T.C.
İSTANBUL
19. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2022/458 Esas
KARAR NO: 2023/280

DAVA: Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 27/07/2022
KARAR TARİHİ: 26/04/2023
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacı şirketin merkezinin Adana'da, şubesinin İstanbul'da olduğunu, keşideci ... tarafından davacı şirket namına T.C. ...Bankası/Akhisar-Manisa Şubesi nezdindeki ...nolu hesaptan keşide edilen ...seri numaralı 31/01/2022 vade tarihli 12.000,00-TL bedelli çekin davacı şirkete verildiğini, davacı şirketin bu çek dahil toplam 21 adet çeki 07/07/2021 tarihinde davacı şirketin merkez ofisinde işleme konulmak üzere İstanbul Merter'deki şubesine ... Kargo şirketi ile gönderdiğini, gönderilen 21 adet çek ... Kargo'nun Merter Şubesinde çalındığını, davacı şirketin İstanbul şubesine çeklerin ulaşmadığını, bu nedenle Adana ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ...Esas sayılı dosyasından zayi nedeniyle çek iptali davası açıldığını, ayrıca ... Cumhuriyet Savcılığı'na suç duyurusunda bulunduğunu, Adana ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin...Esas sayılı dosyasından çekler ile ilgili ödemeden men yasağı kararı verildiğini, dava konusu çekteki imzanın sahte olduğunu, davacı şirket yetkilisine ait olmadığını, davacı şirketin davalı şirket ve diğer cirantalarla hiçbir akdi, ticari ilişkisi ve alacak-borç ilişkisi bulunmadığını, ... Kargo'da alıcısına teslim edilecek olan kargoların özellikle zarf şeklindeki kargoların hırsızlık suretiyle kaybolduğu sıklıkla meydana geldiğini, davalının çalıntı olan çeki tahsil için bankaya ibraz etmiş olması hukuka aykırı bir eylem olduğunu, dava konusu çekin kargoda çalınmış olduğunun, çekle ilgili olarak ödeme yasağı kararı verildiğinin, çekin ibraz edildiği bankaya bildirildiğini, dolayısıyla çeki bankaya ibraz eden son ciranta ...'in ödemeden men yasağından haber olduğunu, bu çek nedeniyle davacı şirketin karşı tarafa borçlu olmadığını, davalılardan ...'in ölü olduğu anlaşıldığından, veraset ilamını almak üzere Adana ... Sulh Hukuk Mahkemesi'ne dava açıldığını, Adana ... Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 29/04/2022 tarih ve ... Esas... Karar sayılı ilamı ile ...'in veraset ilamı alındığını, davalı ...'in mirasçılarına karşı iş bu davayı açmak zarureti doğduğunu beyan ederek öncelikle davaya konu çeke dayanılarak davacı hakkında icra takibi yapılmaması için ihtiyati tedbir kararı verilmesine, davacının davaya konu çekten dolayı İİK 72. maddesi uyarınca borçlu olmadığının tespiti ile 6102 Sayılı TTK 792. maddesi uyarınca çekin istirdadına, davacının davalılara dava konusu çekten dolayı borçlu olmadığının tespitine, henüz icra takibi başlatılmadığından % 20 tazminat talep hakkının saklı tutulmasına, dava konusu çeke dayanılarak davacı hakkında icra takibi yapıldığı takdirde, icra takibi başlatan davalı / davalılar aleyhine % 20 kötüniyet tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı FETHİ YÜKSEL vekili cevap dilekçesinde; iş bu davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, davalının adresinin 'Başak Mah. ...Cad. ... Apt. D:16 Blok No:.. Başakşehir/İstanbul olduğunu, Başakşehir ilçesinin Asliye Ticaret Mahkemesi yargı çevresi olarak Bakırköy Adliyesi'ne bağlı olduğunu, bu nedenle davanın Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemelerinde ikame edilmesi gerektiğini, ayrıca diğer davalılar ile davaya konu edilen çekin, İstanbul Adliyesi yargı çevresiyle bir ilgisi de bulunmadığını, öncelikle davanın yetki bakımından reddi gerektiğini, arabuluculuk yoluna müracaat edilmeksizin ikame edilen davanın usulden reddi gerektiğini, esasa yönelik olarak; davalının iyiniyetli 3. hamil konumunda olduğunu, davalının çekin lehdarı olan davacı ile ticari bir ilişkisi bulunmadığını, çeki almış olduğu bir önceki ciranta ile olan ticari ilişkilerinin davalının ticari defterlerinde kayıtlı olduğunu beyan ederek öncelikle yetki itirazı doğrultusunda davanın yetki yönünden reddine karar verilmesini, mahkeme aksi kanaatte ise davacının hukuka aykırı olarak ikame etmiş olduğu davasının reddini, kötüniyetli davacının tazminata mahkum edilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.
Davalılardan ... ve ...'e tebligat yapılamamış olduğu görüldü.
Davalılar...,...,...,...,... ve ... LTD. ŞTİ.'ye usulüne uygun tebligat çıkartılmış olmasına rağmen cevap dilekçesi sunmamış oldukları görüldü.
DELİLLER:
Davacı vekili dava dilekçesi ekinde davaya konu çekin ön yüzünün fotokopisini, T.C. ... Bankası'nın Adana ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin... Esas sayılı dosyasına vermiş olduğu 02/02/2022 tarihli müzekkere cevabının fotokopisini, ... Kargo'nun gönderen davacı şirket olan 07/07/2021 tarihli ... Kabul Fişinin fotokopisini, ... Kargo'nun 07/07/2021 tarihli ... seri numaralı fatura ile sevk edilen göndericisinin davacı şirketin olduğu dosyanın taşıma esnasında kaybolduğuna dair yazısının fotokopisini, Adana ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... Esas sayılı dosyasının dava dilekçesi fotokopisini, tensip tutanağının fotokopisin, davacı şirketin ... Cumhuriyet Başsavcılığı'na vermiş olduğu şikayet dilekçesinin fotokopisini sunmuş olduğu görüldü.
...Cumhuriyet Başsavcılığı'na yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta ... Soruşturma sayılı dosyasının bir örneğinin UYAP sisteminden gönderilmiş olduğu görüldü.
Adana ... Sulh Hukuk Mahkemesi'ne yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta ... Esas sayılı dosyasının bir örneğinin UYAP sisteminden gönderilmiş oluğu görüldü.
Davacı vekilinin 03/08/2022 tarihli delil dilekçesinin dosyada olduğu görüldü.
...Ticaret Sicili Müdürlüğü'ne yazılan müzekkereye cevap verildiği, verilen cevapta davacı şirkete ait sicil kayıtlarının gönderilmiş olduğu görüldü.
Adana ... Asliye Ticaret Mahkemesi'ne yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta ... Esas sayılı dosyasının bir örneğinin UYAP sisteminden gönderilmiş oluğu görüldü.
T.C. ...Bankası A.Ş.'ne yazılan müzekkereye cevap verildiği, verilen cevapta davaya konu çeke ilişkin ibraz bilgilerinin T. ... Bankası A.Ş.'den talep edilmesinin bildirildiği görüldü.
T. ... Bankası A.Ş.'ne yazılan müzekkereye cevap verildiği, verilen cevapta çek hamilinin ... olduğu, çekin müşteriye iade edildiğinin bildirildiği görüldü.
Mahkememizin 02/09/2022 tarihli ara kararı ile davacı tarafın ihtiyati tedbir talebinin kabulü ile davaya konu çek yönünden 3. kişiler hariç olmak kaydı ile davalılar tarafından davacı aleyhine ileride başlatılması muhtemel icra takiplerinin tedbiren durdurulması hususunda ihtiyati tedbir verildiği, davacı tarafından teminatın yatırıldığı, ihtiyati tedbir kararının İcra Tevzi Bürosuna gönderildiği görüldü.
...Polis Merkezi Amirliği'ne yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta davalı ...hakkında herhangi bir bilgi edinilemediğinin ve şahsın teninin mümkün olmadığının bildirildiği görüldü.
Mahkememizin 09/09/2022 tarihli ara kararı gereğince davacı vekiline davalı ...'ın tebligata yarar adresini bildirmek üzere 2 haftalık süre verildiği, yine ...T.A.Ş. ...Bankası A.Ş., ...A.Ş.' ve ... Bankası A.Ş.'ne müzekkere yazılarak davalı ...dresinin bildirilmesinin istenilmesine karar verildiği görüldü.
...A.Ş.'ye yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta davalı ...'ın kayıtlı adres bilgilerinin ... Mah. ... Kongre Cad.... Apt./Site A-4 Blk. No:.. Esenyurt İstanbul ve Yukarı Dudullu Mah. ... Sok. No:.. Ümraniye İstanbul olduğunun bildirildiği görüldü.
Davacı vekilinin 13/09/2022 tarihli beyan dilekçesi ile davalı ...'ın adresinin Esenyurt Mah... Mah. ... Caddesi Kapı No:.. Daire:.. Zeytinburnu İstanbul adresi olduğunun tespit edildiğini beyan ederek bu adrese dava dilekçesi ve tensip tutanağının tebliğ edilmesini talep ettiği görüldü.
... A.Ş.'ye yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta davalı ...'ın kayıtlı adres bilgilerinin ... Mah. ... Cad. No:.. D:1 Esenyurt İstanbul ve ... Mah. ... Sokak No:.. Zeytinburnu İstanbul olduğunun bildirildiği görüldü.
... T.A.Ş.'ye yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta davalı ...'ın iletişim adresinin ... Mah... Sok. No:.. Zeytinburnu İstanbul ve... Mh. ...Sk. No:.. Zeytinburnu İstanbul olarak bildirildiği görüldü.
...Bankası A.Ş.'ye yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta davalı ...K'ın adresinin ...Mah. ...Turna Sok. No:..Ümraniye İstanbul olduğunun bildirildiği görüldü.
...Emniyet Müdürlüğü'ne yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta davalı...'ın Yukarı Dudullu Mah. ...Sok. No:.. Ümraniye İstanbul adresinde olmadığının ve kendisini tanıyan olmadığının bildirildiği görüldü.
... İlçe Emniyet Müdürlüğü'ne yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta davalı ...'in adresine gidildiğinde kapıyı açan olmadığının ve çevrede şahsı tanıyan yada bilen kimseye rastlanılmadığının bildirildiği görüldü.
Mahkememizin 13/10/2022 tarihli ara kararı ile davalı ...'ın ... T.A.Ş. Tarafından bildirilen adresine tebligat çıkartılmasına karar verildiği, yine davalı ... 'in tebligata yarar adresini bildirmek üzere davacı vekiline 2 haftalık süre verildiği görüldü.
Davacı vekilinin 19/10/2022 tarihli beyan dilekçesi ile davalı ...'in adresinin Yeşilkent Mah. ... Sokak Kapı No:.. İç Kapı No: ... Esenyurt İstanbul adresi olduğunun tespit edildiğini beyan ederek bu adrese dava dilekçesi ve tensip tutanağının tebliğ edilmesini talep ettiği görüldü.
Mahkememizin ... Esas sayılı dosyasından davacı şirket yetkilisi ...'e ilişkin evrak asıllarının 04/11/2022 tarihli yazı ile dosyamıza eklendiği görüldü.
Mahkememizin 04/11/2022 tarihli ara kararının 1. maddesi ile davalı ...'e davaya konu çeki mahkememiz dosyasına ibraz etmek üzere 2 haftalık kesin süre verildiği, 2. maddesi ile davacı vekiline davacı şirket yetkilisi ...'in imza örneklerinin alınması amacıyla hazır etmek üzere gelecek celseye kadar süre verildiği, ara kararın davacı vekili ile davalı ... vekiline tebliğ edildiği görüldü.
Davacı vekilinin 14/11/2022 tarihli dilekçesi ile müvekkili şirket yetkilisinin imza ve yazı örneklerinin İstanbul ...Asliye Ticaret Mahkemesinin ... Esas sayılı dosyasından celbini talep ettiği, mahkememizce İstanbul ... ATM'ye müzekkere yazıldığı, yazılan müzekkereye cevap verilmemiş olduğu görüldü.
... Kurulu Başkanlığı'na yazılan müzekkereye cevap verildiği, verilen cevapta adres ve kimlik bilgilerinin İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nden talep edilmesinin bildirildiği görüldü.
İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne yazılan müzekkereye cevap verildiği, verilen cevapta UYAP sisteminden adres bilgisine ulaşılamayan kişiler hakkında Genel Müdürlüklerinin farklı bir veri tabanının bulunmadığının bildirildiği görüldü.
... A.Ş.'ye yazılan müzekkereye cevap verildiği, verilen cevapta davalı ...'ın aktif veya pasif abonelik kaydının bulunmadığının bildirildiği görüldü.
Türkiye ... Katılım Bankası'na yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta davaya konu çekin 31/01/2022 tarihinde hamil adına bankaları tarafından elektronik takas sistemi aracılığıyla ibraz edildiğini ve muhatap bankası olan ...Bankası tarafından mahkeme ödeme yasaklı olması nedeniyle ödemediğini, çek aslının müşteriye iade edilmediğini, fiziki olarak ... Şubesinde bulunduğunun bildirildiği görüldü.
Türkiye ... Bankası İstoç Şubesi'ne yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta davaya konu çek aslının gönderilmiş olduğu görüldü.
Mahkememizin 28/12/2022 tarihli ara kararı ile davalılar ...ve ...'e iş bu davanın ve duruşma gününün ilanen tebliğine karar verildiği, ara kararın davacı vekiline tebliğ edildiği görüldü.
Basın İlan Kurumu'na yazılan müzekkereye cevap verilmiş olduğu, verilen cevapta 3.304,00-TL'nin hesaplarına yatırılması halinde ilanın yapılacağının bildirildiği, yazı cevabının davacı vekiline tebliğ edildiği fakat davacı vekili tarafından ilan giderinin yatırılmamış olduğu görüldü.
Davacı vekilinin 25/04/2023 tarihli beyan dilekçesinin dosyada olduğu, dilekçesi ile davalılardan ...ile ... mirasçıları ...,...,...,...,... ve ...yönünden dosyanın ileride açılacak olan dava hakkı baki kalmak üzere taleplerini atiye bıraktığını beyan ettiği görüldü.
GEREKÇE:
Dava; T.C. ...Bankası/Akhisar-Manisa Şubesi nezdindeki... nolu hesaptan keşide edilen... seri numaralı 31/01/2022 vade tarihli 12.000,00-TL bedelli çekten kaynaklanan menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir.
6100 sayılı HMK'nın genel yetkiyi düzenleyen 6. Maddesinin birinci fıkrasında göre; 'Genel Yetkili Mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.' Yine çekten kaynaklanan borcun alacaklısı, borçlunun yerleşim yerinde, birden fazla borçlu bulunması halinde borçlulardan birinin yerleşim yerinde, çekin keşide yeri veya ödeme yerinde dava açabilir. Kambiyo senetlerinden doğan alacaklar, aranacak alacaklar niteliğinde olduğundan, bu alacaklar için 6098 sayılı TBK'nun 89-1 hükmü uygulanamaz. Ancak Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin "muhatap bankaya ibraz edilen ve karşılıksız kalan çeke dayalı borç, bu şekilde aranması tüketildikten sonra götürülecek borç niteliği kazanır ve HMK'nın 10. maddesi gereğince ifa yeri olarak 6098 sayılı TBK'nın 89. maddesinde belirtilen alacaklının yerleşim yeri mahkemesi yetkili mahkeme haline gelir. (Yargıtay 11. HD 2016/12815 E., 2016/9299K.; 2016/12481 E., 2016/8797 K.; 2016/8892 E., 2016/7362 K.; 2017/2488 E., 2017/4324 K.) şeklinde kararlar bulunmaktadır.
Bir davada birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda seçim yapma hakkına sahiptir. Davacı davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiç birinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa o zaman seçme hakkı davalıya geçer.
6100 Sayılı H.M.K'nun 114/1-ç maddesinde, mahkemenin yetkili olmasının dava şartı olarak düzenlenmiş olduğu, H.M.K'nun 115.maddesinde ise mahkemenin dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştıracağı ve mahkemenin dava şartı noksanlığını tespit etmesi halinde davanın usulden reddine karar vereceği hükme bağlanmıştır.
Tüm dosya kapsamı hep birlikte değerlendirildiğinde; Davalının cevap dilekçesi ile HMK 6. maddesi uyarınca yetki itirazında bulunarak dosyanın yetkili Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemelerine gönderilmesini talep ettiği anlaşılmakla, somut olayda davalıların yerleşim yerlerinin Erzurum, Zeytinburnu, Başakşehir, Esenyurt olduğu, yine davaya konu çekin keşide ve ödeme yerinin Akhisar / Manisa olduğu, adreslerin hiçbirinin mahkememiz yetki alanı içerisinde bulunmadığının anlaşıldığı, davanın davacının rızası dışında elinden çıkan çek hakkında menfi tespit ve istirdadı istemine ilişkin olduğu, gerek HMK'da gerekse 6102 sayılı TTK'da çek istirdadı davalarında yetkili mahkemeye ilişkin özel bir düzenleme yer almadığı, HMK'nın 6. Maddesi uyarınca 'Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir' düzenlemesi uyarınca davalı vekilince süresinde ve usulüne uygun biçimde yetki itirazında bulunulması ,ve davalıların yerleşim yeri adreslerinin mahkememiz yetki sınırları içerisinde bulunmadığı gözetilerek davanın 6100 Sayılı H.M.K'nun 114/1-ç ve 115/2 maddeleri gereğince usulden reddi ile, mahkememizin yetkisizliğine, yetkili mahkemenin Bakırköy Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi olduğuna dair karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda izah edilen gerekçeye istinaden;
1-Davanın 6100 Sayılı H.M.K'nun 114/1-ç ve 115/2 maddeleri gereğince USULDEN REDDİ ile, Mahkememizin YETKİSİZLİĞİNE,
2-Yetkili mahkemenin Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemesi olduğuna,
3-Taraflardan birinin, bu karar süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi halinde dosyanın Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine,
Bu süre içerisinde başvuru yapılmadığı takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesine,
4-H.M.K'nun 331/2 maddesi gereğince yargılama giderlerinin yetkili ve görevli Mahkemece hüküm altına alınmasına, açılmamış sayılma kararı verildiği takdirde bu kararda değerlendirilmesine,
Dair, davacı vekilinin (e duruşma sistemi üzerinden) yüzüne karşı, davalı ... vekilinin ve diğer davalıların yokluğunda kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda karar verildi. 26/04/2023
Katip
¸e-imza


Hakim
¸e-imza




Full & Egal Universal Law Academy