(4628 S. K. m. 4)
RGT: 14.12.2019
RG NO: 30978
Karar No: 8982
Karar Tarihi: 12/12/2019
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 12/12/2019 tarihli toplantısında; Doğal Gaz Piyasası İletim Şebekesi İşleyiş Yönetmeliği'nin 5 inci maddesinde yer alan ''İletim lisansı sahibi, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuatta belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda, sisteme giriş ve şebeke işleyiş kurallarını da içeren şebeke işleyişine ilişkin düzenlemeleri iletim şebekesinin işletmeye alınacağı tarihten en geç üç ay önce hazırlayarak Kurum onayına sunar. Bu düzenlemelerde Kurum onayı olmaksızın değişiklik yapılamaz. Kurum, gerek gördüğü hallerde piyasada faaliyet gösteren ilgili kişilerin görüşünü alarak düzenlemelerde değişiklik yapabilir.
Bu düzenlemelerde, eşit taraflar arasında ayrım yapılmaması, ekonomik, verimli ve güvenli işletmecilik yapılması ilkelerine uyulur." ve BOTAŞ İletim Şebekesi İşleyiş Düzenlemelerine İlişkin Esaslar (ŞİD)’ın 22 nci Bölüm'ünde yer alan "22.3 Bu Bölüm 21 kapsamında ŞİD’de değişiklik önerisinde bulunabilecek taraflardan herhangi birisi, ŞİD’de acil olarak yapılmasının gerekli olduğuna inandığı değişiklik önerilerini, Madde 22.1 'de belirlenen süreç dışında da EPDK’ya sunabilir." hükümleri çerçevesinde acil ŞİD değişikliği yapılması hakkında aşağıdaki karar alınmıştır:
Madde 1- ŞİD Kısmı I. Bölüm A. aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
1. İletim Şebekesi İşleyiş Düzenlemelerine İlişkin Esaslar, kısaca ŞİD, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayanan mevzuat çerçevesinde, İletim Şebekesi yoluyla doğal gaz taşınması ile ilgili tarafların belli hak ve yükümlülüklerinin kayıt altına alınması amacıyla hazırlanmış bir belgedir. ŞİD, Temel Uygulamalar ve tanımlar bölümünün de yer aldığı İşletme Hükümleri olmak üzere iki kısım ve eklerden oluşmaktadır.
2. Doğal gaz piyasa faaliyetlerine ilişkin tarifelerin hazırlanması, incelenmesi, belirlenmesi, onaylanması, yayımlanması ve revizyonuna ilişkin usul ve esaslar Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından düzenlenmektedir. BOTAŞ’ın iletim faaliyetine ilişkin fiyat, hüküm ve şartlar "BOTAŞ İletim ve Sevkiyat Kontrol Tarifesinde yer alır.
3. ŞİD esas itibarıyla, İletim Şebekesi ile ilgili teknik ve işletme konularının ele alınmasını öngörmektedir. Her Tedarikçi veya İhracatçı Şirket, doğal gazın taşınması için BOTAŞ (Taşıyıcı) ile bir "Standart Taşıma Sözleşmesi" (STS) imzalayacaktır. STS'de, Taşıyıcı ile Taşıtanın. İletim Şebekesi üzerinden doğal gaz akışı ile ilgili hak ve yükümlülüklerini düzenleyen özel şart ve hükümlere de yer verilecektir. Doğal gazın Taşıtan adına hareket edenlerce teslim edilmesi ve/veya alınması ve bunlarla Teslim Sözleşmesi yapılmasına ilişkin koşullar da STS'de yer alır.
4. ŞİD’de, sisteme giriş, kapasite tahsisi, sevkiyat kontrolü ve sistem dengelemesi. Taşıma Miktarı Bildirimi ve Programlar, ölçüm ve taşıma miktarının tespiti, İletim Şebekesinin kullanan koşullan, özellikleri ile günlük işletme ve bakını gereksinimleri ve Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında, İletim Şebekesinde sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) terminallerine ilişkin giriş noktaları hariç tutularak bir takvim yılı içerisinde, bir yıl ya da daha kısa süreli olmak üzere boru hattı vasıtasıyla yapılacak spot doğal gaz ithalat faaliyeti çerçevesinde hak kazanılan kapasite miktarlarının rezervasyonlarının yapılabilmesi dahil, Taşıyıcı ile Taşıtanların İletim Hizmetine ilişkin hak ve yükümlülükleri ile Piyasa İşletmecisinin Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası Yönetmeliği kapsamında kendisine bırakılmış görevlerin yerine getirilmesine ilişkin Taşıyıcı ve Taşıtanlara karşı yükümlülüklerini düzenleyen genel ve ayrıntılı kural ve ilkeler belirtilmektedir.
5. ŞİD’de İlgili Mevzuata uygun olarak. İletim Şebekesini kullanmak isteyen Tedarikçiler ve İhracatçı Şirketler için net, adil, şeffaf ve ayrımcılık gözetmeyen bir çerçeve oluşturulması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda Taşıyıcı, aşağıda belirtilen ilke ve kurallara uyacaktır.
5.1 Taşıyıcı tarafından yürütülecek olan doğal gaz iletim faaliyetleri BOTAŞ'ın diğer faaliyetlerinden, özellikle de doğal gaz toptan satış ithalat/ihracat faaliyetlerinden, bağımsız olarak yürütülecektir.
5.2 BOTAŞ, doğal gaz iletimi konusunda kendi toptan satış/ithalat/ihracat faaliyetleri için uygulayacağı iletim ve sevkiyat kontrol bedellerinin aynısını tüm Taşıtanlar için de uygulayacaktır.
6. ŞİD’in yürürlüğe girmesi ve değiştirilmesi EPDK’nın onayına tabidir.
7. Bir STS’nin Taşıyıcı ile herhangi bir Taşıtan arasında imzalanması üzerine işbu ŞİD, söz konusu STS’nin ayrılmaz bir parçasını teşkil edecek ve STS’nin tarafları üzerinde bağlayıcı olacaktır.
8. ŞİD’de yer alan hükümlerden hiçbirisi. Taşıtanın müşterisi Son Kullanıcılar açısından Taşıyıcıya veya Taşıyıcı açısından Son Kullanıcılara karşı herhangi bir hak yaratmayacak veya yarattığı şeklinde yorumlanmayacaktır.
Madde 2 - ŞİD Kısım I, Bölüm E'ye, aşağıdaki şekilde yeni bir bent (“o”) ilave edilmiştir:
İletim Şebekesi üzerinden doğal gaz taşınması konusunda Taşıtanın yükümlülüklerinin kapsamı ŞİD’in İşletme Hükümleri kısırımda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Söz konusu yükümlülükler aşağıdakileri kapsayacaktır:
a) ŞİD ve STS’ye uygun olarak Rezerve Kapasitesini aşmayacak şekilde herhangi bir Giriş Noktasında doğal gazı teslim etmek,
b) İletim ve sevkiyat kontrol bedelleri ve ŞİD hükümleri doğrultusunda doğabilecek diğer bedelleri ödemek,
c) ŞİD ve STS’ye uygun olarak herhangi bir Çıkış Noktasında doğal gazı teslim almak veya adına hareket edenlere teslim alınmasını sağlamak,
d) ŞİD'e uygun olarak, doğal gaz taşıma miktarını Rezerve Kapasite ve ASM doğrultusunda Taşıyıcıya bildirmek, Programına uymak,
e) Gün içinde İletim Şebekesine giriş ve İletim Şebekesinden çekiş miktarlarını dengelemek,
f) Herhangi bir Son Kullanıcının ve/veya diğer Üçüncü Tarafın ŞİD ve STS hükümlerine riayet etmesini sağlamak,
g) İlgili Mevzuat hükümlerine riayet etmek.
h) Taşıyıcının, bir Son Kullanıcının İletim Şebekesinin veya bir kısmının işleyişini önemli ölçüde ve olumsuz etkileyebilecek şekilde davrandığım tespit etmesi durumunda, söz konusu Son Kullanıcılım Taşıyıcı tarafından bu hususta verilecek talimatlara uymasını sağlamak,
i) Son Kullanıcı Tesislerine ilişkin, bunun yanısıra Dağıtım Şirketi tarafından taşıma hizmeti verilen/verilecek serbest tüketici statüsündeki tesislere ilişkin günlük sözleşme miktarlarını içeren beyanlarını Taşıyıcıya en geç ilgili aydan önceki ay iletmek,
j) Taşıtan tarafından doğal gaz satışı yapılan yapılacak Dağıtım Şirketinin doğal gaz tedarik ettiği/edeceği elektrik üretim tesisleri için tesis bazındaki günlük toplam sözleşme miktarını içeren beyanlarını aylık bazda Taşıyıcıya en geç ilgili aydan önceki ay iletmek,
k) Taşıtan tarafından doğal gaz satışı yapılan yapılacak Dağıtım Şirketinin doğal gaz tedarik ettiği/edeceği ve ilgili Dağıtım Şirketinin sevkiyat kontrol merkezi ile haberleşme sistemine sahip olan sanayi tesisleri toplamına ilişkin günlük toplam sözleşme miktarını içeren beyanlarını aylık bazda Taşıyıcıya en geç ilgili aydan önceki ay iletmek,
1) STS kapsamında ilgili Gaz Yılı için EBT üzerinde, noktaların Tahsisat oranları ve kullanım alanı açısından sözleşmeleri yansıttığını takip etmek.
m) Taşıyıcının Mücbir Sebep halleri, Sınırlı Kapasite Günü, Operasyonel Akış Tedbirleri, Zor Gün vb. sistem güvenliği adına tehlike oluşturabilecek herhangi bir Doğal Gaz çekişi veya girişi yapılması durumunda vereceği talimatlara uymak.
n) İletim sisteminde gerçekleştirdiği dengesizliklerin uzlaştırılması için, Taşıyıcı tarafından hazırlanan Dengesizliklerin Uzaklaştırılması Protokolünü Piyasa İşletmecisi ile imzalamak,
o) Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslara uygun olarak, bir ithalat giriş noktasında spot boru gazı ithalatı için kapasite rezervasyonuna hak kazanan lisans sahipleri ilgili mevzuat hükümlerine riayet ederek İletim Şirketine kapasite rezervasyonu için başvuruda bulunmakla yükümlüdür.
Madde 3 - ŞİD Kısım I, Bölüm G'ye, aşağıdaki şekilde yeni hükümler ilave edilmiştir:
Gaz Yılı öncesinde sisteme giriş için kapasite rezervasyon talebinde bulunacaklar, bu taleplerini 15 Kasım (dahil)-30 Kasım (dahil) tarihleri arasında Taşıyıcıya sunacak olup, bu başvurular sonucunda yeni Gaz Yılı dönemini kapsamak üzere 1 (bir) yıl süreli STS imzalanır. Bu STS, Taşıyıcı, Piyasa İşletmecisi ve Taşıtan arasında Dengesizliklerin Uzlaştırılması Protokolü imzalanması ile birlikte Piyasa İşletmecisi tarafından Taşıyıcıya yapılacak bildirim akabinde diğer koşulların da yerine getirilmesi ile birlikte yürürlüğe girer. Taşıyıcı, en geç 14 Kasım'da aşağıda belirtilen Giriş/Çıkış Noktaları için bir sonraki Gaz Yılına ilişkin Maksimum Ayrılabilir Kapasiteleri ve Gaz Kullanım Eşiklerini EBT’de yayımlar.
- Giriş Noktaları
- İhracat Çıkış Noktaları
- Diğer Ana Çıkış Noktaları
Taşıyıcı ayrıca her bir Tali Çıkış Noktası ile bunlar için izin verilebilecek ASM'ler ve azami Günlük Çekiş Miktarlarını ve Gaz Kullanım Eşiklerini yayımlar.
Herhangi bir Giriş Noktasından herhangi bir Çıkış Noktasına doğal gaz taşıtmak üzere kapasite rezervasyonu talebinde bulunacakların, ithalat, ihracat veya toptan satış lisanslarından en az birinin sahibi olmaları gerekmektedir. Başvurularda bu lisansın bir sureti ile aşağıda yer alan bilgi ve belgeler Taşıyıcıya ibraz edilecektir:
a) Taşıtılacak doğal gazın, İletim Şebekesine ilk girişi için öngörülen tarih ve bu tarihten itibaren. 5 yıllık dönem için bu dönem içindeki her bir Gaz Yılı içinde taşıtılması öngörülen yıllık miktar.
b) Taşınacak doğal gazın İletim Şebekesine Giriş ve Çıkış Noktaları, bu noktalar için talep edilen kapasiteler ve bu noktalardan girecek ve çekilecek yıllık miktarların aylık bazda dağılımı.
c) Her bir Çıkış Noktası için talep edilen Asgari Teslim Basıncı ve mülkiyeti ve işletme sorumluluğu Taşıyıcıya ait Ana Çıkış Noktaları için asgari teslim sıcaklığı.
Doğal gaz ithalat lisans sahipleri ile toptan satış lisansına sahip Üretim Şirketleri yukarıdakilere ilave olarak, aşağıdaki bilgi ve belgeleri ibraz edeceklerdir:
d) Taşınacak olan doğal gazın İletim Şebekesine gireceği Giriş Noktasındaki sıcaklık ve basınç aralığı,
e) Giriş Noktasında Taşıyıcıya teslim edilecek doğal gazın kalite şartnamesi (ŞİD ekinde (Ek-1) verilen Kalite Şartnamesi formunun bu gaz için doldurulmuş hali (asgari ve azami değerler belirtilecektir)).
İthalat ve İhracat lisansı sahiplerinin ibraz edecekleri bilgi ve belgeler içinde aşağıdaki bilgi ve belgeler de yer alacaktır:
i) Doğal gazın teminine yönelik ithalat ve ihracat anlaşmalarındaki doğal gaz akışına ilişkin hükümler ve varsa Yurt Dışı Operatörü ile yapılan sözleşme veya niyet sözleşmesi,
(g) Doğal gazın teminine yönelik ithalat ve ihracat anlaşmalarında belirlenmiş günlük teslim miktarı (DCQ).
Spot Boru Gazı İthalat Faaliyeti ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında hak kazanılan kapasitenin rezervasyon talebinde, (a) ve (b) bentlerinde yer alan bilgi ve belgeler, hak kazanılan kapasitenin süresi kadar talep edilir.
Başvuru sahipleri bir örneği EBT ve Taşıyıcının internet sayfasında yayımlanan Geçici Teminat Mektubunu diğer dokümanlarla birlikte sunacaklardır. Geçici Teminat Mektubu en az 90 Gün süreli olacak ve değeri, talep edilen kapasitelerin içinde bulunulan Gaz Yılı için geçerli iletim kapasite bedelleri doğrultusunda hesaplanacak 15 Günlük bedelinden az olmayacaktır.
Taşıyıcı, yukarıda yer alan bilgi ve belgelen sunan başvuru sahiplerinin taleplerine, son başvuru tarihinden itibaren yedi (7) gün içerisinde cevap verir. Taşıyıcı başvuru değerlendirmelerini Kısmı II-Bölüm 2'de belirtilen prensipleri dikkate alarak yapacak olup, talebi reddetmesi halinde ret gerekçelerim başvuru sahibine bildirir ve başvuru sahibine Geçici Teminat Mektubu 5 işgünü içinde iade edilir.
Başvurunun tümüyle olumlu olarak değerlendirilmesi durumunda, başvuru sahibi STS imzalamak üzere davet edilir. Başvuru sahibi, bu davetin kendisine bildirimini müteakip 7 gün içinde STS’yı imzalamakla yükümlüdür. Aksi takdirde başvuru sahibinin Geçici Teminat Mektubu Taşıyıcı tarafından gelir addedilir.
Diğer şartları uygun görülmekle birlikte başvuru sahibinin kapasite rezervasyon talebinin kısmen olumlu karşılanması durumunda, durum başvuru sahibine bildirilerek 7 gün içerisinde (karşılanabildi talep doğrultusunda hazırlanacak) STS imzalaması istenir. Başvuru sahibi bu şartlarda STS imzalamayı kabul etmez ise Geçici Teminat Mektubu kendisine Taşıyıcıya yapacağı bildirimi müteakip, 5 işgünü içinde iade edilir.
Başvuru sahibinin STS imzalanması aşamasında, kendisine başlayacak Gaz Yılına mahsus (1 Ocak-31 Aralık). Giriş ve Ana Çıkış Noktalarında tahsis edilecek Rezerve Kapasite için içinde bulunulan Gaz Yılının Tarifesinde geçerli olan iletim kapasite bedeli doğrultusunda hesaplanacak bir yıllık tutarının %20’si (yüzde yirmi) değerinde Kesin Teminat Mektubunu Taşıyıcıya vermesi gereklidir.
Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında rezerve edilen kapasite miktarları için teminat bedelleri aşağıdaki gibi hesaplanır;
- Yıllık Spot Boru Gazı İthalatı Kapasite Ürün Teminatı, yıllık spot boru gazı ithalatına konu kapasite miktarının bir yıllık tutarının %20’si (yüzde yirmi) değerinde Kesin Teminat Mektubumu Taşıyıcı'ya vermesi veya nakdi tutarım Taşıyıcının hesabına ilgili dönem başlamadan önce yatırması gereklidir.
- Çeyreklik Spot Boru Gazı İthalatı Kapasite Ürün Teminatı, çeyreklik dönem spot boru gazı ithalatına konu kapasite miktarının günlük kapasite bedelinin 75 günlük tutarı değerinde Kesin Teminat Mektubumu Taşıyıcı’ya vermesi veya nakdi tutarını Taşıyıcının hesabına ilgili dönem başlamadan önce yatırması gereklidir.
- Aylık Spot Boru Gazı İthalatı Kapasite Ürün Teminatı, Aylık spot boru gazı ithalatına konu kapasite miktarının aylık bedeli değerinde Kesin Teminat Mektubu’nu Taşıyıcı’ya vermesi veya nakdi tutarını Taşıyıcının hesabına ilgili dönem başlamadan önce yatırması gereklidir.
- Günlük Spot Boru Gazı İthalatı Kapasite Ürün Teminatı, Günlük spot boru ithalatına konu kapasite miktarının bedeli değerindeki nakdi tutarı Taşıyıcının hesabına ilgili gaz günü başlamadan önce yatırması gereklidir.
- Gün İçi Spot Boru Gazı İthalatı Kapasite Ürün Teminatı, gaz günü içinde Günlük spot boru ithalatına konu kapasite miktarının bedeli değerindeki nakdi tutarı Taşıyıcının hesabına ilgili gaz günü içinde yatırması gereklidir.
Kesin Teminat Mektubu Türkiye’deki bir bankadan alınacak, süresiz ve Taşıyıcının talebi üzerine derhal ödenecek şekilde düzenlenecektir. Kesin Teminat Mektubu, Taşıyıcının Taşıtanlara çıkaracağı Aylık faturaların ödenmemesi halinde ödenmeyen tutara tekabül eden bedel için (faiz de dahil) nakde çevrilebilecek, böyle durumlarda Taşıtan yeni bir Kesin Teminat Mektubu vermedikçe Taşıyıcının kendisine olan Standart Hizmet yükümlülüğü devam etmeyecektir. STS yapan Taşıtanların STS'yi tek taraflı olarak erken sona erdirmeleri durumunda, Kesin Teminat Mektupları Taşıyıcı tarafından nakde çevrilerek, gelir kaydolunur. Herhangi bir gerekçe ile lisansı yürürlükten kalkan Taşıtanın, STS kapsamında herhangi bir yükümlülüğünün kalmaması koşuluyla STS'si sonlandırılır ve Kesin Teminat Mektubu ilgili Taşıtana iade edilir.
Standart Taşıma Sözleşmesi (STS) metni Taşıyıcının internet sayfasında yayımlanır.
Yeni Gaz Yılı için Taşıtanlar ile Taşıyıcı arasında STS’lerin imzalanarak kapasite tescil belgelerinin Taşıtanlara verilmesini müteakipi, Taşıyıcı EBT'de, yeni Gaz Yılı için rezerve edilen kapasiteler ile Atıl Kapasiteleri en geç 15 Aralık günü olmak üzere yayımlar. 15 Aralık tarihinden sonra Atıl Kapasiteler için yapılacak bir yıldan az süreli rezervasyon talepleri için aşağıdaki Bölüm H'de detaylanan hususlar geçerli olacaktır.
Şüpheye mahal bırakmamak adına, yeni Gaz Yılı için Taşıyıcının yayımlamış olduğu Atıl Kapasitelere bir yıllık rezervasyon talepleri Bölüm G şartlarına göre değerlendirilecek olup, Atıl Kapasite başvurusu olarak değerlendirilmez ve Bölüm 2.1.4 kapsamındaki katsayılar uygulanmaz.
Madde 4 - ŞİD Kısmı II, Bölüm 1, Madde 1.1'e aşağıdaki tanımlar ilave edilmiştir:
"Aylık Spot Boru Gazı İthalatı Kapasite Ürünü” tabiri, Spot boru gazı ithalatına aylık olarak konu edilen miktar için, her bir avın ilk gaz gününden somaki avın ilk gaz gününe kadar bir aydaki tüm gaz günleri için hak edilen kapasiteyi ifade eder;
"Çeyreklik Spot Boru Gazı İthalatı Kapasite Ürünü” tabiri, Spot boru gazı ithalatına çeyreklik olarak konu edilen miktar için. 1 Ocak. 1 Nisan, 1 Temmuz, 1 Ekim tarihlerinden başlamak üzere bir somaki çeyreklik dönemin başlangıç tarihine kadar geçen tüm gaz günleri için hak edilen kapasiteyi ifade eder;
“Gün İçi Spot Boru Gazı İthalatı Kapasite Ürünü" tabiri, Spot Boru gazı ithalatına gün içerisinde konu edilen miktar için, ilgili gaz günü içerisinde söz konusu gaz günü için hak edilen kapasiteyi ifade eder;
“Günlük Spot Boru Gazı İthalatı Kapasite Ürünü" tabiri, Spot Boru gazı ithalatına günlük olarak konu edilen miktar için, ilgili gaz günü öncesinden tek bir gaz günü için hak edilen kapasiteyi ifade eder;
“GÜSİM” tabili, Spot Boru Gazı İthalat Giriş Noktası için Spot Boru gazı ithalatına konu edilebilecek günlük miktarı ifade eder:
“Kurum” tabiri, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nu ifade eder;
"Spot Boru Gazı İthalatı” tabiri; Bir takvim yılı içerisinde, bir yıl ya da daha kısa süreli olmak üzere Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında yapılabilecek ithalat faaliyetini ifade eder;
“Spot Boru Gazı İthalat Giriş Noktası” tabiri, ithal edilen Spot Boru gazının İletim Şebekesine girdiği ve Taşıyıcıya teslim edildiği Giriş Noktasını ifade eder;
“Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar' tabin, bir takvim yılı içerisinde bora hattı vasıtasıyla yapılacak Spot Boru gazı ithalatına konu edilebilecek miktarların belirlenmesine ve bu miktarların giriş noktalarında kapasite rezervasyonlarına konu edilmesine yönelik uygulama yöntemlerine ilişkin usul ve esasları ifade eder;
“UDGİM” tabiri, Spot Boru Gazı İthalat Giriş Noktası için uzun dönemli alım satım anlaşmasına davalı ithalat lisansı sahibine ilgili lisansı kapsamında ayrılan günlük miktarı ifade eder;
“Yıllık Spot Boru Gazı İthalatı Kapasite Ürünü” tabiri; Spot Boru gazı ithalatına yıllık olarak konu edilen miktar için. 1 Ocak tarihinden başlamak üzere ilgili gaz yılındaki tüm gaz günleri için hak edilen kapasiteyi ifade eder;
Madde 5 - ŞİD Kısım II, Bölüm 2’ye hem yeni hükümler ilave edilmiş hem de aşağıdaki değişiklikler uygulanmıştır:
İletim Şebekesi ile doğal gaz taşıtmak üzere Taşıyıcıdan hizmet alınmasının ön şartı bir Giriş veya Çıkış Noktasında kapasite rezervasyonu yapılması ve bu doğrultuda Taşıyıcı ile STS imzalanmasıdır. Kapasite rezervasyonlarının süresi en fazla bir Gaz Yılı olup, yeni Gaz Yılı ile içinde bulunulan Gaz Yılı için başvuruların nasıl yapılacağı ve bunlara ilişkin takvim Kısım I. Bölüm G ve H'de detaylanmıştır.
Kural tarafından ihracat çıkış noktalarına ve bu noktaların kullanımına yönelik uygulamalara ilişkin usul ve esaslar belirlenebilir. İhracat çıkış noktalarına yönelik olarak, ŞİD kapsamında yer alan gaz yılı öncesinde ve gaz yılı içerisinde yapılacak kapasite rezervasyonları, atıl kapasite rezervasyonları, kapasite devir ve aktarımı ile ihracat çıkış noktalarını ilgilendiren diğer hükümler, Kural tarafından ihracat çıkış noktalarına ilişkin belirlenecek usul ve esasa aykırı oldukları hallerde uygulanmaz.
Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar çerçevesinde hak edilen kapasite miktarlarının rezerve edilmesi için Taşıyıcıya ilgisine göre Bölüm G ve H hükümlerine riayet edilerek başvuru yapılması zorunludur. Bu başvurunun Taşıyıcı tarafından cevaplandırılarak başvuru sahibinin STS imzalamaya davet edilmesi Bölüm G ve H hükümlerine tabidir. Ancak bu durumda STS imzalama süresi en fazla 3 işgünü olarak uygulanır. Kurum tarafından Taşıyıcı'ya bildirilen kapasite miktarlarına ilişkin hak sahibinin STS imzalamaması durumunda Taşıyıcı, gerekli işlemlerin yürütülebilmesini teminen derhal Kurum’u bilgilendirir.
2.1. Kapasite Rezervasyonu İle İlgili Uygulama Esasları
2.1.1. Taşıtan imzaladığı STS ve ŞİD hükümleri çerçevesinde İletim Şebekesinde Rezerve Kapasite kullanmaya ve bu Bölüm 2 hükümlerine uygun olarak İletim Şebekesine doğal gaz girişi yapma ve İletim Şebekesinden doğal gaz çekme hakkına sahip olacaktır. Taşıyıcı, kapasite rezervasyonunu Giriş-Çıkış Sistemi prensibine göre. Sm3/Gün olarak yapar. Taşıtanın STS'sinde, kullanacağı Giriş ve Çıkış Noktaları ile bu noktaların her biri için Rezerve Kapasitesi veya azami Günlük çekişi belirtilir.
Rezerve Kapasitenin kWh birimi ile gösterimi için aşağıdaki hesaplama yapılır.
Rezerve Kapasite (kWh/Gün) = Rezerve Kapasite (Sm3/Gün) x 10,64
2.1.2. Taşıtan, kapasite rezervasyonu talep ederken kapasite talep ettiği Giriş Noktalarını, Ana Çıkış Noktaları ile çekiş yapacağı Tali Çıkış Noktalarını Taşıyıcıya bildirecektir. Taşıtan. Tali Çıkış Noktası kullanacak ise bunlara ilişkin ASM’ler ve azami Günlük çekişler STS'sinde belirtilir. Taşıtanın, Tali Çıkış Noktalarındaki toplam Günlük çekiş miktarının, üst akışta bulunan Ana Çıkış Noktasındaki, Rezerve Kapasitesini aşmaması esastır.
Taşıyıcı Taşıtana doğal gazı Ana Çıkış Noktasında teslim ediyorsa bu nokta, Tali Çıkış Noktasında teslim ediyorsa bu nokta. Taşıtan için Çıkış Noktasıdır. Ancak işbu ŞİD’de belirtilen kapasite rezervasyonu ile ilgili tüm kurallar ve uygulamalar için Giriş Noktaları ve Ana Çıkış Noktaları dikkate alınır.
2.1.3. İthalat ve ihracat lisansı sahibi Taşıtanlar, ithalat veya ihracat amacıyla, yalnızca lisanslarında belirtilen noktalarla ilgili Giriş veya İhracat Çıkış Noktaları için kapasite rezervasyonu talep edebilirler. Bu Taşıtanların mevcut ithalat veya ihracat lisanslarına ilaveten yeni bir ithalat veya ihracat lisansı almaları ve bunlar için Giriş veya Çıkış Noktasında kapasite rezervasyonu talep etmeleri halinde, bu lisansların bir suretini Taşıyıcıya vermeleri gereklidir.
Bir Taşıtan bir Giriş Noktasında teslim ettiği doğal gazın bir kısmını bir başka Taşıtana devredecek ise, bu Giriş Noktası devredecek Taşıtan için aynı zamanda bir Transfer Çıkış Noktası olacak ve kapasite rezervasyonu başvurusunda, bu noktada devralacak Taşıtan(lar)a teslim edilebilecek azami Günlük miktar belirtilecektir. Transfer Giriş ve Çıkış Noktası uygulamalarına ilişkin Gaz Yılı içerisinde yapılacak başvurularda. Bölüm H’de ve 2.1.4 bendinde belirlenen takvim uygulanır. Bir Giriş Noktasından devrin gerçekleştirildiği her bir Transfer Çıkış Noktasının, dolayısıyla da buna bağlı her bir Transfer Giriş Noktasının MAKT, bu Giriş Noktasının MAK’ı kadardır.
Depolama Tesislerine bağlı Giriş ve Çıkış Noktalarına ilişkin kapasite rezervasyon talepleri, bu Depolama Tesislerinden hizmet alan Taşıtanlar tarafından yapılır. Bu noktalardaki kapasite rezervasyonları ilgili Depolama Şirketinden alınan bilgiler doğrultusunda yapılır ve her bir Taşıtan için MAK ile sınırlı olmak kaydıyla, ilgili noktada yapılacak rezervasyon toplamı MAK’ı aşacak şekilde kapasite rezervasyonu yapılabilir.
Taşıtanın, İletim Şebekesinde veya Bağlanan Sistemlerde meydana gelen teknik sorunlar veya işletme sorunları sebebiyle Rezerve Kapasiteye sahip olduğu bir Giriş Noktasından, sisteme doğal gaz girişi yapamaması veya kısıtlı giriş yapınası durumunda, varsa başka bir Giriş Noktasındaki Atıl Kapasite kullanılabilir.
2.1.4. Atıl Kapasite Uygulama Esasları
Spot Boru Gazı İthalat Noktalarında Atıl Kapasite yayınlanmaz. Şüpheye mahal bırakmamak için, spot boru gazı ithalatına ilişkin kapasite rezervasyon başvurularında, atıl kapasite başvuruları için uygulanacak olan tarih ve prosedüre uyulur.
Spot Boru Gazı İthalat Noktaları hariç diğer ithalat noktalarına ilişkin taşıtanlar. Giriş ve Çıkış noktaları için Taşıyıcı tarafından duyurulan Atıl Kapasiteleri Gaz yılı içinde herhangi bir dönemde. Depolama Tesislerine (LNG Terminalleri hariç) bağlı Giriş ve Çıkış noktalarına ilişkin kapasite rezervasyon talepleri için en az bir Gün süreli, diğer noktalar için en az bir ay süreli olmak kaydıyla kullanabilmek için Taşıyıcıya başvuruda bulunabilir. Depolama Tesislerine (LNG Terminalleri hariç) bağlı Giriş ve Çıkış noktalarına ilişkin kapasite rezervasyon ücretleri günlük ve aylık olarak Tarifeler hakkında alınan Kural Kararında belirlenen bedeli öder. Atıl Kapasitelerin kullanım bedelleri, Tarifedeki iletim kapasite bedelinin aşağıdaki katsayılarla çarpılması ile hesaplanır.
Dönem Katsayı
Yaz Dönemi 0.80
Kış Dönemi 1.30
Ara Dönemi 1,20
İçinde bulunulan Gaz Yılı için STS imzalamış Taşıtanlara, daha önce kapasite rezervasyonuna sahip olmadıkları bir noktada ve veya kapasite rezervasyonuna sahip olmakla birlikte bir çıkış noktasının altında yeni bir Serbest Tüketici ile sözleşme imzalanması ve Taşıyıcıya sunulması halinde söz konusu noktada. Atıl Kapasiteden yapılacak rezervasyonlarda, rezervasyonun, içinde bulunulan Gaz Yılının sonuna kadar yapılması durumunda, yukarıda belirtilen katsayılar uygulanmaz.
Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında yapılan yarışmalarda isteklilerin birim kapasite için spot boru gazının ithal edileceği yıla ilişkin iletim ve sevkiyat kontrol tarifesine ek olarak ödemeye hazır oldukları bedelin hak kazandıkları toplam kapasite miktarıyla çarpılması sonucu ortaya çıkan bedel, ithalat faaliyetinin gerçekleştirileceği ilgili dönem başlamadan 2 gün öncesinde defaten ödenir. İlgili kapasite için iletim ve sevkiyat kontrol tarifesinde yer alan iletim kapasite bedeli ise işbu ŞİD hükümlerine uygun olarak ödenir. Kurum tarafından Taşıyıcı'ya iletilen talep toplama/yarışma sonucu ilgili lisans sahibinin rezerve etmeye hak kazandığı kapasite miktarı ve bedeli dikkate alınır.
Taşıyıcı, teminat mekanizmasına ilişkin hususlar ve EBT altyapısını günlük Atıl Kapasite başvurularına uygun hale getirinceye kadar, halihazırda bir STS imzalamış olan Taşıtanların Atıl Kapasiteler için başvurulan, her ayın en geç 25. (yirmibeş) gününe kadar, takip eden Ayın ilk Gününden itibaren geçerli olacak şekilde yapılır. Taşıyıcı bu başvuruları 3 (üç) işgünü içinde cevaplandırır.
Depolama Tesislerine (LNG Terminalleri hariç) bağlı Giriş ve Çıkış Noktalarına ilişkin Atıl Kapasiteler için başvurular en geç G günü saat 15:15’e kadar yapılabilir. Bu başvuruların sonuçları en geç G saat 15:30'a kadar Taşıyıcı tarafından Taşıtana bildirilir.
2.1.5. Taşıyıcı, kapasite rezervasyonlarım "kesintisiz taşıma hizmeti" esasına göre yapar ve Gaz Yılı öncesinde kapasite rezervasyonları için başvuruları tüm Gaz Yılı geçerli olacak şekilde değerlendirir.
2.1.6. Bir Tedarikçi, bir Giriş Noktasında teslim ettiği doğal gazın tamamını ya da bir kısmını bir veya daha fazla Tedarikçiye aynı noktada devrediyor ise, bu Giriş Noktasında kapasite rezervasyonu devreden Tedarikçi tarafından yapılır.
2.1.7. Transfer Giriş Noktaları ile Transfer Çıkış Noktalarına ilişkin Rezerve Kapasite bilgileri kapasite tescil belgesine işlenmekle birlikte, bu noktalardaki Rezerve Kapasite bilgileri TMB, TMDB ve Programlarda kullanılacak olup, Tarifede yer alan kapasite ile ilgili ödemelere ve Kapasite Aşım Ücretlerine tabi olmayacaktır.
2.1.8. Kapasite rezervasyonları, Spot Boru Gazı İthalat Giriş Noktaları haricindeki her bir Giriş ve Ana Çıkış Noktası için, bu noktalardaki MAK'ı aşmamak kaydıyla yapılır. Kapasite rezervasyonlarındaki toplam talebin MAK’ı aşmadığı noktalarda talep edildiği şekilde, MAK’ı aştığı noktalarda talep miktarlarıyla orantılı olarak kapasite rezervasyonu yapılır. Bir Çıkış Noktasına ilişkin kapasite rezervasyon talebinde, o Çıkış Noktasından doğal gaz arzının sağlandığı Son Kullanıcılar ve/veya Dağıtım Şirketleri ile satış ilişkisini belgeleyecek dokümanlar Taşıyıcıya sunulacaktır.
Spot Boru Gazı İthalat Giriş Noktalarındaki kapasite rezervasyonları ise; ithalat (spot) lisansı sahipleri harici ithalat lisansı sahiplerinin UDGİM miktarına kadar olan talepleri öncelikle rezerve edilir. İlgili noktada MAK miktarına kadar olan kalan kapasite ise "Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar" kapsamında EPDK tarafından yapılan talep toplama/yarışına sonucu belirlenen miktar Taşıtanlar adına rezerve edilir.
Kapasite rezervasyonlarındaki toplam talebin MAK'ı aştığı ithalat giriş noktalarında (Spot Boru Gazı İthalat Giriş Noktaları Hariç) her başvuru sahibine, öncelikle sisteme giriş başvurusunda Taşıyıcıya ibraz edilmiş olan taahhüde bağlanmış günlük teslim miktarı (DCQ)’larına kadar olan talepleri tahsis edilecektir. Kalan miktarlar başvuru sahiplerine DCQ’larıyla orantılı olarak tahsis edilir. Bu işlem herhangi bir Taşıtana başvurusundan fazla bir kapasite tahsisatıyla sonuçlanıyorsa, bu Taşıtana başvurusu kadar rezerve kapasite tahsis edilir ve kalan miktarlar için aynı işlem tekrarlanır. Bu işlem MAK tüm başvuru sahiplerine paylaştırılana kadar devam eder.
Spot Boru Gazı İthalat Giriş Noktalarında, ithalat (spot) lisansı sahipleri harici ithalat lisansı sahiplerinin kapasite rezervasyon miktarları UDGİM'ı aşmayacak şekilde yapılır.
GÜSİM açıklanmayan ithalat giriş noktalarında Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında kapasite rezervasyonu yapılmaz.
2.1.9. Spot boru gazı ithalatına konu edilen doğal gazın kapasite işlemleri Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında yapılan talep toplama/yarışma sonuçlarına göre belirlenir. Bu usul ve esaslar kapsamında Taşıyıcıya bildirilen Spot Boru gazı kapasite miktarları, malı hususlar dahil olmak üzere işbu ŞİD kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmiş olan Taşıtan adına ilgili döneme rezerve edilir.
2.1.10. Taşıyıcı her bir Giriş Noktasındaki kapasitenin yüzde ikisini (%2) Dahili Kullanım Gazı ve/veya Dengeleme Gazı amacıyla kendisi için rezervli tutar, MAK bu doğrultuda belirlenir. Bir Giriş Noktasında belirlenen MAK, bu noktaya ilişkin ölçüm istasyonun kapasitesi ile Ana İletim Şebekesinin o bölgedeki taşıma kapasitesi de dikkate alınarak belirlenir.
2.1.11. Alt akışında Tali Çıkış Noktaları bulunan Ana Çıkış Noktalarındaki kapasite rezervasyonlarında, talebin MAK'ı aştığı durumlarda, her bir Taşıtanın çıkış yaptığı, Tali Çıkış Noktalarındaki azami Günlük çekişler dikkate alınır.
2.1.12. İletim Şebekesindeki her Ana Çıkış Noktası ve Tali Çıkış Noktasına ait Gaz Kullanım Eşiği Taşıyıcı tarafından EBT’de ve internet sayfasında yayınlanacaktır. Taşıyıcı, Ana Çıkış Noktalarındaki kapasite ve Tali Çıkış Noktaları kullanım taleplerinde Gaz Kullanım Eşiğinin aşılıyor olmasını gözetir.
“Gaz Kullanım Eşiği = Teciliz edilmiş durumdaki Ölçüm Ekipmanının saatlik minimum ölçme kapasitesi x 24” olarak hesaplanır.
2.1.13. Taşıyıcı, Giriş Noktalarındaki doğal gaz basıncının ve İletim Şebekesi kapasitesinin, (ileride devreye sokulacak bir Giriş Noktası ile ilgili olarak akdedilen anlaşmalar kapsamında yer alan doğal gaz basıncı ve kapasitesi göz önünde tutularak) her bir Taşıtanın Rezerve Kapasitesini ŞİD hükümlerine göre kullanabilmesi için, yeterli düzeyde tutulmasını sağlayacaktır.
2.1.14. Geçici Teminat Mektubu, Kesin Teminat Mektubunun Taşıyıcıya verilmesinden sonra beş işgünü içerisinde Taşıtana iade edilir. Kesin Teminat Mektubunun öngörülen süre içerisinde Taşıyıcıya verilmemesi halinde Geçici Teminat Mektubu Taşıyıcı tarafından gelir addedilir. STS’si sona eren ve Taşıyıcıya borcu olmayan Taşıtanların Kesin Teminat Mektupları,
STS yükümlülüklerinin (Teslim Sözleşmelerine ilişkin prosedür dahil) sona ermesinden itibaren 5 işgünü içerisinde iade edilir.
2.2. Rezerve Kapasiteye İlişkin Haklar ve Yükümlülükler
2.2.1. ŞİD hükümlerinden hiçbirisi, Rezerve Kapasitenin (veya herhangi bir kısmının) ŞİD veya ilgili STS hükümleri çerçevesinde söz konusu Taşıtan tarafından kullanılmaması halinde kullanılmayan kısmın tamamının veya bir bölümünün Taşıyıcı tarafından kullanılmasını engellemeyecek veya bu şekilde bir engelleme getirdiği addedilmeyecektir. Taşıyıcı, herhangi bir Taşıtan tarafından bir Giriş Noktasında rezerve edilip de kullanılmayan kapasite miktarının, o Giriş Noktasındaki Rezerve Kapasitesinin %20’sini (yüzde yirmi) aşmamasını gözetecektir. Taşıtanın Rezerve Kapasitesinin tamamını veya bir kısmını, en az dört Ay süreyle, Mücbir Sebep hali veya geçerli bir sebebi olmaksızın kullanmaması halinde Taşıyıcı, bu kapasitenin kullanılmamasının İletim Şebekesinin verimli işletilmesine veya sistem planlamasına zarar vereceği düşüncesinde ise, söz konusu Taşıtanın Rezerve Kapasitesinin kullanılmayan kısmını iptal etme niyetinde olduğunu en az bir ay öncesinden söz konusu Taşıtana bildirebilir. Taşıtanın, böyle bir ihbar sonrasında, söz konusu kapasitenin kullanılmamasının haklı bir gerekçeye dayandığını ispatlayamaması halinde, kullanılmayan kapasite bildirimde belirtilen sürenin sonundan itibaren iptal edilecek ve bunun üzerine Taşıyıcı, ihbarda bulunmak suretiyle Rezerve Kapasite için STS'de gereken değişiklikleri yapacaktır. Bu 2.2.1 bendi uyarınca bir Taşıtalım Rezerve Kapasitesinin kullanmadığı kısmının iptaline ilişkin olarak Taşıyıcı tarafından alınan herhangi bir karara Taşıtan en geç 15 (onbeş) gün içinde itirazda bulunabilir. Taşıyıcı itiraza 15 gün içerisinde cevap verir. Cevabın olumsuz olması halinde Taşıtan, konunun çözüme kavuşturulması için EPDK'ya başvurabilir. Konu EPDK tarafından sonuçlandırılıncaya kadar söz konusu iptal yürürlüğe girmeyecektir.
Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında kapasite rezervasyonuna hak kazanan İthalat (Spot) lisansı sahiplerinin Bölüm G ve/veya H hükümleri uyarınca süresi içerisinde STS imzalamaması durumunda hak kazandıkları kapasite, ilgili noktadan ithalat giriş kapasitesine sahip olan Taşıtanlara programlan oranında dağıtılır.
2.2.2. İşbu ŞİD'de hüküm bulunmayan hallerde Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esasları dahil olmak üzere diğer ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
2.2.3. Kapasite rezervasyonu yapılması, Taşıtana İletim Şebekesi üzerinde herhangi bir yönetim veya denetim hakkı vermez. İletini Şebekesinin işletilmesi ve İletim Şebekesindeki doğal gaz akışı ve basıncı konusunda Taşıyıcı tam ve mutlak denetim ve yönetim hak ve yetkisine sahiptir.
2.3. Kapasite Devirleri
2.3.1. Taşıtanlar arasındaki kapasite devirleri Giriş ve Ana Çıkış Noktalamada en az bir Aylık dönemi, en fazla içinde bulunulan Gaz Yılının kalan dönemini kapsayacak şekilde Aylık olarak gerçekleştirilebilir.
2.3.2. Taşıyıcı, Taşıtanlar tarafından ilave olarak talep edilen veya ihtiyaç fazlası olduğu bildirilen kapasiteleri düzenli olarak EBT'de yayımlar. Bu bilgiler çerçevesinde, aralarında kapasite devri yapacak Taşıtanlar, onay için birlikte Taşıyıcıya başvuruda bulunurlar. Devri yapılan kapasite miktarı doğrultusunda, Ana Çıkış Noktasındaki veya Giriş Noktasındaki haklar ve yükümlülükler yeniden belirlenir.
2.3.3. Kapasite devri gerçekleştirilebilmesi için, devirden sonra, devralan ve devreden Taşıtanın Rezerve Kapasitesinin Gaz Kullanım Eşik değerim karşılaması gerekir.
2.3.4. İşbu ŞİD yükümlülükleri uyarınca, Taşıyıcıya, sunmuş oldukları Kesin Teminat Mektubu tutarından daha fazla borcu olan Taşıtanların kapasite devralmalarına izin verilmez.
2.3.5. Taşıyıcı, Taşıtanların kapasite devir taleplerini teknik yönden uygun görmesi durumunda, kapasite devri gerçekleştirilmesiyle söz konusu Giriş veya Ana Çıkış Noktaları için ilgili Taşıtanların Rezerve Kapasiteleri yeniden belirlenir. Kapasite devri sonrasında, herhangi bir Tali Çıkış Noktasında Gaz Kullanım Eşiğinin altında kalınmaması esastır.
2.3.6. Kapasite devirleri somasında herhangi bir Giriş veya Ana Çıkış Noktasında Rezerve Kapasitesi artan Taşıtanlar, devredilen kapasitenin devir süresine karşılık gelen iletim kapasite bedelinin Gizde yirmisi (%20) tutarında Kesin Teminat Mektubunu Taşıyıcıya verir. Kapasiteyi devreden Taşıtanlar, Kesin Teminat Mektuplarını yeni kapasiteye göre düzenleyerek eskisi ile değiştirme hakkına sahiptir.
2.3.7. Kapasite devrine yönelik başvurular, Taşıyıcı tarafından başvuru sırasına göre ele alınacak ve cevaplanacaktır.
2.4. Tedarikçi Değişimi Nedeniyle Kapasite Devri
2.4.1. Tedarikçi değişimi nedeniyle kapasite devirleri, tek bir Son Kullanıcıya gaz arzı sağlanan Ana Çıkış Noktaları veya Tali Çıkış Noktalarında, Son Kullanıcıların doğal gaz almak için sözleşme yaptığı Tedarikçilerin değişmesine bağlı olarak gerçekleşir. Böyle bir devir sonrasında ilgili Taşıtanların tescil belgeleri tekrar düzenlenerek, devrin gerçekleştiği Ana Çıkış Noktasındaki ve varsa kullanım hakkının değiştiği Tali Çıkış Noktasındaki hak ve yükümlülükler devralan Taşıtana geçer. Bu tür kapasite devirleri Gaz Yılının kalan süresi için geçerli olacaktır.
Gaz Yılı içerisinde yapılan kapasite rezervasyonlarında, Taşıyıcının ilgili Ana Çıkış Noktalarında kapasitesi bulunan Taşıtanlara tedarikçi değişimi olabileceğini bildirmesi üzerine bir Taşıtandan tedarikçi değişimi nedeniyle kapasite devir etme talebi gelmesi durumunda. Taşıyıcı, tedarikçi değişimi nedeniyle kapasite devir etme talebinde bulunan Taşıtanın talebini bu 2.4 maddesi çerçevesinde değerlendirerek, kapasite tescil belgelerini varsa tedarikçi değişimi nedeniyle devredilmesi gereken kapasiteyi de yansıtacak şekilde düzenler.
2.4.2. Tedarikçi değişimi nedeniyle kapasite devrinin gerçekleşmesi için devralan Taşıtanın Taşıyıcıya başvurması gerekir. Böyle bir başvurunun alınması halinde Taşıyıcı derhal devreden Taşıtanı bilgilendirir. Başvurunun kabul edilmesi için devralan Tedarikçinin, Taşıyıcıya mevcut Kesin Teminat Mektubu tutarından fazla bir borcu olmaması ve Son Kullanıcı ile yapmış olduğu doğal gaz alım-satım sözleşmesinin varlığını belgelemesi gerekir.
2.4.3. Böyle bir kapasite devrinin bir Tali Çıkış Noktasındaki Tedarikçi değişimi nedeni ile olması halinde, devreden Taşıtan devrin gerçekleşeceği Aydan önceki ayın 25'iııe kadar ilgili Ana Çıkış Noktasında talep ettiği yem kapasiteyi (devredilen kapasiteden fazla olmamak üzere) Taşıyıcıya bildirir. Taşıyıcıya bu talep gönderilmezse, devreden Taşıtanın Ana Çıkış Noktasındaki Rezerve Kapasitesi devredilen kapasite miktarı kadar düşürülür.
2.5. Kapasite Aktarımı
2.5.1. Bir Taşıtan, cari Gaz Yılının Aylık dönemleri için, STS'sinde belirtilen bir Ana Çıkış Noktasından, Atıl Kapasite olan herhangi bir Ana Çıkış Noktasına kapasite aktarımı talebinde bulunabilir. Taşıyıcı, söz konusu talebi teknik yönden uygun görmesi durumunda, aktarını gerçekleştirilir ve söz konusu Ana Çıkış Noktaları için Rezerve Kapasiteler yeniden belirlenir, kapasite tescil belgesi bu doğrultuda revize edilir. Kapasite aktarımına yönelik başvurular. Taşıyıcı tarafından başvuru sırasına göre ele alınacak ve cevaplanacaktır.
2.5.2. Kapasite aktarımı gerçekleştirilen Ana Çıkış Noktalarında toplam Rezerve Kapasitenin aktarını öncesi ve sonrasında eşit olması ve ilgili Ana Çıkış Noktalarında Gaz Kullanım Eşiğinin altına düşülmemesi esastır. Talep edilen kapasite aktarımının kabul edilebilmesi için İletim Şebekesinin taşıma kapasitesinin o noktada bu talebi karşılamaya uygun olması gereklidir. Buna ilaveten kapasite aktarımına konu Ana Çıkış Noktalarındaki ölçüm ekipmanlarının sağlıklı çalışına sınırları zorlanmayacaktır.
2.5.3. Giriş Noktaları arasında, Tarifede belirtilen farklı çıkış zonları arasında, Taşıtanlar arasında kapasite aktarımı yapılamaz. Taşıyıcı:
a) Herhangi bir kapasite aktaran talebini reddetmek.
b) Aktarılabilecek kapasite miktarını sınırlamak,
e) Aktarımın gerçekleştiği Ana Çıkış Noktalarında değişken bir saatlik profil arz eden Günlük çekiş nedeniyle İletim Şebekesinin dengesinin bozulmasına bağlı olarak herhangi bir kapasite aktarımını kısmen veya tamamen iptal etmek hak ve yetkisine sahiptir.
2.6. Kapasite Devri ve Aktaranı için Başvuru Esasları
Kapasite devri ve Tedarikçi değişimi nedeni ile kapasite devri ile ilgili taleplerin, devrin öngörüldüğü Aydan bir önceki ayın 21’ine kadar; kapasite aktarımı ile ilgili taleplerin aktarımın öngörüldüğü Aydan bir önceki ayın 23'üne kadar Taşıtanlar tarafından Taşıyıcıya bildirilmesi gereklidir. Taşıyıcı devir ve aktaran talepleri için başvuru tarihi sonrası üç gün içerisinde cevap verir. Kapasite devirleri ve aktarımlarının Ayın ilk Gününden itibaren başlaması esastır.
Kapasite devri, Tedarikçi değişimi nedeni ile kapasite devri, kapasite aktarımı taleplerine ilişkin bildirimlerde ilgisine göre aşağıdaki hususlar da yer alır:
a) Söz konusu Giriş Noktası, Ana Çıkış Noktası ve varsa alt akışındaki Tali Çıkış Noktası,
b) Söz konusu devirlerin/aktarımların talep edilen süresi (Aylık bazda),
c) Devredilecek aktarılacak olan Rezerve Kapasite miktarı,
d) Devralan ve devreden Taşıtan,
Yukarıdaki hususları da içeren ve kapasite devri, Tedarikçi değişimi nedeni ile kapasite devri, kapasite aktarımı talepleri için kullanılacak başvuru formları EBT'de yayımlanır.
Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslara göre rezerve edilen kapasiteler ŞİD kapsamındaki kapasite devir ve aktarımına konu edilemez.
2.7. Kapasite Tescili
2.7.1. Taşıtanlar, kapasite rezervasyonlarının kesinlik kazanmasından sonra, kullanacakları Giriş ve/veya Ana Çıkış Noktaları için bir Gaz Yılı süresince Rezerve Kapasite sahibi olarak tescil edilirler. Ana Çıkış Noktaları için ASM’ler ve varsa kullanılacak Tali Çıkış Noktaları ile bu noktalardaki azami Günlük çekişler ve ASM’ler de tescil belgelerine işlenir. Taşıyıcı tescil edilen bu kapasiteler ve noktalarla ilgili bir kütüğü gizlilik kuralları çerçevesinde muhafaza eder. Her bir Taşıtan için hazırlanacak kapasite tescil belgesinin bir sureti Taşıtanın STS'sinin bir eki kabul edilir. Atıl Kapasite satışları, kapasite devirleri, Tedarikçi değişimleri nedeni ile kapasite devirleri veya kapasite aktarımlarına bağlı olarak, kapasite tescil belgeleri Taşıyıcı tarafından tekrar düzenlenir. Kapasite tescil belgeleri düzenlendikleri tarihten itibaren bir hafta içinde Taşıtanlara gönderilir.
2.7.2. Bir Giriş Noktasının aynı zamanda bir Transfer Giriş Noktası ve Transfer Çıkış Noktası olarak kullanılması durumunda, ilgili Taşıtanların kapasite tescil belgelerinde bu noktalar yer alır. Transfer Giriş ve Çıkış Noktalarında belirtilen kapasite miktarları TMB’ler, TMDB’ler, Programlar ve dengelemeyle ilgili işlemlerde kullanılacak olup, o Giriş Noktasında kapasite bedeli veya Kapasite Aşını Ücreti ödenmesi bağlanımda bir sorumluluk doğurmayacaktır.
2.8. Kapasite Aşımı
2.8.1. Bir Taşıtan Giriş veya Ana Çıkış Noktasında, Rezerve Kapasitesinin üzerine çıkması durumunda Kapasite Aşım Ücreti ödeyecek ve Taşıyıcının doğal gaz teslimini/çekimini derhal Rezerve Kapasite düzeyine düşürmesini talep etmesi halinde bu talebe uyacaktır.
2.8.2. Kapasite Aşımı Ücreti, her bir Giriş Noktası ve Ana Çıkış Noktası için Rezerve Kapasitenin aşıldığı her Gün için Tarifenin iletim kapasite bedelinin aşağıda belirtilen dönem ve oran katsayılarıyla çarpılması ile hesaplanacak ve Rezerve Kapasitenin aşıldığı miktar için tahakkuk ettirilecektir. Oran katsayısının 4’ü (dördü) aştığı durumlarda oran katsayısı en fazla 4 (dört) olabilecektir.
Kapasite Aşım Ücreti= D *0* iletim kapasite bedeli
Dönem Katsayıları (D Katsayısı)
Dönem Katsayı
Kış Dönemi 1,50
Ara Dönemi 1,25
Yaz Dönemi 1,10
Oran Katsayısı (O Katsayısı)
O= T/R
O= Oran Katsayısı
T= İlgili Noktadaki Tahsisat Miktarı
R= İlgili Noktadaki Rezervasyon Miktarı
2.8.3. Bir Çoklu Çıkış Noktasında dönem katsayıları, Taşıtanların o noktadaki toplam Tahsisat miktarının, toplam Kapasite Rezervasyonunu aşmadığı durumlarda 1 (bir) olarak alınacaktır.
2.8,4 Spot Boru Gazı İthalat Miktarı ve Uygulama Yönteminin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamındaki rezerve kapasiteler için madde 2.8 hükümleri uygulanır.
2.9. Rezerve Kapasiteyi Artırma Yükümlülüğü
Taşıtan 1 Ocak - 31 Mart arasını kapsayan dönemde, herhangi bir Giriş veya Çıkış Noktasında bir Ay içerisinde Rezerve Kapasiteyi sekiz kez veya daha fazla aşması halinde, ilgili Ayda girdiği veya çektiği, Günlük azami doğal gaz miktarı ile o noktadaki Rezerve Kapasite miktarı arasındaki fark kadar kapasiteyi, o noktadaki Atıl Kapasiteyle sınırlı olmak üzere, STS başından itibaren STS sonuna kadar almak ve bunun için 2.1.4 bendine göre ödeme yapmakla yükümlü olacaktır. Taşıtan için belirlenmiş olan Rezerve Kapasite buna göre revize edilecek ve kapasite tescil belgesi de bu doğrultuda tekrar düzenlenecektir. Bu uygulama, Taşıtana eski Rezerve Kapasitesi doğrultusunda uygulanmış olan Kapasite Aşım Bedelleri ile ilgili bir hak talebi doğurmayacaktır. Rezerve kapasiteyi arttırma yükümlülüğü Spot Boru Gazı İthalat Giriş Noktaları ile yer altı depolama Giriş ve Çıkış Noktalarında uygulanmayacaktır.
Madde 6 - ŞİD Kısım II. Bölüm 7'ye, madde 7.2.1.3. olmak üzere aşağıdaki yem bir madde ilave edilmiştir:
7.2.1.3 Spot boru gazı ithal etmek amacıyla kapasite rezervasyonu yapmaya hak kazanılarak işbu ŞİD hükümleri kapsamında rezerve edilen kapasitenin kullanımında kapasite üzerinde TMB yapılmaması esastır. Bununla birlikte, ithalat (spot) lisansı haricindeki lisans sahiplerine ve veya spot boru gazı ithalatına ayrılan kapasiteye ilişkin gaz günü öncesinde Taşıyıcıya TMB verilmemesi ve/veya kapasite miktarından daha düşük miktarda verilmesi durumunda, TMB'ye konu edilmeyen miktara tekabül edecek şekilde aynı noktada kapasitesi olan taşıtanlarca rezerve kapasitelerinin üzerinde TMDB verilebilir. Bu çerçevede, kapasite aşımı yapılması durumunda da işbu ŞİD'de yer alan kapasite aşımı katsayıları uygulanır.
Verilen TMDB'lerin Taşıyıcı tarafından onaylanmasında aşağıdaki öncelikler gözetilir; İlgili noktadaki bütün taşıtanların TMB ve/veya TMDB’lerinin MAK’ı geçmediği durumlarda nihai program olarak onaylanır. Bu toplam program miktarın MAK'ı geçtiği durumlarda öncelikli olarak Taşıtanın rezerve kapasite miktarına kadar olan program miktarı verilir, rezerve kapasite üzerindeki talepleri kapasiteleri oranında, talep miktarını aşmayacak şekilde pro-rata yapılarak dağıtılır. Her halükarda ilgili noktaya ait toplam program noktanın MAK'ını aşmayacaktır.
Madde 7 - ŞİD Kısım II. Bölüm 7. madde 7.2.1.3. ve madde 7.2.1.4.’e ait madde numaraları sırasıyla aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
7.2.1.4. Taşıyıcı iş bu bölüm şartlarına uygun olarak iletilmeyen TMB’leri, uygun hale getirme hakkına sahiptir.
7.2.1.5. Taşıyıcı kendi değerlendirmeleri neticesinde, iletim sisteminin fiziksel dengesini sağlamak amacıyla Taşıtana 3.2 maddesindeki hükümlere uygun olarak TMDT verebilir. Taşıtan, bu TMDT sonrasında TMDB yaparak Programını güncelleyecektir. 14. Bölüm hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Taşıtanlar Taşıyıcının TMDT’lerine uyamamaları halinde yeterli arz imkanlarına sahip olmadıklarını Taşıyıcıya belgelemek zorundadır.
Madde 8 - ŞİD Kısım II. Bölüm 9. madde 9.2.2.1. aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.2.2.1. Bir ithalat Çoklu Giriş Noktasında (LNG Terminalleri ve fiziksel olarak Spot Boru gazı ithalatının gerçekleştiği noktalar hariç) aynı kaynaktan doğal gaz tedarik eden bütün Taşıtanların alım anlaşmalarında teslim edilen toplam doğal gaz miktarının Taşıtanlar arasında nasıl tahsis edileceğine ilişkin ilgili tüm Taşıtanları bağlayıcı hükümler bulunuyor ise, bu özel hükümlerin Taşıyıcıya bildirimi neticesinde, Tahsisat söz konusu özel hükümler doğrultusunda yapılır. Aksi durumda o noktada ölçülen miktar Taşıtanların Programları oranında dağıtılarak Tahsisat yapılır. Ancak, söz konusu Giriş Noktasında Spot Boru Gazı ithal edilmeye başlanması ile birlikte bu özel hükümlerle tahsisat yapılmaz.
Spot Boru Gazı ithal edilen bir giriş noktasındaki Tahsisat ise: öncelikle iletim sistem operatörleri arasında yürürlükte olan bir bağlantılı sistem teslim sözleşmesine göre, bu sözleşme mevcut değilse Spot Boru gazı ithalatı yapan Taşıtan dahil ilgili giriş noktasında yer alan bütün sistem kullanıcıları arasında imzalanmış olan tahsisat protokolü hükümleri dikkate alınarak yapılır. Tüm taraflar arasında imzalanmış herhangi bir yazılı dokümanın olmadığı hallerde, ithalat (spot) lisansı sahipleri harici ithalat lisansı sahiplerinin günlük TMB miktarına öncelik verilerek ilk aşamada ithalat (spot) lisansı sahipleri harici ithalat lisansı sahibi Taşıtanların tahsisat miktarı, Programları dikkate alınarak, tahsise konu kalan miktar var ise Spot Boru gazı ithalat Programları dikkate alınarak tahsis edilir. Bu kapsamda sırasıyla;
- İlgili Giriş Noktasında ölçülen miktar ithalat (spot) lisansı sahipleri harici ithalat lisansı sahiplerinin toplam Programından küçük veya eşit ise, ölçülen miktar, ithalat (spot) lisansı sahipleri harici ithalat lisansı sahiplerine. Program veya kapasite miktarlarından hangisi küçük ise bu miktar dikkate alınarak, kalan var ise spot lisans sahiplerinin Program veya kapasite miktarlarından hangisi küçük ise bu miktar dikkate alınarak Taşıtanlar arasında Tahsisat yapılır, Tahsisata konu ilave miktar kalması halinde bu miktar talebi karşılanamayan ithalat (spot) lisansı sahipleri harici ithalat lisansı sahipleri ve ithalat (spot) lisansı sahipleri arasında kapasiteleri ile orantılı olarak tahsis edilir. Bu işlem ilave miktar tahsisi sonlanana kadar devam eder.
- İlgili Giriş Noktasında ölçülen miktar ithalat (spot) lisansı sahiplen harici ithalat lisansı sahipleri toplam Programından fazla ise, öncelikle uzun dönemli lisans sahiplerine Program veya kapasite miktarlarından hangisi küçük ise bu miktar kadar, kalan var ise Spot Boru gazı ithalatçılarının Program veya kapasite miktarlarından hangisi küçük ise o miktar kadar Tahsisat yapılır. Tahsisata konu ilave miktar kalması halinde bu miktar talebi karşılanamayan ithalat (spot) lisansı sahipleri harici ithalat lisansı sahipleri ve ithalat (spot) lisansı sahipleri arasında kapasiteleri ile orantılı olarak tahsis edilir.
- İlgili Giriş Noktasında ölçülen miktar tüm Taşıtanların Programından fazla olması durumunda fazla miktar Taşıtanların programları ile orantılı olarak tahsis edilir.
Madde 9 - ŞİD Kısım II. Bölüm 18’e. madde 18.6.5. olmak üzere aşağıdaki şekilde yeni bir madde ilave edilmiştir:
18.6.5. Spot boru gazı ithalatına ilişkin talep toplama, yarışma sonucu rezerve edilmeye hak kazanılan kapasiteye ilişkin kapasite bedeli ve/veya teklif bedeli Spot Boru gazı ithalatına ilişkin talep toplama; yarışma sonucunda Taşıtan tarafından rezerve edilen kapasitenin kullanılmaması durumunda dahi ödenir/ödenmeye devam edilir. Spot boru gazı ithalatına ilişkin talep toplama/yarışma sonucu rezerve edilmeye hak kazanılan kapasitenin kullanılmasını teminen, Taşıyıcı ile STS imzalanmaması halinde de ödeme yükümlülüklerine ilişkin olarak bu hüküm uygulanır.
Madde 10 - Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 11 - Bu Kararı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy