T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2023/788
KARAR NO: 2023/578
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 13/02/2023
NUMARASI: 2022/609 Esas - 2023/132 Karar
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 14/04/2023
Davanın kısmen kabulüne ilişkin kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA: Davacı vekili, müvekkilinin alacığına karşılık ... Paz.Tic.Ltd. Şti (Vergi No: ...)( ... Sitesi ... Blv.No:... / Kahramankazan/ Ankara) tarafından, ... Ankara Balgat Şubesi'nin ... numaralı hesabı üzerinden 1) Ankara 15.11.2012 tarihinde keşide edilen ... çek seri nolu 45.492-TL tutarındaki, 2) Ankara 15.01.2013 tarihinde keşide edilen ... çek seri nolu 57.000-TL tutarındaki, iki adet çeki alarak zilyedi olduğunu, keşide eden firmanın Ankara 1. ATM nin 2012/663 esas sayılı dosyası üzerinden 12.11.2012 günü iflas erteleme kararı aldığını, 07.04.2021 yılında Ankara Batı Ticaret Mahkemesi 2021/114E ve 2021/231K sayılı ilamı ile iflas ertelemeden çıktığını, iflas erteleme sürecinden dolayı ödeme için çeklerin bankaya ibraz edilmediğini, 9 yıl kadar bekletildiğini, sürecin sonunda çeklerin zayi edildiğini, çeklerin üçüncü şahısların eline geçmesi müvekkili açısından telafisi imkânsız zararlar doğurabileceğini, çek bedellerinin bankadan alınmaması için öncelikle ödeme yasağı konulmasını, devamında çeklerin zayii nedeniyle iptaline karar verilmesini, ... Paz.Tic. Ltd. Şti tarafından, ... Ankara Balgat Şubesi'nin ... numaralı hesabı üzerinden Ankara 15.11.2012 tarihinde keşide edilen ... çek seri nolu 45.492-TL tutarındaki, Ankara 15.01.2013 tarihinde keşide edilen ... çek seri nolu 57.000-TL tutarındaki, iki adet çekin zayii nedeniyle iptaline karar verilmesini, talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEME KARARI: Mahkemece, her iki çek bakımından da usulüne uygun yaptırılan Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ilanları doğrultusunda 3 aylık yasal süre içerisinde çek ile ilgili olarak mahkeme dosyasına herhangi bir müracaatta bulunulmadığı, ancak her iki çekin de ibraz süresinde muhatap bankaya ibraz edildiğinin mahkemeye bildirildiği, davacı vekiline çekleri bankaya ibraz edenler aleyhine istirdat davası açmak üzere süre verilmiş olup davacı tarafından ... çek seri nolu 57.000,-TL bedelli çekin bankaya ibrazından sonra müvekkili tarafından iade alındığı beyan edilerek iadeye ilişkin bir kısım evraklar sunulduğu, ... çek seri nolu 57.000-TL bedelli çekin davacı uhdesinde iken yitirildiği hususunda mahkemece kanaat getirildiğinden T.T.K. md 818, 757 ve 764 hükümleri gereğince söz konusu çekin iptaline, bankaya ibraz edildiği bildirilen 15.11.2012 keşide tarihli ... çek seri nolu 45.492-TL bedelli çeke yönelik olarak ise davacı vekili tarafından çekin bankaya ibrazından sonra müvekkiline iade edildiğine dair herhangi bir belge sunulmadığı gibi mahkemece verilen usulüne uygun kesin süreye rağmen istirdat davası da açılmadığından bu çek bakımından açılan davanın reddine, karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili, mahkemece, Ankara 15.11.2012 tarihinde keşide edilen ... çek seri nolu 45.492-TL tutarındaki çeke ilişkin davanın reddedildiğini, dosyada bu çekin iadesine ilişkin evraklar bulunduğunu, çekin müvekkil uhdesinde kaybolduğunu, bu çekinde zayi nedeniyle iptaline karar verilmesi gerekirken aksi yönde davanın reddine karar verilmesinin isabetsiz olduğunu, kararın bu kısmının kaldırılarak talepleri gibi karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE: Dava hukuki niteliği itibariyle TTK'nın 818/s madde hükmü delaletiyle, aynı kanunun 757.madde hükümlerinde belirtilen zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. Mahkemece Ankara 15.11.2012 tarihinde keşide edilen ... çek seri nolu 45.492,-TL bedelli çek yönünden davanın reddine karar verilmiştir. 818/s.maddenin atfı ile uygulanması gereken TTK'nun 757/1 maddesinde "İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir." düzenlemesine yer verilmiş olup çek zayii davası açılmasında, hamilin haklarının esas alınmış, iptal davası hamilin senetten kaynaklanan haklarını korumasına ve haklarını temine yönelik bir davadır.Öncelikle dava hasımsız olduğundan, 3. kişiler açısından kesin hüküm doğurmadığından, mahkemece iptal kararı verilse dahi yasal çerçevede çeki elinde bulunduran kişi henüz ödeme yapmamış keşideci, lehtar veya kendisinden önceki cirantalara müracaat edebilir. Alınan iptal kararı da meşru hamilin senetten kaynaklanan haklarını sona erdirmez. Senedi kaybeden hamilin mahkemeden alacağı iptal kararı, senedi elinde bulunduran kişi meşru hamil ise sorumluluktan kurtarmaz. Ayrıca iptal kararı verilmemiş olması da, davacıyı ileride gerçekleşmesi muhtemel haksız takipte menfi tespit davası açmasına engel olmaz. Yasa koyucunun iptal davasına gerek duymasının nedeni; iptal kararı sonrası hakkın hamil tarafından senetsiz tahsilini veya yeni bir senet düzenlenmesini sağlamak (TTK'nun 652)iyi niyetle, iptal kararı getiren hamile ödeme yapan borçluyu, senedi ele geçiren üçüncü kişilere karşı senetten kaynaklanan borç nedeniyle sorumluluktan kurtarmaktır. Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır. Somut olayda, mahkemece yazılı gerekçe ile davanın Ankara 15.11.2012 tarihinde keşide edilen ... çek seri nolu 45.492,-TL bedelli çek yönünden reddine karar verilmiş ise de davacının çekin lehdarı olduğu, çekin davacının cirosu ile geçen hamil tarafından bankaya ibrazında karşılıksız çıktığı, davacı tarafça çekin müşteriden iade alındığı beyan edilmesine göre , yapılan yasal ilanlara karşın çek üzerinde hak iddia eden 3. Şahıs bulunmamasına göre çekin davacı uhdesinde kaybolduğunun kabulü gerekirken mahkemece çekin bankaya ibrazından sonra müvekkiline iade edildiğine dair herhangi bir belge sunulmadığı, kesin süreye rağmen istirdat davası da açılmadığı gerekçesiyle davanın bahse konu çek nedeniyle reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.Açıklanan nedenlerle, zayi nedeniyle iptal koşulları oluştuğundan davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılmasına dava konusu çeklerin zayi sebebi ile iptaline karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne; Bakırköy 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 13/02/2023 Tarih 2022/609 Esas 2023/132 Karar sayılı hükmün HMK 353(1)b-2 gereği KALDIRILMASINA; "... Ankara Balgat Şubesi'ne ait 15.11.2012 keşide tarihli ... çek seri nolu 45.492-TL bedelli çek ile ... Ankara Balgat Şubesi'ne ait 15.01.2013 keşide tarihli ... çek seri nolu 57.000-TL bedelli çeke ilişkin açılan davanın kabulü ile söz konusu 2 adet çekin zayi nedeni ile İPTALİNE," İlk derece mahkemesine ilişkin olarak; "Alınması gereken 179,90-TL harçtan davacı tarafından peşin yatırılan 80,70-TL harcın mahsubu ile kalan 99,20-TL'nin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına, Davacı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına, Talep halinde kullanılmayan gider avansının davacıya iadesine," Davacı tarafından yatırılan 179,90-TL peşin istinaf karar harcının istek halinde kendisine iadesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK 362(1)-ç maddesi uyarınca kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 14/04/2023

Full & Egal Universal Law Academy