Dairesi: 1. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2019/1964
Karar No: 2020/572
Karar Tarihi: 18.03.2020



İSTEMİN ÖZETİ: Davacının Deniz Astsubay Meslek Yüksek Okulu (Karamürsel'de) askeri öğrenci iken arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlandığından bahisle Milli Savunma Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirmeye istinaden askeri öğrenciliğinin sonlandırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddine ilişkin olarak Kocaeli 1. İdare Mahkemesi'nce verilen 08/10/2019 tarih ve E:2018/1132, K:2019/1072 sayılı karara; davacı tarafından, hukuka aykırı olduğu, davacının güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz olarak değerlendirilmesine yol açan nedenlerin bildirilmediği, dava konusu işlemin tesis gerekçesi bildirilmese de davacının ... Yurdunda bir dönem kalmasından dolayı işlem tesis edildiğinin anlaşıldığı, davacının ek kontenjan ile Zonguldak'taki Bülent Ecevit Üniversitesi Denizcilik İşletmeleri Yönetimi bölümüne yerleştiği, devlete ait yurtlarda ve askeri gazinoda yer olmadığından dolayı bir seçeneği olmamasından dolayı bu yurtta kalmak zorunda kaldığı, davacının ve ailesinin FETÖ ya da diğer terör örgütleri ile herhangi bir ilgisi veya irtibatı bulunmadığı iddialarıyla istinaf başvurusunda bulunularak kaldırılması istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Savunma verilmemiştir.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren İstanbul Birinci İdare Dava Dairesince işin gereği görüşüldü:
 
Dava; davacının Deniz Astsubay Meslek Yüksek Okulu (Karamürsel'de) askeri öğrenci iken arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlandığından bahisle Milli Savunma Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirmeye istinaden askeri öğrenciliğinin sonlandırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
 
4045 sayılı Güvenlik Soruşturması, Bazı Nedenlerle Görevlerine Son Verilen Kamu Personeli ile Kamu Görevine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 1 inci maddesinde; "Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması; kamu kurum ve kuruluşlarında, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile askeri, emniyet ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ve ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel hakkında yapılır. Devletin güvenliğini, ulusun varlığını ve bütünlüğünü iç ve dış menfaatlerinin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgeler ile gizlilik dereceli kamu personeli ile meslek gruplarının tespiti, birim ve kısımların tanımlarının yapılması, güvenlik soruşturmasının ve arşiv araştırmasının usul ve esasları ile bunu yapacak merciler ve üst kademe yöneticilerinin kimler olduğu Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulacak yönetmelik ile düzenlenir." hükmüne yer verilmiştir.
 
Anılan Kanun hükmü uyarınca hazırlanan ve 12.04.2000 tarih ve 24018 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği'nin 2 nci maddesinde bu Yönetmeliğin; yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları hâlinde Devletin güvenliğinin, iç ve dış menfaatlerinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgeleri, bunların toplanmasını ve işlemini yürüten bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili birim ve kısımlarının belirlenmesini, Türk Silahlı Kuvvetlerinde, emniyet ve istihbarat teşkilâtlarında, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personeli, ayrıca bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının yurtdışı teşkilâtlarında sürekli görevlendirilecek bütün personel için yapılacak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının esas ve usullerini, bunu yapacak mercileri, hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacak gizlilik dereceli yerlerde çalışan kamu personeli ile meslek grupları ve üst kademe yöneticilerini kapsadığı belirtilmiş; 4 üncü maddesinin (g) bendinde; "Güvenlik soruşturması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesini," ifade edeceği, 7 nci maddesinin birinci fıkrasında "Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılır."  9 uncu maddesinde; "Türk Silahlı Kuvvetlerinin kadro ve kuruluşlarında yer alacak personelin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Türk Silahlı Kuvvetlerince bu Yönetmeliğe uygun olarak hazırlanacak yönerge uyarınca yapılır.", 11 inci maddesinde; "Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında kişinin içinde bulunduğu ortam da dikkate alınarak; a) Kimlik kontrolü, kimlik kayıtlarının doğruluk derecesi, uyrukluğu, geçmişte yabancı bir devletin uyrukluğuna girip girmediği, b) Kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığı, kolluk kuvvetlerinin ve istihbarat ünitelerinin arşivlerinde bilgiler bulunup bulunmadığı, adli sicil kaydının ve hakkında bir tahdidin olup olmadığı, c) Yıkıcı faaliyetlerde bulunup bulunmadığı ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanuna ve Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı davranıp davranmadığı, d) Şeref ve haysiyetini ihlal edecek ve görevine yansıyacak şekilde kumara, uyuşturucuya, içkiye, paraya ve aşırı bir şekilde menfaatine düşkün olup olmadığı, ahlak ve adaba aykırı davranıp davranmadığı, e) Yabancılarla, özellikle hasım ve hasım olması muhtemel Devlet mensupları ve temsilcileriyle ilgi derecesinin iç yüzü ve nedeni, f) Sır saklama yeteneğinin olup olmadığı, araştırılır." kuralına yer verilmiş, anılan hüküm uyarınca Türk Silahlı Kuvvetleri İstihbarata Karşı Koyma Koruyucu Güvenlik ve İşbirliği Yönergesi uygulamaya konulmuştur. Anılan Yönerge'nin üçüncü bölümünün birinci kısmında yer alan 2/e-5 maddesinde ise yeni alınacak personelin, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumlu olarak sonuçlanmaması durumunda işe alınmayacakları belirtilmiştir.
 
Diğer taraftan, 28.05.2004 tarihli ve 25475 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Dış Kaynaktan Muvazzaf Astsubay Temin Yönetmeliği'nin, "Aranılacak nitelikler" başlıklı 6 ncı maddesinin a-5 bendinde, "Yapılacak güvenlik soruşturmasında olumlu sonuç almak" hükmüne yer verilmiştir.
 
Dava dosyasının incelenmesinden; Astsubay Meslek Yüksekokulu'nda askeri öğrenci olan davacı hakkında yürütülen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu elde edilen bilgilerden davacının 2016 yılında Zonguldak/Kozluda bulunan, Fetö/Pdy iltisaklı bir öğrenci yurdunda kaldığı, bu durumun davacının güvenlik soruşturmasını olumsuz kıldığı gerekçesiyle askeri öğrenciliğinin sona erdirilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Türk Silahlı Kuvvetlerinde, emniyet ve istihbarat teşkilatlarında, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel hakkında yapılacak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını düzenleyen Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliğinde, güvenlik soruşturması yapılacak ilgili hakkında araştırma yapılacak konular belirlenmiş, kapsamı ortaya konulmuş, bu soruşturma ve araştırma sonucu elde edilecek bilgi ve belgelerin hangi alanlara tekabül edeceği, neyi ispata elverişli olacağı açıkça belirlenmiş olup belirlenen bu konularda olumsuzluğu tespit edilenlerin güvenlik nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetlerindeki kadrolara atanamayacağı açıktır.
 
Uyuşmazlıkta, davacı hakkında yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen bilgilerin değerlendirilmesinden; davacının kendisi hakkında yapılan tespitlerle ilgili olarak devam eden adli bir soruşturma ve kovuşturmasının bulunmadığı, işleme dayanak alınan istihbari bilgilerin arşiv araştırması ve/veya güvenlik soruşturmasının olumsuz kabul edilmesi için yeterli olmayacağı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
 
Açıklanan nedenlerle; istinaf başvurusunun kabulüne, Kocaeli 1. İdare Mahkemesi'nin 08/10/2019 tarih ve E:2018/1132, K:2019/1072 sayılı kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 524,60-TL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1.700,00-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan tebligat ücretinin davacıya iadesine, kararın taraflara tebliğine, kararın tebliğ tarihinden itibaren otuz (30) gün içerisinde Danıştay nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, 18/03/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy