T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2023/25
KARAR NO: 2023/613
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İstanbul Anadolu 11. Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ: 08/12/2022
NUMARASI: 2022/919 E. - 2022/813 K.
DAVANIN KONUSU: Zayi Belgesi Verilmesi
Hasımsız açılan zayi belgesi verilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın usulden reddine yönelik olarak verilen hükme karşı, süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya içerisindeki tüm belgeler okunup, incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; davacı şirketin 30.10.2022 tarihinde maruz kaldığı siber saldırı nedeniyle, hem davacı şirketin kendi bünyesinde hem de veri depolama ve yedekleme konusunda destek aldıkları veri merkezi tedarikçi firmada bulunan sunucuların hasarlandığını, önemli dosyalar çalındığını ve kriptolandığını, veri merkezinde bulunan sunucuların "..." kapsamında geri getirildiğini, davacı şirket bünyesindeki sunucuların yedekleri ile birlikte hasarlandığından geri getirilemediğini, Logo Erp sistemi davacı şirketin kendi bünyesindeki sunucularda olduğu için, bu durumdan Logo (Muhasebe + Bordro) verilerin de etkilendiğini, siber saldırı sonrasında bordro ve muhasebe programının etkilendiğini, verileri kurtarma çalışmalarının devam ettiğini, davacı şirketin Logo sistemindeki en son yedeğinin 16.07.2021 tarihine ait olduğunu, veri güncelliğinin, tüm kayıtların tekrar girilmesi ile sağlanacağından bu çalışmaların tamamlanmasının uzun süreceği ve davacının gerekli işlemleri kısa vadede sağlayamayacağını, siber saldırı sonrası davacının ticari itibarı zedelendiğini, maddi ve manevi zarara uğradığını ileri sürerek, Logo Bordro Programında yer alan personel sicil kayıtları, personel giriş çıkış kayıtları, tahakkuk, aylık prim ve hizmet kayıtları, bordro kayıtları, logo go plus muhasebe programında yer alan ithalat gümrük beyannameleri, alış, satış, iade, fiyat farkı faturaları, banka kayıtları, dekont kayıtları, kur farkı kayıtları, satılan malın maliyeti kayıtları, bordro kayıtları, personel masraf kayıtları, yıl kapanış ve açılış kayıtları, elektronik defter beyanları (xml, Berat), vergi ve tahakkuk kayıtları (gümrük, kdv, stopaj), virman kayıtları, gelir/gider tahakkuk kayıtlarının zayi olması nedeniyle, zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; "... Eldeki dosyada davacı şirket vekili; davacının tebliğ kapsamında GİB sistemine evvelce yüklenmiş olan E-Defterlerin İkincil kopyalarının GİB Bilgi İşlem Sistemlerine aktarılmak istemiş ise de Şubat 2020 dönemine ilişkin e-Defterler şirketimize ait bilgisayar ve sunucuları ile depolama alanlarında tespit edilemediği, şubat 2020 yılı yevmiye e-defteri ve büyük e-defterine ilişkin zayi belgesi verilmesi talep etmiştir.Elektronik Defter Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 7.1 maddesi, e-Defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen 'Mücbir Sebep' halleri nedeniyle e-Defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-Defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-Defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir. Mahkemeden zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, zayi belgesi ile birlikte durumun Başkanlığa yazılı olarak bildirilmesi ve Başkanlık tarafından istenilen bilgi ve belgelerin (talep edilecek bilgi ve belgeler e-Defter Uygulama Kılavuzunda açıklanır) ibraz edilmesi halinde, mükelleflerin zayi olan e-Defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-Defter ve berat dosyalarının e-Defter uygulaması aracılığı ile Başkanlık sistemine yeniden yüklenmesi için Başkanlık tarafından yazılı izin verilir. şeklindedir.Talepte bulunan şirket; Gelir İdaresi Başkanlığına, ikincil örneklerin temini için gerekli idari başvuruyu yapmamıştır. Dosya içeriğine göre davacı, idari başvuru yapmadan eldeki davayı açmışır. Dava açmadan idari yoldan talep sonucuna ulaşma imkanı eldeki davada sözkonusudur. Buradan hareketle; idari başvuru yapmadan doğrudan dava açılması suretiyle e-defterler için zayi belgesi verilmesini talep etmekte hukuki yarar yoktur. Davacının, dava açmakta hukukî yararının bulunması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 114/1-h uyarınca bir dava şartıdır. Dava şartlarının mevcut olup olmadığını Mahkeme her aşamada re'sen araştırır. Dava şartları tamam değilse HMK madde 115/2 gereğince davanın usûlden reddi gerekir. İdari başvuru yapılmadan ve sonucu beklenmeden dava açılması nedeniyle.." gerekçesiyle, dava şartı bulunmaması nedeniyle reddine karar verilmiştir. Bu karara karşı, davacı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ Davacı vekili, istinaf başvuru dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin 30.10.2022 tarihinde uğradığı siber saldırı sonucu bir kısım belgelerin zayi olduğunu, saldırıda hem müvekkili şirketin sunucularının hem de yedekleme hususunda destek aldığı tedarikçi firmada bulunan sunucuların hasarlandığını, zayi belgesi istemli davanın belirtilen gerekçeyle reddedildiğini, oysa dava şartlarının yasada sınırlı olarak belirlendiğini, bu davanın TTK 82/7. maddesi uyarınca 30 gün içerisinde açılması gerektiğini, ait elektronik verilerin hacklenmesi nedeniyle, hangi verilerin hacklendiğinin tespiti ve bu verilerin tekrar elde edilip edilemeyeceğini anlamasının zaman alması nedeniyle 30 günlük sürenin son günü davanın açıldığını, idareye başvuru halinde sürenin kaçacağını, defterlerin yedeklerine ulaşılmaması halinde süresinde açılmayan davanın tekrar açılamayacağını, talepte hukuki yarar bulunulduğunu Bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararın kaldırılmasına ve davanın kabulüne, karar verilmesini istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, TTK'nın 82/7. maddesi gereğince zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiş; bu karara karşı, davacı vekilince, yasal süresi içinde istinaf başvurusunda bulunulmuştur.İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi uyarınca, ileri sürülmüş olan istinaf nedenleriyle ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.TTK'nın 82/1. maddesi gereğince, "Tacir, ticari defterlerini, envanterleri, finansal tablo, bilanço ve faaliyet raporlarını, aldığı mektupları (bir ticari işe ait yazışmaları), gönderdiği mektup suretlerini, kayıtlara esas olan belgeleri, sınıflandırılmış şekilde saklamakla yükümlüdür." Saklama süresi on yıl olup sürenin başlangıcı da kanunda belirtilmiştir (TTK m.82/5-6). Defter ve belgelerin saklanması yükümü, gerçek kişi tacirlerde ticaretin terk edilmesinden sonra sürdüğü gibi, tacirin ölümü halinde mirasçılar bakımından da devam eder. Mirasın resmi tasfiyesi veya tüzel kişiliğin sona ermesi durumlarında, defter ve belgeler Sulh Hukuk Mahkemesince saklanır (TTK m.82/8). HMK'nın 385. maddesi uyarınca çekişmesiz yargı işlerinde resen araştırma ilkesi hâkim olup, ayrıca TTK'nın 82/7. maddesinde de mahkemenin gerekli gördüğü delillerin toplanmasını resen de emredebileceği hüküm altına alınmıştır. Davacı vekili dava dilekçesinde, siber saldırı sonrası şirket ve saklama işlemlerini yapan şirketin bilgisayar ve saklama birimlerindeki virüsler nedeniyle bir kısım belge ve beratlara ulaşılamadığını, kayıtların sisteme yeniden yüklenebilmesi için idareye başvurulduğunu, ancak dava süresinin kaçırılmaması için eldeki davanın açıldığını iddia ederek zayi belgesi verilmesini talep etmiştir. Mahkemece dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda yukarıda yer verilen gerekçeye istinaden ispatlanamayan davanın reddine karar verilmiştir. TTK'nın 64/3. maddesinin son cümlesi "Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirlenir." şeklindedir. TTK'nın 82/7. maddesinde "Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. " hükmü düzenlenmiştir. 19.10.2019 tarih 30923 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 3 Sıra No'lu Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğle; elektronik ortamda tutulan defterlerin, vergi güvenliğini sağlamak ve virüs, siber saldırısı vb. diğer teknolojik ataklara karşı tedbir almak amacıyla ikincil kopyalarının gizliliği ve güvenliği sağlanmış şekilde Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerinde ya da Başkanlıktan izin alabilen güvenli saklamacı kuruluşlar bünyesinde de saklanması zorunluluğu getirilmiştir (Bkz. Tebliğ m.4.4.1-e). Öte yandan, aynı tebliğin 7.1. Maddesininde, e-defter tutanların, Vergi Usul Kanununda belirtilen “Mücbir Sebep” halleri nedeniyle e-Defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-Defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-Defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemeye başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini isteyebilecekleri; Mahkemeden zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, zayi belgesi ile birlikte durumun Başkanlığa yazılı olarak bildirilmesi ve Başkanlık tarafından istenilen bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi halinde, mükelleflerin zayi olan e-defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-defter ve berat dosyalarının e-defter uygulaması aracılığı ile Başkanlık sistemine yeniden yüklenmesi için Başkanlık tarafından yazılı izin verileceği düzenlenmiştir. TTK'nın 82/7. maddesine uygun şekilde düzenleme yapılan anılan tebliğde e-defter veya beratlarına ait kayıtların bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-Defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren 30 gün içinde yetkili mahkemeden zayi belgesi verilmesini istemesi gerektiği belirtilmiştir. TTK'nın 82/7. Maddesinde düzenlenen zayi belgesi verilmesi için başvuru süresi hak düşürücü süre olup bu süre içinde başvuru yapılması zorunludur. Somut olayda da, davacının öncelikle idareye başvurarak zayi olduğu belirtilen belgelerin örneklerinin alınması, belgelerin örneklerinin kurtarılamaması halinde zayi belgesi talebi için davacının dava açma süresinin başlayacağı anlaşıldığından ilk derece mahkemesinin karar ve gerekçesi yerindedir. Açıklanan bu gerekçelerle HMK'nın 353/1.b.1.maddesi uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;1-HMK'nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, 2-Davacı tarafından yatırılan istinaf başvuru harçlarının Hazineye gelir kaydına, bakiye 99,20 TL istinaf karar harcının davacıdan tahsiline,3-Davacı tarafından istinaf kanun yoluna başvuru için yapılan masrafların kendi üzerlerinde bırakılmasına,4-Gerekçeli kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğine,5-Dosyanın, kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine dair;HMK'nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, oybirliğiyle ve kesin olarak karar verildi.06.04.2023
KANUN YOLU: HMK'nın 362/1.ç maddesi uyarınca karar kesindir.

Full & Egal Universal Law Academy