Dairesi: 1. Vergi Dava Dairesi
Esas No: 2019/1464
Karar No: 2020/323
Karar Tarihi: 11.06.2020



(6736 S. K. m. 6, 10) (2577 S. K. m. 45) (213 S. K. m. 13) (7020 S. K. m. 5) (6183 S. K. m. 37, 51)

İSTEMİN ÖZETİ: Davacı şirket tarafından, 6736 Sayılı Kanun'un 6/1-c maddesi kapsamında işletme kayıtlarının düzeltilmesi hükümlerinden faydalanmak amacıyla yapılan başvurunun mücbir sebep kapsamında değerlendirilmesi ve stok beyanında bulunulan borç için işletilen gecikme zammının terkin edilmesi ile ödenmesi gereken vergilerin 7020 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 5. maddesi kapsamında (30) otuz taksit halinde ödenmesi talebi ile Van Vergi Dairesi Müdürlüğü'ne yapılan 11.01.2018 tarih ve 2860 Sayılı başvurunun reddine ilişkin 21.02.2018 tarih ve 60757845/2330 Sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada; dava konusu 21.02.2018 tarih ve 60757845/2330 Sayılı işlemin, gecikme zammının terkini talebinin reddine ilişkin kısmına yönelik olarak; davacı şirket tarafından 6736 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına ilişkin Kanun'un 6/1-c maddesi kapsamında işletmelerinde yer aldığı halde kayıtlarında yer alamayan emtiaların bildirimi amacıyla 29.11.2016 tarihli katma değer vergisi(Stok) beyannamesinin elektronik ortamda verildiği ve bu beyannameye istinaden 2016112901KTj0000076 numaralı tahakkuk fişi düzenlenerek 119.400,00 TL tutarında katma değer vergisi tahakkuk ettirilerek beyannamenin verilme tarihinden itibaren gecikme zammı uygulandığı, mevzuat hükümleri uyarınca, 6736 Sayılı Kanun'un 6/1-c maddesi kapsamında ödenmesi gereken taksitlerden mücbir sebep hali süresine rastlayanların, mücbir sebep halinin bitim tarihini takip eden altıncı ayın bitimine kadar ertelenmesi ve mücbir sebep halinin sonlandırılmasını müteakip altıncı ayın bitimi itibariyle tahsil edilememesi durumunda 6183 Sayılı Kanun'un 51. maddesi uyarınca gecikme zammı tatbik edilmesi gerektiği, 6736 Sayılı Kanun kapsamında yapılacak ödemelerden mücbir sebep hali süresine rastlayanların mücbir sebep halinin bitimi tarihini (31.05.2017) izleyen aydan itibaren 6 ay içinde (30.11.2017) ödeneceği belirlendiğinden, davacı şirket tarafından 6736 Sayılı Kanun'un 6/1-c maddesi kapsamında işletmelerinde yer aldığı halde kayıtlarında yer alamayan emtiaların bildirimi amacıyla 29.11.2016 tarihli katma değer vergisi(Stok) beyannamesinin elektronik ortamda sunulması üzerine tahakkuk eden katma değer vergisinin son ödeme gününün (vadesinin) mücbir sebep hali süresine rastladığından 30.11.2017 tarihi olduğu ve 6183 Sayılı Kanun uyarınca gecikme zammının vade tarihinden itibaren uygulanması gerektiği, dava konusu olayda gecikme zammının mücbir sebep halinin sonlandırılmasını müteakip altıncı ayın bitimi itibariyle (30.11.2017 tarihinden itibaren) uygulanması gerekirken davacı şirket tarafından 30.11.2016 tarihi itibariyle ödenmeyen vergiler için bu tarihten itibaren uygulanan gecikme zammının terkini talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin bu kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı, dava konusu 21.02.2018 tarih ve 60757845/2330 Sayılı işlemin, ödenmeyen vergilerin 7020 Sayılı Kanun kapsamında otuz taksitte ödenmesi talebinin reddine ilişkin kısmına yönelik olarak; davacı tarafından otuz eşit taksitte ödenmesi talep edilen verginin mücbir sebep hali nedeniyle verilmeyen beyannamelerin verilmesi sebebi ile tahakkuk eden bir vergi olmadığı, tahakkuk eden verginin 6736 Sayılı Kanun'un davacı şirkete tanıdığı hak kapsamında işletme kayıtlarının düzeltilmesine istinaden sunulan katma değer vergisi(stok) beyannamesi kapsamında tahakkuk eden katma değer vergisi olduğu, otuz eşit taksitten faydalanılması için mücbir sebep hali nedeniyle verilmeyen beyanname sonucu tahakkuk eden bir verginin olması gerektiği, davacı tarafından 6736 Sayılı Kanundan faydalanmak suretiyle tahakkuk eden katma değer vergisinin otuz taksitte ödenmesi talebiyle yaptığı başvurusunun reddine dair işlemin bu kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin, gecikme zammının terkini talebinin reddine ilişkin kısmının iptaline, ödenmeyen vergilerin 7020 Sayılı Kanun kapsamında otuz taksitte ödenmesi talebinin reddine ilişkin kısmının iptali isteminin reddine ilişkin olarak Van Vergi Mahkemesi'nce verilen 24/01/2019 gün ve E:2018/269, K:2019/58 Sayılı kararın, iptale müteâllik kısmının davalı idarece; verilen stok beyannamelerine istinaden tahakkuk eden vergilerin 6736 Sayılı Kanun'un 6/1-c maddesi hükmü uyarınca ödenmesi gerektiği, ihtilâfa mevzu amme alacağının mücbir sebep kapsamında değerlendirilemeyeceği ileri sürülerek, redde yönelik kısmının ise davacı tarafından; dava konusu işlemin mücbir sebep hâli sürerken tesis edildiği, beyannamelerin ibrazının bu hâli ortadan kaldırmayacağı iddiasıyla kaldırılması istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Savunma verilmemiştir.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Hüküm veren Erzurum Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesi'nce gereği görüşüldü:
 
KARAR: Dava; davacı şirket tarafından, 6736 Sayılı Kanun'un 6/1-c maddesi kapsamında işletme kayıtlarının düzeltilmesi hükümlerinden faydalanmak amacıyla yapılan başvurunun mücbir sebep kapsamında değerlendirilmesi ve stok beyanında bulunulan borç için işletilen gecikme zammının terkin edilmesi ile ödenmesi gereken vergilerin 7020 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 5. maddesi kapsamında (30) otuz taksit halinde ödenmesi talebi ile yapılan 11.01.2018 tarih ve 2860 Sayılı başvurunun reddine ilişkin 21.02.2018 tarih ve 60757845/2330 Sayılı işlemin iptali talebiyle açılmıştır.
 
Davalı idarenin istinaf istemi değerlendirildiğinde;
 
İstinaf başvurusunda bulunulan mahkeme kararında, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinde sayılan kaldırma nedenlerinin bulunmadığı anlaşıldığından, davalı idare istinaf isteminin reddi gerekmektedir.
 
Davacı tarafın istinaf başvurusu ele alındığında ise;
 
213 Sayılı Vergi Usûl Kanunu'nun 13. maddesinde; mücbir sebep hâlleri olarak
 
1. Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;
 
2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler; üçüncü kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;
 
4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısiyle defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması sayılmıştır.
 
6736 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun'un "İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi Başlıklı" 6. maddesinin 1. fıkrasında; " İşletmede mevcut olduğu hâlde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır: a) Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dâhil), işletmelerinde mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel ile bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebilirler. Bildirime dâhil edilen kıymetler için amortisman ayrılmaz. b) Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu fıkranın (a) bendi hükümleri uyarınca aktiflerine kaydettikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere özel karşılık hesabı açarlar. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez. Makine, teçhizat ve demirbaşlar envantere kaydedilir ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman addolunur. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise söz konusu emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydederler. c) Bu fıkranın (a) bendi uyarınca beyan edilen; genel orana tabi makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden %10 oranı, indirimli orana tabi diğer makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanır ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez. Emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilir. Bu emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar için 3065 Sayılı Kanun'un 9. maddesinin (2) numaralı fıkrası hükmü uygulanmaz." hükmüne yer vermiştir.
 
Aynı Kanun'un "Ortak hükümler" başlıklı 10. maddesinin 18. fıkrasında; "Bu Kanun'un yayımı tarihi itibarıyla 213 Sayılı Kanun'un 15. maddesine göre mücbir sebep hâli ilan edilmiş ve devam eden yerlerdeki vergi dairelerinde mükellefiyet kaydı bulunan mükellefler ile Sosyal Güvenlik Kurumunca mücbir sebep hâli nedeniyle belge verme süresi ve prim ödemelerinin ertelendiği yerlerdeki kayıtlı işveren, sigortalı ve diğer prim ödeme yükümlülerinin, bu Kanunda öngörülen süre ve şekilde beyan ve bildirim yükümlülüklerini yerine getirmeleri şartıyla Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerden, mücbir sebep hâli süresi içerisinde ödenmesi gereken taksitleri, mücbir sebep hâlinin bitim tarihini takip eden aydan başlamak üzere 6 ay içinde ödenir. " hükmüne. 19. fıkrasında ise; "Bu Kanun'un yayımı tarihi itibarıyla 213 Sayılı Kanun'un 15. maddesine göre mücbir sebep hâli ilan edilmiş ve mücbir sebep süresi iki yılı aşmış yerlerdeki mükelleflerden, bu Kanunun yayımını izleyen ikinci ayın sonuna kadar başvuruda bulunanlar açısından mücbir sebep hâli başvuru süresinin son günü itibarıyla sona erer ve mücbir sebep ilanı nedeniyle verilmeyen beyanname ve bildirimler aynı süre içerisinde verilir. Bu Kanunda öngörülen başvuru süresinin son günü bu alacaklar için vade tarihi kabul edilir. Bunun üzerine tahakkuk eden vergiler bu Kanunda öngörülen süre ve şekilde 2. madde kapsamında yapılandırılarak azami yirmi dört eşit taksitte ödenir. Bu şekilde ödenen vergilere herhangi bir zam, faiz, katsayı uygulanmaz. Şu kadar ki, öngörülen sürede ödenmeyen taksitler hakkında bu madde hükümleri uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
 
7020 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un "Bazı yerlerde Mücbir Sebep Halinin Sonlandırılmasına İlişkin Hükümler" başlıklı 5. maddesinde; " (1) Bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla 213 Sayılı Kanun'un 15. maddesine göre mücbir sebep hâli ilan edilmiş ve mücbir sebep süresi iki yılı aşmış yerlerde, mücbir sebep hâli devam eden mükelleflerin mücbir sebep hâli bu Kanunun yayımlandığı ayın son günü itibarıyla sona erer. (2) Mücbir sebep ilanı nedeniyle verilmeyen; beyanname ve bildirimler bu Kanunun yayımını izleyen üçüncü ayın sonuna kadar verilir, geçici vergi beyannameleri, mükellef bilgileri bildirimleri ve kesin mizan bildirimleri verilmez. Tahakkuk eden vergilerin vadesi beyanname ve bildirim verme süresinin son günü kabul edilir ve ilk taksiti 2018 yılının Ocak ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde otuz eşit taksitte ödenir. Bu şekilde ödenen vergilere herhangi bir zam, faiz, katsayı uygulanmaz. (3) Bu maddeye göre ödenmesi gereken taksitlerin ilk ikisinin süresinde ve tam ödenmesi koşuluyla, kalan taksitlerden; bir takvim yılında iki veya daha az taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 Sayılı Kanun'un 51.maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla bu madde hükümlerinden yararlanılır. İlk iki taksitin süresinde tam ödenmemesi ya da süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen diğer taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde bu madde hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilir. Bu takdirde süresinde ödenmeyen tutarlar, ikinci fıkrada belirtilen vade tarihinden itibaren gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir. Bu madde uyarınca vadesinde ödenmesi öngörülen taksit tutarının %10'unu aşmamak şartıyla 5 Türk lirasına (bu tutar dâhil) kadar yapılmış eksik ödemeler için bu madde hükmü ihlal edilmiş sayılmaz. (4) 6736 Sayılı Kanun'un 10. maddesinin ondokuzuncu fıkrası kapsamında mücbir sebep hâlini sonlandıran ve anılan fıkrada öngörülen sürede beyanname ve bildirimlerini veren mükellefler hakkında da bu madde hükümleri uygulanır. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilen tutarlar red ve iade edilmez. Anılan fıkra hükümlerine göre mücbir sebep hâlini sonlandırdığı hâlde beyanname ve bildirimlerini vermemiş olan mükellefler de bu maddede öngörülen süre içinde beyanname ve bildirimlerini vermeleri durumunda bu madde hükümlerinden yararlanırlar. (5) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir." hükmüne yer vermiştir.
 
6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un "Ödeme Zamanı ve Önce Ödeme" başlıklı 37. maddesinde, " Amme alacakları hususi Kanunlarında belli edilen zamanlarda ödenir. Hususi Kanunlarında ödeme zamanları tespit edilmemiş amme alacakları Maliye Bakanlığı'nca belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden bir ay içinde ödenir. Bu ödeme müddetinin son günü amme alacağının vadesi günüdür. Amme borçlusu isterse borcunu belli zamanlarda ödeyebilir hükmüne, aynı Kanun'un " Gecikme Zammı, Nispet ve Hesabı" başlıklı 51. maddesinde "Amme alacağının ödem müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı % 4 oranında gecikme zammı tatbik olunur" hükmüne yer vermiştir.
 
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı şirket tarafından 6736 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına ilişkin Kanun'un 6/1-c maddesi kapsamında işletmelerinde yer aldığı halde kayıtlarında yer alamayan emtiaların bildirimi amacıyla 29.11.2016 tarihinde 6736 Sayılı Kanun'un 6/1-c maddesine göre katma değer vergisi(Stok) beyannamesinin elektronik ortamda verildiği ve bu beyannameye istinaden 2016112901KTj0000076 numaralı tahakkuk fişi düzenlenerek 119.400,00 TL tutarında katma değer vergisi tahakkuk ettirildiği ve vade tarihinin 6736 Sayılı Kanun'un 6/1-c maddesi uyarınca 30.11.2016 tarihi olarak belirtildiği, tahakkuk ettirilen katma değer vergisinin süresinde ödenmemesi üzerine davalı idarece gecikme zammı uygulandığı, davacı şirket tarafından 11.01.2018 tarih ve 2860 Sayılı başvuru dilekçesi ile işletilen gecikme zammının terkini ve 6736 Sayılı Kanun kapsamında verilen katma değer vergisi(Stok) beyannamesine istinaden ödenmesi gereken katma değer vergisinin otuz taksitte ödenmesinin talep edildiği, davacı şirket tarafından yapılan bu başvurunun davalı idarece 21.02.2018 tarih ve 60757845/2330 Sayılı işlemle reddi üzerine dava açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Vergileme müessesesinin temel amacı, mükellefin vergi borcunun eksiksiz şekilde tespiti ile zamanında tahsili olup, bunun tatbiki için de uyulması gereken bir takım süreler ve ödevler söz konusudur. Vergi mükellef ve sorumluları bu ödevleri yerine getirirken ellerinde olmayan durumlarla karşılaşabilir veya çeşitli nedenlerle zor durumda kalabilirler. Bu durumda bulunan mükellef ve sorumlulara kolaylık sağlamak için ise bazı düzenlemeler yapılmıştır. Mücbir sebep ve zaruret hâli bu amaca hizmet eden uygulamalardır.
 
7020 Sayılı Kanun'un 5. maddesi ikinci fıkrasında "Mücbir sebep ilanı nedeniyle verilmeyen beyanname ve bildirimlerin bu Kanunun yayımını izleyen üçüncü ayın sonuna kadar verileceği, tahakkuk eden vergilerin vadesinin beyanname ve bildirim verme süresinin son günü kabul edileceği ve ilk taksitin 2018 yılının Ocak ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde otuz eşit taksitte ödeneceği" hükmü yer almakta olup, uyuşmazlıkta; Van İli'nde meydana gelen deprem dolayısıyla 23.10.2011 tarihi itibâriyle başlatılan mücbir sebep hâlinin 7020 Sayılı Kanun'un yayımlandığı ayın son gününe kadar (31 Mayıs 2017) devam ettiği, davacı tarafından bahsi geçen stok düzeltme beyannamesinin 29.11.2016 tarihinde verildiği görülmektedir.
 
İstinaf başvurusuna mevzu mahkeme kararında " otuz eşit taksitte ödenmesi talep edilen verginin mücbir sebep hali nedeniyle verilmeyen beyannamelerin verilmesi sebebi ile tahakkuk eden bir vergi olmadığı, tahakkuk eden verginin 6736 Sayılı Kanun'un davacı şirkete tanıdığı hak kapsamında işletme kayıtlarının düzeltilmesine istinaden sunulan katma değer vergisi(stok) beyannamesi kapsamında tahakkuk eden katma değer vergisi olduğu, otuz eşit taksitten faydalanılması için mücbir sebep hali nedeniyle verilmeyen beyanname sonucu tahakkuk eden bir verginin mevcudiyeti gerektiği " gerekçe gösterilerek davanın bu kısmı reddedilmiş ise de, yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde mücbir sebep hâlinde beyanname verilmeyeceğine dâir herhangi bir hükmün yer almadığı, beyannamelerin ibrazının söz konusu hâli ortadan kaldırmayacağı, ayrıca; mücbir sebep hâli ilânının bir maksadının da zor durumda kalan vergi mükelleflerinin mâli bakımdan kendilerini toparlamaları için fırsat sağlamak olduğu hususlarında tereddüt bulunmayıp, buna göre; işlemin taksitlendirme talebinin reddine dâir kısmının hukuka uygunluk, davayı bu yönden reddeden mahkeme hükmünün ise hukukî isabet taşmadığı kanaatine varılmaktadır.
 
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle; davacının istinaf başvurusunun kabulüne, Van Vergi Mahkemesi'nce verilen 24/01/2019 gün ve E:2018/269, K:2019/58 Sayılı kararın; ödenmeyen vergilerin 7020 Sayılı Kanun kapsamında otuz taksitte ödenmesi talebinin reddine ilişkin kısmının kaldırılmasına, dava konusu işlemin bu kısmının iptaline, gecikme zammının terkini talebinin reddine yönelik kısma dâir davalı idare istinaf başvurusunun ise reddine, aşağıda dökümü yazılı 309,60 TL yargılama gideri ile yürürlükteki Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi'ne göre belirlenmiş 1.890,00 TL (Mahkeme kararında hükmedilen tutarın mahsubu gerekmektedir.) vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, davalı idarenin istinaf aşamasında sarfettiği yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan miktarın taraflara iadesine, bu kararın kesin olduğunun taraflara tebliğine 11/06/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)
 


Full & Egal Universal Law Academy