Dairesi: 5. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/10
Karar No: 2020/1118
Karar Tarihi: 08.07.2020



(3194 S. K. m. 32, 42, Geç. m. 16) (2577 S. K. m. 45)
 
İSTEMİN KONUSU: İstanbul 6. İdare Mahkemesince verilen 31/10/2019 tarih ve E:2019/665, K:2019/2274 sayılı kararın istinaf yoluyla incelenerek kaldırılması ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
 
YARGILAMA SÜRECİ:
 
Dava konusu istem: İstanbul İli, Çatalca İlçesi, .... Mahallesi, 225 ada, 22 parselde ruhsatsız yapı yapıldığının 06/12/2018 günlü, 43/29 cilt/sıra nolu yapı tatil tutanağı ile tespit edildiğinden bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca söz konusu yapının yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca yapı sahibi sıfatıyla davacıya 21.550,96.-TL idari para cezası verilmesine ilişkin 18/12/2018 günlü, 863 sayılı Çatalca Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
 
İlk derece mahkemesi kararının özeti: İstanbul 6. İdare Mahkemesince verilen 31/10/2019 tarih ve E:2019/665, K:2019/2274 sayılı kararda; bakılan davada, davacı tarafından dosyaya ibraz edilen dava konusu yere ve binaya ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından düzenlenen 06/12/2018 tarihli Belge no:.... Başvuru numarası:.... şeklinde Yapı Kayıt Belgesi alındığı, davalı idarece dosyaya ibraz edilen 15/09/2018 tarihli hava fotoğrafının incelenmesinden davaya konu parselde herhangi bir yapının olmadığının görüldüğü, 25/10/2018 tarihli hava fotoğrafının incelenmesinde dava konusu yapının üzerinde binanın bulunduğu, 06/12/2018 tarihli yapı tatil tutanağında yapının eni ve boyu belirtilerek yapı tatil tutanağı düzenlendiğinin anlaşıldığı, bu durumda; ruhsatsız yapı hakkında kanunda öngörülen yaptırımların uygulanabilmesinin, ihtilaf konusu imalatın ilgili fen elemanları tarafından açık ve tereddüde yer bırakmayacak şekilde saptanarak usule uygun şekilde düzenlenecek bir tutanağa bağlanması ile mümkün olduğu, bu hususun hava fotoğrafı ve yapı tatil tutanağı ile ortaya konulduğu, hava fotoğrafının incelenmesinden dava konusu yapının 31.12.2017 tarihinden sonra yapıldığı, 3194 sayılı İmar Kanununun geçici 16. maddesinin dava konusu yapı hakkında yıkım kararı ve idari para cezası tesisine engel olamayacağı anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
 
İSTİNAFA BAŞVURANIN İDDİALARI: Davacı vekili tarafından; Çatalca Belediyesinin 13/09/2018 tarihinde verdiği Bina Beyanname Örneğinde belirtildiği üzere inşaatın bitim tarihinin 01/05/2017 olduğu, İmar kanununun geçici 16. Maddesinin 4. Fıkrasında, ''Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun ve 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.'' hükmünün yer aldığı, belediyece gönderilen hava fotoğraflarından ilgili yapının 15/09/2018 tarihinde olmadığı ancak 25/10/2018 tarihinde taşınmaz üzerinde binanın bulunduğu belirtilmekle, binanın 1 aylık sürede yapıldığının öngörülmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğundan bahisle mahkeme kararının kaldırılması ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
 
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Beşinci İdare Dava Dairesince; dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından, davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 6545 sayılı Kanunun 19. maddesi ile değişik 45. maddesi uyarınca dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü:
 
İNCELEME VE GEREKÇE:
 
MADDİ OLAY:
 
İstanbul İli, Çatalca İlçesi, .... Mahallesi, 225 ada, 22 parselde ruhsatsız olarak 9,50 m x 3,00 m ebatlarında bodrum, 13,50 m x 8,50 m ebatlarında zemin ve 9,00 m x 8,50 m ebatlarında çatı katı yapıldığı tespit edilerek, 06/12/2018 günlü, 43/29 cilt/sıra nolu yapı tatil tutanağı düzenlenmiştir.
 
Sonrasında bu tespit esas alınarak, bir aylık yasal süre içinde ruhsata bağlanma olanağı bulunmadığından 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca söz konusu yapının yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca yapı sahibi sıfatıyla davacıya 21.550,96.-TL idari para cezası verilmesine ilişkin 18/12/2018 günlü, 863 sayılı Çatalca Belediye Encümeni kararı alınmıştır.
 
Anılan encümen kararının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
 
Uyuşmazlık konusu yapı için, 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesi uyarınca 06/12/2018 tarihli, .... belge nolu Yapı Kayıt Belgesinin düzenlendiği görülmüştür.
 
İLGİLİ MEVZUAT:
 
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "istinaf" başlıklı (Değişik 6545 S.K./19. md.) 45. maddesinin 4. fıkrasında; "Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verir. Bu hâlde bölge idare mahkemesi işin esası hakkında yeniden bir karar verir..."; 6. fıkrasında; "Bölge idare mahkemelerinin 46 ncı maddeye göre temyize açık olmayan kararları kesindir." hükmü yer almaktadır.
 
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinin dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan şeklinin ilk cümlesinde; "Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir." hükmüne yer verilmiş, 42. maddesinde ise; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere idari para cezaları uygulanacağı, Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır.
 
3194 sayılı İmar Kanununun 18 Mayıs 2018 tarihli ve 30425 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 16’ncı maddesi ile eklenen geçici 16’ncı maddesinin birinci fıkrasında; "Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir." hükmüne, dördüncü fıkrasında ise; "Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir." hükmüne yer verilmiş; 31.12.2018 günlü ve 538 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Yapı Kayıt Belgesi başvuru süresinin 30/06/2019 tarihine kadar uzatılmasına karar verilmiştir.
 
Anılan Yasa hükmüne dayanılarak hazırlanan ve 6 Haziran 2018 tarihli ve 30443 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde de, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların maliklerinin, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorunda oldukları, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği belirtilmiştir.
 
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
 
Yukarıda yer verilen mevzuat hükmü uyarınca, "yapı kayıt belgesi"; yapının kullanım amacına yönelik olup İmar Kanunu ve diğer imar mevzuatına aykırı dahi olsa belli şartların varlığı halinde söz konusu yapıların kullanımına izin verilmekte, bu doğrultuda yapılara elektrik, su, doğalgaz aboneliği bağlanabilmesi imkanı tanınmakta, hatta cins değişikliği ve kat mülkiyeti kurulabilmesi mümkün kılınmaktadır. Bu itibarla, "yapı kayıt belgesi" verilmiş ruhsatsız ve yapı kullanma izni bulunmayan yapılara, mezkur belge ile "yapı kullanma izni" verilmiş yapılara tanınan haklar tanınmaktadır.
 
Öte yandan, aynı yasa hükmüyle "Yapı Kayıt Belgesi" verilen yapılar hakkında alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği yolunda amir hüküm getirilmiştir.
 
Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, Çatalca İlçesi, .... Mahallesi, 225 ada, 22 parselde ruhsatsız olarak 9,50 m x 3,00 m ebatlarında bodrum, 13,50 m x 8,50 m ebatlarında zemin ve 9,00 m x 8,50 m ebatlarında çatı katı yapıldığının 06/12/2018 günlü, 43/29 cilt/sıra nolu yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi üzerine, bir aylık yasal süre içinde ruhsata bağlanma olanağı bulunmadığından 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca söz konusu yapının yıkımına ve aynı Yasanın 42. maddesi uyarınca yapı sahibi sıfatıyla davacıya 21.550,96.-TL idari para cezası verilmesine ilişkin 18/12/2018 günlü, 863 sayılı Çatalca Belediye Encümeni kararının alındığı, 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesi uyarınca işleme konu yapı için 06/12/2018 tarihli, .... belge nolu Yapı Kayıt Belgesinin düzenlendiği anlaşılmaktadır.
 
Bakılan davada, 06/12/2018 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilen uyuşmazlık konusu yapı için aynı tarihte yapı kayıt belgesinin düzenlenmesinden sonra 3194 sayılı Kanunun 32. ve 42. maddeleri uyarınca yıkım ve idari para cezasına ilişkin dava konusu 18/12/2018 tarihli encümen kararının tesis edildiği görülmektedir.
 
Yukarıda yer verilen açıklamalardan da anlaşılacağı üzere uyuşmazlık konusu yapı, yapı kayıt belgesinin düzenlendiği 06/12/2018 tarihinden itibaren kayıt altına alındığından, yapı kayıt belgesinin idari veya kazâi bir kararla iptali söz konusu olmadığı sürece kayıt altına alınan yapının 31/12/2017 tarihinden önce yapılan ve yapı yasaklı alanda kalmayan kısımlarına yönelik 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca "yıkım" ya da "idari para cezası" müeyyidelerinin uygulanabilmesi mümkün değildir.
 
Dairemizin 08/01/2020, 10/03/2020 ve 03/06/2020 tarihli ara kararları ile, davalı idarece, uyuşmazlık konusu yapının 31.12.2017 tarihten sonra inşa edildiği, taşınmaz için alınan yapı kayıt belgesinin geçerli olmadığı ileri sürüldüğünden, dava konusu yapıya ilişkin olarak alınan 06/12/2018 tarihli, .... belge nolu Yapı Kayıt Belgesinin iptali istemiyle İstanbul Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne başvuruda bulunulup bulunulmadığı, dava dosyasına sunulan hava fotoğraflarında İstanbul İli, Çatalca İlçesi, .... Mahallesi, 225 ada, 22 parselde birden fazla yapının olduğu, bazı yapıların 15/09/2018 tarihli hava fotoğrafında bulunmamasına karşın, bazı yapıların 25/10/2018 tarihli hava fotoğraflarında görüldüğü anlaşılmakla birlikte uyuşmazlık konusu taşınmazın işaretlenmediği görüldüğünden, 2017 ve 2018 yıllarına ait X1 uydu görüntülerinin (yapının bulunduğu ve bulunmadığı tarihlere ait hava fotoğraflarının) uyuşmazlık konusu yapı işaretlenmek ve gerektiğinde ilgili kurumlardan temin edilmek suretiyle gönderilmesi İstanbul Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden ve davalı İdareden istenilmiş, İstanbul Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün ara kararına cevabi nitelikteki 06/04/2020 tarih ve E.37215 sayılı yazısında, işleme konu yapı için düzenlenen yapı kayıt belgesinin iptal edilmediği bildirilmiş, davalı İdarece yapının 31/12/2017 tarihinden sonra yapıldığını kanıtlayacak bilgi ve belge sunulmamıştır.
 
Bu durumda, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun "Genel Hükümler" başlıklı birinci bölümünün "İstisnalar" başlıklı 4.maddesi ile aynı Kanuna 7143 sayılı Kanun ile eklenen Geçici 16.madde ile sağlanan haklardan yararlandırılacak yapı tanımında kalmadığı idaresince belgelendirilmeyen yapı ile ilgili olarak 3194 sayılı Kanunun 32. ve 42. maddeleri uyarınca tesis edilen yıkım ve idari para cezasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
 
KARAR SONUCU:
 
Açıklanan nedenlerle;
 
1-2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca davacının istinaf başvurusunun KABULÜNE,
 
İstanbul 6. İdare Mahkemesince verilen 31/10/2019 tarih ve E:2019/665, K:2019/2274 sayılı kararın KALDIRILMASINA, aynı Kanun maddesi uyarınca dava konusu işlemin İPTALİNE,
 
2-Aşağıda dökümü yapılan 354,65.-TL dava ve 159,80.-TL istinaf yargılama gideri olmak üzere toplam 514,45.-TL yargılama giderinin ve kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için belirlenen 2.590,00.-TL avukatlık ücretinin davalı İdareden alınarak davacıya verilmesine,
 
3-Kullanılmayan 73,10.-TL YD harcının istemi halinde davacıya iadesine, artan posta giderinin mahkemesince istinaf isteminde bulunana iadesine,
 
4-2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 6.bendi gereğince kararın taraflara tebliği için dosyanın ait olduğu mahkemesine gönderilmesine,
 
5-Aynı Kanun maddesi uyarınca kesin olarak 08/07/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy