T.C.
İSTANBUL
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO:2015/1035 Esas
KARAR NO:2023/211
DAVA:Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:14/10/2015
KARAR TARİHİ:17/03/2023
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin kumaş alımı nedeniyle ... ... Caddesi Şubesi ... nolu hesabından 45.000,00-TL bedelli, 31.08.2015 keşide tarihli, ... nolu ve 47.000,00-TL bedelli, 06.08.2015 keşide tarihli, ... nolu iki adet çeki mal bedeli avansı olarak verdiğini, davalı ... firmasının malları müvekkilim teslim etmediğini, aldığı çekleri de, bankalardan aldığı kredi teminatlarına karşılık olarak verdiğini, bu nedenle, her iki çekin de bedelsiz olduğunu ve müvekkilinin borcunun bulunmadığını, çeklerden 47.000.-TL bedelli 06.08.2015 keşide tarihli ... nolu olanın, keşide tarihinin 11.12.2015 olarak değiştirildiğini, asıl ibraz tarihinin06.08.2015 olduğunu, süresinde ibraz edilemediği için geçersiz olan çekin geçerli hale gelmesi için için tahrif edildiğini belirterek davanın kabulü ile müvekkilinin bu çekler yönünden borçlu olmadığının tespitine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı ... ... Bankası AŞ vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafın ileri sürdüğü borcun bulunmadığı iddiasının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, davanın süresinde olup olmadığının denetlenmesi gerektiğini, kambiyo hukukunda çekin bir nakit ödeme aracı ve sebepten mücerret olduğunu, davacı tarafın gerekli özeni göstermediğini, bununla birlikte ispat külfetinin müvekkili şirkette olmadığını, imza incelemesi yapılacak ise belge asıllarının dosyaya celbinin gerektiğini belirtrek davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı ... ... AŞ vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu yapılan çeklerin mal karşılığında Tasfiye Halinde ... Tekstil San. ve Hiz. Paz. Ltd. Şti’ye verilmiş olmasına rağmen mallar teslim edilmediği için çeklerin bedelsiz kaldığından bahisle çeklerden dolayı davacının borçlu olmadığının tespitinin istendiğini, dolayısıyla müvekkili banka ile davacı arasında herhangi bir ticari ilişki olmadığı halde davanın müvekkiline açıldığını, müvekkili bankanın söz konusu çekin iyi niyetle iktisap etmiş olan haklı hamil sıfatıyla bu davanın tamamen dışında olduğunu, bu itibarla davanın esasına girilmeksizin, müvekkili hakkındaki davanın ayrılarak reddinin gerektiğini, ayrıca Müvekkilim Bankanın ... Şubesi ile ... Tekstil San. Hiz. ve Paz. Ltd. Şti. arasında akdedilmiş olan genel nakdi ve gayrinakdi kredi sözleşmesi çerçevesinde kullandırılan krediler ile ilgili olarak; dava konusu yapılan davacının keşide ettiği; müvekkilim Bankanın ... Caddesi Şubesine ait; 31.08.2015 keşide tarihli 45.000,00-TL bedelli çekin, ifa uğruna edim kapsamında bedeli ödendiğinde kredi borcuna mahsup edilmek üzere ... Tekstil San. Hiz. ve Paz. Ltd. Şti. tarafından ciro edilerek müvekkiline teslim edildiğini, kıymetli evrakta lehtara karşı haiz olunan kişisel defilerin senedi devralana karşı ileri sürülemeyeceğinin açıkça vurgulandığını, somut olayda müvekkilinin davacının zararına hareket ettiği iddia ve ispat edilemeyeceğinden işbu davadaki iddiaların müvekkili yönünden hiçbir anlamının olmadığını belirterek davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, kambiyo senedinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir.
Dava dilekçesi, cevap dilekçeleri ve sair tüm evraklar hep birlikte incelenmiştir.
İddia, savunma, toplanan deliller ve davaya konu çekler üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş ve bilirkişi heyeti sunmuş olduğu raporunda özetle; "...Kendi aralarında benzer kaligrafik özellikleri haiz olduklari saptandığından inceleme konusu, ... ... Rankası ... Caddesi/İstanbul Şubesine ait, keşidecisi “... Tekstil Ticarct Limitcd Şirketi” olan “...” numaralı İçekte üzeni çizilmiş olan *06.08.2015” tarihi ve yukarısında yazılı “11.12,2015” taribinin aynı (tek bir) şahsın eli ürünü oldukları; ancak mukayeseye esas alınan rakamları ilelaralarında uyum unsurları saptanmadığından her iki tarihin de davacı şirket yetkilisi ...'nın eli ürünü olmadığı kanaatine varılmış, Davacı şirkel yetkilisi ...'nın özellikle 2.grup olPrak belirttiğimiz referans imzaları ile aralarında genel yapı ve imza yolu yönünden |mevcut olan benzerlikler, karşılaştırmalı incelemelerde esas alınan diğer kriterlerle clîjleklemncdiği gibi belirgin farklılıklar da saptandığından incelemeye konu çekin keşide tarjhindeki düzeltmeye ilişkin atılmış olan imzanın davacı şirket yetkilisi Ahmet Sukallı'nin eli ürünü olmadığı, adı geçenin hakiki imzalarına benzetilerek yapılandırılmış olduğu..." yönünde görüş ve kanaat sunulmuştur.
Rapora karşı beyan ve itirazlar üzerine Mahkememizce ek rapor alınmasına karar verilmiş ve alınan ek raporda özetle; "...imzaların yazılmasında/atılmasında üç farklı kalem kullanılmış olduğu saptanmış, kendi aralarında benzer kaligrafik özellikleri haiz oldukları saptandığından inceleme konusu, “...” numaralı çekte üzeri çizilmiş olan “06.08.2015” keşide tarihi ve yukarısında yazılı “11.12.2015” tarihinin aynı (tek bir) şahsın eli ürünü olduğu; ancak mukayeseye esas alınan rakamları ile aralarında uyum unsurları saptanmadığından her iki tarihin de davacı şirket yetkilisi ...'nın eli ürünü olmadığı kanaatine ulaşılmış, Davacı şirket yetkilisi ...'nın referans alınan imzaları ile aralarında genel yapı ve imza yolu yönünden gözlemlenen benzerlikler, karşılaştırmalı incelemelerde esas alınan diğer kriterlerle de ileri düzeyde desteklendiğinden inceleme konusu, “...” numaralı çekte “... TEKSTİL...” içerikli kaşe izi üzerinde atılı bulunan keşideci imzasının, davacı şirket yetkilisi ...'nın eli ürünü olduğu kanaatine varılmış, Davacı şirket yetkilisi ...'nın referans alınan imzaları ile aralarında genel yapı ve imza yolu yönünden gözlemlenen benzerlikler, karşılaştırmalı incelemelerde esas alınan diğer kriterlerle desteklenmediği gibi aralarında belirgin farklılıklar da saptandığından incelemeye konu çekin keşide tarihindeki değişikliğe ilişkin atılmış olan imzanın davacı şirket yetkilisi ...'nın eli ürünü olmadığı, adı geçenin hakiki imzalarına benzetilerek yapılandırılmış olduğu kanaatine ulaşılmış, İnceleme konusu çekteki keşide tarihi değişikliği ve değişikliğe ilişkin atılmış imzanın davacı şirket yetkilisi tarafından yapılmadığı/atılmadığı, lakin sonradan yazılan tarihin, ilk keşide tarihini yazan şahıs tarafından yazılmış olduğu değerlendirilmiş; ilk düzenlemede keşide tarihini yazan ile değişikliği yapanın aynı kişi olması ama bunu yapanın keşideci olmaması durumunda bunun tahrifat olup olmadığı hususunda heyetimizde tereddüt hasıl olmuş..." yönünde görüş ve kanaat sunulmuştur.
Yapılan imza incelemeleri sonrasında mali inceleme yapılarak mali müşavir bilirkişiden rapor alınması yoluna gidilmiş ve alınan raporda özetle; "...Davacı şirketin 2015 yılı ticari defterlerine göre davalı Tasfiye Halinde ... Tekstil San.ve Hiz.Paz.Ltd.Şti.'nden —alınan herhangi bir mal/hizmet faturası olmaksızın ve ticari bir sebebi anlaşılmaksızın toplam 243.000,00 TL * 128,000,00 TL — 3713.000,00 TL tutarında çekler ile ödeme de bulunduğu ve bu nedenle davacı şirketin davalı ... Şirketinden toplam 371.000,00 TL alacaklı duruma geçtiği, davacı tarafından davalı ... Şirketine ödenen 243.000,00 TL ve 128,000,00 TL tutarlı çeklerin tek bir çek olmadığı birden fazla çek olduğu, ancak muhasebe kayıtlarında bu çeklerin listelenmeden toplam tutarının yazıldığı, bir başka deyişle 243.000,00 TL ve 128.000,00 TL tutarlı ödemelerin birden fazla ancak kaç çekten oluştuğunun kayıtlarda görülemediği, “Bu nedenle davacı şirketin davalı ... Şirketine ödemiş olduğu ancak karşılığında mal/hizmet faturasının olmadığı ticari defterlerine göre toplam 371.000,00 TL alacaklı olduğu, 371.000,00 TL alacağın içinde davaya konu edilen; T. ... Caddesi İstanbul Şubesi ... no.lu hesaptan düzenlenen 45.000,00 TL bedetli 31.08.2015 keşide tarihli ... no.lu çek ile, T. ... Caddesi İstanbul Şubesi ... no.lu hesaptan düzenlenen 47.000,00 TL bedelli 11.12.2015 (06.08.2015) keşide tarihli ... no.lu çekin olup olmadığının tespit edilemediği, bir başka deyişle davaya konu çeklerin davacı şirketin ticari defter kayıtlarında davalı ...'e ödendiğinin tespiti yapılamadığı..." yönünde görüş ve kanaat sunulmuş, sunulan rapora karşı beyan ve itirazlar sunulması üzerine ek rapor alınmasına karar verilmiş ve alınan ek raporda özetle; "...davacı şirketin 2015 yılı ticari defterlerine göre davalı Tasfiye Halinde ... Tekstil San.ve Hiz.Paz.Ltd.Şti.'nden — atınan herhangi bir mal/hizmet faturası olmaksızın ve ticari bir sebebi anlaşılmaksızın toplam 243 000,00 TL 4 128.000,00 TL — 371.000,00 TL tutarında çekler ile ödeme de bulunduğu ve bu nedenle davacı şirketin davalı ... Şirketinden toplam 371.000,00 TL alacaklı duruma geçtiği, Davacı tarafından davalı ... Şirketine ödenen 243.000,00 TL ve 128.000,00 TL tutarlı çeklerin tek bir çek olmadığı birden fazla çek olduğu, ancak muhasebe kayıtlarında bu çeklerin listelenmeden toplam tutarının yazıldığı, bir başka deyişle 243 .000,00 TL ve 128.000,00 TL tutarlı ödemelerin birden fazla ancak kaç çekten oluştuğunun kayıtlarda görülemediği, bu nedenle davacı şirketin davalı ... Şirketine ödemiş olduğu ancak karşılığında mal/hizmet faturasının olmadığı ticari defterlerine göre toplam 371.000,00 TL alacaklı olduğu, 371.000,00 TL alacağın içinde davaya konu edilen; T. ... Caddesi İstanbul Şubesi ... nolu hesaptan düzenlenen 45.000,00 TL bedelli 31.08.2015 keşide tarihli ... no lu çek ile T. ... Caddesi İstanbul Şubesi ... nolu hesaptan düzenlenen 47.000,00 TL bedelli 11.12.2015 (06.08.2015) keşide tarihli ... no.lu çekin olup olmadığının tespit edilemediği, bir başka deyişle davaya konu çeklerin davacı şirketin ticari defter kayıtlarında davalı ...'e ödendiğinin tespiti yapılamadığı..." yönünde görüş ve kanaat sunulmuştur.
Davacı tarafından, kumaş alımı nedeniyle ... Caddesi Şubesi ... no.lu hesabından 45.000,00 TL bedelli 31.08.2015 keşide tarihli ... no lu, 47.000,00 TL bedelli 06.08.2015 keşide tarihli ... no.lu, iki adet çeki mal bedeli avansı olarak davalı ...'e verdiği, davalının malları davacıya teslim etmediği gibi bankalardan aldığı kredi teminatlarına karşılık olarak bu çekleri bankalara verdiği bu nedenle her iki çekin bedelsiz olduğu, davacının böyle bir borcu olmadığını, çeklerden 47.000,00 TL bedetlli 06.08,2015 keşide tarihli ... nolu olanın keşide tarihinin 11.12.2015 olarak değiştirmek suretiyle asıl ibraz tarihi olan 06.08.2015 tarihinde ibraz edilemediği için geçersiz olan çeki geçerli hale getirebilmek için tahrif edildiğini ve ardından ... ... Bankası A.Ş. ... Şubesine verildiğinden bahisle davacının her iki çek için davalı .... ... Tekstil Sanayi ve Hizmet Pazarlama Ltd.Şti.'ne borçlu olmadığının tespitine ve her bir çeki takibe koyan takip alacaklısı davalı bankalara (temlik verenler) borçlu olmadığının tespiti istemi ile işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Dava konusu olup, takiplere dayanak çekler yönünden davacının imza inkarının bulunmadığı nacak 47.000,00 TL bedelli çek yönünden tahrifat iddiasının bulunduğu ve çeklerin mal alımı karşılığında verildiği ancak ürünlerin kendisine teslim edilmemesi sebebiyle bedelsiz kaldığı iddiası ile işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bir kambiyo senedi olarak çek bütün sebepten mücerret alacaklarda olduğu gibi kural olarak, uygun bir asıl borç ilişkisine, bir illi ilişkiye dayanır. Bir kambiyo senedi düzenleyip veren ve bu senedi alan herkes, bütün hukuki işlemlerin yapılmasına temel teşkil eden bir gayeye ulaşmak istemektedir. Kambiyo senedinden kaynaklanan talebin geçerliliği, temel ilişkiden kaynaklanan temel talebin ve bununla ilgili olarak taraflar arasında varılmış amaca ilişkin mutabakatın geçerliliğinden tamamen bağımsızdır. Kambiyo senedinden doğan talep hakkına kambiyo hukuku, temel talebe ise, bu talebin ait olduğu hukuk kuralları uygulanır.
Senede bağlı olan her çeşit iddiaya karşı def'i (savunma) olarak ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler, m.200'daki meblağdan az bir miktara ilişkin olsa bile tanıkla ispat olunamaz; ancak senet (kesin delil) ile ispat edilebilir.
TTK'nın 792. maddesine göre; "Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790.maddesine göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çek geri vermekle hükümlüdür." aynı Kanunun 790.maddesinde ise "Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve bir birine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir beyaz ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır" düzenlemesi bulunmaktadır.
Bu kapsamda somut olayımıza baktığımızda; davacı keşideci tarafından davalı olan lehtara karşı bedelsizlik def'inde bulunulması mümkün olup, davaya konu çeklerin mal alımı karşılığında davalı lehtar ...'e verildiği ancak malların kendisine teslim edilmemesi sebebiyle bedelsiz kaldığı ileri sürüldüğünden ispat yükü davacıya düşmektedir. Mahkememizce bu hususta davacı tarafın ticari defterleri incelenmiş ise de yukarıda ayrıntılarına yer verilen mali bilirkişi raporunda ifade edildiği üzere dava konusu çek bedellerinin davalı lehtara ödendiğinin tespitinin yapılamadığı belirtilmiştir. Kaldı ki, çeklerin bedelsiz kaldığı iddiasının ispatı bakımından HMK 200. maddesi uyarınca kesin delil gerekmekte olup, ticari defter ve kayıt sonuçları tek başına bu hususun ispatı için yeterli değildir. Ayrıca takip alacaklısının çek iktisapta kötü niyetli ve ağır kusurlu olduğu da davacı tarafça ispatlanamamıştır. Bu sebeple 31/08/2015 keşide tarihli, 45.000,00-TL bedelli, ... seri numaralı çek yönünden ispat edilemeyen davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
Yukarıda ayrıntılarına yer verilen ve dosya kapsamı ile inceleme usulüne göre denetime elverişli bulunan grafoloji bilirkişi raporundaki tespitler değerlendirildiğinde, dava konusu olup, icra takibine dayanak yapılan 47.000,00 TL bedelli çekte tahrifat yapıldığı mahkememizce sabit görülmüştür. Tahrifat iddiasının mutlak def'ilerden olduğu ve herkese karşı ileri sürülebilir niteliği de gözetilerek bu ... seri numaralı, 47.000,00 TL bedelli çeke ilişkin menfi tespit talepli davanın kabulüne, takip alacaklısı temlik veren bankanın çeki takibe koymakta kötü niyetli olmadığı kanaatiyle şartları oluşmadığından kötü niyet tazminatı talebinin reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile ;
-.... İcra Dairesinin ... Esas sayılı icra dosyasına konu 06/08/2015 keşide tarihli (Değişiklik sonrası keşide tarihi: 11/12/2015), 47.000,00-TL bedelli, ... seri numaralı çek yönünden davanın KABULÜNE, bu çek yönünden davacının davalılar TASFİYE HALİNDE ....LTD.ŞTİ. ve temlik alan davalı takip alacaklısı ... ...'A (Temlik veren ... Bankası) BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE, bu çek yönünden şartları oluşmadığından davacının kötü niyet tazminatı talebinin REDDİNE,
-.... İcra Dairesinin ... Esas sayılı (Takip alacaklısı temlik veren ... ... AŞ, temlik alan davalı ... ....) icra dosyasına konu 31/08/2015 keşide tarihli, 45.000,00-TL bedelli, ... seri numaralı çek yönünden davanın REDDİNE,
3-Alınması gerekli 3.210,57‬-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 1.571,13-TL harcın mahsubu ile geriye kalan 1.639,44‬-TL eksik harcın davalılar ... .....AŞ ve Tasfiye Halinde ....Ltd Şti'den tahsili ile Hazineye irat kaydına,
4-Davacı tarafça başlangıçta yapılan 1.602,93-TL gider ile yargılama aşamasında yapılan 4.858‬,00-TL olmak üzere toplam 6.460,93-TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranına göre hesaplanan 3.300,24-TL yargılama gideri ve peşin yatan harç gideri 1.571,13-TL'nin toplamı olan 4.871,37-TL yargılama giderinin davalı ... .....AŞ ve davalı Tasfiye Halinde ....Ltd Şti'den alınarak davacıya verilmesine, geriye kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Gider avansının kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgili tarafa iadesine,
6-Davacı taraf vekille temsil olunduğundan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 9.200,00-TL vekalet ücretinin davalılar ... .....AŞ ve Tasfiye Halinde ....Ltd Şti'den alınıp davacıya verilmesine,
7-Davalı ... ....AŞ taraf vekille temsil olunduğundan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 9.200,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı ... .....AŞ'ye verilmesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren iki haftalık kesin süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.17/03/2023
Katip ...



Hakim ...



Full & Egal Universal Law Academy