Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 16-33/580-256
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen birtakım ihalelerde usulsüzlük yapıldığı ve su fiyatlarına fahiş zam uygulandığı iddiası
Karar Tarihi: 13.10.2016

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2016-5-14 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 16-33/580-256
Karar Tarihi : 13.10.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER: Murat AYBER, Cihan BİLAÇLI, Mehmet KAYA
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - İhbar
(Kamu İhale Kurumu vasıtasıyla)
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Antakya Öznur Elektrik Vinç Sondaj İnş. Taah. Emlak Oto. Altyapı
Hizm. Hafriyat Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti.
Haraparası Mah. Yavuz Sultan Selim Cad. No:76 Antakya/Hatay
- Ata REYHAN İnşaat Mühendislik
Haraparası Mah. İ. Ethem Civelek İşhanı No:11/12 Antakya/Hatay
- Alpaslan Sondaj Müh. İnş. Elek. Taah. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.
Haraparası Mah. Civelekzade Ebu Bekir İşhanı A Blok No:7/10
Antakya/Hatay
- Sürmeli İnşaat Mühendislik Müteahhitlik
Haraparası Mah. İ. Ethem Civelek İşhanı No:18/A Antakya/Hatay
- Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü
Mehmet Kafadar Cad. No:3 Antakya/Hatay
(1) E. DOSYA KONUSU: Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü
tarafından düzenlenen birtakım ihalelerde usulsüzlük yapıldığı ve su fiyatlarına
fahiş zam uygulandığı iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: İhbarda özetle;
- Hatay Büyükşehir Belediyesine bağlı Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel
Müdürlüğünde (HATSU) yapılan usulsüzlüklere yönelik şikayetlerin 2015 yılında
Hatay Büyükşehir Belediye Başkanına şifahen bildirildiği, müdahale edilmemesi
üzerine Hatay Cumhuriyet Başsavcılığı ve İçişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu
Başkanlığına İletildiği, İçişleri Bakanlığı tarafından o güne dek teftiş yapılmadığı,
- Ancak Hatay Cumhuriyet Başsavcılığının dilekçenin ardından hemen Hatay
Valiliğinden inceleme yapılmasını talep ettiği, Valilik İl İdare Kurulunun da inceleme
için Hatay Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden muhakkik görevlendirmesi yaparak
olayın incelenmesini sağladığı,
- HATSU tarafından gerçekleştirilen ihalelerin açık ihale usulü ile yapılması gerekirken
yetkililer tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun (4734 sayılı Kanun) 21.
maddesinde yer alan pazarlık usulünün çokça benimsendiği, ihaleleri alan
müteahhitlere kırım oranlarının belirli seviyelerde tutulması gerektiğinin söylendiği,
16-33/580-256


2/11

- Usulüne uygun olarak yapılan ihalelerin çeşitli gerekçelerle iptal edilip ileriki bir
tarihte yeniden düzenlendiği, halbuki 4734 sayılı Kanun’un 21. maddesi uyarınca
ancak afet, salgın hastalık ve öngörülemeyen durumlar için bu metodun
kullanılabileceği, yeniden düzenlenen ihalede proje maliyetlerinin artırıldığı,
- Hatay’da su fiyatlarına yapılan fahiş zamın ve geri adım atılmamasının nedeninin de
bu sıcak paradan vazgeçmemek olduğu, su fiyatlarının yanlış hesaplandığı
iddia edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 21.04.2016 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan 12.05.2016 tarihli ve 2016-5-14/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, 18.05.2016
tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve 16-17/293-M sayı ile önaraştırma yapılmasına
karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca düzenlenen 07.09.2016 tarih ve 2016-5-14/ÖA
sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; HATSU tarafından düzenlenen bazı ihalelere
danışıklı teklif verdiği iddia edilen önaraştırmaya taraf teşebbüsler ve su tarifesinde aşırı
fiyat uyguladığı iddia edilen HATSU hakkında 4054 sayılı Rekabetin Korunması
Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına
gerek olmadığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Önaraştırma kapsamında; 10.08.2016 tarihinde HATSU’dan bilgi talebinde bulunulmuş;
11.08.2016 tarihinde Alpaslan Sondaj Müh. İnş. Elek. Taah. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd.
Şti. (ALPASLAN), Sürmeli İnşaat Mühendislik Müteahhitlik (SÜRMELİ), 12.08.2016
tarihinde Ata REYHAN İnşaat Mühendislik (REYHAN) ve Antakya Öznur Elektrik Vinç
Sondaj İnş. Taah. Emlak Oto. Altyapı Hizm. Hafriyat Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd.
Şti.’de (ÖZNUR) yerinde incelemeler yapılmıştır. Ayrıca, Hatay Valiliği ve HATSU ile
görüşmeler de gerçekleştirilmiştir.
(6) Talep edilen bilgiler; 19.08.2016 tarihinde REYHAN ve SÜRMELİ tarafından,
22.08.2016 tarihinde ALPASLAN ve HATSU tarafından ve 01.09.2016 tarihinde
ÖZNUR tarafından Kurum kayıtlarına intikal ettirilmiştir.
I.1. Hakkında İnceleme Yapılan Teşebbüsler
I.1.1. ÖZNUR
(7) 2014 yılında her türlü elektrik malzemeleri ile bilumum elektrik motorları, bobinaj, tevsi
panosu, uzaktan kumandalı otomasyon tesisleri, regülatör ve bunların yedek
parçalarının alım ve satımını gerçekleştirmek, her türlü işlerde kullanılabilecek vinçlerin
alım, satım ve kiralamasını yapmak, inşaat taahhüt ve müteahhitlik işlerini, bunun
yanında kamu kurum ve kuruluşları dahil her türlü alt yapı, su ve kanalizasyon işlerini
yapmak amacıyla Antakya’da kurulmuştur. Sermayedarları Orhan NURAYDIN ve Necat
ÖZER’dir.
I.1.2. ALPASLAN
(8) 1996 yılından itibaren altyapı işlerinde faaliyet gösteren teşebbüs 2009 yılında unvan
değiştirerek halihazırdaki unvanını tescil ve ilan ettirmiştir. Teşebbüs, sondaj boru ve
malzemelerinin ticareti; su araması, kuyu ruhsatı alınması gibi altyapı işleri ve her türlü
inşaat faaliyetleri ile iştigal etmektedir. Teşebbüsün 2009 yılındaki devir ile yeni ortaklık
yapısı %51 Erkan ALPASLAN ve %49 Necdet ALPASLAN şeklinde değişmiştir.
16-33/580-256


3/11

I.1.3. SÜRMELİ
(9) 2012 yılında her türlü inşaat faaliyetlerini gerçekleştirmek amacıyla Antakya’da
Süleyman SÜRMELİ tarafından kurulmuştur.
I.1.4. REYHAN
(10) Teşebbüs 2009 yılında alt yapı ve üst yapı taahhüt işlerinde faaliyet göstermek
amacıyla Ata REYHAN tarafından kurulmuştur.
I.1.5. HATSU
(11) HATSU Hatay Büyükşehir Belediyesine bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini
haiz bir kurum olup, 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü
Kanunu’na1 (2560 sayılı Kanun) tabi olarak 12.11.2012 tarih ve 6360 sayılı On Dört İlde
Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun
Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 sayılı Kanun)
çerçevesinde 01.04.2014 tarihinde kurulmuş, yetki ve sorumlulukları 2560 sayılı Kanun
ve ilgili yönetmeliklerde düzenlenmiştir. Ayrıca, yerel yönetimleri doğrudan veya dolaylı
olarak etkileyen birçok yasal düzenleme HATSU’yu da ilgilendirmektedir.
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(12) İlgili teşebbüslerin danışıklı hareket ettikleri iddia edilen ihalenin konusunu inşaat işleri
oluşturmakla birlikte, yapılacak değerlendirmenin sonucuna herhangi bir etkisi
olmayacağından İlgili Pazarın Tanımlanmasına Dair Kılavuz’un (Kılavuz) 20. maddesi
de dikkate alınarak kesin bir ilgili ürün pazarı belirlenmemiştir.
I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(13) Dosya kapsamında incelenen teşebbüslerin merkezleri Antakya’dadır. Ancak, yapım
işleri ihalelerine Türkiye’nin herhangi bir ilinde mukim teşebbüslerin katılması mümkün
olabilmektedir. İşbu dosyanın konusu ve kapsamı bakımından, Kurulun daha önceki
benzer kararlarında2 “Türkiye” olarak tanımlanan ilgili coğrafi pazarın değiştirilmesini
gerektirecek bir unsur tespit edilmemekle birlikte, yapılacak değerlendirmenin sonucuna
herhangi bir etkisi olmayacağından hareketle, Kılavuz’un 20. maddesi doğrultusunda
kesin bir coğrafi pazar tanımı yapılmamıştır.

1 05.06.1986 tarih ve 3305 sayılı Kanun ile İSKİ kuruluş kanununun diğer büyükşehir belediyelerine de
uygulanacağı hükmü getirilmiştir.
2 14.07.2011 tarih ve 11-43/954-308 sayılı, 13.10.2011 tarih ve 11-52/1343-474 sayılı, 26.01.2012 tarih
ve 12-03/86-25 sayılı Kurul kararları.
16-33/580-256


4/11

I.3. 4054 Sayılı Kanun Çerçevesinde Yapılan Tespit ve Değerlendirmeler
I.3.1. HATSU’nun Düzenlediği Bazı İhalelere Danışıklı Teklif Verildiği İddiası
(14) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinde, belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan
veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu
etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu
eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri yasaklanmıştır. Bu
kapsamda, ihale piyasalarında teklif sunan teşebbüslerin aralarında anlaşarak ihaleleri
paylaşmaları, ihalelerde danışıklı teklif vermeleri ve buna benzer davranışlarla rekabet
ortamını kısıtlamaları yasaklanmış eylemler içerisindedir. Bununla birlikte, 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesinin ihlal edilebilmesi ancak hukuki, iktisadi ve idari açıdan
bağımsız teşebbüslerin kanuna aykırı davranışları ile mümkün olabilmektedir. Bu
bakımdan önaraştırmaya konu tarafların farklı teşebbüsler olduğunun ortaya konulması
gerekmektedir.
(15) Yapılan yerinde incelemeler çerçevesinde, teşebbüslerin ofis adreslerinin farklı yerlerde
olduğu görülmüş, teşebbüslerin güncel ortaklık ve yönetim yapısını gösteren Türkiye
Ticaret Sicili Gazetesi ilanları3 ve Ticaret Odası Sicil Suretleri4 incelendiğinde de
teşebbüslerin rekabet hukuku bağlamında tek bir ekonomik bütünlük olarak
değerlendirilmesini gerektirecek bir unsur tespit edilememiştir. Bu çerçevede,
önaraştırmaya taraf teşebbüslerin iddia konusu eylemleri 4054 sayılı Kanun
kapsamında değerlendirilebilecektir.
(16) İhale; önceden belirlenen kurallar çerçevesinde alıcılar veya satıcılar arasındaki fiyat
rekabetine göre mal veya hizmetlerin tahsisinin yapıldığı bir sistemi ifade etmektedir.
Birçok ülkede olduğu üzere, şeffaflık, etkinlik gibi nedenlerle kamu alım ve satımlarında,
istisnalar olmakla birlikte, temel prensip ihale yönteminin kullanılmasıdır. Kamunun
ihtiyacı olan mal veya hizmetlerin en uygun fiyat ve kalitede temin edilebilmesi için alım
sürecinde rekabetin sağlanması, ihalelerin temel ilkeleri arasında sayılmaktadır.
Nitekim, 4734 sayılı Kanun’un “Temel İlkeler” başlıklı 5. maddesinde de rekabet ilkesi
yer almaktadır. Bununla birlikte, teşebbüsler kendi aralarında yaptıkları anlaşmalar ile
bu ilkeye aykırılık teşkil edebilecek bazı eylem ve uygulamalarda bulunabilmektedir.
(17) Kamu alımlarının, rekabetçi bir yapıda olması gereken teklif toplama sürecindeki
danışıklı hareketler de rekabet ihlali sayılabilmekte; ihaleye katılan ya da katılma imkanı
olan teşebbüslerin birlikte davranmaları, ihaleden beklenen faydaların ortaya çıkmasına
engel olabilmektedir. Teşebbüsler nihai tekliflerin sunulduğu aşamada; teklif bedelleri,
teklif edecekleri mal ya da hizmetler, teklif sırası, teklif verip vermeme veya teklifden
geri çekilme gibi konularda anlaşma yapabilmektedir. Bu kapsamda, bir ihalede
teşebbüslerin kazanacak teşebbüs için yan teklif sunmaları, ihale kalemlerinin ya da
ihale bölgelerinin paylaşımı, kazanan teklif sahibinin teklifini geri çekerek ikinci teklif
sahibinin ihaleyi kazanması, ihalelerde görülen danışıklı hareketlere örnek olarak
gösterilebilecektir.

3 ALPASLAN için 15.04.2015 tarih, 8801 sayılı; ÖZNUR için 03.10.2014 tarih ve 8667 sayılı Ticaret Sicil
Gazetesi örnekleri.
4 SÜRMELİ için 22.03.2012 tarih 2972 sayılı Ticaret Odası Sicil Sureti.
16-33/580-256


5/11

(18) Başvuru dilekçesinde geçen ve 4054 sayılı Kanun çerçevesinde değerlendirmeye
alınan ihaleler aşağıdaki şekildedir:
- 2015/179705 ihale kayıt numarası ile “Hatay ili Antakya ve Altınözü ilçelerinde yeni
açılan içme suyu sondaj kuyularının ve terfi merkezlerinin devreye alınabilmesi için
montajlı mal alım işi”,
- 2015/68760 ihale kayıt numarası ile “Sel afeti nedeniyle hasar gören Samandağ ve
Defne Mahalleleri içme suyu inşaatı”,
- 2015/108565 ihale kayıt numarası ile “Sel afeti nedeniyle hasar gören Arsuz ilçesi
Bey ve Üçgüllük Mahallesi içme suyu tesisi yapım işi”,
- 2015/7471 ihale kayıt numarası ile “Hatay ili Antakya, Kırıkhan, Reyhanlı ve Kumlu
ilçelerinde sondaj yapım işi”.
(19) Önaraştırma döneminde ihaleye teklif veren dört teşebbüste raportörlerce yerinde
inceleme ve görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca ihaleyi düzenleyen idare ile de görüşme
yapılarak bilgi ve belge edinilmiştir. Yapılan yerinde incelemelerde teşebbüslerin
ihalelere danışıklı teklif verdiklerine ilişkin herhangi bir bulguya rastlanmamış olup,
konuya ilişkin olarak teşebbüslerle yapılan görüşmelerde alınan ve sonradan edinilen
bilgilere aşağıda yer verilmiştir.
(20) 2015/179705 ihale kayıt numarası ile yapılan montajlı mal alım ihalesinde başvuruda
iddia edilen husus, “ihaleyi kazanan teşebbüsün ihaleye katılmak isteyen diğer
teşebbüsleri katılmamaları konusunda ikna ettiği” ifadesidir. Söz konusu iddianın tespiti
için önaraştırma kapsamında ihaleyi kazanan ÖZNUR’da inceleme yapılmış ve
teşebbüs yetkilisi ile görüşülmüştür. Yapılan bu görüşmede, HATSU’nun 2014 ve 2015
yılında yaptığı montajlı mal alım ihalelerini kazandığı, yapılan ihalelerden ilkinin açık
ihale diğerinin ise pazarlık usulü ihale olduğu ve 2015 yılında yapılan pazarlık usulü5
ihalede beş teşebbüse davetiye gönderildiği, fakat üç teşebbüsün ihaleye katıldığı ifade
edilmiştir.
(21) Yukarıda sözü edilen ihaleye ilişkin HATSU’dan bilgi talebinde bulunulmuş, gelen
cevabi yazıdaki ihaleye ilişkin detaylar aşağıda sunulmuştur:
Tablo 1: 2015/179705 Kayıt Numaralı İhale Teklif Zarfı Bilgileri
İstekli Adı Teklif Zarfı Kayıt Tarihi Değerlendirme Durumu
ALPASLAN 23.12.2015 Parasal Teklif Verilmemiştir (Teşekkür Mektubu ve Benzeri Konular).
SÜRMELİ 23.12.2015 Parasal Teklif Verilmemiştir (Teşekkür Mektubu ve Benzeri Konular).
Özsu Dalgıç Pompa Sondaj Elekt.
İnş. San. Tic. Ltd. Şti. 23.12.2015 Geçerlidir.
ÖZNUR 23.12.2015 Geçerlidir.
İsmail EMEÇ 23.12.2015 Geçerlidir.


5 4734 sayılı Kanun’un 21/b maddesi kapsamında düzenlenen pazarlık usulü ihale, “Doğal afetler, salgın
hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden
öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” gibi
durumlarda ihaleyi yapan idarenin işin ivediliği gereği bu yola başvurup gerekli yeterliliğe sahip
teşebbüslere ihaleye katılmaları yönünde davet gönderdiği ihale şeklidir.
16-33/580-256


6/11

(22) İhbarda yer alan iddiada, ihaleyi kazanan teşebbüs yetkilisinin ihaleye katılacak diğer
teşebbüsleri ikna ettiği bu sayede ihaleyi kazandığı yer almaktadır. Ancak yukarıdaki
tablodan anlaşılacağı üzere ihaleye idarece beş teşebbüs davet edilmiş; bu
teşebbüslerden ikisi teşekkür mektubu sunmuş, diğer üç teşebbüs ise parasal teklif
vermiştir. Ayrıca, yapılan inceleme neticesinde ÖZNUR’un iddia konusu eylemi
gerçekleştirdiğine yönelik herhangi bir bulguya ulaşılamamıştır.
(23) 2015/68760 kayıt numarası ile yapılan “Sel afeti nedeniyle hasar gören Samandağ ve
Defne Mahalleleri içme suyu inşaatı” ihalesine ilişkin ihbarda, anılan ihaleyi
SÜRMELİ’nin kazandığı ama asıl şahsın ALPASLAN olduğu yer almaktadır.
Önaraştırma kapsamında edinilen bilgilerden, ihalenin HATSU tarafından yine pazarlık
usulü yapıldığı ve ihaleye idarece önaraştırmaya taraf teşebbüslerden üçünün davet
edildiği anlaşılmaktadır. İhaleyi, ihbarda yer aldığı üzere, SÜRMELİ yaklaşık %(…..)
oranında bir kırımla kazanmıştır6. Buna karşın yapılan yerinde incelemelerde anılan
teşebbüslerin söz konusu ihaleye birlikte hareket ederek girdiklerine yönelik herhangi
bir bulguya rastlanılmamıştır. Bunun yanında SÜRMELİ tarafından, HATSU’nun son üç
yılda düzenlediği 250’nin üzerinde ihalenin 25-30’una katılındığı, bu ihalelerden 4-5
tanesinin davetiye usulü, diğerlerinin açık ihale usulünde olduğu, davetiye usulü girilen
ihalelerden yalnızca ikisinin uhdesinde kaldığı ifade edilmiştir. 2015/68760 kayıt
numarası ile yapılan ihaleye ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda sunulmaktadır:
Tablo 2: 2015/68760 Kayıt Numaralı İhale Teklif Zarfı Bilgileri
İstekli Adı Teklif Zarfı Kayıt Tarihi Değerlendirme Durumu
ALPASLAN 04.06.2015 Geçerlidir
SÜRMELİ 04.06.2015 Geçerlidir
REYHAN 04.06.2015 Geçerlidir.
(24) İhbarda yer alan bir diğer husus 2015/108565 kayıt numaralı “Sel afeti nedeniyle hasar
gören Arsuz ilçesi Bey ve Üçgüllük Mahallesi içme suyu tesisi yapım işi” ihalesini
REYHAN’ın kazandığı, ancak işin arkasındaki esas kişinin ALPASLAN olduğudur.
Anılan ihale idarece yine pazarlık usulü yapılmış; ihaleye idarece aralarında incelemeye
konu üç teşebbüsün de bulunduğu beş teşebbüs davet edilmiştir. Davetiye gönderilen
teşebbüslerden biri ihaleye teklif vermemiş, ihale, ihbarda yer aldığı üzere REYHAN
üzerinde kalmıştır. Yapılan yerinde incelemelerde söz konusu ihalede teşebbüslerin
danışıklı hareket ettiğine yönelik herhangi bir bulguya rastlanılmamıştır. Bunun yanında
REYHAN tarafından son üç yılda katıldığı HATSU ihalelerinin 3-4 tanesinin davetiye
usulü, 10 tanesinin açık usulde ihale olduğu, bunlardan yalnızca birinin uhdesinde
kaldığı belirtilmiştir.
Tablo 3: 2015/108565 Kayıt Numaralı İhale Teklif Zarfı Bilgileri
İstekli Adı Teklif Zarfı Kayıt Tarihi Değerlendirme Durumu
ALPASLAN 24.08.2015 Geçerlidir
SÜRMELİ 24.08.2015 Geçerlidir
REYHAN 24.08.2015 Geçerlidir.
Özer ARSLAN (İnşaat Mühendisi) 24.08.2015 Geçerlidir.
Özkan FIRINCIOĞULLARI (İnşaat Mühendisi) 24.08.2015 Teklif sunmamıştır.



6 İşin yaklaşık maliyeti (…..) TL olarak belirlenmişken, sözleşme bedeli (…..) TL’dir.
16-33/580-256


7/11

(25) İhbarda; 2015/7471 ihale kayıt numarası ile yapılan “Hatay ili Antakya, Kırıkhan,
Reyhanlı ve Kumlu ilçelerinde sondaj yapım işi” ihalesine katılan ALPASLAN ile Kerem
ALPASLAN’ın akrabalık bağı içinde oldukları, ihale öncesinde ilgili daire başkanı ile
plan yaptıkları, en düşük teklifi Kerem ALPASLAN’ın vereceği ve ALPASLAN’ın da
teklifin 60-70 bin TL üzerinde fiyat teklifi sunacağı, iki fiyat teklifi arasında başka bir
teklif olmazsa Kerem ALPASLAN’ın teklifinde aritmetik hata yapıldığı öne sürülüp
ihalenin ALPASLAN üzerinde kalacağı iddia edilmektedir.
(26) Yukarıda sözü edilen ihaleye ilişkin HATSU’dan bilgi talebinde bulunulmuş gelen cevabi
yazıda yer alan ihaleye ilişkin detaylar Tablo 4 ve 5’te sunulmuştur.
Tablo 4: 2015/7471 Kayıt Numaralı İhale Bilgileri
İşin Adı Hatay İli Antakya, Kırıkhan, Reyhanlı ve Kumlu İlçelerinde
Sondaj Yapım İşi
İhale Kayıt Numarası 2015/7471
Yaklaşık Maliyet (…..)
Sözleşme Bedeli (…..)
Kırım Oranı (…..)
İhale Usulü Açık İhale Usulü (4734 Sayılı Kanun – Madde 19)
İhaleyi Alan Firma ALPASLAN
İhale Dokümanını Alan Firma Sayısı 14
İhaleye Teklif Veren Firma Sayısı 9
(27) Söz konusu iş, yukarıda bahsi geçen diğer ihalelerden farklı olarak 4734 sayılı
Kanun’un 19. maddesine göre açık usulde ihale edilmiş ve daha yüksek sayıda
teşebbüsün katılımı sağlanmıştır. Anılan ihale %(…..) gibi bir kırım oranıyla ALPASLAN
üzerinde kalmıştır. İhbarda iddia edildiği üzere anılan ihaleye Alpaslan soyadlı başka
birinin daha iştirak ettiği görülmekle birlikte, yapılan incelemelerde iddia edilen hususları
destekler nitelikte bulguya ulaşılamamıştır. Bunun yanında ALPASLAN tarafından,
HATSU’nun son üç yılda düzenlediği 250’nin üzerinde ihalenin en az 25-30’una
katılındığı, açık usulde düzenlenen ihalelerden yalnızca 2015/7471 kayıt numaralı
ihalenin uhdesinde kaldığı, bunun dışında HATSU tarafından düzenlenen beş ihale için
davet aldığı, bu ihalelerin ikisinde (2015/9005 kayıt numaralı Antakya-Karlısu Mah.
İçme Suyu Onarım Yapım İşi ve 2015/153229 kayıt numaralı Yayladağı Ziyaret Dağı
Hava Radar İçmesuyu İsale Hattı İnşaatı ihaleleri) en düşük fiyatı verdiği için kazandığı
ifade edilmiştir.
16-33/580-256


8/11

Tablo 5: İhaleye Teklif Veren Teşebbüsler7
Sıra No Teşebbüs Adı
1 Cüzdanoğlu Kaynak Torna Su Pompa ve Sondaj Mak. İmalat ve Tic. Ltd. Şti.
2 G ve M Mühendislik Sondaj Taahhüt Tic. ve San. Ltd. Şti.
3 Reşit AĞAR
4 ALPASLAN
5 Mehmet Murat GÖÇ
6 Temsu Mühendislik Mimarlık İnşaat Enerji ve Tic. Ltd. Şti.
7 Abamor Sondaj Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
8 Ali ÖTKÜN
9 Kerem ALPASLAN
(28) Öte yandan, ihbarda 4054 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilemeyecek iddialar da
mevcuttur. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kişilerin ihalelere veya doğrudan
alımlara katılan firma yetkilileriyle çıkar ilişkisi kurarak devleti zarara uğratmaları
durumunun ancak Türk Ceza Kanunu kapsamında ele alınabilecek hususlar arasında
olduğu değerlendirilmektedir.
(29) Yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde, önaraştırmaya taraf
teşebbüslerin ihbar konusu ihalelerde danışıklı hareket ederek 4054 sayılı Kanunu ihlal
ettiklerine yönelik herhangi bir bulguya ulaşılamamıştır.
I.3.2. HATSU’nun Su Fiyatlarına Aşırı Zam Yaparak Hakim Durumunu Kötüye
Kullandığı İddiasına Yönelik Değerlendirme
(30) Dosya kapsamında edinilen bilgilerden, HATSU Genel Kurulunun 20.11.2014 tarih ve
23 sayılı kararıyla 2015 yılına ait ücret tarifesinin belirlendiği, ilgili tarife ile iş yerlerinde
su m3 birim fiyatlarının 3,00 TL’den 8,50 TL’ye; meskenlerde ise su birim fiyatlarının
1,00 TL’den 0-20 m3 kullanım için 2,00 TL’ye, 20-35 m3 kullanım için 3,00 TL’ye, 35 m3
yukarısı için de 4,00 TL’ye çıkarıldığı anlaşılmaktadır.
(31) Dosya konusu uygulamaların hukuki niteliği 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi temelinde
genel olarak hakim durumun kötüye kullanılması, bunun özel bir türü olarak ise
sömürücü rekabet ihlalleri başlığı altında yer alan aşırı fiyat uygulamasıdır.
(32) 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinde “Bir veya birden fazla teşebbüsün ülkenin
bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki hakim durumunu tek
başına yahut başkaları ile yapacağı anlaşmalar ya da birlikte davranışlar ile kötüye
kullanması” yasaklanmakta ve maddenin ikinci fıkrasında da örnek niteliğinde bazı
kötüye kullanma halleri sayılmaktadır. 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin lafzından da
anlaşılacağı üzere, “hâkim durumun kötüye kullanılması” olarak nitelenebilecek bir
ihlalin varlığı için iki koşulun bir arada sağlanması gerekmektedir. Bunlardan birincisi,
“hâkim durum”daki bir teşebbüsün varlığı, ikincisi ise hâkim durumdaki teşebbüs
tarafından gerçekleştirilen eylemin “kötüye kullanma” niteliğini taşımasıdır. Somut olay
açısından da bu koşullardan herhangi birisinin bulunmaması halinde, Kanun’un 6.
maddesi kapsamında “hâkim durumun kötüye kullanılması” ihlalinden söz edilmesi
mümkün değildir.

7 İhale dökümanı alıp ihaleye teklif vermeyen teşebbüsler Gökşah Yapı Müt. İnş. Taah. Elekt. Mak. Haf.
Nak. Temiz. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., Kar-Su Müh. Sondaj Temiz. Taş. Danış. Güvenlik Elekt. Gıda
Mobilya Turizm ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti., Nestaş Basın Yayın Gazete Yapı İnş. Taah. Müh. Mak. Elekt.
Enerji Yen. Enerji Petrol Maden Gıda Oto. Taş. Teks. Plastik Hırd. Su Ür. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş.,
Polatlar Sondajcılık İnşaat Elekt. Nak. Petrol Kuyumcu San. ve Tic. Ltd. Şti., Vandiçor Sondaj ve Müh.
Sanayi Tic. Ltd. Şti.’dir.
16-33/580-256


9/11

(33) HATSU, 6360 sayılı Kanun ile birlikte Hatay’da büyükşehir belediyesinin kurulmasının
ardından 2560 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde 2014 yılında kurulmuştur. İlgili
kanunlar çerçevesinde HATSU su tesisatı kurmak ve işletmek konusunda
yetkilendirilmiştir. Dolayısıyla HATSU, anılan Kanun hükümleri ve ikincil mevzuat
kapsamında kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere kurulmuş bir kamu
kuruluşudur. Diğer yandan, kamu kuruluşlarının iktisadi faaliyette bulunmaları halinde,
söz konusu faaliyetler bakımından teşebbüs olarak nitelendirilmeleri mümkündür. Bu
bakımdan, dosya kapsamında HATSU tarafından gerçekleştirilen faaliyetlerin iktisadi
nitelik taşıyıp taşımadığı hususu önem taşımaktadır. Konuyla ilgili benzer Kurul
kararlarına8 bakıldığında, belediye kuruluşlarının su kullanımını ücretlendirme
faaliyetlerinin iktisadi bir faaliyet olarak değerlendirildiği görülmektedir. Bu çerçevede,
HATSU’nun incelemeye konu faaliyeti çerçevesinde teşebbüs olarak
nitelendirilebileceği kanaatine varılmıştır.
(34) HATSU’nun yukarıda değinilen 2014 ve 2015 yılı su tarifeleri incelendiğinde, mesken
su birim fiyatlarında 0-20 m3 kullanım için %100, 20-35 m3 kullanım için %200, 35 m3
üzeri kullanımlar için %300, işyerlerinde de yaklaşık %180 oranında artışlar yaşandığı
görülmektedir. Bunun yanında anılan tarife ücretleri diğer 29 büyükşehir belediyesinin
su tarifeleri ile kıyaslandığında meskenler için belirlenen su tarifesinin 0-20 m3 kullanım
için 4, 20-35 m3 kullanım için 16, 35 m3 üzeri kullanım için 18 belediyeden yüksek
olduğu; işyerleri için belirlenen su tarifesinin ise 24 belediyeden yüksek olduğu
anlaşılmaktadır.
(35) Bununla birlikte, HATSU’nun 2015 yılı su tarifesinin iptali için idari yargıda gerek
meskenler gerekse işyerleri tarafından davalar açılmıştır. Mahkeme kararlarına9
bakıldığında, meskenlere yönelik belirlenen su tarifesi için;
“İlçe halkının müşterek ihtiyacı olan şebeke suyunun dağıtımı, depolanması ve fiyatının
belirlenmesi konusunda tekel konumunda olan davalı idarenin abonelerine ekonomik
olarak yük teşkil edecek, makul sayılamayacak uygulamalardan kaçınması ve su
ücretlerine yapılacak zammı günün ekonomik koşulları, enflasyon oranları ile hizmetin
sunumunda ortaya çıkacak ek maliyet unsurları ile birlikte değerlendirmek suretiyle
belirlemesi gerekeceği açıktır.
Olayda, dava konusu meclis kararı ile Tarifeler Yönetmeliğinin 11/3. maddesine
istinaden, Genel Kurulun kademeli tarife tespitine ve kademe aralıklarını belirlemeye
yönelik yetkisi kapsamında dava konusu tarifenin konutlarda su ücret tarifesinin
kademeli bir şekilde 0-20 m3 için 2,00 TL, 20-35 m3 için 3,00 TL, 35 m3 ve üzeri için
4,00 TL olarak belirlendiği, 2015 yılında meskenler için belirlenen içme suyu fiyatlarının
gerek aynı bölgede önceki yıllar fiyatlarına göre gerekse de diğer büyükşehirlerde
geçerli olan su fiyatlarına göre makul karşılanabilecek düzeyde olduğu, bu nedenle
dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.”
denilerek, davaların reddedildiği görülmektedir. Bu bakımdan anılan tarifenin meskenler
ile ilgili kısmının Mahkemece makul görüldüğü anlaşılmıştır.

8 ASKİ’ye ilişkin olarak verilen 25.06.2005 tarih ve 05-36/484-115 sayılı, 20.12.2006 tarih ve 06-92/1176-
354 sayılı, 14.04.2006 tarih ve 06-27/327-78 sayılı, 26.05.2005 tarih ve 05-36/484-115 sayılı, 13.03.2001
tarih ve 01-12/114-29 sayılı Kurul kararları.
9 09.04.2016 tarih E:2015/2196 K:2016/418 sayılı, 10.03.2016 tarih E:2015/1508 K:2016/311 sayılı,
10.03.2016 tarih E:2015/1508 K:2016/311 sayılı, 29.01.2016 tarih E:2015/242 K:2016/111 sayılı Hatay
İdare Mahkemesi kararları.
16-33/580-256


10/11

(36) Buna karşın, işyerleri için belirlenen tarifenin iptali için açılan davalarda Mahkemenin
tutumunun değiştiği görülmektedir. Nitekim İdare Mahkemesinin Antakya10 ve
İskenderun11 ilçelerini kapsayan kararlarında12;
“Dava konusu olayda gerek davacı tarafından ibraz edilen bilgi ve belgelerin,
gereksede davalı idarece yapılan savunmada yer verilen bilgi ve belgelerin bir bütün
halinde değerlendirilmesinden; davaya konu Antakya İlçesi’nde dava konusu işyeri için
tespit edilen içme suyu m3 fiyatının, 2010 yılında 2,75 TL, 2011 yılında 2,75 TL, 2012
yılında 3,02 TL, 2013 yılında 3,02 TL ve 2014 yılında 3,02 TL olduğu, diğer
büyükşehirlerden sadece İstanbul ilinde suyun m3 fiyatının 8,80 TL olduğu, diğer illerde
m3 fiyatının 0,75 ile 7,27 aralığında değiştiği, suyun m3 fiyatının aritmetik ortalamasının
da 4,80 TL civarında olduğu anlaşılmıştır…
Bu durumda; 2013 ve 2014 yılları için Antakya Belediye Meclisi’nin yukarıda anılan
kararı ile tespit edilen işyeri vasıflı içme suyu metreküp birim fiyatının 3,02 TL olduğu,
2015 yılında ise, bir önceki yıla göre işyerlerinde belirlenen içme suyu birim fiyatlarında
%100'ün üzerinde yapılan artışın gerek aynı bölgede önceki yıllar fiyatlarına göre
gerekse de diğer büyükşehirlerde geçerli olan su fiyatlarına göre makul
karşılanamayacak oranda yüksek olduğu, enflasyon oranları ile açıklamayacak ölçüde
artış gösterdiği, bu denli artışın tekel hizmet sağlayıcı niteliği olan davalı idare
karşısında seçim şansı olmayan tüketicilere ekonomik açıdan yük teşkil edecek boyutta
olduğu sonucuna ulaşıldığından, dava konusu Tarife’nin Antakya İlçesi’nde işyeri vasıflı
su aboneliklerinden alınacak m3 birim fiyatlarının 8,50 TL olarak belirlenmesine ilişkin
kısmında hukuka uyarlık görülmemiştir.”
denilerek dava konusu tarifenin vasıflı su aboneliklerinden alınacak m3 birim fiyatlarının
8,50 TL olarak belirlenmesine ilişkin işlemin iptaline ilçe bazında karar verilmiştir. Öte
yandan, Hatay’ın Arsuz13, Erzin14, Kırıkhan15, Altınözü16, Defne17, Reyhanlı18 ilçelerinde
işyerleri için açılan davalarda da yürütmenin durdurulması kararı verilmiştir. İlgili
kararlar üzerine idarece söz konusu ilçelerde 01.01.2015 tarihinden itibaren 2014 yılı
ücret tarifesi uygulanmaya başlamıştır.
(37) Ancak, söz konusu işlem hakkında henüz dava açılmayan Dörtyol, Payas, Belen,
Yayladağı, Hassa ve Kumlu ilçelerinde 2015 yılı ücret tarifesinin uygulanmaya devam
edildiği anlaşılmaktadır. HATSU tarafından konu ile ilgili işyerlerindeki tarifenin tüm
ilçelerde aynı olması için gerekli çalışmaların yapıldığı, ancak genel kurulda bu ücret
tarifelerinin reddedildiği, yönetim kurulu tarafından bir ilçe için verilen kararın diğer
ilçelerde de uygulanması yönünde bir karar alma imkânının hukuken bulunmadığı, bu
nedenle mevcut durumda işyerlerinde iki farklı ücret tarifesi uygulandığı, bu durumun
düzeltilmesi için 2016 yılının Kasım ayında yapılacak genel kurula hazırlıkların devam
ettiği ifade edilmiştir.

10 04.03.2016 tarih E:2015/251 K:2016/274 sayılı karar.
11 29.01.2016 tarih E:2015/242 K:2016/111 sayılı karar.
12 Her iki kararda da gerekçe tamamen aynıdır.
13 07.06.2016 tarih E:2016/507 sayılı karar.
14 07.06.2016 tarih E:2016/368 sayılı karar.
15 07.06.2016 tarih E:2016/374 sayılı karar.
16 04.05.2016 tarih E:2016/156 sayılı karar.
17 10.03.2016 tarih E:2016/50 sayılı karar.
18 12.05.2016 tarih E:2015/914 sayılı karar.
16-33/580-256


11/11

I.3.3. Genel Değerlendirme
I.3.3.1. İhalelere Danışıklı Teklif Verilmesi
(38) Yapılan incelemeler esnasında tarafların iletişim içinde bulundukları yönünde herhangi
bir bulguya rastlanmamıştır. İddia edildiği üzere tarafların rakip teşebbüsleri ihaleye
iştirak etmekten caydıracak yahut iştirak etmemeye ikna edecek tarzda bir eylemde
bulunup bulunmadıkları da yerinde inceleme esnasında araştırılmıştır. Bu yönde de
herhangi bir emare görülmemiştir.
I.3.3.2. İhale Usulleri
(39) İhbar içeriğinin tamamına yakını idare tarafından açılan ihalelerin rekabeti önlemek
amacıyla “pazarlık” usulünde olduğu iddiası üzerine kuruludur. Pazarlık usulü 4734
sayılı Kanun ve sair mevzuatta yeri olan bir uygulamadır. Her ne kadar pazarlık usulü
ihalelerde, işin doğası gereği rekabetin yoğun olmayacağı açık ise de, geçerli yasal
mevzuat kamu yararı amacıyla idareye bu yetkiyi tanımıştır. İhaleyi açan idari birim olan
HATSU tarafından bu yasal yetkinin yerinde kullanılıp kullanılmadığının takdirinde ve
muhakemesinde 4054 sayılı Kanun hükümlerinin ölçüt olarak alınamayacağı
değerlendirilmektedir. Bunun yanında, yapılan incelemeler sırasında Hatay Valiliğinin
konu hakkında tahkikat başlattığı öğrenilmiştir.
I.3.3.3. HATSU Tarafından Aşırı Fiyatlandırma Yapılması
(40) Hatay ilinin büyükşehir statüsü kazanması görece yeni bir tarihe dayanmaktadır.
Bundan önceki dönemde su fiyatları Hatay Belediyesi tarafından belirlenirken statü
değişikliği sonrasında ilgili mevzuata uyarlı olarak teşekkül eden HATSU tarafından
2014 yılında ilk defa su tarifesi belirlenmiştir. Bununla birlikte, 2015 yılı için belirlenen
su bedellerinin fazla bulunması üzerine muhtelif mesken ve işyeri sahipleri ile ilçe
belediyeleri konuyu idari yargıya taşımıştır. İdari yargı konuyu kendi yetki alanında
görerek tetkike almıştır. Yukarıda detaylarına yer verildiği üzere, tarifenin işyerlerini
ilgilendiren kısmı bazı ilçeler için iptal edilirken, birçok ilçe için yürütmenin durdurulması
kararı verilmiş ve söz konusu ilçelerde 2014 yılı tarifesi kullanılmaya başlanmıştır.
Meskenler için aşamalı bedel öngören mevcut tarife de idari yargı mercii tarafından
ayrıca tetkik edilmiş ve belirlenen tarife makul görülerek hukuka uygun bulunmuştur.
(41) Bu bilgiler çerçevesinde; dosya konusu iddialara yönelik olarak HATSU tarafından
açılan ihalelere teklif veren yahut vermeyen teşebbüslerin ihalelerde danışıklı hareket
ederek 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettiklerine yönelik herhangi bir bilgi veya bulguya
ulaşılamadığı ve belirlenen su tarifesinin, intikal ettirildiği idari yargı tarafından
değerlendirildiği dikkate alınarak, HATSU’nun 4054 sayılı Kanun’u ihlal etmediği
kanaatine varılmıştır.
J. SONUÇ
(42) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar
verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy