T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/2087
KARAR NO: 2023/545
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: TEKİRDAĞ ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 15/06/2022
NUMARASI: 2021/1020 E. - 2022/651 K.
DAVANIN KONUSU: İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerle mahkemenin görevsizliği nedeniyle davanın usulden reddine dair verilen karara karşı, davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine Dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; davacının davalıdan 84.673,97 TL bedelli linyit toz kömürü aldığını, buna ilişkin 8 adet sevk irsaliyesi hazırlandığını, davalının 34.673,00 TL ödeme yaptığını, kalan tutarı ödememesi nedeniyle davalı hakkında 60.370,02 TL üzerinden Tekirdağ İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyası ile ilamsız icra takibi başlatıldığını, davalının haksız olarak takibe itiraz ettiğini ileri sürerek, itirazın iptaline, %20'den az olmamak üzere icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı, davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; "... Tekirdağ Asliye Ticaret Mahkemesi Hakimler Savcılar Kurulu Genel Kurulunun 07/07/2021 tarihli 608 sayılı kararına istinaden 01/09/2021 tarihinde faaliyete geçmek üzere kurulmuştur. İlgili kararda Tekirdağ Asliye Ticaret Mahkemesinin yetki çevresi, Tekirdağ ilinin tüm mülki sınırları olarak belirlenmiştir. Mahkemenin kurulması ve faaliyetine geçmesine binaen Tekirdağ il ve ilçelerinin Asliye Hukuk Mahkemelerinde ticari sıfatla görülmekte olan derdest dosyalar Yüksek Yargıtay'ın aşağıda belirtilen içtihatlarına binaen mahkememize gönderilmiştir. (Bkz. Yargıtay 23. Hukuk Dairesinin 16/01/2020 tarih 2016/8699 Esas ve 2020/164 Karar, 06/12/2018 tarih 2018/2293 esas 2018/5694 karar, 08/10/2018 tarih 2016/968 esas 2018/4574 karar ve 16/10/2017 tarih 2016/881 esas 2017/2697 karar sayılı ilamları , Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2014/19086 Esas ve 2015/1163 Karar, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2014/19086 Esas ve 2015/1163 Karar) Mahkememizce Yargıtay kararlarına istinaden dosyalar esasa kayıt edilmiş, yargılamalarına devam edilmiştir. Ancak Hakimler ve Savcılar Kurulunun yukarıda anılı Genel Kurul Kararı ile birlikte kurulan veya Yargı çevresi genişletilen muhtelif Asliye Ticaret Mahkemelerince ilçe Asliye Hukuk Mahkemeleri tarafından gönderilen dosyalara karşı görevsizlik kararı verilmiş ve kararlara karşı ilgililerce İstinaf Yargı yoluna başvurulmuştur. Bunun üzerine Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesinin 2021/2301 Esas 2021/2088 Karar sayılı ilamı, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu’nca 2022/12 sayılı gibi karar ile Anayasa'da yer bulan doğal hakim ilkesinin aksine kurulun kararı ile derdest davaların istenilen mahkemede görülmesi sonucuna yol açacak bir uygulamaya sebep olacağından bahisle derdest ticari davaların yeni kurulan veya yetki çevresi genişletilen Asliye Ticaret Mahkemelerine gönderilemeyeceğine dair karar verilmiştir. Bu kararların aksine, Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 2021/1672 Esas, 2021/1483 Karar sayılı ilamı ile bir yerde Asliye Ticaret Mahkemesinin kurulması ile birlikte Asliye Hukuk Mahkemelerinin Ticari davaları Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla yargılama yetkisi ortadan kalkacağından bahisle dosyanın Asliye Ticaret Mahkemesinde görülmesi gerektiğine dair karar verilmiş, bu karar nedeniyle de Bölge Adliye Mahkemeleri arasında içtihat aykırılığı ortaya çıkmıştır. Bölge Adliye Mahkemeleri arasında çıkan içtihat aykırılığı giderilmesi için uyuşmazlık konularının çözümü amacıyla dosyalar Yargıtay 5. Hukuk Dairesi ve Yargıtay 11. Hukuk Dairesine gönderilmiştir. Bunun üzerine Yargıtay 5. Hukuk Dairesi aşağıdaki gerekçeler ile ilçe Asliye Hukuk Mahkemelerinde Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla görülen derdest dosyaların yeni kurulan veya yetki çevresi genişletilen ASliye Ticaret Mahkemelerine gönderilmemesi gerektiğine dair içtihat oluşturulmuştur. (...O halde, yeni bir mahkemenin faaliyete geçirildiği tarihten önce derdest bulunan davaların, istek üzerine veya doğrudan doğruya görevsizlik ya da gönderme kararı ile yeni kurulan mahkemeye gönderilmesine olanak bulunmadığından, Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi’nin Hakimler ve Savcılar Genel Kurulu’nun, 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile müstakil asliye ticaret mahkemelerinin görev sınırlarının belirlenmesi kararı sonrası asliye ticaret mahkemesi olmayan ilçelerde asliye hukuk mahkemesinin asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla baktığı derdest dosyaların devredilerek, asliye ticaret mahkemesinde görülmesi gerektiğine ilişkin kararı yerinde değildir. Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesinin kesin kararları arasındaki uyuşmazlığın bu çerçevede giderilmesi gerekmiştir. Yukarıda açıklanan nedenlerle, Hakimler ve Savcılar Genel Kurulu’nun, 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile müstakil asliye ticaret mahkemelerinin görev sınırlarının belirlenmesi kararı sonrası asliye ticaret mahkemesi olmayan ilçelerde asliye hukuk mahkemesinin asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla baktığı derdest dosyaların devredilerek, asliye ticaret mahkemesinde görülmesi gerektiğine ilişkin kararının usul ve yasaya uygun bulunmadığı, Hakimler ve Savcılar Genel Kurulu’nun, 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile müstakil asliye ticaret mahkemelerinin görev sınırlarının belirlenmesi kararı öncesinde asliye ticaret mahkemesi olmayan ilçelerde asliye hukuk mahkemesinin asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla baktığı derdest dosyaların görülmeye devam edilmesi gerektiği; şeklinde Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairelerinin kesin kararları arasındaki görüş ve uygulama uyuşmazlıklarının bu şekilde giderilmesine, 5235 sayılı Kanun m.35/1-(3) bendi uyarınca, kesin olarak YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 21/02/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.) Aynı zamanda Yargıtay 11. Hukuk Dairesi de Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin yukarıda anılı içtihatına paralel şekilde ilçe Asliye Hukuk Mahkemelerinde Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla görülen derdest dosyaların yeni kurulan veya yargı çevresi genişletilen Asliye Ticaret Mahkemelerine gönderilmemesi gerektiğine dair aşağıdaki gerekçeler ile karar vermiştir. (...Yeni uzman mahkemenin kurulmasıyla birlikte işin, başka bir deyişle derdest dava dosyalarının devrine veya görevsizlik kararıyla gönderileceğine ilişkin özel hüküm bulunmaması halinde, dava tarihi itibariyle görevli mahkemelerin elindeki dosyaları göndermeksizin esastan karara bağlaması T.C. Anayasası’nın 37. maddesinde düzenlenen kanuni hakim ilkesinin doğal bir sonucudur. Açıklanan nedenlerle, davanın açıldığı tarih itibariyle görevli olan asliye hukuk mahkemelerinin, derdest dava dosyalarını yeni kurulan veya yetki çevresi genişletilen ticaret mahkemelerine devir ya da görevsizlik kararı vererek göndermeden yargılamasını yapması gerektiği anlaşılmaktadır. Yukarıda açıklanan gerekçelerle aynı uyuşmazlık konusunda Dairemizin 2022/509 esas ve 2022/2410 karar sayılı ve 25.03.2022 tarihli kararı ile DAVANIN AÇILDIĞI TARİH İTİBARİYLE GÖREVLİ OLAN ASLİYE HUKUK MAHKEMELERİNİN, DERDEST DAVA DOSYALARINI YENİ KURULAN VEYA YETKİ ÇEVRESİ GENİŞLETİLEN TİCARET MAHKEMELERİNE DEVİR YA DA GÖREVSİZLİK KARARI VEREREK GÖNDERMEDEN YARGILAMASINI YAPMASI GEREKTİĞİNE, UYUŞMAZLIĞIN BU ŞEKİLDE GİDERİLMESİNE karar verilmiş olduğundan aynı nitelikteki uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir. 5. SONUÇ İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu’nun 2022/12 sayılı ve 11.02.2022 tarihli kararı ile talep edilen konuda, Dairemizin 2022/509 esas ve 2022/2410 karar sayılı ve 25.03.2022 tarihli kararı ile DAVANIN AÇILDIĞI TARİH İTİBARİYLE GÖREVLİ OLAN ASLİYE HUKUK MAHKEMELERİNİN, DERDEST DAVA DOSYALARINI YENİ KURULAN VEYA YETKİ ÇEVRESİ GENİŞLETİLEN TİCARET MAHKEMELERİNE DEVİR YA DA GÖREVSİZLİK KARARI VEREREK GÖNDERMEDEN YARGILAMASINI YAPMASI GEREKTİĞİNE, UYUŞMAZLIĞIN BU ŞEKİLDE GİDERİLMESİNE karar verilmiş olduğundan aynı nitelikteki uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmesine yer olmadığına 25.03.2022 gününde oybirliğiyle ve 5235 sayılı Kanun’un 35/4 maddesi gereğince kesin olarak karar verildi. ) Yukarıda açıklanan gerekçeler ile Yüksek Yargıtay 5. Hukuk Dairesi ve 11. Hukuk Dairesinin güncel içtihatları gereğince mahkememizin faaliyete geçmesinden önce açılan ve mahkememizin kurulmasına binaen gönderme kararı ile gönderilen dosyaların açıldığı mahkemece çözümlenmesi gerektiği, mahkememizin bu dosyaların yargılamasını yürütmekte görevli olmadığı anlaşılmış, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114/1-c ve 115/2 maddeleri gereğince dava şartı eksikliği nedeniyle davanın usulden reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. ... " gerekçesiyle, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114. ve 115maddeleri ile Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 2022/1073 Esas, 2022/2686 Karar sayılı ilamı gereğince mahkemenin görevsizliğine, davanın görev nedeniyle usulden reddine, görevli mahkemenin Tekirdağ 1. Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunun tespitine karar verilmiştir. Bu karara karşı, davalı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ Davalı vekili, istinaf başvuru dilekçesinde özetle; ilk derece mahkemesinde görülen davanın ticari satımdan kaynaklandığı için ticari iş niteliğinde olduğunu, bu sebeple, ticari iş niteliğinde olan uyuşmazlıkların çözümünde görevli olan mahkemelerin asliye ticaret mahkemeleri olduğunu, buna rağmen, mahkemenin asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla davaya bakmaya devam etmeyip görevsizlik kararı vermesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararın kaldırılmasına ve ilk derece mahkemesinin görevli mahkeme olduğundan yargılamaya devam etmesine karar verilmesini istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, ticari satım ilişkisinden doğan alacağın tahsili için başlatılan ilamsız icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda mahkemenin görevsizliğine karar verilmiş; bu karara karşı, davalı vekilince, yasal süresi içinde istinaf başvurusunda bulunulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi uyarınca, ileri sürülmüş olan istinaf nedenleriyle ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Davacı taraf, davalıya linyit toz kömürü sattığını, buna ilişkin irsaliyeli faturaların düzenlendiğini, ancak bir kısım fatura bedellerinin ödenmediğinini ileri sürerek, ödenmeyen alacağının tahsili için ilamsız icra takibi başlatmış, davalının itirazı üzerine eldeki davayı açmıştır. Dosyanın incelenmesinden, davanın başlangıçta Tekirdağ 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) 2021/136 Esas sırasına kayden 09.04.2021 tarihinde açıldığı, mahkemenin 22.10.2021 tarihli ve 2021/136 Esas, 2021/406 Karar sayılı kararıyla Hâkimler ve Savcılar Kurulunun 07.07.2021 tarihli ve 608 sayılı kararı nedeniyle dosyanın Tekirdağ Asliye Ticaret Mahkemesine gönderildiği, dosyanın gönderildiği mahkemece, istinafa konu iş bu karar ile Yargıtay 11.Hukuk Dairesi ile Yargıtay 5.Hukuk Dairelerinin emsal içtihatları uyarınca Tekirdağ 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğundan bahisle davanın usulden reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Dosya kapsamına, Tekirdağ ve Sungurlu Ticaret Sicil Gazetesi kayıtlarına göre tarafların gerçek kişi tacir oldukları, ticaret sicilinde kayıtlı bulundukları, uyuşmazlığın her iki tarafın ticari işletmesine ilişkin olduğu, bu nedenle de eldeki davanın nispi ticari dava olduğu görülmektedir. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun, 07.07.2021 tarihli ve 608 sayılı kararı ile Tekirdağ Asliye Ticaret Mahkemesinin 01.09.2021 tarihi itibarıyla faaliyete geçirilmesine karar verilmiştir. HSK'nın 07.07.2021 tarihli ve 608 sayılı kararında Tekirdağ Asliye Ticaret Mahkemesi yargı çevresinin Tekirdağ ilinin mülki sınırları olarak belirlenmesine ve kararın 01.09.2021 tarihinden itibaren uygulanmasına karar verilmiştir. Bu nedenlerle, 01.09.2021 tarihinden itibaren Tekirdağ il merkezi ve ilçelerinin yer itibariyle yetkili olduğu bütün ticarî davalar, adı geçen mahkemede görülecektir. HSK'nın yukarıda anılan yargı çevresi belirleme kararında, 01.09.2021 tarihinden önce açılan davaların yeni kurulan mahkemelere devredilip devredilmeyeceği konusunda açık bir düzenleme bulunmamaktadır.Ancak, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi ve 5. Hukuk Dairesi tarafından 5235 sayılı Kanun’un 35. maddesi kapsamında verilen uyuşmazlığın giderilmesi kararlarında; davanın açıldığı tarih itibariyle görevli olan asliye hukuk mahkemelerinin, derdest dava dosyalarını HSK'nın 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararıyla yeni kurulan veya yetki çevresi genişletilen ticaret mahkemelerine devir ya da görevsizlik kararı ile gönderemeyeceği, HSK'nın söz konusu kararı öncesinde asliye hukuk mahkemesinin asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla baktığı derdest dosyaların görülmeye devam edilmesi gerektiği kabul edilmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 25.03.2022 tarihli ve 2022/509 Esas, 2022/2410 Karar sayılı; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 21.02.2022 tarihli ve 2022/1073 Esas, 2022/2686 Karar sayılı uyuşmazlığın giderilmesi kararları). Yine Yargıtay'ın ilgili hukuk dairelerinin içtihatları da, uyuşmazlığın giderilmesi kararına benzer gerekçelerle, davaların ilk açıldığı asliye hukuk mahkemelerinde asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla görülmesi gerektiği yönündedir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 14.03.2022, 2022/500 Esas, 2022/1830 Karar; Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 11.04.2022 tarih ve 2022/2384 Esas 2022/7144 Karar sayılı kararları). Bu bilgilere göre, HSK Genel Kurulunun 07.07.2021 tarihli ve 608 sayılı kararıyla 01.09.2021 tarihi itibariyle Tekirdağ Asliye Ticaret Mahkemesinin faaliyete geçirildiği, davanın 09.04.2021 tarihinde açıldığı, HSK'nın yukarıda anılan kararında derdest dosyaların devredileceği yönünde bir ibare bulunmadığı anlaşıldığından, dosyanın Tekirdağ 1. Asliye Hukuk Mahkemesince, Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla görülerek sonuçlandırılması gerekmektedir. Bu nedenle mahkemece, mahkemenin görevsizliğine karar verilmesi usul ve yasaya uygun olup davalı vekilinin istinaf isteminin reddine karar verilmiştir. Açıklanan bu gerekçelerle, HMK'nın 353/.b.1 maddesi gereğince dosya üzerinden yapılan istinaf incelemesi sonucunda, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair aşağıdaki karar verilmiştir.
KARAR: Yukarıda açıklanan gerekçelerle; 1-HMK'nın 353/1.b.1.maddesi uyarınca, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, 2-Davalı vekili tarafından yatırılan istinaf başvuru ve peşin harçlarının Hazineye gelir kaydına, 99,20 istinaf karar harcının davalıdan tahsiline, Hazineye gelir kaydına,3-Davalı tarafından istinaf kanun yoluna başvuru için yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,4-Gerekçeli kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğine,5-Dosyanın, kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine dair; HMK'nın 353/1.b.1 maddesi uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, oybirliğiyle ve kesin olarak karar verildi.30.03.2023
KANUN YOLU: HMK'nın 362/1.c maddesi uyarınca, dava konusunun değerine göre karar kesindir.

Full & Egal Universal Law Academy