Dairesi: 2. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2021/899
Karar No: 2022/198
Karar Tarihi: 08.02.2022



İSTEMİN ÖZETİ: Mardin İli, Nusaybin İlçesi sınırları içerisinde bulunan Sicil:200807583 sayılı II-A Grup maden işletme ruhsatı sahibi olan davacı şirket tarafından, davalı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün 29/04/2019 tarih ve E.422787 sayılı işleminin Maden Kanunu'nun 36'ncı maddesi uyarınca 15.526,00-TL idari para cezası uygulanmasına ilişkin kısmının iptali istemiyle açılan davada; Mardin 1. İdare Mahkemesince verilen 29/12/2020 gün ve E:2019/1564, K:2020/2354 sayılı "dava konusu işlemin (12.548,00-TL'yi aşan) 2.978,00-TL'lik kısmının iptaline, 12.548,00-TL'lik kısmının ise reddine" ilişkin kararın, davacı vekili tarafından; Mahkeme kararının reddedilen kısmının hukuka aykırı olduğu, ilk derece mahkemesince yerindelik denetimi yapıldığı, 2017 yılına ilişkin stok ve pasa durumun 2018 yılında verilen faaliyet raporunda beyan edilmiş olduğu, 2017 yılında oluşan pasa malzemesi bir imalat olmadığı için imalat haritasında gösterilmediği, eksiklik olması durumunda ise 3213 sayılı Kanunun 10. Maddesi gereği 2 aylık süre verilmesi gerektiği, bu hususa ilişkin emsal yargı kararlarının bulunduğu, teknik heyetçe tutulan tutanakta dava konusu işlem yönünden tespit bulunmadığı, davalı idare vekili tarafından; Mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının hukuka aykırı olduğu, cezalandırmaya konu eylemin sabit olduğu ileri sürülerek istinaf yoluyla incelenerek kaldırılması istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ (DAVACI): Davalı idarenin istinaf başvurusunun reddi gerektiği savunulmaktadır.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi İkinci İdari Dava Dairesi'nce işin gereği görüşüldü:
 
KARAR: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "istinaf" başlıklı (Değişik 6545 S.K./19. md.) 45. maddesinin; 3. fıkrasında; “Bölge idare mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir. Karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı verir.”; 46. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendinde, bölge idare mahkemelerinin, maden, taşocakları, orman, jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ile ilgili mevzuatın uygulanmasından doğan davalar hakkında verdikleri kararların, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebileceği; belirtilmiştir.
 
İstinaf başvurusu; Mardin İli, Nusaybin İlçesi sınırları içerisinde bulunan Sicil:200807583 sayılı II-A Grup maden işletme ruhsatı sahibi olan davacı şirket tarafından, davalı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nün 29/04/2019 tarih ve E.422787 sayılı işleminin Maden Kanunu'nun 36'ncı maddesi uyarınca 15.526,00-TL idari para cezası uygulanmasına ilişkin kısmının iptali istemiyle açılan davada; "dava konusu işlemin (12.548,00-TL'yi aşan) 2.978,00-TL'lik kısmının iptaline, 12.548,00-TL'lik kısmının ise reddine" karar veren ilk derece Mahkemesi kararının taraflarca kaldırılması istemine ilişkindir.
 
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin ikinci fıkrasında; idari yargı yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olduğu, idari mahkemelerin, yerindelik denetimi yapamayacakları, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
 
3213 sayılı Maden Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde; "...Pasa: Mevcut ekonomik ve teknik şartlara göre işletilmesi mümkün olmayan, ancak işletme gereği istihsal edilen cevher" tanımına yer verildiği, "Pasa, bakiye yığını ve cürufların muhafazası" başlıklı 36. maddesinde ise; "Madencilik ve müteakip safhalarındaki faaliyetler sırasında; cevher, metal veya ekonomik değer ihtiva eden, günün şartlarında teknik veya ekonomik değerlendirmesi mümkün olmayan pasa, zenginleştirme bakiye yığını ve cüruflar, çevre kirliliği açısından mahzur teşkil etmiyorsa geçirildikleri son işlemden çıktıkları şekliyle ayrı ayrı muhafaza edilir. Bu bakiye ve pasa yığınlarının miktarları, fizikî özellikleri, usulüne göre alınmış numunelerin analiz raporları ve döküm alanları, faaliyet raporları, plân ve haritalarda gösterilir.
 
İşletme ruhsatının herhangi bir sebeple sona ermesi halinde, sahadan üretilmiş madenlerin, pasa, bakiye yığınları ve cürufların, ruhsat sahibince nakledilmesi için bu Kanunda zikredilen mücbir sebepler dışında altı aylık süre verilir. Bu süre içerisinde nakledilmeyen ve ekonomik değeri olan madenler valilik tarafından ihale edilerek satılır. Satıştan sağlanan gelir özel idareye aktarılır. Ekonomik değeri olmayan maddeler için 32 nci madde hükümleri uygulanır.
 
Birinci fıkraya aykırı hareket edenlere işletme ruhsat taban bedeli kadar idari para cezası verilir.." hükmüne yer verilmiştir.
 
21/09/2017 tarih ve 30187 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Maden Yönetmeliği'nin; "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin (uu) fıkrasında; "Pasa: Mevcut ekonomik ve teknik şartlara göre işletilmesi mümkün olmayan, ancak işletme gereği istihsal edilen maddeyi," tanımına yer verildiği, "Pasa, bakiye, atık/artık ve cürufların muhafazası ve değerlendirilmesi" başlıklı 43. maddesinde ise;
 
"(1) Madencilik ve müteakip safhalarındaki faaliyetler sırasında; cevher, metal veya ekonomik değer ihtiva eden, günün şartlarında teknik veya ekonomik değerlendirmesi mümkün olmayan pasa, atık/artık, zenginleştirme bakiye yığını ve cüruflar, çevre kirliliği açısından mahzur teşkil etmiyorsa geçirildikleri son işlemden çıktıkları şekliyle ayrı ayrı muhafaza edilir. Bu pasa, bakiye, atık/artık ve cürufların miktarları, fizikî özellikleri, usulüne göre alınmış numunelerin analiz raporları ve döküm alanları, faaliyet raporları, plân ve haritalarda gösterilir. Bu hususa aykırı hareket edenlere işletme ruhsat taban bedeli tutarında idari para cezası verilir..." düzenlemesine yer verilmiştir.
 
Dava dosyasının incelemesinden; Mardin İli, Nusaybin İlçesi sınırları içerisinde ve davacı şirket uhdesinde bulunan S:200807583 sayılı II (a) grubu maden (kalker+mermer) işletme ruhsat sahasında davalı idarece mahallinde inceleme gerçekleştirildiği, sahada Y:704753-X:4118352 koordinatındaki kalker üretim ocağında faaliyetlerin projesine uygun olarak sürdürülmediği, Y:704980-X:4118295 koordinatı civarındaki kalker üretim faaliyetlerinin mevcut işletme izni ile ÇED ve orman izin alanı dışında kaldığı vb. çok sayıda eksikliğin, uygunsuzluğun tespit edildiği, bu tespitler üzerinde davalı idarenin davacı şirket hakkında farklı gerekçe ve madde hükümlerine istinaden 6 farklı idari para cezasını içeren 29/04/2019 tarih ve E.422787 sayılı işlemini tesis edildiği, anılan işleme karşı açılan davada ise her bir idari para cezasına ayrı dava açılması gerektiğinden dilekçenin reddine karar verildiği, bu karar üzerine yenilenen davalardan olan işbu davada ise davalı idarece tesis edilen 29/04/2019 tarih ve E.422787 sayılı işlemin; sahada mevcut pasaların 2017 yılı İmalat Haritasında gösterilmemesi nedeniyle Maden Kanunu'nun 36'ncı maddesi ile Maden Yönetmeliği'nin 43. maddesi hükümleri çerçevesinde 2019 yılı yeniden değerleme oranı üzerinden 15.526,00-TL idari para cezası uygulanmasına ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Uyuşmazlıkta, davacı şirkete isnat edilen fiilin sübuta erip ermediği ve uygulanan idari para cezasının tutarı itibariyle uygun olup olmadığı yönlerinden ayrı ayrı inceleme yapılması uygun görülmüştür.
 
Davaya konu sahada bulunan pasaların 2017 yılına ait imalat haritasında yer verilip verilmediği yönünden yapılan inceleme:
 
Olayda, idari para cezası verilirken fiilin hangi kapsamda olduğunun herhangi bir duraksayamaya yer bırakmayacak şekilde ortaya konulması verilen idari para cezasının (fiilin sübuta erip ermediği ve tipiklik koşulunun sağlanıp sağlanmadığının belirlenmesi gibi) hukuki denetiminin yapılmasında zorunluluk arz etmektedir.
 
Uyuşmazlıkta, davacı şirketin 200807583 sicil numaralı ruhsatname ile, Mardin İli, Nusaybin İlçesi, Taşlıburun Köyünde bulunan maden ocağı (kalker ve mermer) işletmeciliğini, davalı idare tarafından verilen II-a grubu işletme ruhsatı ile yürüttüğü, ruhsat sahasının (Y:704980-X:4118295) 24.10.2018 tarih ve 802171 sayılı Olur ile ilgili Bakanlığın 3 mühendis ve 1 mali uzmandan müteşekkil tetkik heyeti tarafından denetlendiği, yapılan incelemede; "Son İşletme faaliyet raporunda (2017 yılı raporunda) beyan edilen pasanın imalat haritasında gösterilmediği" hususunun tespit edildiği ve anılan tespite 22.11.2018 tarihli Mahallinde Tetkik Raporu'nda yer verildiği, anılan tespit doğrultusunda davacı şirkete 3213 sayılı Kanunun 36. maddesi ile Maden Yönetmeliği'nin 43. maddesi hükümlerine aykırı fiili (beyan edilen pasaların imalat haritasında gösterilmemesi) nedeniyle 15.526,00-TL idari para cezası uygulandığı anlaşılmaktadır.
 
Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerden; davacı şirketin davalı idareye sunduğu 01.01.2017-31.12.2017 tarihleri arası döneme ilişkin olan 27.04.2018 tarihli İşletme Faaliyet Raporu'nda; "Stokta 80.000 TON By Pass (Pasa) bulunmaktadır. By Pass ocak içi yollarda ve çevre düzenlemesinde kullanılmaktadır." hususlarına yer verildiği, Mahallinde Tetkik Raporu'nda ise anılan işletme faaliyet raporunda belirtilen pasanın imalat haritasında gösterilmediğinin tespit edilmesi üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
 
Bu durumda, yukarıda yer verilen Kanun ve Yönetmelik hükümleri doğrultusunda, davacı şirkete ait davaya konu sahada mevcut pasaların (80.000 TON) 2017 yılı İmalat Haritasında gösterilmemesi fiilinin, yukarıda bahsedilen tetkik raporu, 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 29/4 maddesi uyarınca 2018 yılı Nisan ayında davalı idareye sunulan 2017 yılına ait işletme faaliyet raporu ve dosyada mevcut olan diğer bilgi ve belgelerden sabit olduğu anlaşıldığından, 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 36. maddesi ile Maden Yönetmeliği'nin 43. maddesi hükümleri uyarınca davacı şirketin idari para cezasıyla cezalandırılmasında hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmamıştır.
 
Uygulanan İdari Para Cezasının Tutarı Yönünden Yapılan İnceleme:
 
Maden Kanunu'nun "Ruhsat bedeli, cezalar ve diğer yaptırımlar" başlıklı 13. maddesinin ikinci fıkrasında; "Arama ruhsatlarında ruhsat taban bedeli 1.000 TL, işletme ruhsatlarında ruhsat taban bedeli 10.000 TL olup, bu bedeller ile bu Kanun gereğince uygulanan idari para cezaları her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı nispetinde artırılır. Ruhsat bedeli; arama ruhsatlarında, ekli (1) sayılı tabloda; işletme ruhsatlarında ise ekli (2) sayılı tabloda belirtilen şekilde hesaplanır. Kuruşlar liraya iblağ edilir." düzenlemesi çerçevesinde, davaya konu para cezası tutarının 2018 yılı için 12.548,00-TL, 2019 yılı için ise 15.526,00-TL olarak belirlendiği görülmektedir.
 
Bakılan davada, davalı idarece yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca 2018 yılında yapılan tespite istinaden 2018 yılına ait yeniden değerleme oranı sonucu belirlenen 12.548,00-TL idari para cezası uygulanması gerekirken 2019 yılına ait yeniden değerleme oranı uygulanarak 15.526,00-TL idari para cezası uygulanmasında ise hukuki isabet görülmemiştir.
 
Her ne kadar, istinafa konu İdare Mahkemesi Hakimliği kararında, uygulanması gereken ceza tutarı belirtildikten sonra, dava konusu idari para cezasının kısmen iptali, kısmen reddi yolunda hüküm verme yoluna gidilmiş ise de; mezkur Maden Kanunu maddesi uyarınca verilen ve bölünebilir nitelikte olmadığı anlaşılan maktu miktarlı idari para cezasının kısmen reddi yolunda verilen kararda isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
 
Bu durumda, istinafa konu İdare Mahkemesi Hakimliği kararının iptale ilişkin kısmında sonucu itibariyle hukuka aykırılık, redde ilişkin kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
 
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
 
1-2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca davacının İSTİNAF BAŞVURUSUNUN KABULÜNE,
 
i) Mardin 1. İdare Mahkemesi Hakimliğince verilen 29/12/2020 gün ve E:2019/1564, K:2020/2354 sayılı kararın "dava konusu işlemin 12.548,00-TL'lik kısmının reddine" ilişkin kısmının kaldırılmasına,
 
ii) Dava konusu işlemin 12.548,00-TL'lik kısmının İPTALİNE,
 
2-Aynı Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca, dava konusu işlemin (12.548,00-TL'yi aşan) 2.978,00-TL'lik kısmının iptaline ilişkin kısma yönelik davalı idare İSTİNAF BAŞVURUSUN yukarıda belirtilen gerekçeyle REDDİNE,
 
3-Nihai olarak dava "iptal" ile sonuçlandığından, aşağıda dökümü yapılan;
 
i) Davacı tarafından karşılanan 435,15-TL ilk aşama dava yargılama gideri ile 197,35-TL istinaf yargılama gideri toplamı olan 632,50-TL yargılama giderlerinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
 
ii) Davalı idare tarafından karşılanan 35,25-TL istinaf yargılama giderinin istinaf isteminde bulunan davalı idare üzerinde bırakılmasına,
 
iii) İlk derece mahkemesince davacı lehine vekalet ücretine hükmedildiğinden bu aşamada tekrar vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,
 
4-Posta gideri avansından artanın 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 333. maddesi uyarınca kararın kesinleşmesinden sonra mahkemesince ilgili tarafa re'sen iadesine,
 
5-Kararın tebliğinden itibaren (30) gün içinde Danıştay'a gönderilmek üzere Dairemize verilecek dilekçe ile Danıştay'a temyiz yolu açık olmak üzere, 08.02.2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy