Dairesi: 3. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2018/672
Karar No: 2020/486
Karar Tarihi: 28.10.2020



(3194 S. K. m. 15, 16, 33) (2577 S. K. m. 45) (Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği m. 21)
 
İSTEMİN ÖZETİ: Davacı tarafından, Van ili, İpekyolu ilçesi, .... parsel sayılı taşınmazında yapacağı yapı için geçici ruhsat verilmesi yolundaki başvurusunun reddine ilişkin İpekyolu Belediye Encümeni'nin 25/11/2016 tarih ve 577 sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; "Uyuşmazlıkta, davacının, Van İli, İpekyolu İlçesi, .... parselde bulunan taşınmazına az tabanlı sökülebilir malzemeden yapı yapmak üzere geçici ruhsat almak için davalı idareye başvurduğu, davalı idare tarafından davacının başvurusunun 25/11/2016 tarih ve 577 sayılı Encümen kararı ile reddedildiği, gerekçe olarak 3194 sayılı İmar Kanununun 33. maddesinin, 3030 sayılı Tip İmar Yönetmeliği'nin 21. maddesinin ve İmar ve Şehircilik Müdürlüğü'nün 23/11/2016 tarih ve 3966 sayılı raporunun gösterildiği, Mahkememizce muhtelif tarihlerde yapılan ara kararlarla davalı idareden dava konusu Belediye Encümeni kararının gerekçesinin, dava konusu işlemin sebebinin ve geçici ruhsat başvurusunun yukarıda yer verilen mevzuat düzenlemesinde yer alan hangi koşulu sağlamadığının sorulmasına karşın bu hususun açıklanmadığı, bu durumda dava konusu idari işlemin sebep unsurunun ortaya konulamadığı görülmektedir. Bu durumda, yukarıda metnine yer verilen mevzuat hükmü ve yapılan açıklamalar uyarınca davacının taşınmazı üzerinde az tabanlı sökülebilir malzemeden yapacağı yapı için yaptığı geçici ruhsat başvurusunun reddine ilişkin 25/11/2016 tarih ve 577 sayılı Encümen kararında, sebep unsuru yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır." gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar veren Van 3. İdare Mahkemesinin05/01/2018 tarih ve E:2017/114, K:2018/13 sayılı kararının; yapılan incelemeler neticesinde söz konusu iptal kararına konu taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ''ayrık nizam 7 kata müsaadeli yoldan 5 metre komşulardan ise 4,5 metre çekme mesafeli Konut Altı Ticaret Alanı'' olarak planlandığının tespit edildiği, Planlı Alanlar Yönetmeliği madde 6 da ''7 kata müsaadeli yerler için belirlenen asgari parsel ölçülerinin parsel derinliği ön bahçe +13 metreden, parsel genişliği ise yan bahçe mesafeleri +9 metreden'' az olamayacağının belirtildiği, dolayısıyla 7 kata müsaadeli bir parselin asgari derinlik ve genişliğinin 18 metre olması gerektiği, ancak taşınmaz asgari parsel büyüklük şartlarına uygun olmadığından, taşınmaz üzerinde imar mevzuatına uygun yapı yapılmasının mümkün olmadığı, 18. madde tatbikinin her zaman mümkün olamadığı, taşınmazın bulunduğu alanın da yoğun yapılaşmış olmasının nedeni 18. madde tatbikinin mümkün olmadığından olduğu, bu gibi hallerde İmar Kanunu'nun 15. ve 16. maddelerine göre işlem tesis edileceği, taşınmazın bulunduğu .... Caddesinin ilin gözde caddelerinden biri olup muvakkat yapı ruhsatı verilmesinin olumsuz sonuçlar doğuracağı ve çarpık kentleşmeye yol açacağı, belirtilen hususlar göz önünde bulundurulduğunda taşınmazın güneyinde bulunan taşınmaz ile tevhit edilmesi ve imar mevzuatına uygun hale getirildikten sonra ruhsatlandırma işlemlerine başlanılmasının şehircilik ilkeleri bakımından daha doğru bir uygulama olacağının değerlendirildiği, yukarıda teknik olarak izah edilen nedenlerle davacının geçici ruhsat talebinin hukuka ve tekniğe aykırı olup reddine dair kararın yerinde olduğu, ancak sayın mahkemece tamamen teknik olan bu hususların nazara alınmadığı ve hukuka ve tekniğe aykırı davanın kabulü yoluna gidildiği öne sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesi uyarınca incelenerek kaldırılması istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: İstinaf aşamasında savunma dilekçesi verilmemiştir.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesince işin gereği görüşüldü:
 
3194 sayılı İmar Kanununun "Umumi hizmetlere ayrılan yerlerde muvakkat yapılar" başlıklı 33. maddesinde; "İmar planlarında bulunup da müracaat gününde beş yıllık imar programına dahil olmayan yerlerde; plana göre kapanması gereken yol ve çıkmaz sokak üzerinde bulunan veya 18 inci madde hükümleri tatbik olunmadan normal şartlarla yapı izni verilmeyen veya 13 üncü maddede belirtilen hizmetlere ayrılmış olan ve haklarında bu madde hükmünün tatbiki istenen parsellerde üzerinde yönetmelik esaslarına uygun yapı yapılması mümkün olanlarında sahiplerinin istekleri üzerine belediye encümeni veya il idare kurulu kararıyla imar planı tatbikatına kadar muvakkat inşaat veya tesisata müsaade edilir ve buna dayanılarak usulüne göre yapı izni verilir. Bu gibi hallerde verilecek müddetin on yıl olması, yapı izni verilmezden önce belediye encümeni veya il idare kurulu kararının gün ve sayısının on yıllık müddet için muvakkat inşaat veya tesisat olduğunun, lüzumlu ölçü ve şartlarla birlikte tapu kaydına şerh edilmesi gereklidir. Muvakkatlık müddeti tapu kaydına şerh verildiği günden başlar. Birinci fıkrada sözü geçen bir parselde, esasen kullanılabilen bir bina varsa bu parsele yeniden inşaat ve ilaveler yapılmasına izin verilmeyeceği gibi, birden fazla muvakkat yapıya izin verilen yerlerde dahi bu yapıların ölçüleri toplamı yönetmelikte gösterilen miktarları geçemez. Bu maddenin tatbikinde kadastral parsel de bir imar parseli gibi kabul olunur. Plan tatbik olunurken, muvakkat inşaat veya tesisler yıktırılırlar. On yıllık muvakkatlık müddeti dolduktan sonra veya on yıl dolmadan yıktırılması veya kamulaştırılması halinde muvakkat bina ve tesislerin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre takdir olunacak bedeli sahibine ödenir." hükmüne yer verilmiştir.
 
Öte yandan, dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 21.maddesinde de, imar planlarında, iskan hudutları içinde bulunup da, umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan arsaların, bu hizmetler için gereken kısmı ayrıldıktan sonra geriye kalan parçaların imar planı ve bu Yönetmelik esaslarına göre müsait ise parsellere ayrılabileceği, keza, imar planı ve yönetmelik esaslarına göre müsait olduğu takdirde, bunlar üzerinde yapı izni verilebileceği, tamamı umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan veya kalan parçası plan ve yönetmelik hükümlerine göre yapı yapılması müsait olmayan arsalar, kamulaştırılıncaya kadar sahipleri tarafından olduğu gibi kullanılmaya devam olunacağı, bu gibi yerlerden 5 yıllık programa dahil bulunmayanların; yükseklikleri tabii zeminden itibaren iki katı ve asma katlı binalarda (9.30) m.yi, asma katsız binalarda (8.30) m. yi, yapı inşaat alanı (250) m²'yi geçmemek, mümkün mertebe sökülerek başka bir yere nakli kabil malzemeden ve buna müsait bir sistemde inşa edilmek şartı ile ve yine imkân nisbetinde mevcut ve müstakbel yol güzergâhlarına tesadüf ettirilmemek suretiyle imar planı tatbikatına kadar, sahiplerinin isteği üzerine ilgili idare Encümenince muvakkat yapı yapılmasına izin verileceği, muvakkat ruhsat süresinin 10 yıl olduğu, yapı izni verilmezden önce ilgili idare encümeni kararının gün ve sayısının 10 yıllık müddet için muvakkat inşaat olduğunun ve diğer lüzumlu ölçü ve şartların, tapu kaydına şerh edilmesi gerektiği, muvakkatlık süresinin tapu kaydına şerh verildiği günden başlayacağı, on yıllık müddet içinde planın tatbik olunmaması halinde bu süre plan tatbik oluncaya kadar herhangi bir işlem tesis edilmeksizin kendiliğinden uzayacağı, bu yapıların geçici yapı ruhsatı alınarak inşa edileceği, tamamlandığında ise geçici yapı kullanma izin belgesi alınarak kullanılacağı hüküm altına alınmış, "Parsel büyüklükleri" başlıklı 17. maddesinde, "İmar planında gösterilen çeşitli bölgelerde imar planı ile getirilmiş farklı hükümler yoksa, yapılacak ifrazlarda, elde edilecek yeni parsellerin asgari ölçüleri, arazi meyili, yol durumu, mevcut yapılar vb. gibi mevkiin özellikleri ile bu parsellerde yapılması mümkün olan yapıların ölçüleri ve ihtiyaçları da gözönünde tutularak tesbit olunur. Şu kadar ki; bu tesbit sırasında aşağıdaki şartlar ihlâl edilemez. Parsel genişlikleri:1. İkamet ve ticaret bölgelerinde: a) 4 kata kadar (4 kat dahil) inşaata müsait yerlerde: aa) Bitişik nizamda: (6.00) m. den, ab) Blok başlarında: Yan bahçe mesafesi + (6.00) m. den, ac) Ayrık nizamda: Yan bahçe mesafeleri toplamı + (6.00) m. den, az olamaz. Parsel derinlikleri: 1. İkamet ve ticaret bölgelerinde: a) Ön bahçesiz nizamda: (13.00) m. den, b) Ön bahçeli nizamda: Ön bahçe mesafesi + (13.00) m. den, az olamaz"; "Bahçe mesafeleri" başlıklı 18. maddesinde, "Binalarda; 1) Ön bahçe ve yol kenarına rastlayan bahçe mesafeleri en az (5.00) m. dir. 2) Yan bahçe mesafesi en az 3.00 m.dir" hükmüne yer verilmiştir.
 
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının Van ili, İpekyolu ilçesi, .... parsel sayılı taşınmazında yapacağı yapı için geçici ruhsat verilmesi yolundaki başvurusunun reddine ilişkin İpekyolu Belediye Başkanlığı'nın 25/11/2016 tarih ve 577 sayılı Encümen kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, istinafa konu Van 3. İdare Mahkemesi'nin 05.01.2018 tarih ve E:2017/114, K:2018/13 sayılı kararıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, söz konusu kararın hukuka aykırı olduğu iddiasıyla da davalı idarece istinaf kanun yoluna başvurulduğu anlaşılmaktadır.
 
Her ne kadar Mahkemesince, "...muhtelif tarihlerde yapılan ara kararlarla davalı idareden dava konusu Belediye Encümeni kararının gerekçesinin, dava konusu işlemin sebebinin ve geçici ruhsat başvurusunun yukarıda yer verilen mevzuat düzenlemesinde yer alan hangi koşulu sağlamadığının sorulmasına karşın bu hususun açıklanmadığı, bu durumda dava konusu idari işlemin sebep unsurunun ortaya konulamadığı görülmektedir.." gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmişse de; yukarıda metnine yer verilen 3194 sayılı İmar Kanunu’na göre muvakkat yapı ruhsatı verilebilecek parsellerin planda umumi hizmetlere ayrılan yerlerden olması gerektiği ve yönetmelikte belirtilen ölçülere tabi olduğu, yapılaşma koşullarının plan hükümlerine ve planlı alanlar tip imar yönetmeliğine uygun olması gerektiği; yine yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, 3194 sayılı İmar Kanununun 33. maddesi kapsamında muvakkat yapı izni verilen yapıların, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 21. maddesi uyarınca geçici yapı ruhsatı alınarak inşa edileceği, tamamlandığında ise geçici yapı kullanma izin belgesi alınarak kullanılacağının açık olduğu, davaya konu parselin; 1/1000 ölçekli uygulama imar planında arsa vasfında, "7 kat ticaret + konut ayrık nizam fonksiyonuna" sahip olduğu; inşaat yapılması halinde, yoldan 5 metre, komşu parsellerden ise 4,5 metre çekme mesafeli koşullara sahip olduğu; Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'nin 6'ncı maddesinde; 7 kata müsaadeli parseller için belirlenen asgari parsel ölçülerinin belirlendiği, buna göre, asgari parsel derinliğinin, "ön bahçe +13 metreden, parsel genişliğinin ise yan bahçe mesafeleri +9 metreden az olamayacağının anlaşıldığı; diğer bir anlatımla; asgari parsel derinlik ve genişliğinin en az 18 metre olması gerektiği; oysa somut uyuşmazlığa konu davacı parselinin "nakıs parsel" ve "tevhid şartlı" niteliğinde olduğu, ana yola cephesinin 14,39 metre, bir taraf derinliğinin 4.33 metre, diğer taraf derinliğinin ise 7.85 metre olduğu; ana yoldan ve komşu parsellerden yapılacak olan çekme mesafelerinin uygulanmasının bu parselde mümkün olmadığı; söz konusu zorunlu çekme mesafelerinin uygulanması halinde, kurallara uygun bir yapının yapılmasının imkansız olduğu, oysa geçici ruhsat verilmesi halinde de asgari parsel büyüklüğü, ana yoldan ve komşu parsellerden yapılacak olan çekme mesafelerine uyulması gerektiği, dolayısıyla planda umumi hizmetlere ayrılan yerlerden olmayan ve asgari yapılaşma koşullarını taşımayan, komşu parsellerle tevhit şartı bulunan davaya konu parsele geçici ruhsat verilmesinin de mümkün olmadığı anlaşıldığından, davaya konu işlemde hukuka aykırılık, işlemin iptali yönündeki mahkeme kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.
 
Açıklanan nedenlerle; istinaf başvurusunun kabulü ile Van 3. İdare Mahkemesinin 05/01/2018 tarih ve E:2017/114, K:2018/13 sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine, aşağıda dökümü yapılan 162,40.-TL ilk aşama yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, 160,80.-TL istinaf yargılama gideri ile kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1.700,00.-TL vekalet ücretinin davacı tarafından davalı idareye ödenmesine, artan posta ücretlerinin Mahkemesince re'sen yatıranlara iadesine, 2577 sayılı Kanun'un 45/6. maddesi uyarınca kesin olarak, 28/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)
 


Full & Egal Universal Law Academy