Dairesi: 5. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/1810
Karar No: 2020/2038
Karar Tarihi: 24.11.2020



İSTEMİN KONUSU: Kocaeli 2. İdare Mahkemesinin 05/06/2020 tarih ve E:2020/660, K:2020/579 sayılı kararının istinaf yolu ile incelenerek kaldırılması ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
 
YARGILAMA SÜRECİ:
 
Dava konusu istem: Kocaeli İli, Gebze İlçesi, .... Mahallesi, .... Caddesi, 1904 ada, 4 parseldeki taşınmazda imara aykırı yapı yaptığı gerekçesiyle davacı şirkete 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesi uyarınca 35.696,10 TL imar para cezası verilmesine ilişkin04.04.2018 tarih ve 878 sayılı belediye encümeni kararının, bu encümen kararının tebliğine dair 12.04.2018 tarih ve 1241 sayılı işlemin ve idari para cezasına ilişkin tahakkuk fişinin iptali ile 20.858,57-TLidari para cezasının ödeme gününden itibaren faizi ile birlikte idareden tahsiline karar verilmesi istenilmiştir.
 
İlk derece mahkemesi
 
kararının özeti: Kocaeli 2. İdare Mahkemesinin 05/06/2020 tarih ve E:2020/660, K:2020/579 sayılı kararı ile; " ...Davanın,3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesi uyarınca 35.696,10 TL imar para cezası verilmesine ilişkin 04.04.2018 tarih ve 878 sayılı encümen kararı ile bu encümen kararının tebliğine ilişkin 12.04.2018 tarih ve 1241 sayılı işlemin açısından; davalı idarece, davacının malik olduğu Kocaeli İli, Gebze İlçesi, .... Mahallesi, .... Caddesi, 1904 ada, 4 parseldeki taşınmazda yapılan denetim sonucunda, davacının,04.04.2018 tarih ve 878 sayılı sayılı Gebze Belediyesi Encümen kararı ile 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesi uyarınca, imar para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işleminin tesis edildiği ve bu kararı....2.04.2018 tarih ve 1241 sayılı işlemle davacıya tebliğ edilmesi sonrasında, söz konusu taşınmaz için 04/01/2019 tarih, RKRNSSJB sayılı yapı kayıt belgesi düzenlendiği, düzenlenen yapı kayıt belgesi uyarınca dava açıldıktan sonra ise davalı idarece, Gebze Belediye Encümeninin 02/07/2019 tarih ve 2019/1180 sayılı kararı ile dava konusu işlemin yapı kayıt belgesi esas alınarak iptal edildiği, dolayısıyla davanın konusunun kalmadığı anlaşıldığı Davanın, 20.858,57 TL idari para cezasının ödeme gününden itibaren faizi ile birlikte idareden tahsiline karar verilmesi açısından; uyuşmazlıkta, dava konusu edilen 35.696,10 TL imar para cezası verilmesine ilişkin 04.04.2018 tarih ve 878 sayılı encümen kararı ile bu encümen kararının tebliğine ilişkin 12.04.2018 tarih ve 1241 sayılı işlemin, Gebze Belediye Encümeninin 02/07/2019 tarih ve 2019/1180 sayılı kararı yapı kayıt belgesi esas alınarak iptal edildiği anlaşılmakta ise de; idari para cezasının davacının .... Bank nezdinde bulunan hesaplarına haciz konularak 17/05/2019 tarihinde tahsil edildiği, davanın açıldığı tarih itibariyle ortada davaya konu edilebilecek iade kapsamından davacının bir ödemesinin olmadığı ve davanın bu kısmı hakkında davanın açıldığı tarih itibariyle inceleme olanağının bulunmadığı" gerekçesi ile davanın 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesi uyarınca 35.696,10 TL imar para cezası verilmesine ilişkin 04.04.2018 tarih ve 878 sayılı encümen kararı ile bu encümen kararının tebliğine ilişkin 12.04.2018 tarih ve 1241 sayılı işlem yönünden konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davanın 20.858,57 TL idari para cezasının iadesi talebi yönünden incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
 
İSTİNAFA BAŞVURANIN İDDİALARI: Davacı tarafından; mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu, davanın konusuz kaldığına ilişkin kararın hatalı olduğu, tahsil edilen tutara ilişkin yargılama yapılması gerektiği, 1180 sayılı kararla tahsil edilmeyen kısmının iptaline karar verildiği, tahsil edilen miktarın iadesine yönelik de inceleme yapılmadığı, idarece tahsil edilen tutara ilişkin karar alınmadığı, hukuksuz olarak tahsil edilen cezanın konusuz kalmadığı, vekalet ücretine ilişkin kısmında hukuka aykırı olduğu, ileri sürülerek dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
 
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından; davanın reddine, dair kararın hukuka uygun olduğu ileri sürülerek, istinaf başvurusunun reddi gerektiği savunulmuştur.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren .... Bölge İdare Mahkemesi Beşinci İdare Dava Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 6545 sayılı Kanunun 19. maddesi ile değişik 45. maddesi uyarınca dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü:
 
İNCELEME VE GEREKÇE:
 
MADDİ OLAY:
 
Kocaeli İli, Gebze İlçesi, .... Mahallesi, .... Caddesi, 1904 ada, 4 parseldeki taşınmazda bulunan yapıda ruhsat ve eklerine aykırı olarak ilave imalatlar yapıldığından bahisle28/03/2018günlü,01/2018 sıra numaralı yapı tatil tutanağı düzenlenmiştir.
 
Anılan tutanağa dayanılarak, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca imar para cezası verilmesine ilişkin 04.04.2018 tarih ve 878 sayılı Gebze Belediye encümeni kararı alınmış, anılan encümen kararınınbu encümen kararının tebliğine dair 12.04.2018 tarih ve 1241 sayılı işlemin ve idari para cezasına ilişkintahakkuk fişininiptali ile 20.858,57-TLidari para cezasının ödeme gününden itibaren faizi ile birlikte idareden tahsiline karar verilmesi istemiylebakılmakta olan dava açılmıştır.
 
İLGİLİ MEVZUAT:
 
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "İstinaf" başlıklı (Değişik 6545 S.K./19. md.) 45. maddesinin 5. fıkrasında, “Bölge idare mahkemesi, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından bakılmış olması hâllerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye gönderir. Bölge idare mahkemesinin bu fıkra uyarınca verilen kararları kesindir.” hükmü yer almaktadır.
 
Anılan Kanunun 42. maddesinde ise; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere idari para cezaları uygulanacağı, Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır.
 
3194 sayılı İmar Kanununun 18 Mayıs 2018 tarihli ve 30425 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 16’ncı maddesi ile eklenen geçici 16’ncı maddesinin birinci fıkrasında; "Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir." hükmüne, dördüncü fıkrasında ise; "Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilmeyen idari para cezaları iptal edilir." hükmüne yer verilmiş; 31.12.2018 günlü ve 538 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Yapı Kayıt Belgesi başvuru süresinin 30/06/2019 tarihine kadar uzatılmasına karar verilmiştir.
 
Anılan Yasa hükmüne dayanılarak hazırlanan ve 6 Haziran 2018 tarihli ve 30443 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinin birinci fıkrasında, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların maliklerinin, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorunda oldukları, aynı maddenin üçüncü fıkrasında, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilmeyen idari para cezalarının iptal edileceği belirtilmiş, 20 Eylül 2018 tarihli ve 30541 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslarda Değişiklik yapılmasına Dair Usul ve Esasların 5. maddesi ile değişik 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında ise; “(2) Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir, bu belgenin sağlamış olduğu haklar geri alınır, Yapı Kayıt Belgesi bedeli olarak yatırılmış olan bedel iade edilmez ve belge düzenlenmesi safhasında yalan beyanda bulunan müracaat sahibi hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 206 ncı maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulur.” düzenlemesine yer verilmiştir.
 
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
 
İdare Mahkemesince, Gebze Belediye Encümeninin 02.07.2019 tarihli, 2019/1180 sayılı kararına atıf yapılarak, dava konusu işlemin iptal edildiğinden bahisle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş ise de; davanın önceki safatında karar verilmesine yer olmadığı yolunda verilen Kocaeli 2. İdare Mahkemesinin 19/07/2019 tarih ve E:2018/797, K:2019/769 sayılı kararının kaldırılarak, İdare Mahkemesine gönderilmesine ilişkin Dairemizin 21.01.2020 tarihli, E:2019/2672, K:2020/84 sayılı kesin kararında belirtildiği üzere, anılan 02.07.2019 tarihli, 2019/1180 sayılı belediye encümeni kararı ile "dava konusu edilen belediye encümeni kararının tamamının değil yalnızca "tahsil edilmeyen kısmının" iptali yolunda karar verildiğinin görüldüğü, buna göre idari para cezasının tahsil edilen kısmına ilişkin alınmış bir iptal ya da iade kararı bulunmamaktadır.
 
İstinafa konu İdare Mahkemesi kararında da belirtildiği üzere, dava konusu belediye encümeni kararı ile verilen idari para cezasının tamamı davacının .... Bank nezdinde bulunan hesaplarına haciz konulmak suretiyle 17.05.2019 tarihinde tahsil edilmiştir.
 
Bu durumda, dava konusu edilen belediye encümeni kararı ile verilen idari para cezasının tahsil edilen miktarı açısından davanın konusuz kalması durumu söz konusu olmadığından, tamamının tahsil edildiği anlaşılan idari para cezasına konu belediye encümeni kararı ile 12.04.2018 tarih ve 1241 sayılı işlem yönünden, karar verilmesine yer olmadığı yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
 
Diğer taraftan, ilk derece mahkemesi sıfatıyla uyuşmazlığa bakan idare mahkemesince işin esası incelenmeksizin hüküm kurulmuş olması karşısında, 2577 sayılı Kanunun istinaf kanun yoluna ilişkin hükümleri uyarınca Dairemizce işin esasına girilmesi mümkün görülmemiş, kararın kaldırılması ve 2577 sayılı Yasanın 45/5. maddesi gereği yeniden bir karar verilmesi için dosyanın mahkemesine iade edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
 
Öte yandan, iptali istenilen diğer işlem olan tahakkuk fişi ile iadesi istenilen ve dava dilekçesinde ihtirazi kayıtla ödendiği belirtilen 20.858,57-TL tutarın varlığı araştırılarak, davanın bu kısmı açısından da yeniden hüküm kurulması gerektiği tabiidir.
 
KARAR SONUCU:
 
Açıklanan nedenlerle;
 
1.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45.maddesinin 4.fıkrası uyarınca davacı İSTİNAF BAŞVURUSUNUNKABULÜNE,
 
2.Kocaeli 2. İdare Mahkemesinin 05/06/2020 tarih ve E:2020/660, K:2020/579 sayılı kararının KALDIRILMASINA
 
3.2577 sayılı Kanunun 45. maddesinin 5. fıkrası uyarınca yukarıda belirtilen gerekçe dikkate alınarak yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
 
4.Mahkemece yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına,
 
5.2577 sayılı Kanunun 45. maddesinin 6. fıkrası uyarınca kararın taraflara tebliği için dosyanın ait olduğu mahkemeye gönderilmesine,
 
6.2577 sayılı Kanunun 45. maddesinin 5. fıkrası uyarınca kesin olarak 24/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy