Dairesi: 4. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/453
Karar No: 2020/845
Karar Tarihi: 02.09.2020



İSTEMİN ÖZETİ: İstanbul İli, Kartal İlçesi, .... Köyü, .... Mevkii, (Eski 114 pafta, 1006 ada, 14 parsel) taşınmaza inşaat yapmak için davalı idareye yapılan başvuruya, taşınmazın ortasından yol geçmesi gerektiği, bu şartlar dahilinde imar izni verileceğinin belirtilmesi üzerine, dava konusu parselden 2679 ada, 155, 164 ve 183 parsellerin oluşturulması, 183 nolu parselin yol olarak belediyeye devredilmesi ve belediye adına tescil edilmesi, ancak daha sonra davalı idare tarafından 183 parselin imar durumunu yoldan çıkarılması üzerine, 23.07.2018 tarihli dilekçe ile davalı idareye yapılan; 183 nolu parselin mülkiyetinin geri verilmesi ya da 155 ve 164 nolu parsellerde yapılacak terkinde 183 parselin m2'sinin mahsup edilmesine ilişkin başvurunun reddine ilişkin Kartal Belediye Başkanlığı 25.07.2018 tarih ve E.17733 sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada, "...Bu durumda, kamusal kullanım amacıyla idareye bedelsiz terk edilen taşınmazın daha sonraki planlama sürecine göre bu amacının ortadan kalkması nedeniyle davacılara bedelsiz iade edilmesi gerektiği halde, bu yönde karar alınmayarak, davacılar istemin reddedilmesine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır." gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline ilişkin İstanbul 10. İdare Mahkemesi'nin 31/10/2019 tarih ve E:2018/1646, K:2019/2135 sayılı kararının; sonradan taşınmazın imara açılması halinde ilk malikin taşınmazda tasarruf hakkının bulunmadığı iddialarıyla kaldırılması istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Savunma verilmemiştir.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Dördüncü İdare Dava Dairesince, dava dosyasındaki bilgi ve belgeler incelenerek işin gereği görüşüldü:
 
Dava, İstanbul İli, Kartal İlçesi, .... Köyü, .... Mevkii, (Eski 114 pafta, 1006 ada, 14 parsel ) taşınmaza inşaat yapmak için davalı idareye yapılan başvuruya, taşınmazın ortasından yol geçmesi gerektiği, bu şartlar dahilinde imar izni verileceğinin belirtilmesi üzerine, dava konusu parselden 2679 ada, 155, 164 ve 183 parsellerin oluşturulması, 183 nolu parselin yol olarak belediyeye devredilmesi ve belediye adına tescil edilmesi, ancak daha sonra davalı idare tarafından 183 parselin imar durumunu yoldan çıkarılması üzerine, 23.07.2018 tarihli dilekçe ile davalı idareye yapılan; 183 nolu parselin mülkiyetinin geri verilmesi ya da 155 ve 164 nolu parsellerde yapılacak terkinde 183 parselin m2'sinin mahsup edilmesine ilişkin başvurunun reddine ilişkin Kartal Belediye Başkanlığı 25.07.2018 tarih ve E.17733 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
 
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 11. maddesinde: "İmar planlarında; meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir. Ancak, bu yerlerin üzerinde bina bulunduğu takdirde, arsası hariç yalnız binanın halihazır kıymeti için takdir edilecek bedel ödenir. Bedeli ve ödeme şekli taraflarca tespit olunur. Bu suretle maledilen arazi ve arsalar belediye veya özel idare tarafından satılamaz ve başka bir maksat için kullanılamaz. Bu hususta tapu kütüğünün beyanlar hanesine gerekli şerh konur. Bu yerlerin kullanılış şekli, yeni bir imar planıyla değiştirilip özel mülkiyete konu olabilecek hale getirildiği takdirde, bu yerler devir alınan idareye belediye veya özel idarece aynı usulle iade edilir. Buna aykırı davranışı sabit olan ilgililer şahsen sorumludur. Bu terkinler hiçbir şekilde resim, harç ve vergiye tabi değildir. (Değişik : 25/2/1998 - 4342/35 md.) Hazırlanan imar planı sınırları içindeki kadastral yollar ile meydanlar, imar planının onayı ile bu vasıflarını kendiliğinden kaybederek, onaylanmış imar planı kararı ile getirilen kullanma amacına konu ve tabi olurlar. (Ek fıkra: 24/7/2008-5793/14 md.) Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve ağaçlandırılmak üzere izin verilen taşınmazlardan projesine uygun olarak ağaçlandırılanlar, imar planı kararıyla başka amaca ayrılamaz. "hükmü, aynı Yasa'nın 17.maddesinde; "Belediye veya valilik, kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkaklarını bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komsu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şüyulandırıp satmak suretiyle imar planına uygunluğunu temin eder. Bunlardan müstakil inşaata elverişli olanları, kamu yararı için, belediye veya valilikçe yeri alınan şahısların muvafakatleri halinde istihkaklarına karşılık olarak bedel takdiri ve icabında denklik temini suretiyle değiştirmeye belediye ve valilik yetkilidir. Ayrıca belediye veya valilikler ile şüyulu olan müstakil inşaat yapmaya müsait bulunan imar parsellerinde, belediye veya valilikler, hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri suretiyle satmaya, ilgililer satın almaktan imtina ederse, süyuun izalesi suretiyle sattırmaya yetkilidir. Bu maddeye göre bedel takdirleri ve bu bedellere itiraz şekilleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılır." hükmü yer almaktadır.
 
Dava dosyasının incelenmesinden; davacılar tarafından 23.07.2018 tarihli dilekçe ile yoldan ihdas edilen İstanbul İli, Kartal İlçesi, .... Köyü, .... Mevkii, 2679 ada, 183 parsel nolu taşınmazın tapusunun bedel alınmaksızın adlarına tesciline, bu talebin kabul edilmemesi halinde 155 ve 164 parsel nolu taşınmazlardan Kartal Belediye Başkanlığı lehine terk edilmiş m2 toplamından, kendilerine verilesi gereken 183 parsel nolu taşınmazın m2'sinin takasına veya mahsubuna karar verilmesi istemiyle başvurulduğu, Kartal Belediye Başkanlığı'nın 25.07.2018 tarih ve E.17733 sayılı işlemle reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Bakılan davada, davacılar tarafından, İstanbul İli, Kartal İlçesi, .... Köyü, .... Mevkii, 114 pafta, 1006 ada, 14 parsel nolu (2753 m2) taşınmazın maliki olduğu, taşınmazda inşaat yapmak istediklerinde Kartal Belediye Başkanlığı'nca taşınmazın ortasında yol geçirilmesi gerektiğini belirtmesi üzerine, inşaata elverişli alan alde etme amaçlı olarak 14 parselin ilk önce 2679 adada 155, 164 ve 183 parsellerin oluşturulduğu, 183 parselden yol geçirildiği, 183 parsel yoldan ihdas nedeni olarak 05.06.2008 tarih ve 9774 yevmiye ile Kartal Belediyesi adına tescil edildiği, ancak gelinen durumda 183 parselin imar durumunun yol olmaktan çıkartıldığı, parselin amacı dışında kullanıldığı, parselin terk sebebine aykırı kullanıldığından mülkiyet haklarının ihlal edildiği iddia edilmektedir.
 
İlk derece mahkemesince yapılan inceleme sonucunda, söz konusu 183 parselin doğrudan davacılara iade edilmesi gerektiğine karar verilmiş ise de, öncelikle hukuken ortada bir ihdas-tevhid-tescil işlemlerinin olup olmadığının, buna göre de tapudaki tescilin niteliğinin belirlenmesi gerekmektedir.
 
Olayda, davaya konu kök parselin 14 parsel olduğu, bu parselin 1981 yılında ifraz-terk işlemi sonucu 155 ve 156 parsellerin oluştuğu, yine aynı işlemle 97 m2 terk dışında tartışmaya konu 355 m2 yerin de yola terk edildiği görülmüştür. Sonradan yapılan ifraz-tevhid-terk işlemi sonucu 156 parselin 163 parsel olarak kaydedildiği anlaşılmıştır. Bu süreçten sonra 155 parsele ilişkin olarak alınan 08.04.2008 tarih ve 503 sayılı encümen kararı ile de; tartışmaya konu 355 m2 yerin 330,15m2'lik kısmının yoldan ihdas suretiyle 155 parselle tevhid edilerek satışına karar verildiği, sonrasında bu 330,15 m2 arsanın 183 parsel olarak tapuya tescil edildiği tespit edilmiştir. Ancak bu yoldan ihdas ile tescil işlemine konu encümen kararının, 12.03.2013 tarih ve 314 sayılı encümen kararı ile iptal edildiği görülmüştür.
 
Diğer taraftan, Dairemizin 02.06.2020 tarihli ara kararı üzerine gönderilen bilgi ve belgelerin değerlendirilmesinden; yukarıda belirtilen encümen kararları dışında sonradan alınan başkaca bir encümen kararının bulunmadığı, 2013 yılı encümen kararının tapuya iletilmediği bu nedenle halen 183 parselin Kartal Belediye Başkanlığı adına aktif göründüğü anlaşılmıştır.
 
Bu durumda, dava konusu 183 parselin ihdas ve tesciline konu 08.04.2008 tarihli encümen kararının 12.03.2013 tarihli encümen kararı ile iptal edilip geri alınması nedeniyle hukuken davacıların terk ettiği alanın ihdas-tevhid işlemine konu edilmediği, ihdas-tescile konu edilmeyen alanın iadesinin ise bu aşamada doğrudan mümkün olmadığı, encümen kararının iptal edilmesine rağmen konunun tapu müdürlüğüne iletilmemesi nedeniyle tapudaki tescilin yolsuz olduğu bir başka deyişle hukuken geçerli bir işlem olmaksızın tescil edildiği, bu aşamada davalı idarenin 12.03.2013 tarihli encümen kararı gereğini yerine getirmediği, bu şekilde bir taraftan işlemi geri almakla birlikte diğer yönden bu işlem gereğini tapuda yerine getirmemesi nedeniyle belirsizliğe sebebiyet vererek hukuka aykırı hareket ettiği sonucuna ulaşıldığından, davaya konu işlemin iptali gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
 
Öte yandan, bu işlemin iptalinin, doğrudan 183 parselin davacılara iade hakkı doğurmayacağı, söz konusu parselin son güncel imar planı ve parselasyon planı dikkate alınmak, yolsuz tescilin kaldırılması sonrasında yeniden ihdas-tescile konu olması halinde davacıların iade hakkı da gözetilmek suretiyle işlem tesis edileceği tabiidir.
 
Açıklanan nedenlerle, İstanbul 10. İdare Mahkemesi'nin 31/10/2019 tarih ve E:2018/1646, K:2019/2135 sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun yukarıda belirtilen gerekçe ile REDDİNE, istinaf aşamasında yapılan 235,30-TL yargılama giderinin davalı üzerinde bırakılmasına, istinaf aşamasındaki posta gideri avansından artan kısmın re'sen davalıya iadesine, kararın taraflara tebliği için dosyanın ait olduğu mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45/6. ve 46. maddeleri uyarınca temyizi kabil olmamak üzere kesin olarak 02/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy