T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
45. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2020/1435
KARAR NO: 2023/495
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR TARİHİ: 12/11/2019
ESAS NO: 2015/863
KARAR NO: 2019/1117
DAVA: Tazminat (İş Yeri Sigorta Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 27/04/2015
KARAR TARİHİ: 29/03/2023
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353. Maddesi uyarınca dosya incelendi,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA Müvekkili ...'ın esnaf olduğunu müvekkili ... müşteri numarasıyla davalı ... Sigorta şirketi ile 31.10.2014 başlangıç ve 31.10.2015 bitim tarihli olmak üzere bakkal dükkanına ilişkin olarak '... Özel Market Paket Sigorta Poliçesi ile yine aynı başlangıç ve bitim tarihli 'Kobi Acil Sağlık Paket Sigorta Poliçesi' yapıldığını, taraflar arasındaki sigorta poliçesi teminatlar kısmında 'Hırsızlık, Emtia, Demirbaş, Makina Tesisat, Dekorasyon ve Kasa' yer aldığını, müvekkili 07.02.2015 tarihinde talihsiz bir olay yaşadığını ve bakkal dükkânına hırsız girdiğini, polis tutanaklarını ve olay yeri inceleme raporlarını ve çalınan ürünlerine ilişkin tüm fatura ve gerekli belgeleri davalı sigorta şirketine davalının isteği üzerine teslim ettiğini, davalı sigorta şirketi kamera sistemindeki tüm detay görüntülerine rağmen müvekkili ile aralarındaki sigorta poliçe hükümlerine aykırı olarak ve haksız bir şekilde müvekkilinin zararını karşılamadığını, müvekkilinin Malbora standındaki ve tekel standındaki sigaraların toplamı 1170+960=2.130 adet olduğunu, yine kamera kayıtlarıyla sabit olmak üzere dükkânın içerisinde bulunan çeşitli noktalardan da 30 karton daha (30*10=300 adet) sigara çalındığını, olay günü itibariyle müvekkilinin ortalama zararı en düşük sigara fiyatı 6 TL en yüksek sigara fiyatı 10 TL olduğu esas alınırsa, 20.000 TL olduğunu, ancak müvekkilinin zararı çaldırdığı sigaraların bedeliyle de sınırlı kalmayıp davalı sigorta şirketi müvekkiline herhangi bir ödeme yapmadığını ve cevap vermediğini, birlikte müvekkilinin çalınan malları yerine koyamayıp satış yapamaması sonucu zarar 40.000 TL yi geçmekte olduğunu, olay günü dükkanda bulunan (delilleri arasında faturalarını sunmuş oldukları) çalınan sigaralardan doğan 20.000 TL zararı ile davalının sonradan haksız bir şekilde ödeme yapamayarak müvekkilinin çalınan malları yerine koyamayıp satış yapamaması sunucu sebep olduğu zararı için inceleme ile zararlarının tespit edilinceye kadarşimdilik 100 TL fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile olmak üzere toplam 20.100.00 TL bedelin dava tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP Davalı vekili dava dilekçesinde özetle; İkametgâh altı zemin kat işyerlerinde rizikonun dış cephesinde bulunan pencere ve kapıların tamamını kapsayacak şekilde ve mesai saatler dışında kilitli konumunda bulunması şartı ile demir parmaklık, kepenk, panjur Sistemi ve/veya Olay anında aktif durumda bulunması şartı ile alarm sistemi bekçi ve/veya özel güvenlik görevlisi önlemlerinden en az bir tanesinin bulunması kaydı ile hırsızlık teminat kapsamına dâhil edildiğini, Poliçedeki hırsızlık şartına ilişkin hükümde açık şekilde ayrıca içki, sigara vb. tekel bandrollü mallarda oluşabilecek her bir hırsızlık hasarında min. 500 TL olmak üzere %10'u tenzili muafiyet uygulanacağı ve bu mallarda meydana gelecek hırsızlık durumunda hırsızlık önlemleri alınmaması durumunda hasarın teminat harici olacağı belirtildiğini, Sigortalı davacı tarafından poliçede yer alan hırsızlık klozuna ilişkin hükümlere uygun özel güvenlik veya kepenk ve aktif olması şartı ile alarm sistemi önlemlerinden hiçbirini poliçe gereğince şart olmasına rağmen alınmadığını, sigortalı işyerinde özel güvenlik, kepenk veya aktif bir alarm sistemi bulundurmayarak devreye girmediğinden hasar teminat dışında kalmakta olup davanın reddinin gerektiğini, zararın teminat dışı olduğuna ilişkin haklı itirazlarımız saklı kalmak üzere davacının çalınan sigaralardan dolayı 20.000,00 TL tutarındaki zarar talebinin haksız ve fahiş olduğunu, müvekkili şirketin sorumluluğu poliçe kapsamı ve şartları, maliyet poliçelerde yer alan diğer sınırlara bağlı olduğu, müvekkili şirketin sigaraların satılmaması gerekçesi ile uğradığı iddia edilen zarardan poliçe kapsamında sorumlu tutması hukuken mümkün olmayıp söz konusu zarar talebi de açıkça poliçe teminatları dışında yer aldığını, dava konusu edilen zarar miktarlarına ilişkin zamanaşımı itirazlarının da ayrıca bildirmekle haksız davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI Mahkemece Dava, hırsızlık nedeniyle oluşan zararın sigorta sözleşmesi kapsamında davalıdan tahsili talebine ilişkindir. Davacı vekili sunduğu dilekçesinde her ne kadar dava dilekçesinden sehven hırsızlığın 07/02/2015 tarihinde meydana geldiğini belirtmişseler de dava konusu hırsızlığın 13/11/2014 tarihinde meydana gelen ikinci hırsızlık olduğunu iş yerinde meydana gelen ilk hırsızlığın 04/02/2014 tarihinde meydana geldiğini beyan etmiştir. Tüm dosya kapsamından; davanın, davacının iş yerinde 2.kez 13/11/2014 tarihinde meydana gelen hırsızlık nedeniyle hasar bedelinin davalı tarafından düzenlenen Özel Market Paket Sigorta Poliçesi kapsamında tazmini talebine ilişkin olduğu, her ne kadar mahkememizce alınan ilk kök ve ek raporda davacıya ait iş yerinde olay günü aktif çalışmasa da kurulu bir alarm sisteminin olduğundan bahisle zarar bedelinin davalı tarafça karşılanmasına yönelik tespitte bulunulmuşsa da iş yeri kamera kayıtları dükkana ait renkli fotoğraflar, ekspertiz raporu, taraf ve tanık beyanları gözetildiğinde iş yerinde demir parmaklık, kepenk, panjur sistemi, bekçi ve/veya özel güvenlik görevlisinin bulunmadığı, yine alarm kurulu olsa da olay anında aktif olarak çalışmadığı ve poliçe (hırsızlık) özel şartında sayılı şartlardan herhangi birinin mevcut olmaması nedeniyle davaya konu hırsızlığın teminat kapsamı dışında kaldığı, mahkememizce alınan ilk kök ve ek rapor aksi yönde olsa da sigortalı iş yerinde hırsızlık anında mevcut olan/olmayan durumlar açısından bir farklılık olmadığı, yalnızca mevcut durum itibariyle hasarın teminat kapsamında olup olmadığına yönelik tespitlerde farklılıklar olduğu, bu hususun mahkememizce değerlendirilebileceği, yeniden başka bir bilirkişi heyetinden rapor alınmasına gerek olmadığı, hasarın teminat dışında kaldığı anlaşılarak davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ Davacı vekili yasal süresi içinde sunmuş olduğu istinaf dilekçesinde özetle; müvekkilinin tüm güvenlik önlemlerini aldığını, iş yerinde alarm sisteminin mevcut ve aktif vaziyette olduğunu, raporlar arasında çelişki bulunduğunu beyan ederek kararın kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında inceleme; 6100 sayılı HMK'nın 355. maddesindeki düzenleme gereğince, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı yönü gözetilerek yapılmıştır. Dava, taraflar arasında düzenlenen iş yeri poliçesi kapsamında, davacıya ait bakkalda meydana gelen hırsızlık olayı sebebi ile uğradığı zararın sigorta şirketinden tazmini talebine ilişkindir. Taraflar arasında 31/10/2014 başlangıç, 31/10/2015 bitiş tarihli özel market paket sigorta poliçesi düzenlendiği, davacıya ait bakkalın sigortalandığı, hırsızlık emtia teminatının 150.000,00Tl olduğu, 13/11/2014 tarihinde işyerinde hırsızlık olayının meydana geldiği, zararın giderilmesi için davalıya başvurulduğunda, davalının hırsızlığın meydanda geldiği işyerinde özel güvenlik, kepenk veya aktif bir alarm sistemi bulunmaması nedeniyle hasarın teminat dışında bulunduğunu, anılan nedenle poliçe özel şartları çerçevesinde tazminat ödeme imkanı bulunmadığı belirterek talebi reddettiği anlaşılmaktadır. Poliçenin 4. sayfasında hırsızlık rizikosuna karşı verilen sigorta teminatının geçerliliği bazı özel koşullara bağlanmıştır. Hırsızlık başlıklı madde şu şekildedir; ''Sigortalı mahalin; bodrum, zemin ve bahçe katlarında bulunması durumunda geçerli olmak üzere, iş bu hırsızlık teminatı; - Rizikonun dış cephesinde bulunan pencere ve kapıların tamamını kapsayacak şekilde ve mesai saatleri dışında kilitli konumda bulunması şartı ile; Demir Parmaklık, Kepenk, Panjur Sistemi ve/veya- Olay anında aktif durumda bulunması Şartı ile; Alarm sistemi, bekçi ve/veya özel güvenlik görevlisi Önlemlerinden en az bir tanesinin bulunması kaydıyla teminat kapsamına dahil edilmiştir. Ancak, yukarıda bahsedilen önlemlerden hiçbirisinin bulunmaması durumunda her bir hırsızlık hasarında asgari 350 EUR olmak üzere hasarın %10 u oranında muafiyet uygulanacaktır. Hırsızlık riskinin gerçekleşmesi durumunda ödenecek tazminatın belirlenebilmesi için, şirket kayıtları esas alınacak olup, çalınan malların değer ve miktarlarının tespitinde sigortalının beyanının, kanuni defter ve kayıtlarıyla uyumlu olması şarttır. İçki, sigara vb. tekel bandrollü mallarda oluşabilecek herbir hırsızlık hasarında min.500 TL olmak üzere hasarın %10 u tenzili muafiyet uygulanacaktır. Bu mallarda meydana gelecek hırsızlık hasarlarında, hırsızlık önlemleri şartı olmaması durumunda teminat harici olacaktır. 21.01.2015 tarihli ekspertiz raporunda; 13.11.2014 günü sigortalı işyerinin kapalı olduğu saat 04;20 ile 04;35 arasında kimliği belirsiz dört kişi kepenksiz alüminyum giriş kapısı asma kilidi demir makası ile kesip kapıyı açarak karton halinde stokta bulunan sigaraları plastik kasalara doldurarak 8 seferde araçlarına götürüp çalıp kaçtıklarını, sigortalının, hırsızlık anını gösteren güvenlik kamerası kayıtlarını CD ye kaydedip bize de hazırladığını, işyerinde dekorasyon değişikliği yaptığı için demir parmaklık veya kepenk olmadığını, alarm sistemi olduğunu ancak olay gecesi alarm sisteminin bilinmeyen bir nedenle aktif halde olmadığını olaydan sonra alarm sistemini kontrol ettiğinde bir arıza olmadığını belirlediğini, muhasebe kayıtları / mizan'a göre tespit edilen toplam çalınan sigara zararı 12.288.93 TL olabileceği poliçe özel şartı sigara hasarında hasarın % 10'u muafiyet tenzili 1.288.93 TL, tespit edilen zarar 11.600.33 TL olabileceği” yönünde tespitlerde bulunulmuş olup, poliçedeki kloza atıfla “ hasarın teminat harici hasar olarak değerlendirildiği “ belirtilmiştir. Mahkemece sigortacılık uzmanı ve mali müşavirden alınan 21/09/2017 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davalı tarafından düzenlenen Özel Market Sigorta poliçesinde Emtia Hırsızlık Teminatının 150.000,00 TL olduğu, ... Ltd. Şti tarafından düzenlenen 21.01.2015 tarih 118 nolu ekpertiz raporun toplam hasarın 17.011,60 TL olarak tespit edildiği, 13.11.2014 tarihinde hırsızlık olayının meydana geldiği, meydana gelen hızlık olayı ile ilgili olarak sigorta poliçesi klozlarında belirtildiği üzere "içki, sigara vb. tekel bandrollü mallarda oluşabilecek herbir hırsızlık hasarında min. 500 TL olmak üzere hasarın %10' u tenzili muafiyet uygulanacaktır." Hükmü gereğince sigorta şirketinin hasar ile ilgili olarak 500,00 TL de az olmamak üzere %10 tenzili muafiyet uygulama yetkisinin bulunduğu, davacının hasarının 17.011,60 TL olduğunun kabulü durumunda 1.701,16 TL tenzili muafiyet uygulanarak 15.310,44 TL ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Bilirkişi 23/03/2018 tarihli ek raporunda; dosyada mübrez 21/01/2015 tarih 118 nolu ekspertiz raporunda belirtildiği üzere iş yerinde alarm sisteminin olduğu, bilinmeyen bir nedenle çalışmadığı, tekrar kontrolünde ise bir arızanın olmadığının belirtildiği görüldüğünden kök raporda belirtilen hırsızlık olayının sigorta kapsamında olduğu kanaati ile ekspertiz raporunda tespit edilen 17.011,60 TL üzerinden % 10 tenzili muafiyet uygulanarak 15.310,44 TL ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Davacı vekilinin miktar yönünden rapora itirazı olduğu ve yeni bir bilirkişiden rapor alınmasını talep ettiği, davalı vekilinin ise alarm sisteminin devreye hiç alınmamış olması nedeniyle söz konusu hırsızlığın teminat kapsamı dışında kaldığından bahisle yeni bir bilirkişi heyetinden rapor alınmasını talep ettiği, tarafların itirazlarının değerlendirilmesi açısından mahkemece yeni bir heyetten rapor alınmıştır. Sigorta ve hasar uzmanı ... Eskişehirli ve SMMM bilirkişi ... tarafından hazırlanan raporda özetle; davacı sigortalının dükkan cephesinde olaydan bir müddet önce tadilat yaptırdığından beyanla hasar fotoğraflarına bakıldığında dükkanın demir parmaklıkları veya kepenk bulunmadığı, tespitlere göre mevcut alarm sisteminin aktif halde çalışmadığı anlaşılmakla, poliçede belirtilen hırsızlık önlemleri şartındaki hallerin yokluğu nedeniyle hırsızlık hasarının teminat harici olduğu belirtilmiştir. Mahkemece davacı tanıkları dinlenmiştir. Tanık ... beyanında; Davacı ... benim kayinçom olur, ben davacı ...'ın marketinde çalışıyordum, hatta hırsızlığın olduğu vakitte orada çalışıyordum, söz konusu markette toplam 2 kez hırsızlık meydana gelmiştir, ilk hırsızlık tahminimce 2014 yılının 9-10 uncu ayı gibi olmuştu, 2.ci ve dava konusu hırsızlık yine hatırladığım kadarıyla 2015 yıllarının başlarında şubat ayı gibi meydana geldi, ilk hırsızlık olduğunda markette 2 kapı vardı, demir kepenk te vardı, hırsızlar demir kepengteki kilidi kırıp demir kepengi açmak suretiyle markette hırsızlık eylemini gerçekleştirmişledir, biz bu hırsızlık meydana geldikten sonra bunu sigortadan zararımızı aldık, 2.ci hırsızlık olayı meydana gelmeden önce davacı marketin kapısını ve camınının değiştirmişti, kapı çerçevesi aliminyum iç tarafı kırılmaz cam şekilde bir kapı idi, biz tam demir kepeng yaptırıcağımız sırada siparişini verdiğimiz sırada hırsızlık olayı meydana geldi, ancak kapıda 3 kilit vardı, hem kapının kendi kilidi, 2 tane de asma kilit olmak üzere toplam 3 kilit vardı, olay günü marketten en son ben çıkmadım ama ancak bildiğim kadarıyla marketi ... ve eşi ... kapatmıştı, bana söylediklerine göre 3 kilidi de kitlemişlerdi, zaten daha önce de hırsızlık olayı olduğundan bu konuda da hassas davranıyorlardı, biz hırsızlık olduğunu sabah saatlerinde çevredeki iş yerlerinden öğrendik, asma kilit kırılmak suretiyle kapı açılmıştı, içeride yüklü miktarda sigara çalınmıştı, yılbaşı olduğundan sigaraları yeni almıştık, bildiğim kadarıyla 30-40 bin TL 'den fazla sigara çalınmıştır, dükkanda alarm sistemi de mevcuttu ve olay günü alarm sistemi de çalışmaktaydı, hırsızlar alarm sistemini de etkisiz hale getirdiğinden alarm çalmadığını düşünüyorum, ancak çaldığında hemen kapatmışta olabilirler bunları komşularımdan duydum, yine kamera sistemi de mevcuttu, kameralar kendilerini görüntülemesin diye bir kameranın yönünü değiştirmişlerdi, ben hırsızlık olayını sabah işe geldiğimde öğrenmiş oldum, bildiklerim bundan ibarettir'' dedi Tanık ... beyanında; ''ben davacının eşi olurum, bende markette çalışıyordum, hatta hırsızlığın olduğu vakitte orada çalışıyordum, söz konusu markette toplam 2 kez hırsızlık meydana gelmiştir, ben bu üzücü olaylar nedeniyle hırsızlık tarihlerini net olarak hatırlayamıyorum, ancak dava konusu olan 2.ci hırsızlığın 2015 yılının şubat mart aylarında olduğunu tahmin ediyorum, önceki hırsızlıkta bundan yine çok nete hatırlayamasamda 3 4 ay önce olmuştu, ilk hırsızlık olduğunda markette 2 kapı vardı, demir kepenk te vardı, hırsızlar demir kepengteki kilidi kırıp demir kepengi açmak suretiyle markette hırsızlık eylemini gerçekleştirmişledir, biz bu hırsızlık meydana geldikten sonra bunu sigortadan zararımızı aldık, 2.ci hırsızlık olayı meydana gelmeden önce davacı marketin kapısını ve camınının değiştirmiştik, kapı çerçevesi aliminyum iç tarafı kırılmaz cam şekilde bir kapı idi, biz tam demir kepeng yaptırıcağımız sırada siparişini verdiğimiz sırada hırsızlık olayı meydana geldi, ancak kapıda 3 kilit vardı, hem kapının kendi kilidi, 2 tane de asma kilit olmak üzere toplam 3 kilit vardı, 2 asma kilidi kapıya montelemek suretiyle özel olarak biz yaptırmıştık, olay günü marketten en son ben eşimle birlikte çıktım kapıyıda 3 kilitle kilitlemek suretiyle biz kapattık,alarmımızda kurmuştuk, alarm çalmış, alarm çalması üzerine komşularımız önce polise daha sonra da bize haber verdiler, asma kilit kırılmak suretiyle kapı açılmıştı, içeride yüklü miktarda sigara çalınmıştı, yılbaşı olduğundan sigaraları yeni almıştık, bildiğim kadarıyla 30-40 bin TL 'den fazla sigara çalınmıştır, dükkanda alarm sistemi de mevcuttu ve olay günü alarm sistemi de çalışmaktaydı, yine kamera sistemi de mevcuttu, kameralar kendilerini görüntülemesin diye bir kameranın yönünü değiştirmişlerdi, bildiklerim bundan ibarettir'' dedi. Dosya kapsamından davacıya ait iş yerinde demir parmaklıkları veya kepenk bulunmadığı, alarmın aktif durumda olmadığı sabittir. TTK'nun 1409 maddesinde sigortacının, sözleşmede öngörülen rizikonun gerçekleşmesinden doğan zarardan veya bedelden sorumlu olduğu, sözleşmede öngörülen rizikolardan herhangi birinin veya bazılarının sigorta teminatı dışında kaldığının ispat yükü sigortacıya ait olduğu belirtilmiştir. Bu haliyle, hırsızlık rizikosunun, işyerinde demir parmaklık, kepenk veya aktif bir alarm sistemi bulunmadığından sigorta teminatı dışında kaldığı ispatlanmış olup, mahkemece davanın reddine karar verilmesi dosya kapsamına uygun bulunmuştur. Açıklanan nedenlerle; dosya kapsamına göre ilk derece mahkemesi kararının gerekçesinde dayanılan delillerle, delillerin tartışılması sonucu ulaşılan maddi olay ve hukuki değerlendirme usul ve yasaya uygundur. 6100 sayılı HMK'nın 355. maddesi uyarınca kamu düzenine aykırılık olup olmadığı hususunda re'sen ve istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak inceleme yapılmış, kamu düzenine aykırı herhangi bir husus tespit edilmemiştir. Davacı vekilinin istinaf dilekçesinde yer verdiği itirazların açıklanan gerekçeler yerinde olmadığı anlaşılmakla istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1.b.1 bendi gereğince esastan reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M: Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere;1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1.b.l bendi uyarınca ESASTAN REDDİNE,2-Davacı tarafından yatırılan 121,30 TL istinaf başvuru harcının Hazineye irat kaydına,3-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL istinaf karar harcından, davacı tarafından yatırılan 44,40 TL'nin mahsubu ile bakiye 135,50 TL harcın davacıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına,4-İstinaf yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 5-Yatırılan gider avansından kalan kısmın davacıya ilk derece mahkemesince iadesine,6-İstinaf yargılaması sırasında duruşma açılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, 7-Kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 362/1.a maddesi gereğince kesin olmak üzere oybirliği ile karar verildi.29/03/2023

Full & Egal Universal Law Academy