Dairesi: 5. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/252
Karar No: 2020/2327
Karar Tarihi: 23.12.2020



İSTEMİN KONUSU: İstanbul 11. İdare Mahkemesinin 14.11.2019 tarih ve E:2019/933, K:2019/2068 sayılı kararının istinaf yolu ile incelenerek kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istenilmektedir.
 
YARGILAMA SÜRECİ:
 
Dava konusu istem: İstanbul İli, Çatalca İlçesi, .... Mahallesi, 164 parsel sayılı taşınmaz üzerinde kaçak ve izinsiz olarak (8,00x9,00)m² ebatlarında zemin kattan ibaret yapı yapıldığı 09.01.2019 tarih, 45 cilt ve 0005 sıra numaralı yapı tatil tutanağı ile tespit edildiğinden bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca yapının yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca davacıya 8.736,66-TL para cezası verilmesine ilişkin 22.01.2019 tarih ve 71 sayılı Çatalca Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
 
İlk derece mahkemesi kararının özeti: İstanbul 11. İdare Mahkemesinin 14.11.2019 tarih ve E:2019/933, K:2019/2068 sayılı kararı ile;" ....İstanbul İli, Çatalca İlçesi, .... Mahallesi, 164 persel sayılı yerde kaçak ve ruhsatsız olarak 8.00x9.00 m² ebatlarında yapı yapıldığı09.01.2019 tarih, 45 cilt ve 0005 sıra numaralı Yapı Tatil Tutanağı ile tespit edildiğinden, bu tutanağa dayanılarak davacıya 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 8.736,66-TL para cezası verilmesi ile yine aynı Kanununun 32. maddesi uyarınca kaçak yapının yıkımına dair 22/01/2019 tarih 71 karar sayılı Çatalca Belediyesi Encümen kararının düzenlendiği, söz konusu encümen kararı iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı, uyuşmazlığa konu yapı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 28.07.2018 tarihli, 746569 başvuru numaralı, .... belge nolu Yapı Kayıt Belgesinin düzenlendiği, bu durumda, yukarıda anılan yasal hükümler doğrultusunda geçerli bir Yapı Kayıt Belgesi ile kayıt altına alınan yapının, 28.07.2018 tarihli Yapı Kayıt Belgesi alındıktan sonra davalı idarece yapılan tespit ile kaçak ve ruhsatsız olarak yapılmış olduğundan bahisle3194 sayılı İmar Kanununun 32. ve 42. maddeleri uyarınca yıkım ve para cezası kararı verilmesine ilişkin belediye encümeni kararında hukuka uyarlık bulunmadığı" gerekçesi ile iptaline karar verilmiştir.
 
İSTİNAFA BAŞVURANIN
 
İDDİALARI: Davalı idare tarafından; mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu, yapının 2017 yılından sonra yapıldığı, ileri sürülerek davanın reddine karar verilmesi istenilmektedir.
 
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı tarafından; dava konusu işlemin iptaline dair kararın hukuka uygun olduğu ileri sürülerek, istinaf başvurusunun reddi gerektiği savunulmuştur.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Beşinci İdare Dava Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "İstinaf" başlıklı (Değişik 6545 S.K./19. md.) 45. maddesinin 5. fıkrası uyarınca dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü.
 
İNCELEME VE GEREKÇE:
 
MADDİ OLAY:
 
İstanbul İli, Çatalca İlçesi, .... Mahallesi 164 parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığı tespit edilerek 09.01.2019 tarih, 45 cilt ve 0005 sıra numaralı yapı tatil tutanağı düzenlenmiştir.
 
Bu tespit esas alınarak, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca yapının yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca davacıya 8.736,66-TL para cezası verilmesine ilişkin 22.01.2019 tarih ve 71 sayılı Çatalca Belediye Encümeni kararı alınmıştır.
 
Anılan encümen kararının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
 
İLGİLİ MEVZUAT:
 
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "İstinaf" başlıklı (Değişik 6545 S.K./19. md.) 45. maddesinin 5. fıkrasında, “Bölge idare mahkemesi, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından bakılmış olması hâllerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye gönderir. Bölge idare mahkemesinin bu fıkra uyarınca verilen kararları kesindir.” hükmü yer almaktadır.
 
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinin ilk cümlesinde; "Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir." hükmüne yer verilmiştir.
 
3194 sayılı İmar Kanununun 18 Mayıs 2018 tarihli ve 30425 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 16’ncı maddesi ile eklenen geçici 16’ncı maddesinin birinci fıkrasında; "Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir." hükmüne, dördüncü fıkrasında ise; "Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir." hükmüne yer verilmiş; 31.12.2018 günlü ve 538 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Yapı Kayıt Belgesi başvuru süresinin 30/06/2019 tarihine kadar uzatılmasına karar verilmiştir.
 
Anılan Yasa hükmüne dayanılarak hazırlanan ve 6 Haziran 2018 tarihli ve 30443 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinin birinci fıkrasında, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların maliklerinin, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorunda oldukları, aynı maddenin üçüncü fıkrasında, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği belirtilmiş, 20 Eylül 2018 tarihli ve 30541 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslarda Değişiklik yapılmasına Dair Usul ve Esasların 5. maddesi ile değişik 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında ise; “(2) Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir, bu belgenin sağlamış olduğu haklar geri alınır, Yapı Kayıt Belgesi bedeli olarak yatırılmış olan bedel iade edilmez ve belge düzenlenmesi safhasında yalan beyanda bulunan müracaat sahibi hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 206 ncı maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulur.” düzenlemesine yer verilmiştir.
 
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
 
İdare Mahkemesince her ne kadar, dava konusu yapıya ilişkin olarak davacı tarafından 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesi uyarınca 15.06.2019 tarih ve Belge No: ...., Başvuru No:....sayılı yapı kayıt belgesi alındığı anlaşıldığından bahisle dava konusu belediye encümeni kararının iptaline karar verilmiş ise de; Yapı Kayıt Belgesi ile kayıt altına alınan ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar hakkında 3194 sayılı Kanun uyarınca yıkım kararı alınamayacağı ve idari para cezası verilemeyeceği açık olmakla birlikte, Tebliğin 8. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, Yapı Kayıt Belgesinin yetkili idarece iptal edileceği ve bu belgenin sağlamış olduğu hakların geri alınacağı açık olup, Dairemizin 10.11.2020 tarihli, E:2020/252 sayılı ara kararına cevaben gönderilen ve 25.11.2020 tarihinde kayda alınan beyan dilekçesinin ekinde yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, uyuşmazlığa konu yapı hakkında düzenlenen 15.06.2019 tarih ve Belge No: ...., Başvuru No:....sayılı yapı kayıt belgesinin İstanbul Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nün 28.01.2020 tarihli işlemi ile iptal edildiği görülmektedir.
 
Bu durumda, işleme konu ruhsatsız yapı için düzenlenen yapı kayıt belgesinin İdare Mahkemesi kararı verildikten sonra iptal edildiği anlaşıldığından, İdare Mahkemesince; uyuşmazlığın esasının incelenmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, işleme konu yapı için 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesi uyarınca yapı kayıt belgesi düzenlendiğinden bahisle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
 
Diğer taraftan, ilk derece mahkemesi sıfatıyla uyuşmazlığa bakan idare mahkemesince işin esası incelenmeksizin hüküm kurulmuş olması karşısında, 2577 sayılı Kanunun istinaf kanun yoluna ilişkin hükümleri uyarınca Dairemizce işin esasına girilmesi mümkün görülmemiş, kararın kaldırılması ve 2577 sayılı Yasanın 45/5. maddesi gereği yeniden bir karar verilmesi için dosyanın mahkemesine iade edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
 
KARAR SONUCU:
 
Açıklanan nedenlerle;
 
1.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca davalı idare İSTİNAF BAŞVURUSUNUNKABULÜNE,
 
2.İstanbul 11. İdare Mahkemesinin 14.11.2019 tarih ve E:2019/933, K:2019/2068 sayılı kararının KALDIRILMASINA,
 
3.2577 sayılı Kanunun 45. maddesinin 5. fıkrası uyarınca yukarıda belirtilen gerekçe dikkate alınarak yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
 
4.Mahkemece yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına,
 
5.2577 sayılı Kanunun 45. maddesinin 6. fıkrası uyarınca kararın taraflara tebliği için dosyanın ait olduğu mahkemeye gönderilmesine,
 
6.2577 sayılı Kanunun 45. maddesinin 5. fıkrası uyarınca kesin olarak 23.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy