(4628 S. K. m. 4) (Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası Yönetmeliği m. 19)
RGT: 17.07.2018
RG NO: 30481
Karar No: 7954
Karar Tarihi: 12/07/2018
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 12/07/2018 tarihli toplantısında; Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası Yönetmeliği’nin “Piyasa İşletim Usul ve Esasları” başlıklı 19 uncu maddesinde yer alan “(1) Kurul, gerek gördüğü hallerde piyasada faaliyet gösteren ilgili kişilerin görüşünü alarak yahut gerekmesi halinde resen PUE'de değişiklik yapabilir.” ve Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası İşletim Usul ve Esasları (PUE)’nın “Değişiklikler” başlıklı 12 nci maddesi altında yer alan “12.1.5. Bu Usul ve Esaslarda Kurul Kararı olmaksızın değişiklik yapılamaz.” hükümleri çerçevesinde PUE’de değişiklik yapılması hakkında aşağıdaki Karar alınmıştır:
Madde 1 - PUE’nin İçindekiler Bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
1. AMAÇ VE KAPSAM
2. TANIMLAR
3. GENEL HÜKÜMLER
4. TARAFLAR, TARAFLARIN GÖREVLERİ, YETKİLERİ VE SORUMLULUKLARI
5. PİYASA KATILIMCILARININ KAYIT İŞLEMLERİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER
6. PİYASA İŞLEMLERİ
7. PİYASA İŞLEMLERİNİN VE DENGESİZLİKLERİN UZLAŞTIRILMASI
8. MALİ HUSUSLARA İLİŞKİN HÜKÜMLER
9. TEMİNAT MEKANİZMASI
10. MALİ HUSUSLARA DAİR BİLDİRİMLER, FATURALAMA VE TEMERRÜT HALİ
11. OLAĞANDIŞI DURUMLAR VE PLANLI BAKIMLAR
12. ŞEFFAFLIK, YAYIMLANACAK BİLGİ, BELGE, RAPOR VE İSTATİSTİKLER
13. İHTİLAFLARIN ÇÖZÜMÜ
14. DEĞİŞİKLİKLER
15. İLETİŞİM VE BİLDİRİMLER
16. DİĞER HÜKÜMLER VE GEÇİCİ MADDELER
17. YÜRÜRLÜK VE YÜRÜTME
Madde 2 - PUE’nin Tanımlar başlıklı 2 nci Bölümüne aşağıdaki tanımlar ilave edilerek madde numaraları aşağıdaki şekilde teselsül ettirilmiştir:
f) Dengesizliklerin Uzlaştırılması İşletim Ücreti (DİÜ): Piyasa İşletmecisinin dengesizliklerin uzlaştırılması işlemlerine yönelik yürüttüğü hizmetlerin karşılığı olarak sistem kullanıcılarından aldığı ücreti,
g) Dengesizliklerin Uzlaştırılması Protokolü (DUP): Taşıtan, Taşıyıcı ve Piyasa İşletmecisi arasında üçlü olarak imza altına alınan, dengesizliklerin uzlaştırılması, dengesizliklere ilişkin teminatların yönetimi, dengesizliklerin uzlaştırılmasına ilişkin ödemelerin yapılması ve takibiyle ilgili hususlar ile diğer mali hususları kapsayan protokolünü,
ğ) Elektronik bülten tablosu (EBT): Piyasada faaliyet gösteren tarafların piyasa hareketlerini takip edebilmeleri için kurulmuş olan ve iletim şirketince işletilen elektronik duyuru panosunu,
h) Eşleşme: OTSP’de verilen ve birbiriyle uyuşan alış ve satış yönlü tekliflerin eşleşmesini,
ı) Fatura dönemi: Bir takvim ayının ilk günü saat 08.00’da başlayıp, bir sonraki ayın ilk günü 08.00’da sona eren süreyi,
i) Fatura işlem teminatı: Piyasa katılımcılarının ilgili fatura dönemi içinde STP’de gerçekleştirdiği işlemlerden doğacak KDV ve PİÜ ödemelerine ilişkin yatırmaları gereken teminatı,
j) Gaz günü (G): Saat 08,00’da başlayıp ertesi gün saat 08.00’da sona eren 24 (yirmi dört) saatlik zaman dilimini,
k) Gerekçe kodu: İletim şirketinin ilave dengeleyici olarak veya ŞİD’de belirtilen diğer haller gereği OTSP’ye girmesi durumunda giriş sebebini belirten referans numarasını,
1) Giriş noktası: Doğal gazın iletim şebekesine girdiği ve iletim şirketine teslim edildiği teslim noktasını,
m) Günlük işlem teminatı: Piyasa katılımcılarının STP’de alış yönlü teklif verebilmeleri için yatırmaları gereken teminatı,
n) Günlük, referans fiyat (GRF): Kesinleşmiş eşleşmelerin fiyatlarından ve teslim gününden hareketle bu Usul ve Esaslarda belirlenen esaslar çerçevesinde hesaplanan günlük doğal gaz fiyatını,
o) İkili anlaşma: İlgili mevzuat hükümlerine aykırı olmamak üzere, özel hukuk hükümlerine tabi olarak doğal gaz alınıp satılmasına ilişkin ticari anlaşmaları,
ö) İlave dengeleyici: ŞİD uyarınca iletim şebekesinin fiziki dengesinin sağlanması amacıyla OTSP’ye girerek piyasa işlemi yapması durumunda piyasa katılımcısı olarak iletim şirketini,
p) İlave Dengeleyici Alış Fiyatı (İDAF): Taşıyıcının ilgili G günü için İlave Dengeleyici sıfatıyla STP’deki alış yönlü kesinleşmiş eşleşmelerinin ağırlıklı ortalama fiyatını,
r) İlave Dengeleyici Satış Fiyatı (İDSF): Taşıyıcının ilgili G günü için İlave Dengeleyici sıfatıyla STP’deki satış yönlü kesinleşmiş eşleşmelerinin ağırlıklı ortalama fiyatını,
s) İletim Şebekesi İşleyiş Düzenlemelerine İlişkin Esaslar (ŞİD): 26/10/2002 tarihli ve 24918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası İletim Şebekesi İşleyiş Yönetmeliği gereğince, iletim şirketi tarafından hazırlanan ve iletim hizmetine ilişkin olarak iletim şirketi ile taşıtanlar arasındaki ilişkileri düzenleyen uygulama esaslarını,
ş) İletim şebekesi: Doğal gaz dağıtım şebekesi dışında doğal gazın taşınması için kullanılan doğal gaz boru hattı şebekesi ile bununla ilgili tesisleri,
t) İletim şebekesi stoğıı: İletim şebekesi içinde bulunan doğal gazı ifade etmek üzere ŞİD çerçevesinde belirlenen miktarı,
u) İletim şirketi: Boru hatları ile iletim faaliyetini gerçekleştiren lisans sahibi tüzel kişiyi,
ü) İlgili mevzuat: Doğal gaz piyasasına ilişkin kanun, yönetmelik, tebliğ, genelge, Kurul kararları ile ilgili tüzel kişinin sahip olduğu lisans veya lisansları,
v) İşlem limiti: STP’de işlem yapacak piyasa katılımcılarının her bir ticaret aralığında verebilecekleri alış tekliflerinin limitini,
y) Kesinleşmiş eşleşme: OTSP’de verilen tekliflerin Yönetmelik ve bu Usul ve Esaslar çerçevesinde piyasa işletmecisi tarafından onaylanınca kazandığı niteliği,
z) Kesinleşmiş takas miktarı: Bir piyasa katılımcısının kesinleşmiş eşleşmelerinin mahsuplaşmaları yapıldıktan sonra oluşan teslimata konu net doğal gaz miktarını,
aa) Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,
bb) Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
cc) Merkezi uzlaştırma kuruluşu: Piyasa katılımcıları arasında Yönetmelik’le belirlenen mali işlemlerin yürütülmesinde kendisinden hizmet alınan ve 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na göre merkezi takas kuruluşu olarak görev yapan kuruluşu,
çç) Merkezi uzlaştırma kuruluşu anlaşması: Piyasa işletmecisi ile merkezi uzlaştırma kuruluşu arasında imzalanan ve tarafların teminat yönetimi ve ödemelere ilişkin görev ve sorumluluklarını belirleyen anlaşmayı,
dd) Merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşması: Merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından hazırlanan ve piyasa işletmecisi tarafından onaylanan, piyasa katılımcıları ile merkezi uzlaştırma kuruluşu arasında teminat yönetimi ve nakit takas hizmetlerine ilişkin olarak imzalanan anlaşmayı,
ee) Noktasal/bölgesel ürün: STP’deki piyasa işlemlerine konu olmak üzere iletim sisteminin ihtiyaçları için oluşturulan ürünü,
ff) Olağandışı durum: OTSP’nin işleyişini olumsuz etkileyen olağandışı durumları,
gg) Organize toptan doğal gaz satış piyasası (OTSP): Piyasa işletmecisi tarafından Yönetmelik kapsamında işletilecek olan piyasayı,
ğğ) Piyasa işlemi: OTSP’de gerçekleştirilen ticari işlemleri,
hh) Piyasa işlemlerinin uzlaştırılması: STP’de her bir gaz gününe ilişkin olarak yapılan işlemlerden dolayı her bir piyasa katılımcısı nezdinde doğan alacak ve borç miktarlarının belirlenmesi, ilgili alacak ve borçların hesaplanması ve ilgili bildirimlerin hazırlanması işlemlerini,
ıı) Piyasa İşletim Usul ve Esasları (PUE): Yönetmelik ve ilgili mevzuat doğrultusunda OTSP’nin işletilmesine ilişkin usul ve esasları,
ii) Piyasa işletim ücreti (PİÜ): Piyasa işletmecisinin yürüttüğü hizmetlere ilişkin piyasa katılımcılarından ve sistem kullanıcılarından alınan ücreti,
jj) Piyasa işletmecisi: STP’yi kuran ve merkezi karşı taraf olarak işleten, piyasa işletim lisansı sahibi Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ)’ni,
kk) Piyasa katılımcısı: STP’de işlem yapma hakkı bulunan sistem kullanıcılarını,
ll) Piyasa tabanlı olmayan yöntemler: İletim şirketinin sistemin fiziksel dengesini sağlamak amacıyla organize toptan doğal gaz satış piyasasını kullanmaksızın başvurabileceği ŞİD’de düzenlenen mekanizmaları,
mm) Piyasa teslim sözleşmesi: İletim şirketi ve piyasa işletmecisi arasında akdedilen sözleşmeyi,
nn) Sistem: Doğal gazın üretimi, iletimi, depolanması ve dağıtımı işlevlerini yerine getirmek üzere kurulan tesis ve teçhizatı,
oo) Sistem kullanıcısı: Sistemden gaz alan veya sisteme gaz temin eden veya sistem üzerinden transit gaz geçişi yapan gerçek veya tüzel kişiyi,
öö) Standart taşıma sözleşmesi (STS): Standart hizmetin sağlanması için iletim şirketi ile taşıtan arasında akdedilen taşıma sözleşmesini,
pp) STP katılım anlaşması: Piyasa işletmecisi ile STP’ye katılım sağlayan lisans sahipleri arasında yapılan ve Yönetmelikte belirlenen esaslar çerçevesinde hazırlanmış olan anlaşmayı,
rr) Sürekli ticaret: Fiyat ve miktar olarak uyumlu olan tekliflerin derhal eşleştirildiği ticaret yöntemini,
ss) Sürekli ticaret platformu (STP): Piyasa işletmecisi tarafından Yönetmelik çerçevesinde OTSP’ye yönelik olarak kurulan ve elektronik ortamda işletilen ticaret platformunu,
şş) Taşıma miktarı bildirimi (TMB): ŞİD hükümleri doğrultusunda tanımlanan, bir taşıtan tarafından iletim şirketine yapılan bildirimi,
tt) Taşıma miktarı değişiklik bildirimi (TMDB): ŞİD hükümleri doğrultusunda tanımlanan, bir taşıtan tarafından iletim şirketine yapılan TMB’deki değişikliklere ilişkin bildirimi,
uu) Taşıtan: İletim şirketi ile STS imzalamış tedarikçi ve ihracatçı şirketi,
üü) Tedarikçi: Serbest tüketicilere, toptan satış şirketlerine, ithalatçı şirketlere, ihracatçı şirketlere, CNG dağıtımı, iletimi ve satışı yapan şirketlere ve dağıtım şirketlerine doğal gaz satan ithalatçı şirketleri, toptan satış şirketleri ve üretim şirketlerini,
vv) Teklif bölgesi: İletim şirketi tarafından tekliflere esas olmak üzere belirlenen bölgeyi,
yy) Teklif defteri: STP’nin, bir gaz gününe yönelik sonuç doğuran ve ilgili ticaret aralığı boyunca açık kalan, piyasa katılımcıları tarafından tekliflerin sunulduğu ve izlenebildiği kısmını,
zz) Teklif noktası: Piyasa katılımcılarının bu Usul ve Esaslar uyarınca STP’de verecekleri tekliflere konu olan fiziksel ya da sanal giriş noktasını,
aaa) Teslim noktası: Doğal gazın teslim edildiği noktayı,
bbb) Teslimat dönemi: Bu Usul ve Esaslarda belirlenen esaslar çerçevesinde, STP işlemleri sonucunda yapılması gereken doğal gaz teslimatının gerçekleştirildiği dönemi,
ccc) Ticaret açılış zamanı: İlgili gaz gününe ilişkin tekliflerin verilmeye başlandığı, bir önceki gaz günü saat 08:00’ı,
ççç) Ticaret aralığı: Ticaret açılış zamanından ticaret kapanış zamanına kadar geçen, piyasa katılımcılarının piyasa işlemi yapabildikleri, 54 (elli dört) saatlik zaman dilimini,
ddd) Ticaret kapanış zamanı: İlgili gaz gününe ilişkin tekliflerin verilmesinin sona erdiği, bir sonraki gaz günü saat 14:00’ı,
eee) Ulusal dengeleme noktası (UDN): Doğal gazın iletim şebekesine teslim edildiği veya iletim şebekesinden teslim alındığı varsayılan sanal noktayı,
fff) Ulusal dengeleme çıkış noktası: Bir taşıtanın, iletim şebekesinden doğal gazı teslim aldığı varsayılan sanal noktayı,
ggg) Ulusal dengeleme giriş noktası: Bir taşıtanın, iletim şebekesine doğal gazı teslim ettiği varsayılan sanal noktayı,
ğğğ) Ürün: Piyasa işletmecisinin bu Usul ve Esaslar çerçevesinde geliştirdiği işlem türlerini,
hhh) Yönetmelik: 31/3/2017 tarihli ve 30024 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası Yönetmeliği’ni
Madde 3 - PUE’nin 4.2.3 ve 4.2.4 maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
4.2.3. Piyasa işletmecisi, merkezi karşı taraf sıfatıyla alıcıya karşı satıcı satıcıya karşı alıcı olarak, bir gaz gününe yönelik ticaret aralığında yapılan piyasa işlemlerinin söz konusu gaz günü bazında uzlaştırılması, faturalara hazırlanması ile gerekli tahsilat ve ödeme işlemlerinin merkezi uzlaştırma kuruluşu aracılığı ile yapılması faaliyetlerini yürütür.
4.2.4. Piyasa işletmecisi iletim şirketi adına, Yönetmelik, ŞİD ve bu Usul ve Esaslarda belirtilen koşullar çerçevesinde, taşıtanların iletim sistemindeki dengesizliklerinin uzlaştırılması sonucunda tahakkuk ettirilecek alacak ve borç tutarlarının hesaplanması, ilgili alacak ve borç bildirimlerinin hazırlanması merkezi uzlaştırma kuruluşu aracılığı ile gerekli tahsilat ve ödeme işlemlerinin ve bu işlemlere ait teminat yönetiminin yapılması faaliyetlerini yürütür.
Madde 4 - PUE’nin 5.2.1 maddesinin sonuna aşağıdaki bentler ilave edilmiştir:
d) Tüm taraflarca imzalanmış olan DUP’un bir suretinin piyasa işletmecisine teslim edilmesi,
e) Merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşmalarının bir suretinin piyasa işletmecisine teslim edilmesi,
Madde 5 - PUE’nin 5.2 maddesine 5.2.9 olmak üzere aşağıdaki hüküm eklenmiştir:
5.2.9. Her piyasa katılımcısının ödeyeceği Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası yıllık katılım ücreti, başvuru sahiplerinin kayıt işlemlerinin onaylanmasını müteakip piyasa işletmecisinin merkezi uzlaştırma kuruluşunda bulunan hesaplarına yatırılır. Yatırılan bu tutara piyasa işletmecisi tarafından piyasa katılımcısına kesilecek ilk faturada yer verilir.
Madde 6 - PUE’nin 5.4.2 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
5.4.2. Piyasaya erişimi askıya alınan piyasa katılımcılarının, 30 (otuz) gün içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmemeleri ve piyasa işletmecisine herhangi bir borç tahakkuku söz konusu olamayacak hale geldiğinde herhangi bir ihtarda bulunulmaksızın piyasa katılımcısı statüleri sona erdirilir. Piyasa katılımcısı statüsünün sona ermesi, sistem kullanıcılarının dengesizliklerinin uzlaştırılması işlemleri ve geçmişe dönük düzeltme kalemi hesaplamaları gibi sistem kullanıcısı olmalarından ve özel hukuktan kaynaklanan hak ve yükümlülüklerine halel getirmez.
Madde 7 - PUE’nin 6.5. maddesine 6.5.3 olmak üzere aşağıdaki madde eklenmiştir:
6.5.3 Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcılarının kendi teklifleri ile eşleşmelerini engellemek için gerekli tedbirleri alır.
Madde 8 - PUE’nin 6.7.5 ve 6.7.6 maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
6.7.5, İletim şirketinin STP’de noktasal/bölgesel üründe gerçekleşen her bir satış yönlü kesinleşmiş eşleşmesi iletim şirketinin EPİAŞ UDN Çıkış, alış yönlü kesinleşmiş eşleşmesi ise iletim şirketinin EPİAŞ UDN Giriş noktasında anlık olarak TMB/TMDB şeklinde EBT’ye kaydedilir.
6.7.6. İletim şirketinin STP’de noktasal/bölgesel üründe gerçekleşen her bir satış yönlü kesinleşmiş eşleşmesi ilgili taşıtanın EPİAŞ UDN Giriş, alış yönlü kesinleşmiş eşleşmesi ise ilgili taşıtanın EPİAŞ UDN Çıkış noktasında anlık olarak TMB/TMDB şeklinde EBT’ye kaydedilir.
Madde 9 - PUE madde 7.3.1 aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
7.3.1. İletim şirketi, sistem kullanıcılarının iletim sistemindeki dengesizliklerinin uzlaştırılmasıın teminen, ŞİD ve DUP gereğince piyasa işletmecisini aracı olarak atamakla yükümlüdür.
Madde 10 - PUE’nin 7.4.2 maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
7.4.2. Piyasa işletmecisi, iletim şirketinin ay içerisinde yapmış olduğu dengeleme gazı alış ve dengeleme gazı satış işlemlerine istinaden ilgili günde oluşan negatif dengesizlik miktarı ile pozitif dengesizlik miktarı arasındaki farkı, ilgili günde sistemin yönüne göre oluşan sistem pozitifse DGSF, negatifse DGAF ile çarparak değerlemesini yapar ve bu tutar iletim şirketinin ilave dengeleyici fatura kalemi olarak ay sonunda iletim şirketi faturasına yansıtılır. Oluşan tutar pozitifse iletim şirketinin ilave dengeleyici alacağı, oluşan tutar negatifse iletim şirketinin ilave dengeleyici borcu doğmuş olur.
Madde 11 - PUE’nin 7.4.3 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
7.4.3. Taşıtanların dengesizlikleri sebebiyle tahakkuk ettirilen borç tutarları ve alacak tutarları hesaplanır. Oluşan bakiyenin pozitif olması durumunda, piyasa işletmecisi tarafından söz konusu bakiyenin %10 (yüzde on)’u ilave dengeleyici sıfatıyla/dengeleme amaçlı olarak yaptığı işlemler nedeniyle oluşan riskleri yönetebilmesi için iletim şirketine bırakılır. Kalan tutar bu madde hükümleri çerçevesinde belirlenen yöntemle sistem kullanıcılarına dağıtılır.
Madde 12 - PUE’nin 7.4.4 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
7.4.4. Bir gaz gününe ilişkin BAST, piyasa işletmecisi tarafından günlük bazda hesaplanarak her ay için ilgili aya ilişkin gaz günlerinin net toplamı olarak sistem kullanıcılarına yansıtılır.
Günlük bazda BAST hesaplanırken, iletim sisteminin dengesinin pozitif yönde olması durumunda DGSF, negatif yönde olması durumunda ise DGAF kullanılır.
Sistem dengesi pozitifse, BAST aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
BAST = (NDÖ - PDÖ) - (NDM - PDM) x DGSF
Sistem dengesi negatifse, BAST aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
BAST = (NDÖ - PDÖ) - (NDM - PDM) x DGAF Bu formüllerde geçen;
BAST: “G” gaz gününe ilişkin dengesizliklerin uzlaştırılması sonrasında yansıtılacak toplam tutarı,
NDÖ: “G” gaz gününe ilişkin negatif dengesizliklerden oluşan borç tutarını,
PDÖ: “G” gaz gününe ilişkin pozitif dengesizliklerden oluşan alacak tutarını,
NDM: “G” gaz gününe ilişkin negatif dengesizlik miktarını,
PDM: “G” gaz gününe ilişkin pozitif dengesizlik miktarını,
DGAF: “G” günündeki dengeleme gazı alış fiyatını,
DGSF: “G” günündeki dengeleme gazı satış fiyatını, ifade eder.
BAST’ın pozitif olması durumunda oluşan bakiyenin, ilgili sistem kullanıcılarına ve iletim şirketine bu madde hükümleri çerçevesinde ödenmesi, negatif olması durumunda iletim şirketi nam ve hesabına ilgili sistem kullanıcılarından aşağıdaki hükümler çerçevesinde tahsil edilmesi esastır.
Madde 13 - PUE’nin 7.4.4.1 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
7.4.4.1 Bir gaz gününe ilişkin BAST’ın pozitif olması durumunda; Madde 7.4.3 uyarınca bu tutarın %10 (yüzde on)’u iletim şirketine, %50 (yüzde elli)’si ilgili gaz günündeki giriş ve çıkış miktarlarıyla orantılı olarak ilgili sistem kullanıcılarına, %40 (yüzde kırk)’ı ise G+1 saat 08:00 ila 14:00 arasında yapılan işlemler hariç, ilave dengeleyici ile yapılan işlemler dahil olmak üzere ilgili ticaret aralığında yaptıkları piyasa işlemi miktarlarıyla orantılı olarak piyasa katılımcısı olarak kayıt olmuş katılımcılara yansıtılır.
İletim şirketine yansıtılan ilave dengeleyici tutarı aşağıdaki formüle hesaplanır;
NOT: FORMÜL İÇİN RESMİ GAZETEYE BAKINIZ
“i” fatura dönemine ilişkin olarak iletim şirketine dengesizliklerin uzlaştırılması sonrasında ödenecek bakiyeyi,
n: ilgili fatura dönemine ilişkin gaz günü sayısını,
Giriş ve çıkış miktarlarıyla orantılı olarak ilgili sistem kullanıcılarına yansıtılacak BAST’ın %50 (yüzde elli)’si kadar olan tutar, aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
NOT: FORMÜL İÇİN RESMİ GAZETEYE BAKINIZ
Bu formülde geçen;
BAST,: “G” gaz gününe ilişkin olarak “t” taşıtanına dengesizliklerin uzlaştırılması sonrasında ödenecek bakiyeyi,
Giriş,: “t” taşıtanının, “G” gaz gününde fiziki giriş ve transfer giriş noktalarındaki doğal gaz tahsisat miktarı ile transfer çıkış noktasındaki doğal gaz tahsisat miktarı arasındaki farkı, Çıkış,: “t” taşıtanının, “G” gaz gününde fiziki çıkış noktalarındaki doğal gaz tahsisat miktarını n: ilgili aydaki taşıtan sayısını,
Madde 14 - PUE’nin 7.4.4,2 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
7.4.4.2 Piyasa işlemleriyle orantılı olarak piyasa katılımcılarına yansıtılacak tutar hesaplanırken; ilgili piyasa katılımcısının alış yönlü işlemlerinin azami olarak iletim sisteminden fiziki olarak yaptığı çıkış kadar miktarı, satış yönlü işlemlerinin ise azami olarak iletim sistemine fiziki olarak yaptığı giriş kadar miktarı dikkate alınır. Piyasa katılımcılarının kendileri ile gerçekleştirdikleri eşleşmeler aşağıdaki BASI formülünde dikkate alınmaz. İlgili güne ait eşleşme olmaması durumunda BAST tutarı 7.4.4.1 maddesindeki BAST formülündeki çıkış miktarlarına ilişkin olarak dağıtılacak BAST’ın hesaplanmasında kullanılan 0,4 katsayısı yerine 0,8 katsayısı uygulanarak sistem kullanıcılarına yansıtılır. Piyasadaki işlem oranına göre piyasa katılımcılarına yansıtılacak tutar, aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
NOT: FORMÜL İÇİN RESMİ GAZETEYE BAKINIZ
Bu formülde geçen;
BASTP: “G” gaz gününe ilişkin ticaret aralığında, “p” piyasa katılımcısına dengesizliklerin uzlaştırılması sonrasında yansıtılacak bakiyeyi,
PiAp: “p” piyasa katılımcısının, “G” gaz gününe ilişkin ticaret aralığında, G+1 saat 08:00 ila 14:00 arasında yapılan alımlar hariç ve ilave dengeleyiciden yapılan alımlar dahil olmak üzere piyasada yaptığı toplam alım miktarını,
PiSap: “p” piyasa katılımcısının, “G” gaz gününe ilişkin ticaret aralığında G+1 saat 08:00 ila 14:00 arasında yapılan satışlar hariç ve ilave dengeleyiciye yapılan satışlar dahil olmak üzere piyasada yaptığı toplam satış miktarını,
Girişp: “p” piyasa katılımcısının, “G” gaz gününde fiziki giriş ve transfer giriş noktalarındaki doğal gaz tahsisat miktarı ile transfer çıkış noktasındaki doğal gaz tahsisat miktarı arasındaki farkı,
Çıkışp: “p” piyasa katılımcısının, “G” gaz gününde fiziki çıkış noktalarındaki doğal gaz tahsisat miktarını
n: ilgili aydaki piyasa katılımcısı sayısını, ifade eder.
Madde 15- PUE madde 7.4.4.3 aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
7.4.4.3. BAST’ın negatif olması durumunda bu tutar, aşağıdaki formüle göre ilgili sistem kullanıcılarına yansıtılır:
NOT: FORMÜL İÇİN RESMİ GAZETEYE BAKINIZ
Bu formülde geçen;
BASTt: “G” gaz gününe ilişkin olarak “t” taşıtanına dengesizliklerin uzlaştırılması sonrasında ödenecek bakiyeyi.
Giriş,: “t” taşıtanının, “G” gaz gününde fiziki giriş ve transfer giriş noktalarındaki doğal gaz
tahsisat miktarı ile transfer çıkış noktasındaki doğal gaz tahsisat miktarı arasındaki farkı,
Çıkış,: “t” taşıtanının, “G” gaz gününde fiziki çıkış noktalarındaki doğal gaz tahsisat miktarını,
n: taşıtan sayısını
ifade eder.
Madde 16 - PUE’nin 7.6.1 maddesi aşağıdaki gibi değiştirilmiştir:
7.6.1. Piyasa işletmecisi, teminatlara ilişkin ek risk faktörü prosedürü uygulamasına rağmen, piyasa katılımcılarının STP’de gerçekleştirdikleri işlemlere ilişkin avans dönemi içinde tahakkuk ettirilen borç tutarlarını veya fatura dönemi içinde gerçekleştirilen borç tutarlarına ilişkin ortaya çıkan KDV tutarlarını veya PİÜ tutarlarını ödememeleri ve bu borç tutarlarının tamamının katılımcının işlem teminatı ve fatura işlem teminatından karşılanamaması durumunda tahsil edilemeyen tutar her bir piyasa katılımcısına, piyasa katılımcısının ilgili ay STP’de gerçekleştirdiği alış ve satış işlem hacminin, STP’de gerçekleşen tüm alış ve satış işlem hacimleri toplamına oranı doğrultusunda yansıtılır.
Madde 17 - PUE’nin 7.6.3 maddesi aşağıdaki gibi değiştirilmiştir:
7.6.3. Taşıtanlara, bir fatura dönemi içinde dengesizlik uzlaştırmaları sonucunda tahakkuk ettirilen borç tutarlarını ödememeleri ve bu borç tutarlarının tamamının taşıtanın dengesizlik teminatından karşılanamaması durumunda tahsil edilemeyen tutar piyasa işletmecisi tarafından iletim şirketine yansıtılır. Piyasa işletmecisinin iletim şirketine yansıtmış olduğu bu bedellerin, borç tutarını ödememiş olan Taşıtandan tahsili için piyasa işletmecisi söz konusu taşıtan hakkında temerrüt tarihinden itibaren en geç 30 (otuz) gün içerisinde yasal yollara başvurur. İletim şirketine yansıtılmış olan bu bedeller, Taşıtandan özel hukuk hükümleri çerçevesinde tahsil edildiğinde derhal ve faizi ile birlikte iletim şirketine geri yansıtılır.
Madde 18 - PUE’ye 8 inci Bölümü teşkil etmek üzere aşağıdaki hükümler ilave edilmiştir:
8. MALİ HUSUSLARA İLİŞKİN HÜKÜMLER
8.1. Teminatlar ve ödemelere İlişkin Tarafların Sorumlulukları
8.1.1. Piyasa İşletmecisi:
a) Teminat ve ödeme işlemlerinin yürütülmesi amacıyla merkezi uzlaştırma kuruluşunun belirlenmesinden, merkezi uzlaştırma kuruluşu ile anlaşma yapılmasından ve katılımcılara STP aracılığıyla duyurulmasından,
b) Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının sunması gereken teminat tutarlarının hesaplanmasından ve piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının teminat tutarları hakkında bilgilendirilmesi ile sağlaması gereken fatura işlem ve dengesizlik teminatının istenilen miktarın altına düşmesi durumunda fatura işlem ve dengesizlik teminatı tamamlama çağrısının STP üzerinden veya merkezi uzlaştırma kuruluşu aracılığıyla yapılmasından,
c) Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları sunmakla yükümlü oldukları fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarları ile alacak ve borçlan hakkında merkezi uzlaştırma kuruluşunun bilgilendirilmesinden,
d) Teminat mektuplarının muhafazasından ve teminat mektupları hakkında merkezi uzlaştırma kuruluşunun bilgilendirilmesinden,
e) Merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından sunulan teminat yönetimi ve nakit takas hizmet bedeline dair oranlar ile TL cinsinden nakit teminatların nemalandırılması hizmeti karşılığında tahsil edilecek olan nema komisyonu oranının piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına STP aracılığıyla duyurulmasından,
f) Kendi nam ve hesabına merkezi uzlaştırma kuruluşunda gerekli hesapların açılmasından,
g) Temliknameler kapsamında yapılacak ödemeler ile ilgili olarak merkezi uzlaştırma kuruluşunun zamanında ve doğru şekilde bilgilendirilmesinden,
h) Katılımcıların mevcut değerlenmiş teminat bakiye bilgilerinin merkezi uzlaştırma kuruluşundan alınarak, katılımcıların piyasa işlem limitlerinin belirlenmesinden sorumludur.
