (f) bendinde yer alan,"17/B hat numarası ile Ovaakça - Şereküstü arasında toplu taşıma hattı oluşturulmasına" ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.
 
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 9. maddesinde; büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin katılacağı ulaşım koordinasyon merkezinin kurulacağı, koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği, 26. maddesinde; büyükşehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabileceği, genel sekreter ile belediye ve bağlı kuruluşlarında yöneticilik sıfatını haiz personel bu şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabileceği, büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50'sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50'sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50'sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebileceği hükmüne yer verilmiştir.
 
5393 sayılı Belediye Kanununun 70. maddesinde; belediyenin kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre şirket kurabileceği, 71. maddesinde ise; belediyenin, özel gelir ve gideri bulunan hizmetlerini İçişleri Bakanlığının izniyle bütçe içinde işletme kurarak yapabileceği hükme bağlanmıştır.
 
Öte yandan, 15/06/2006 tarih ve 26199 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihindeki 17. maddesinde; UKOME'nin, büyükşehir belediye başkanı veya görevlendireceği kişinin başkanlığında; a) Büyükşehir belediye başkanınca, belediyenin ulaşım ve yatırımlarla ilgili daire ve işletmeleriyle bağlı kuruluşlarından en az şube müdürü seviyesinde görevlendireceği en fazla on kişinin, b) Milli Savunma Bakanlığı temsilcisinin, c) Jandarma Genel Komutanlığı temsilcisinin, ç) Emniyet Genel Müdürlüğü temsilcisinin, d) Sınırları içersinde deniz bulunan büyükşehirlerde, Sahil Güvenlik Komutanlığı temsilcisinin, e) Sınırları içersinde deniz bulunan büyükşehirlerde, Denizcilik Müsteşarlığı temsilcisinin, f) Karayolları Genel Müdürlüğü temsilcisinin, g) Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü temsilcisinin, ğ) Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğü temsilcisinin, h) Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü temsilcisinin, ı) Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü temsilcisinin, i) Kendi belediyelerini ilgilendiren ve belediyelerinin yetki alanı içerisinde oluşan ve o belediyenin sınırları içerisinde başlayıp biten ulaşım konularında ilçe ve ilk kademe belediye başkanları veya görevlendirecekleri bir üyenin katılımından oluşacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
 
Dosyanın incelenmesinden; Ovaakça-Alaşar güzergahında kendisine ait ticari aracı ile taşımacılık yapmakta olan davacının, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi'nin 28/06/2019 tarih 2019/116 sayılı kararın (f) bendinde yer alan, "17/B hat numarası ile Ovaakça - Şereküstü arasında toplu taşıma hattı oluşturulmasına" ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Olayda, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca UKOME'nin Büyükşehir belediye başkanınca, belediyenin ulaşım ve yatırımlarla ilgili daire ve işletmeleriyle bağlı kuruluşlarından en az şube müdürü seviyesinde görevlendireceği en fazla on kişiden oluşacağı, ...'ın ise 5393 sayılı Kanunun 70. maddesine göre kurulan bir şirket olduğu ve Bursa Büyükşehir Belediyesine ait resmi internet sitesindeki Bursa Büyükşehir Belediyesi İdari Yapılanmasında da ...'ın Belediyeye bağlı şirketler arasında sayıldığı, dolayısıyla ...'ın mevzuatta sayılan UKOME toplantılarına katılacak kuruluşlar kapsamında olmadığı anlaşıldığından, ... Genel Müdürünün UKOME'ye üye sıfatıyla katılımı ile tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
 
Nitekim benzer bir uyuşmazlıkta Danıştay 8. Dairesi'nin 14/10/2019 tarih ve E:2015/7150, K:2019/8695,14/10/2019 tarih ve E:2015/13735, K:2019/8694, 14/10/2019 tarih ve E:2015/13165, K:2019/8696 sayılı kararları da bu yöndedir.
 
Açıklanan nedenlerle; istinaf talebinin kabulüne, Bursa 4. İdare Mahkemesinin 10/07/2020 tarih ve E:2019/316, K:2020/509 sayılı kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, dava ve istinaf aşamasında yapılan 392,25 TL yargılama giderinin ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen 2.590,00 TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, posta gideri avansından artan kısmın mahkemesince taraflara iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 6. fıkrası ve 46. maddesi uyarınca kesin olarak,05/11/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
 
AZLIK OYU
 
Dava; Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi'nin 28/06/2019 tarih 2019/116 sayılı kararın (f) bendinde yer alan,"17/B hat numarası ile Ovaakça - Şereküstü arasında toplu taşıma hattı oluşturulmasına" ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.
 
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7. maddesinin f bendinde; "Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek", "p" bendinde; "Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek" büyükşehir belediyelerinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmaktadır.
 
Öte yandan; aynı Kanunun "Ulaşım Hizmetleri" başlıklı 9. maddesinin 2. fıkrasında "Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır." hükmüne yer verildikten sonra 4. fıkrada ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararların, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcı olduğu kuralına yer verilmiştir.
 
Dosyanın incelenmesinden; Ovaakça-Alaşar güzergahında kendisine ait ticari aracı ile taşımacılık yapmakta olan davacının, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi'nin 28/06/2019 tarih 2019/116 sayılı kararın (f) bendinde yer alan, "17/B hat numarası ile Ovaakça - Şereküstü arasında toplu taşıma hattı oluşturulmasına" ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Dosyada mevcut bilgi ve belgelerden; dava konusu karar ile yeni bir otobüs hattı oluşturulduğu, davacının ise minibüs ile taşımacılık yaptığı, uyuşmazlığa konu kararın, bütünleşik bilet sisteminden gelen yolcu sayısı, yolcu profili (tam, indirimli, ücretsiz yolcu gibi), talep durumu, güzergah civarındaki yapılaşma, yoğunluk gibi parametrelerin analiz edilmesi neticesinde alındığı, diğer yandan, yeni kurulan bu hat ile özürlü kullanımına uygun, alçak tabanlı ve engelli rampalı araçlar ile engelli ve erişim güçlüğüne sahip vatandaşlara hizmet verilmesinin amaçlandığı, söz konusu güzergah civarında taşımacılık yapan minibüs ve taksi dolmuş hatlarının bütünleşik bilet sistemine entegre olmamaları, sadece nakit ödeme usulü ile çalıştıkları hususunun göz önünde bulundurulduğu ve yolcuların bütünleşik bilet sistemi kapsamında aktarmadan yararlanmalarının gözetildiği, ayrıca, davaya konu otobüs hattı ile yasal olarak ücretsiz ulaşım hakkına sahip olanların söz konusu mevkiide bu haklarını kullanabilmelerinin önünün açıldığı, bu haliyle, dava konusu işlemin kamu yararına ve hizmetin gereklerine uygun olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
 
Öte yandan, raylı, raysız yeraltı ve yerüstü her türlü kara, deniz, göl ve hava ulaşımı ve taşımacılığı hizmetlerini yapmak, yaptırmak, işletmek ve işlettirmek veya bu hizmetlere katkıda bulunmak amacıyla kurulan ... Anonim Şirketi'nin (kısaca ... hisselerinin %96,7'sinin Bursa Büyükşehir Belediyesine geri kalan hisselerin de Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin en büyük hissedarı olduğu şirketlere ait olduğu, dolayısıyla ...'ın Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin bağlı kuruluşu niteliğinde olduğu bu nedenle, Ukome Kurulu'na Büyükşehir Belediyesi birimlerinden temsilen katılacaklar arasında ... Genel Müdürüne de yer verilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
 
Bu nedenle, istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddialar, dayandığı hukuki ve kanuni gerekçeler Bursa 4. İdare Mahkemesinin 10/07/2020 tarih ve E:2019/316, K:2020/509 sayılı kararının kaldırılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığından istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy