T.C.
GAZİANTEP
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
4. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO: 2023/293
KARAR NO: 2023/368
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
BAŞKAN:
ÜYE:
ÜYE:
KATİP:
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: ŞANLIURFA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 20/04/2022
NUMARASI: 2022/544 Esas 2022/547 Karar
DAVACI:
VEKİLİ:
DAVALI:
VEKİLİ:
DAVANIN KONUSU: Tazminat (Ölüm Ve Cismani Zarar Sebebiyle Açılan Tazminat)
ESASA ALINMA TARİHİ: 09/03/2023
KARAR TARİHİ: 12/04/2023
KARAR YAZIM TARİHİ: 12/04/2023
Mahalli mahkemesince verilen karar re'sen merci tayini yönünden dairemize gelmiş olup, dosyanın inceleme aşamasında duruşma yapılmadan karar verilebilecek hallerden olduğu anlaşılmış olmakla, dosya heyetçe incelendi;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava, trafik kazasından kaynaklı maddi tazminat davasıdır.
Bozova Asliye Hukuk Mahkemesince (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) , 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)'nun 4. maddesine göre ticari dava niteliğinde olan eldeki davada, anılan Kanunun 5.maddesine göre görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesi olduğu gerekçesiyle, HSK'nın 07/07/2021 tarihli ve 608 sayılı kararı ile Şanlıurfa yargı çevresinde müstakil Asliye Ticaret Mahkemesi kurulmuş ve 01/09/2020 tarihinde faaliyete geçmiş olmakla 6102 sayılı TTK'nın 5/1 maddesi gereğince mahkemeler arası görev ilişkisi ve davanın Asliye Ticaret Mahkemesinin görev alanına girmesi dikkate alınarak mahkemenin görevsizliğine, dosyanın Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, kararın kesinleştiği görülmüştür.
Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesince, Bir yerde Asliye Hukuk Mahkemesi görev yaparken, o yerde ayrıca bir asliye ticaret mahkemesi kurulmuşsa asliye hukuk mahkemesince verilecek karar temyiz edilebilir bir karardır (Eriş, Gönen; Türk Ticaret Kanunu C. I. 2. Baskı, Ankara 2010 s. 529). Bir mahkememin görevli olup olmadığı, davanın açıldığı tarih esas tutularak belirlenir. Bu anda görevli olan mahkeme yargılamanın devamı sırasında görevsiz hale gelmiş olsa dahi o yine görevli olmaya devam eder (Üstündağ, Saim; Medeni Yargılama Hukuku C. I - II 7. Baskı, İstanbul 2000, s. 171).
Gönderme kararı veren bahsi geçen Asliye Hukuk Mahkemesince, Hakimler ve Savcılar Kurulu'nun 17/07/2021 tarihli ve 701 sayılı kararı ile Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesinin yargı çevresinin belirlenmesine karar verildiği belirtilerek dosya mahkememize gönderilmesine karar verilmiş ise de; Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulunun 07/07/2021 tarihli ve 608 sayılı kararında yargı çevresine ilişkin bu kararın açıkça " 01/09/2021 tarihinden itibaren uygulanmasına " karar verilmiş olması, yargılama devam ederken yargı çevrelerinin Hâkimler Savcılar Kurulu kararı ile değiştirilmesi halinde dahi " davanın açıldığı ilk mahkemenin yetkisinin devam etmesi ", yeni yargı çevresinin Hâkimler Savcılar Kurulu Kararından " sonra açılan davalar " için uygulanması gerekmesi, " derdest dosyaların devri ile ilgili herhangi bir ibare bulunmaması halinde ilk davanın açıldığı tarihteki yetkili mahkemenin yargı yetkisinin devam etmesi "; " tabii hâkim ilkesi " nazara alındığında, Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulunun 17/07/2021 tarihli ve 701 sayılı kararında yargı çevresine ilişkin bu kararın 01/09/2021 tarihinden sonra açılan davalara uygulanması gerekmektedir.
Her ne kadar bahsi geçen Asliye Hukuk Mahkemesince gönderme " kararı verildiği belirtilmiş ise de gönderme kararının " iş bölümü " halinde verilebilecek bir karar türü olması, mahkememiz ile gönderme kararı veren mahkeme arasındaki ilişkinin " iş bölümü ilişkisi " olmaması, aynı yerde ihtisas mahkemesinin kurulmasından kaynaklanan bir ilişki de bulunmaması, " yargı çevresinin değiştirilmesinden " kaynaklanan bir ilişki olması, mahkeme kararındaki nitelemenin esasen gönderme kararı olmayıp görevsizlik/ yetkisizlik kararı olması, fakat görevsizlik/ yetkisizlik kararı sonrası prosedürler işletilmeksizin dosyasının doğrudan gönderilmesine karar verilmiş olması nedeniyle " hukuki öngürelebilirlik " ilkesi, " mahkemeye erişim hakkı " da nazara alınarak " tebligat, kesinleşme ve gönderme talebi " konusundaki eksiklerin giderilebilmesi için dosyanın mahkemesine iadesine karar verilmiştir.
Bozova Asliye Hukuk Mahkemesince, Eldeki dava, sigorta hukukundan kaynaklı ticari davadır. TTK m.4/1-a'da "her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davaları ve çekişmesiz yargı işleri ile tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın;
a) Bu Kanunda,
....................... öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları ve çekişmesiz yargı işleri ticari dava ve ticari nitelikte çekişmesiz yargı işi sayılır." denilmiştir. Bu nedenle sigorta hukukundan kaynaklanan davalar ticari dava olup TTK m.5 gereğince görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi'dir.
Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesi yargı çevresinin Şanlıurfa ilinin mülki sınırları olarak belirlenmesine ve bu kararın 01.09.2021 tarihinden itibaren uygulanmasına karar verilmiştir. Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun anılan kararında derdest dosyaların devredilip devredilmeyeceği hususunda herhangi bir düzenleme bulunmadığı görülmektedir.
Türk Ticaret Kanunu'nun 6335 Sayılı Kanun'un 1.maddesi ile değişik 5/3 maddesinde asliye ticaret mahkemesi ile asliye hukuk mahkemesi ve diğer hukuk mahkemeleri arasındaki ilişki görev ilişkisi olup, bu durumda göreve ilişkin usul hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir.
Bir yerde asliye hukuk mahkemesinin, asliye ticaret mahkemesi sıfatı kullanarak ticari davaları görmekle görevli olabilmesi için bu yerde ayrı bir asliye ticaret mahkemesi bulunmaması gerekir. Dava tarihinde Bozova'da ayrı bir asliye ticaret mahkemesi bulunmamakla birlikte dava tarihinden sonra Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesi yargı çevresinin Şanlıurfa ilinin mülki sınırları olarak belirlenmesi nedeniyle Bozova Asliye Hukuk Mahkemesinin kararın yürürlük tarihi olan 01.09.2021 tarihinden itibaren asliye ticaret mahkemesi sıfatını kullanabilmesi mümkün değildir. (Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 4.H.D. 2021/1672 E. 2021/1483 K. Sayılı)
Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesi yargı çevresinin Şanlıurfa ilinin mülki sınırları olarak belirlenmesine ilişkin Hakimler ve Savcılar Genel Kurulu kararında mevcut davaların açıldığı tarihte görevli olan mahkeme tarafından görülmeye devam edilmesi hususunda bir düzenleme bulunmadığına göre Bozova Asliye Hukuk Mahkemesinin elinde mevcut derdest davada asliye ticaret mahkemesi sıfatını kullanarak davaya devam etmesi yukarıdaki paragrafta açıklandığı üzere olanaklı değildir.
Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 4.H.D. 2021/1672 E. 2021/1483 K. Sayılı kararının ilgili kısmında "Öte yandan davanın açıldığı tarihte ayrı bir asliye ticaret mahkemesi bulunmayan İnegöl 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin asliye hukuk mahkemesi sıfatıyla davada görevli olduğu, bu görevinin, Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun, Bursa Asliye Ticaret Mahkemesi yargı çevresinin Bursa ilinin mülki sınırları olarak belirlenmesine ilişkin kararı nedeniyle sona erdiği, bu durumda davanın açıldığı tarihte görevli olan ve sonradan görevi sona eren mahkemece verilen kararın, esasen devir kararı olduğu, kararda aktarma, devretme, görevsizlik gibi farklı isimlendirmelerin sonucu değiştirmeyeceği dairemizce değerlendirilmiştir." şeklinde açıklama yapılmıştır.
Ticari dava niteliğine haiz işbu dosya hakkında, Şanlıurfa Asliye Ticaret mahkemesine gönderme kararı verilerek dosyaların gönderildiği, ancak bu dosyaların mahkememize geri çevrildiği görülmüş, Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesi'nin geri çevirme kararlarında "mahkememizin bu davada şimdilik görevli ve yetkili olduğu değerlendirilmeksizin" şeklinde hüküm kurduğu anlaşılmıştır.
Açıklanan tüm bu nedenlerle ve Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesi yargı çevresinin Şanlıurfa ilinin mülki sınırları olarak belirlenmesine ilişkin kararı uyarınca mahkememizin 01.09.2021 tarihi itibariyle Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatının bulunmadığı anlaşılarak mahkememize açılan iş bu davaya bakmaya görevli mahkemenin Şanlıurfa Ticaret Mahkemesi olduğundan bahisle görevsizlik kararı verilmiştir.
Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesince, bir mahkemenin görevli olup olmadığının davanın açıldığı tarih esas tutularak belirleneceği, bu anda görevli olan mahkeme yargılamanın devamı sırasında görevsiz hale gelmiş olsa dahi o mahkemenin görevli olmaya devam edeceği, gönderme kararında bahsi geçen HSK'nın 17/07/2021 tarihli, 701 Sayılı kararının yürürlük tarihi 01/09/2021 olarak belirlendiği, eldeki davanın bu tarihten önce açıldığı, davaya bakma görevinin Bozova Asliye Hukuk Mahkemesinde olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun 17/07/2021 tarihli, 701 Sayılı kararının yürürlük tarihi 01/09/2021 olarak belirlendiğinden, kurulun yargı çevresi belirlemesi kararı sadece bu kararın yürürlük tarihinden sonra açılacak davaları ilgilendirir. Aksi fikir tabii hakim ilkesine aykırılık oluşturacaktır. Nitekim Bursa Bölge Adliye Mahkemesi ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi arasındaki uyuşmazlıkta Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 21.02.2022 tarih, 2022/1073 Esas, 2022/2686 Karar sayılı kararı ile ... "Hakimler ve Savcılar Genel Kurulu’nun, 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile müstakil asliye ticaret mahkemelerinin görev sınırlarının belirlenmesi kararı sonrası asliye ticaret mahkemesi olmayan ilçelerde asliye hukuk mahkemesinin asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla baktığı derdest dosyaların devredilerek, asliye ticaret mahkemesinde görülmesi gerektiğine ilişkin kararının usul ve yasaya uygun bulunmadığı, Hakimler ve Savcılar Genel Kurulu’nun, 17.07.2021 tarih ve 701 sayılı kararı ile müstakil asliye ticaret mahkemelerinin görev sınırlarının belirlenmesi kararı öncesinde asliye ticaret mahkemesi olmayan ilçelerde asliye hukuk mahkemesinin asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla baktığı derdest dosyaların görülmeye devam edilmesi gerektiği" yönündeki kararı dikkate alındığında 01/09/2021 tarihinden önce açılan derdest davalarda dava açılan mahkemenin yetkili olacağı, buna göre görevli yargı yerinin Bozova Asliye Hukuk Mahkemesi (Ticaret mahkemesi sıfatıyla) olması gerektiği tespit edilmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM :Yukarıda açıklanan nedenlerle;
HMK'nın 21, 22 ve 23. Maddeleri gereğince Bozova Asliye Hukuk Mahkemesinin (Ticaret mahkemesi sıfatıyla) YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
Dosyanın Bozova Asliye Hukuk Mahkemesine (Ticaret mahkemesi sıfatıyla) Hukuk gönderilmesi amacıyla merci tayinine başvuran ŞANLIURFA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ'ne GÖNDERİLMESİNE,
Dair dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda HMK 23/2 ve 362/1-c maddesi uyarınca kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 12/04/2023

Başkan
37043
¸e-imzalıdır
Üye
41963
¸e-imzalıdır
Üye
92539
¸e-imzalıdır
Katip
159892
¸e-imzalıdır






Full & Egal Universal Law Academy