T.C. İstanbul Anadolu 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2016/339 Esas
KARAR NO: 2023/260
DAVA: Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 23/03/2016
KARAR TARİHİ: 29/03/2023
Mahkememizde görülen Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:Davacı----- dava dilekçesinde özetle; davacı--- ile davalı------ tarihli 5 yıl süreli bayilik sözleşesi akdedildiğini, diğer davalı ----- davalı------- ortağı ve yetkilisi olarak sözleşme ve taahhütlerinden doğan yükümlülüklerini yerine getireceğini, garanti ve taahhüt ettiğini, davalı--------------sayılı ihtarnamelerle davacı-----akdettiği bayilik sözleşmesini, '' görülen lüzum üzerine '' açıklamasıyla tek taraflı olarak haksız şekilde feshettiğini, davacı bunun üzerine --------- sayılı ihtarnameyle sözleşmenin haksız feshedildiğini ve buna bağlı olarak taahhütlerini yerine getirmemesi sebebiyle kar mahrumiyeti borcu bulunduğunun bildirildiğini, davacı-------- kurumsal kimlik için 46.230,35 TL gider yaptığını, eskime payı sebebiyle bu tutarın 30.000,00 TL akaryakıt bayilik sözleşmesinin haksız feshi sebebiyle şimdilik 25.000,00 TL kar mahrumiyeti, ---------- sebebiyle şimdilik 25.000,00 TL kar mahrumiyeti zararının, davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı...vekilinin ıslah dilekçesinde; dosyaya sunulan bilirkişi raporunda 6 aylık kar kaybı hesaplaması doğrultusunda davada talep edilen kar kaybı mahrumiyeti kaybı alacağını ıslah ettiklerini,------- mahrumiyeti dava dilekçesinde talep edilen: 25.000,00 TL, bilirkişi tarafından 6 ay esas alınarak hesap edilen -------- için kar mahrumiyeti : dava dilekçesinde talep edilen 25.000,00 TL, bilirkişi tarafından 6 ay alınarak hesap edilen ---------- kar mahrumiyeti alacak talebinin 115.464,6 TL artırdıklarını alacak kalemleri için toplamda 165.464,60 TL 'nin dava tarihinden itibaren geçeri olmak üzere ticari temerrüt faizi ile birlikte talep etmiştir.
CEVAP: Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu, taraflar arasında bayilik anlaşmasının başlangıç tarihi 12/03/2015 tarihi olmadığını, taraflar arasında ilk anlaşmanın davalı------ ortağı ve yetkilisi olduğu dava dışı diğer şirket------- verdiği taahhütnamenin esas alınarak ---- son aylarında başladığını, ilk yazılı anlaşmanın 31/12/2010 tarihinde davacı---- merkezinde --------taahhütname başlıklı belgenin ---- ofisinde çıktısını alıp imzaladığını elden teslim edilmesi ile başladığını, taahhütnamenin verilmesi ile birlikte ---- tarihinde bitirilmek şartıyla o tarihte devir alınma yolu ile birleşme yapmayan ----------- yapılmış olan anlaşmalar gereği 5 yıl süreli bayilik anlaşmasının 01/01/2011 tarihinde başlatıldığını, kurumsal kimlik tasarlanması ve uygulanması hususuna ilişkin fatura ve montaj tutanağının incelenmesi ve nakliye gideri hariç davalı ----------- özel olarak yapılan hizmet tutarının -------- olduğunu, ---- ise nakliye gideri olduğunu, davacı--------- ihtarnameyle iade edildiğini, davacı------ davalı-------arasında tek bir 5 yıllık anlaşmanın mevcut olduğunu, dava dilekçesinin ----- Maddesinde belirtilen hususlar ile talebin aynı yerde tek bir kurumsal kimlik tesis edilmiş olmasının ve bu sürede tek kurumsal kimlikle ------- üç farklı şirketle çalışıldığını, söz konusu işletmede 3 kez montaj- demontaj yapılmamış olmasının kurumsal kimlik ile ilgili yapılan işlemin sadece isim ve lisans folyosunun değiştirilmesi olduğu nazara alındığında davac----------- talebinin dayanağının bulunmadığını, davacının haksız fesih ve kar mahrumiyeti talebinin yerinde olmadığını, 5 yıl süreli yeni bir sözleşme bulunmadığından hesaplanması gereken kar kaybının bulunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE : Dava, akaryakıt bayilik sözleşmesinin davalılar tarafından haksız feshi sebebiyle kar mahkumiyet zararı ve kurumsal kimlik bedelinin davalılardan tahsili istemine ilişkin alacak davasıdır.Mahkememizin 20/03/2019 tarihli duruşmanın ara kararı uyarınca dosya mali müşavir bilirkişiye tevdi edilmiştir. Dosyada mübrez mali müşavir bilirkişi raporunda özetle; Davacı------davalılar arasında, beyaz ürün ve ------ sözleşme kurulduğu, ancak davalının, hiçbir gerekçe göstermeden, --------- açıklamasıyla sözleşmeyi 31.12.2015 tarihinde feshettiği, Huzurdaki davada davacı, haksız feshi sebebiyle, fazlası haklarını saklı tutarak kurumsal kimlik bedeli için şimdilik 30.000 TL menfi zararını, beyaz ürün satışları için şimdilik 25.000 TL müspet zararını ve------- için şimdilik 25.000 TL müspet zararını talep ettiği, davalının, sözleşme süresinin bitimine yaklaşık 4.5 yıl kaldığı halde --------- tarihinde sözleşmeyi tek taraflı feshetmesinin haksız fesih sayıldığının muhterem mahkemece kabul edilmesi halinde, davacı----şirketin; --------- menfi zararının olduğu, Ayrıca, Eğer sözleşme, -----karar devam etmiş olsaydı davacının beyaz ürün satışından elde edebileceği (kar mahrumiyetinin)----------olduğu, Bununla beraber davacının, sözleşmenin feshiyle birlikte aynı bölgede yeni bir istasyon (bayilik) kurup faaliyetine tekrar başlayabileceği, bunun için geçebilecek makul sürenin 6 ay olduğu, buna göre davacının ancak 6 aylık süre için müspet zararını (kar mahrumiyetini) talep edebileceği hususu yüce mahkemece benimsenmesi halinde davacının, dava tarihi itibariyle davalı...taraftan, beyaz ürün satışlarından dolayı 129.148.58 TL, ------gaz satışlarından dolayı 36.316.02 TL kar mahrumiyeti talep edebileceği hususundaki görüş ve kanaatini bildirmiştir.
Mahkememizin ----- tarihli duruşmasında verilen ara karar uyarınca; dosyanın sözleşme uzmanı olarak bilirkişi ve ----- uzmanı bilirkişi heyetine tevdini karar verilmiştir.
Dosyada mübrez heyet raporunda özetle; Davacının davalılardan dava tarihi itibariyle, 315,06 TL tutarında ---------iadesine ilişkin alacağı bulunduğu; Davacının davalılardan ayrıca 3 aylık kar mahrumiyeti zararı alacağının bulunduğu işbu bu kar mahrumiyeti alacağının Mahkemece atanacak bir Mali Müşavir Bilirkişi tarafından hesaplanması gerekeceği; Bu alacakların tatep gibi, dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte tahsili gerektiği; Davalıların davacı...alacağından müteselsilen sorumlu oldukları ------yönündeki kanaatini bildirmişlerdir. Mahkememizin 07/10/2020 tarihli duruşmasında verilen ara karar uyarınca; Tarafların itirazları ve davalının cevap dilekçesinde belirtmiş olduğu hususlarda irdelenmek suretiyle dosyanın, ek rapor için önceki bilirkişiye tevdine karar verilmiştir.
Dosyada mübrez heyet bilirkişi ek raporunda özetle; Davacının, -----------bayiden dava tarihi itibariyle 315,06 TL tutarında ---- masrafının iadesine yönelik alacağının bulunduğu; Davacının, 1 nolu davalı------bayiden ayrıca, sözleşmenin feshedildiği tarihten sonraki 3 aylık dönem için mahrum kalmış olduğu kardan kaynaklanan tazminat (kar mahrumiyeti tazminatı) alacağının bulunduğu; işbu kar mahrumiyeti tazminatının tutarının Mahkemece atanacak bir Mali Müşavir bilirkişi tarafından hesaplanması gerektiği; -------- davacının bu alacaklarından sorumlu olmadığı; Davacı...alacaklarının, talep gibi, dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte tahsil gerektiği; Yönündeki kanaat ve düşüncelerini bildirmişlerdir.
Mahkememizin 20/04/2021 tarihli duruşmasında verilen ara kararı uyarınca; Dosyada bulunan raporlar bu aşamada hüküm kurmaya elverişli olmadığından HMK 281 maddesi gereğince, tarafların rapora beyan ve itirazları da irdelenerek sektör uzmanı bilirkişiye tevdine karar verilmiştir.
Dosyada mübrez sektör bilirkişisi raporunda özetle; Dosya mevcudu, taraflar arasında imzalanan bayilik sözleşmesi ve diğer bayilik sözleşmeleri, dava dosyası, Bilirkişilerden alınan raporlar ile delillerin tetkiki sonucunda ve raporum içinde açıklanan nedenlerle; Davacı...ile davalı...arasında akaryakıt bayi sözleşmesine dayalı ticari ilişki mevcut olduğu, Davacı---- davalı -------arasında akdedilen sözleşmelerin, daha önceden kurularak feshedilmiş sözleşmelerin devamı niteliğinde olduğuna dair bir belgeye rastlanılmadığı, davacı----şirket arasında 12/03/2015 tarihinde tanzim edilerek,--------- başlangıç olmak kaydıyla 5 Yıl süreli her iki sözleşmenin davalı...tarafından 31/12/2015 tarihinde, tek taraflı ve haksız şekilde fesh edildiği kanaatinde olduğunu, Diğer davalı -------- sözleşme koşullarından ------ sorumlu bulunduğu görüş ve kanaatinde olduğunu, Davacı--------tarafın erken fesih nedeniyle talep etmiş olduğu kar mahrumiyetinin, (5) yıllık süre için hesaplanmasının sözleşme koşulları gereğince yerinde olacağı ve yukarıda ------- göre belirlenmiş olan, satılamamış yakıt miktarlarından oluşan zarar alacağının, Mahkemece atanacak bir Mali Müşavir Bilirkişi tarafından hesaplanması gerektiğini, Davacı----------tarafın, davalılardan dava tarihi itibariyle 315,06 TL tutarında ------ masrafının iadesine ilişkin alacağı bulunduğu, tarafların diğer talep ve delillerinin hukuki değerlendirme ve takdiri mahkemenize ait olduğu, tarafların, vekalet ücreti ve yargılama harç ve giderlerine taleplerinin --------- takdiri içinde kaldığı sonuç ve kanaatini bildirmiştir.
Mahkememizin 02/02/2022 tarihli duruşmasında verilen ara karar uyarınca; HMK 281 ve 266.mad. Gereğince tarafların iddia, savunma ve raporlara itirazlarıda irdelenmek suretiyle dosyanın ek rapor için önceki Mali müşavir bilirkişiye tevdine karar verilmiştir.
Dosyada mübrez mali müşavir bilirkişi ek raporunda özetle; Esasında, işbu ek raporumuzda İncelenmesi gereken husus, kar mahrumiyetinin; bilirkişi heyetinin tesbit ettiği makul 3 aylık süre için mi, yoksa davacının savunduğu 5 yıllık süre için mi olacağı yönündedir. Davacı--------vekili, makul süre kavramı içerisinde bölgede yeni bir bayi kurulması için çaba gösterildiğini, ancak kurulamadığını, bu nedenle hesaplamanın 5 yıllık sözleşme süresi için yapılması gerektiğini öne sürmektedir. Davacının, makul süre kavramı içerisinde, bölgede yeni bir bayilik kurulmasına yönelik çabalar içerisine girildiğine itişkin dosyaya, kanaat oluşturabilecek veya delil olabilecek herhangi bir belge sunulmamıştır. Bununla beraber, takdiri sayın mahkemenize ait olmak üzere müspet zarar için; hem 3 aylık ve hem de 5 yıllık kar mahrumiyet hesabı yapılacaktır. 3 aylık kar mahrumiyeti hesaplama:
İlk Mali bilirkişi raporunda 6 aytık kar mahrumiyeti:
-----ürün satışları için : (180 gün x 1.535.433.22) / 214 x 0.10: 129.148.58 TL
----satışı için:(180günx 287.838.13)/214x0.15:36.316.02TL Hesaplanmıştır. Bu durumda 3 aylık kar mahrumiyeti:
--- satışları için : (90 gün x 1.535.433.22) / 214 x0.10 :64.574.29TL
----satışı için : (9Ogünx 287.838.13) /214 x0.15: 18.158.017TL
Olmak üzere toplam 82.732.30TL hesaplanmıştır. Takdir sayın mahkemenize aittir.
5 yıllık kar mahrumiyeti hesabı:
Kök raporda da değerlendirildiği üzere, eğer sözleşme davalı...tarafından 31.12.2015 tarihinde feshedilmemiş olsaydı davacının beyaz ürün satışını; 01.01.2016- 31.05.2020 (süre bitimi) ile 10.911.812.00 TL brüt gelir elde edecektir.-------- brüt gelir elde edecektir. (kök rapor s.8).Davacının sözleşme bitim tarihi itibariyle müspet zararın benimsenmesi halinde, davacının,kök rapor sh. 9 da da hesaplandığı üzere; ------ürün için -------- Zararını talep edebilecektir şeklinde kanaatini bildirmiştir.
Yapılan yargılama sonunda toplanan tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde; davalı...şirketin bayilik sözleşmesini sadece------- açıklamasıyla bir gerekçe belirtmeden haksız olarak feshettiği, her ne kadar davacı...taraf kar mahrumiyetini 5 yıl olarak hesaplanmasını talep etmiş ise de; sektör bilirkişisinin raporunda ayrıntılı olarak açıklandığı ve mahkememizce de işin mahiyeti değerlendirildiği üzere kar mahrumiyetinin 3 yıl için hesaplanmasının makul olduğu, TBK.md.603 hükmüne göre; kefaletin şekline ilişkin hüküm, gerçek kişiler (insanlar) tarafından kişisel güvence (şahsi teminat) verilmesine ilişkin olarak başka ad altında yapılan diğer sözleşmelere (örneğin garantörlük sözleşmelerine) de uygulanır. Bu nedenle somut olaydaki ---- geçerli olması için, kefaletin şekline düzenleyen TBK.md.583/f.1 hükmü uyarınca, ---------- kadarki borç tutarından sorumludur” gibi) ----- el yazısı ile yazılması gerekmektedir. Ne var ki, dava konusu Bayilik sözleşmelerindeki yer alan ---- Anlaşmalarında(kayıtlarında) bu geçerlilik şartına uyulmamış olduğu görülmektedir. Bu nedenle, ----- anlaşmalarının geçerli olmadığı, dolayısıyla da davalı/---- davacının diğer davalı----- olan alacaklarından ---- olarak sorumluluğunun bulunmadığı kanaatine varılmış, davalı ---- karşı açılan davanın reddine, Davalı ------- karşı açılan davanın kısmen kabul-kısmen reddi ile, 64.574,29 TL beyaz ürün satışı için kar mahrumiyeti alacağı ve 18.158,01 TL ---------alacağı olmak üzere toplam 82.732,30 TL 'nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,315,06 TL kurumsal kimlik bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-Davalı ------ karşı açılan davanın REDDİNE,
2-Davalı------- karşı açılan davanın kısmen kabul-kısmen reddi ile,
A- 64.574,29 TL beyaz ürün satışı için kar mahrumiyeti alacağı ve 18.158,01 TL -------- kaybı alacağı olmak üzere toplam 82.732,30 TL 'nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
B-315,06 TL kurumsal kimlik bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
3-Harçlar kanunu uyarınca alınması gereken 5.672,97 TL harçtan, peşin alınan 1.366,20 TL harcın ve 1.975,00 TL ıslah harcının mahsubu ile bakiye 2.331,77 TL harcın davalı-------- alınarak hazineye gelir kaydına,
4-Davacı------tarafça dava açılırken yatırılan 1.366,20 TLpeşin harcın, 29,20 TL başvurma harcı, 1.975,00 TL ıslah harcının yargılama giderine katılmaksızın davalı ------ alınarak davacı-------tarafa ödenmesine,
5- Davacı-----tarafça yapılan 2.756,40 TL bilirkişi ücreti ve posta giderinin kabul ve red oranı nazara alındığında 1.171,13 TL nin davalı ------alınarak davacı-------tarafa ödenmesine, bakiyesinin davacı...üzerinde bırakılmasına,
6-Hakkındaki dava reddedilen davalılardan ----- tarafından sarf edilen 350,00 TL'nin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
7-Davalılardan ------Tarafından yapılan 700,00 TL yargılama giderinin kabul ve red oranı nazara alındığında 402,59 TL nin davacıdan alınarak bu davalı ----- ödenmesine, bakiyesinin davalı-----üzerinde bırakılmasına,
8-Davacı----taraf yararına AAÜT uyarınca taktir olunan 13.287,58 TL vekalet ücretinin davalı ----- alınarak davacı---tarafa ödenmesine,
9-Davalılardan ----- Yararına redde göre AAÜT uyarınca taktir olunan 17.862,14 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı ------ ödenmesine,
10-Hakkındaki dava reddedilen davalılardan ------- Yararına AAÜT uyarınca taktir olunan 30.319,24 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı------------ ödenmesine,
11-Taraflarca yatırılmış gider avansından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair karar, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, karar gerekçesinin tebliğinden itibaren 2 hafta içinde ----------------Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olarak verildi, açıkça okundu usulen tefhim olundu. 04/05/2023

Full & Egal Universal Law Academy