T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/1515 Esas
KARAR NO: 2023/714 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 02/02/2021
NUMARASI: 2020/276 E. - 2021/74 K.
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 18/04/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ... A.Ş’ nin, ... Tic.A.Ş'ne aralarındaki ticari ilişki kapsamında ... Caddesi Bayrampaşa İstanbul Şubesi, keşide yeri İstanbul, keşide tarihi 28/12/2019 bedeli 133.000,00-TL olan çekin düzenlendiğini, Çek hamiline çekin ulaştırılması için verildiği kargodan 14/10/2019 tarihinde çalındığını, bu konuda da kargo firması yetkilileri tarafından suç duyurusunda bulunulduğunu, Çekin çalınmasından hemen sonra müvekkili şirketin mağdur olmaması ve kötü niyetli ele geçiren kişilerce çekin yazılmasının önüne geçilmesi amacıyla Bakırköy 3.Asliye Ticaret Mahkemesinde 2019/488 D.iş dosyası ile ihtiyati tedbir ve çekin iptalinin talep edildiğini, mahkemece çek iptali isteme hakkının sadece hamilde olması nedeniyle kaybettiği çekin bedelinin kendisinden istenmesi halinde aynı kanunun 792.maddesi uyarınca borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açmak hakkına sahip olduğu gerekçesi ile ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verildiğini, çek bedelinin ... Şirketine ödendiğini, bu çekten dolayı borcunun bulunmadığını, ... Şirketinin, Bakırköy 4. ATM'de çekin zayi nedeniyle iptali davası açtığını, çekin kötüniyetli kişilerin eline geçerek İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı dosyasında takibe konulduğunu, İstanbul 2.ATM'nin 2020/41 D.İŞ - 2020/70 K.sayılı dosyasında tedbir taleplerinin kabul edildiğini, çekin vade tarihinden önce ödenmesi nedeniyle icra takibinden dolayı borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAPLAR: Davalı ... Vekili cevap dilekçesinde; Müvekkilinin çeki, ticaret ürünü olarak yaptığı işlere karşılık iktisap ettiğini, Ayrıca, müvekkilinin iyi niyetli hamil olduğunu, çeki iktisabında ağır kusur ve ihmalinin bulunmadığı için müvekkilinin iyi niyetli olduğunu ispat zorunda olmayıp, davalı müvekkilinin kötü niyetli olduğunun ve çeki iktisabında ağır kusurlu olduğunun Davacı tarafından kesin delille ispatlanması gerektiğini, Çekteki görünür ciro silsilesinde TTK 790.maddesi gereğince kopukluk olmadığını ve davalı hamilin bu nedenle yasal hamil durumunda olduğunu diğer yandan dava konusu çekte ödeme yasağı bulunmasının hamilin hakları üzerinde etki edici olmadığını, Davacı borçlunun çek keşidecisi durumunda olduğunu, dilekçesinden de anlaşılacağı üzere imzaya bir itirazı bulunmadığını, Yargıtay 19.H.D’nin 2016/7120E. 2017/1364K. Sayılı 22/02/2017 tarihli ilamı ile kendi imzasına itirazı olmayan davacının müvekkiline karşı hukuki sorumluluğunun devam ettiğini, müvekkilinin iyiniyetli ve meşru hamil olduğunu beyanla, müvekkiline karşı açılan davanın reddine, Davacının dava konusu asıl alacağın%20'sinden aşağı olmamak üzere tazminat ve dava konusu alacağın %10’u oranında para cezasına mahkum edilmesini talep etmiştir. Davalı ... Tic A.Ş vekili cevap dilekçesinde özetle;Davaya konu ''... Caddesi Bayrampaşa Şubesi nezdindeki ... numaralı hesap keşideli, 28.12.2019 keşide tarihli, 133.000,00TL bedelli, ... çek numaralı'' çek ticari faaliyetleri karşılığında davacı tarafından müvekkilnee keşide edildiği, ancak müvekkil şirkete posta yoluyla gönderilen iş bu çekin kargodayken çalındığını, çekin müvekkilinin eline hiç geçmediğini ve müvekkili tarafından ciro edilmediğini, konu hakkında kargo şirketince suç duyurusunda bulunulduğunu, kargo şirketi çalışanları tarafından yapılan şikayet ve bilgi alma tutanağının bir nüshasının dilekçe ekinde sunulduğunu beyanda davanın reddini talep etmiştir. ... ve ...'nin davaya cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
MAHKEME KARARI: Bakırköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 02/02/2021 tarihli 2020/276 E. - 2021/74 K. sayılı kararıyla; "somut olayda geçersizlik definin söz konusu olduğu, geçersizlik defilerinin mevcut olduğu durumlarda senetteki imza sahibine isnat edildiğine göre sonuçlarına katlanması gerektiği, geçersizlik definin ancak kötüniyetli hamillere karşı ileri sürülebileceği, bilirkişi incelemesi sonucunda, davacının ... A.Ş. İle ticari ilişkisinin bulunduğu ancak davalıların kötüniyetli olduğunun ispatlanamadığı, keşideci imzası da inkar edilmediğinden davacının hukuki sorumluluğunun devam ettiği, TTK'nın 818/c maddesi yollamasıyla çekler hakkında uygulama olanağı bulunan TTK'nın 677/ç maddesinde "bir poliçe, poliçe ile borçlanmaya ehil olmayan kişilerin imzasını, sahte imzaları,hayali kişilerin imzalarını veya imzalayan yada adlarına imzalanmış kişileri herhangi bir sebeple bağlamayan imzaları içerse, diğer imzaların geçerliliği bundan etkilenmez" hükmü bulunduğu, hükmün imzaların istiklali olarak adlandırıldığı, imza inkar edilmediğinden, sonraki cirantalarla ticari ilişki bulunsun bulunmasın davacının çek borçlusu olarak kabul edileceği, HMK 160 ve MK 6. Maddesi gereğince ispat yükünün davacıda olduğu" gerekçesiyle; ispatlanamayan davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURUSU: Davacı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; davaya konu çekin, ... Tic AŞ ye gönderilmek üzere düzenlendiğini, hamil'e ulaştırmak için kargo firmasına verildiğini, çekin kargoda 14/10/2019 tarihinde çalındığını, kargo firması yetkilileri tarafından suç duyurusunda bulunulduğunu, Bakırköy 3.ATM'nin 2019/488 D.İŞ sayılı dosyası ile ihtiyati tedbir kararı talep edildiğini, çekin iptali için dava açıldığını, tedbir taleplerinin reddedildiğini, çek bedelini ... San şirketine banka yoluyla ödediklerini, işbu çekten dolayı borcunun bulunmadığını, Bakırköy 4.ATM'de zayi nedeniyle iptal ve çek bedelinin ödenmemesi hususunda dava açtıklarını, mahkemenin 2019/907 E.sayılı dosyası ile 12/12/2019 tarihinde ödeme yasağı kararı verdiğini, çekin müvekkilinin elinden çıktıktan sonra kötüniyetli kişilerin eline geçtiğini, İstanbul ...İcra Müd. ... E.sayılı dosyası ile kambiyo senetlerine özgün takip başlatıldığını, müvekkilinin çek nedeniyle ödeme yaptığından müvekkiline karşı takibe geçilmesinin hukuken mümkün olmadığını, Küçükçekmece CBS ye 15/10/2019 tarihinde şikayet dilekçesi verildiğini, İstanbul 2.ATM'nin 2020/41 D.İŞ - 2020/70 K.sayılı dosyasında tedbir taleplerinin kabul edildiğini, alacağın tamamının icra dosyasına 26.000 TL'yi de mahkeme veznesine yatırdıklarını, bilirkişi raporu ile çek cirantalarının kendi aralarında ve davacı ile ticari ilişkide olmadıklarının çeki kötüniyetli olarak hırsızlayarak ele geçirdiklerinin ortaya çıktığını, borçlu bulunmadığının tespiti gerektiğini beyanla mahkeme kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER: İstanbul ...İcra Müd. ... E.sayılı icra dosyasında; davalı alacaklı ...Ltd şirketi tarafından borçlular ... AŞ, ... Tic.AŞ, ... Ltd Şti, ... Ltd şirketi aleyhine 28/12/2019 keşide tarihli 133.000 TL bedelli ... seri numaralı çeke dayalı olarak toplam 147.282,02 TL'nin tahsili talebiyle kambiyo senedine özgü takip başlatıldığı anlaşılmıştır. Takibe konu ... Bankası ... Cad. Bayrampaşa / İstanbul şubesine ait 28/12/2019 keşide tarihli 133.000 TL bedelli ... seri numaralı çekin keşidecisinin davacı ... AŞ, lehdarının ... San ve Tic AŞ, çekin arkasında ciro silsilesinde sırayla ... Tic.AŞ, ... Ltd Şti, ... Ltd şirketi ve ...Ltd şirketinin ciro imzasının bulunduğu anlaşılmıştır. Mahkemece mali müşavir bilirkişi ...tan rapor alındığı, bilirkişinin inceleme gün ve saatinin taraflara tebliğ edildiği, davalı ... İnşaat ve ... İnşaat şirketlerinin ticari defterlerini ibraz etmedikleri, davacı ve davalılardan ... Plastik şirketinin ticari defterlerinin incelendiği, davacı defterlerinde; çekin kayıtlı olduğu, daha sonra "Kargoda kaybolan çek - Avukatlık" açıklaması ile ters kaydının yapılarak kayıtlardan çıkarıldığı, bunun sonucunda davalı ... AŞ ye karşı yeniden oluşan borç tutarına mahsuben 21/11/2019 tarihinde havale gönderildiğinin tespit edildiği, davacı şirket ile davalı ... arasında ticari ilişki olduğu ve bu kapsamda dava konusu çekin ciro edilmesini gerektirecek borç alacak ilişkisinin tespit edildiği, çekin kargoda kaybolması sonucu davacının çek tutarını, banka havalesi ile davalı ... şirketine ödediğinin tespit edildiği beyan edilmiştir. Beylikdüzü İlçe Emniyet Müdürlüğünce kargo çalışanlarının aracından hırsızlık suçundan yürütülen soruşturmada ifadesi alınan kargo çalışanı ...'in ifadesinde; olay günü kargo teslim etmek için ... isimli yere gittiğini, aracını kilitleyerek işyerine çıktığını, kargoyu teslim ettiğini, işyerinden çıktığı esnada merdivenler üzerinde kullandığı aracı uzaktan kumanda ile açtığını, bu esnada araca doğru giderken aracın kapısının açıldığını ve arkasından gördüğü elinde kargo poşeti olan bir şahsın az ileride bekleyen kasklı bir şahsın motosikletine binerek uzaklaştığını gördüğünü, arkasından koştuğunu ancak yetişemediğini, toplamda 65 adet evrak tipi gönderinin olmadığını tespit ettiğini beyan etmiştir. Dairemizce İstanbul 11. İcra Hukuk Mahkemesi'nden celp edilen karar örneğinden ... A.Ş.'nin, alacaklı ... Ltd. Şti. aleyhine imza inkarına dayalı olarak, takibin durdurulması talepli dava açtığı, mahkemenin 26/05/2021 tarihli 2020/82 E-2021/708 K sayılı kararıyla, davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği, kararın istinaf incelemesinden geçerek istinaf başvurusunun İstanbul BAM 20. Hukuk Dairesi'nin 16/01/2023 tarihli kararıyla esastan red kararı verilmesi üzerine kesinleştiği anlaşılmıştır.
G E R E K Ç E: Takipten sonra açılan menfi tespit davasında, davacı tarafça takibe konu çekin ... A.Ş. Lehine düzenlenerek kargoya verildiğini, lehtarın eline ulaşmadan çekin çalındığını kötüniyetli kişilerin eline geçerek, İstanbul ...İcra Müd. ... E.sayılı dosyası ile kambiyo senetlerine özgün takip başlatıldığını, müvekkilinin çek nedeniyle lehtara ödeme yaptığını ileri sürerek, takip nedeniyle davacının borçlu bulunmadığının tespitini talep etmiştir. İlk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiş, davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. İstinaf incelemesi HMK 355. Madde gereğince, istinaf dilekçesindeki sebepler ve kamu düzeniyle ilgili hususlarla sınırlı olarak yapılmıştır. Dosya kapsamında bulunan çek fotokopisinden, ... Bankası ... Cad. Bayrampaşa / İstanbul şubesine ait 28/12/2019 keşide tarihli 133.000 TL bedelli ... seri numaralı çekin keşidecisinin davacı ... AŞ, lehdarının ... Tic AŞ, çekin arkasında ciro silsilesinde sırayla ... Tic.AŞ, ...Ltd Şti, ... Ltd şirketi ve ...Ltd şirketinin ciro imzasının bulunduğu anlaşılmıştır. Davacı keşidecinin çekteki imzasını inkar etmediği, çekin lehtara gönderilirken kargoda kaybolduğunu, lehtar tarafından çek iptali ve imza inkarına dayalı davalar açıldığını, çek bedelini lehtara ödediğini ileri sürdüğü anlaşılıyorsa da; TTK 818/1-c maddesi atfıyla, 677. Madde de düzenlenen imzaların bağımsızlığı ilkesi gereğince imzanın sahiplerini bağlayacağı, ciro silsilesindeki en son hamil davalı olup, ondan önce diğer davalılara ait ciroların bulunduğu anlaşılmıştır. Davalılardan ... A.Ş. Tarafından imza inkarına dayalı olarak açılan davada "açılmamış sayılmasına" karar verildiği, kararın Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleştiği, mahkemece alınan bilirkişi raporundan, davacı tarafça ticari defterlere çekin ters kayıt yapılarak kayıtlardan çıkarıldıktan sonra, çek tutarının ... şirketine ödendiği anlaşılmıştır. Davalı ... Şirketine ait ciro imzasının şirket yetkilisine ait olmadığı yönünde somut bir delil bulunmamaktadır. Dosya kapsamında bulunan soruşturma evraklarından kargoda hırsızlık fiilinden dolayı bilinmeyen kişiler hakkında soruşturma yapıldığı anlaşılıyorsa da; çeki düzenleyerek keşide eden keşidecinin çek bedelinden sorumlu olduğu, çekin kötüniyetli olarak ele geçirildiği ve çekin çalındığını bildiği halde alarak tedavüle konu edildiğinin davacı tarafından ispatlanması gerektiği ancak davacı tarafça dosyaya bu yönde delil sunulmadığı anlaşılmakla, ilk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya uygun olduğundan, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan gerekçe ile: 1-6100 sayılı HMK.'nın 353/1-b-1 maddesi gereğince davacı vekilinin yerinde görülmeyen istinaf isteminin ESASTAN REDDİNE, 2-Alınması gereken 179,90 TL harçtan, peşin alınan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 120,60 TL eksik harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına, 3-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, 4-İstinaf yargılama giderleri olarak; Davacı tarafça yapılan masrafların üzerinde bırakılmasına, 5-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 18/04/2023 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.

Full & Egal Universal Law Academy