8.1.2. Piyasa Katılımcıları/Sistem Kullanıcıları:
a) Merkezi uzlaştırma kuruluşunda kendi namına, teminat ve ödemelere ilişkin işlemlerin gerçekleşmesine yönelik olarak teminat ve nakit hesabının açılmasından,
b) Avans ve fatura ödeme işlemlerinin yürütülmesi amacıyla aracı bankalarda, kendi namına nakit hesabının açılmasından ve açılan aracı banka hesabının merkezi uzlaştırma kuruluşuna zamanında ve doğru şekilde bildirilmesinden,
c) Piyasa işletmecisi tarafından bildirilen avans ve faturalara ilişkin ödemelerin zamanında ve doğru bir şekilde yapılmasından,
d) Merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından sunulacak nakit takas ve teminat yönetimi hizmetine ilişkin merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşmasının imzalanmasından,
e) Piyasa işletmecisi tarafından belirlenen teminat yükümlülüklerinin zamanında yerine getirilmesinden,
8.1.3. Merkezi uzlaştırma kuruluşu:
a) Avans, fatura ve temlik ödemeleri ile teminat işlemlerinin zamanında ve doğru bir şekilde gerçekleştirilmesinden ve bu işlemlere ilişkin olarak Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları ve aracı bankalar ile iletişimi sağlayacak olan altyapının kurulmasından ve geliştirilmesinden,
b) Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları ile teminat mektubu dışındaki diğer teminatların saklanması ve nakit takas hizmetine ilişkin merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşmasının imzalanmasından,
c) Teminat ve ödeme işlemlerinin yürütülmesi amacına yönelik olarak piyasa işletmecisi ile merkezi uzlaştırma kuruluşu anlaşmasının imzalanmasından,
d) Teminat yönetimi, avans ve fatura ödemelerine ilişkin gerçekleşen işlemlerle ilgili olarak piyasa işletmecisinin bilgilendirilmesinden,
e) Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları tarafından TL cinsinden sunulan nakit teminatların nemalandırılmasından,
f) Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının temerrüde düşmesi durumunda, temerrüt miktarının hesaplanması ve buna ilişkin olarak piyasa işletmecisinin bilgilendirilmesinden,
g) Piyasa işletmecisi ve piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına ilişkin ticari sır niteliğindeki bilgi ve verilerin üçüncü kişilerle paylaşılmamasından,
h) Piyasa işletmecisi adına sunulan teminat mektubu dışındaki tüm teminatların muhafazasından,
i) Piyasa işletmecisinin, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının teminat hesaplarında gerçekleştirilen işlemler ve mevcut teminat seviyesi hakkında doğru şekilde bilgilendirilmesinden,
j) Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının ödenmesi gereken hizmet bedelleri ile ilgili katılımcıların bilgilendirilmesinden sorumludur.
8.1.4. Nemalandırmaya ilişkin usul ve esaslar merkezi uzlaştırma kuruluşunun yasal sorumluluğunda olup; söz konusu nemalandırma işlemi günün piyasa koşullarına göre en iyi gayret gösterilmek suretiyle merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından gerçekleştirilir ve nema tutarı ilgili piyasa katılımcısı hesabına bir sonraki iş günü aktarılır.
Madde 19 - PUE’nin 8 inci Bölümünden itibaren olmak üzere aşağıdaki madde numaraları teselsül ettirilmiştir:
9. TEMİNAT MEKANİZMASI
9.1. Teminatlara İlişkin Genel Esaslar
9.1.1. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcılarından OTSP’de gerçekleştirdikleri işlemlere ait avans ödemelerine ilişkin oluşabilecek mali risklere dair günlük işlem teminatı alır. Piyasa katılımcısının, söz konusu avans ödemelerini bu Usul ve Esaslarda belirtilen süreye kadar yapmaması durumunda, söz konusu avans ödemeleri için ilgili piyasa katılımcısının günlük işlem teminatına başvurulur.
9.1.2. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcılarından OTSP’de gerçekleştirdikleri işlemlere ait KDV ve PİÜ ödemelerine ilişkin oluşabilecek mali risklere dair ise fatura işlem teminatı alır.
Madde 20 - PUE’nin 8.1.3 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.1.3. Piyasa işletmecisi iletim şirketi adına, taşıtanlardan iletim sistemindeki dengesizliklerinden doğan mali yükümlülüklerini yerine getirememeleri durumunda oluşabilecek mali risklere dair dengesizlik teminatı alır. Sistem kullanıcılarına ait dengesizlik teminatı tutarları, iletim sisteminde geçmiş dönemde gerçekleştirdikleri dengesizlikleri, doğal gaz piyasasındaki diğer riskler göz önünde bulundurularak hesaplanır.
Madde 21 - PUE’nin 9.2 maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
9.2. Günlük İşlem ve Fatura İşlem Teminatları
9.2.1. Piyasa katılımcıları, STP’de alış yönlü işlem yapmak için merkezi uzlaştırma kuruluşundaki günlük işlem teminatı hesabına nakit teminat yatırırlar. Piyasa katılımcıları merkezi uzlaştırma kuruluşu günlük işlem teminatı hesabındaki nakit meblağ kadar STP’de alış yönlü teklif verebilirler.
9.2.2. Piyasa katılımcılarının günlük işlem teminatı hesabındaki nakit tutarı, ilgili katılımcının alış yönlü teklifi ve alış yönlü eşleşmesi kadar bloke edilir ve işlem limiti bu oranda azaltılır.
Madde 22 - PUE’nin 8.2.3 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.2.3. Bir gaz günü için satış yönlü tekliflerin eşleşmesi durumunda günlük işlem teminatı tutarındaki ve işlem limitindeki değişimler şu şekilde gerçekleşir:
a) Piyasa katılımcısına ait her bir satış yönlü teklifin eşleşmesi ile beraber katılımcının önceden bloke edilmiş teminatının bulunması halinde, teminat üzerindeki bloke, satış tutarı kadar azaltılır.
b) Piyasa katılımcılarının gerçekleştirdikleri satışlar dolayısıyla oluşan tutarlar ilgili gaz gününün mevcut işlem limitine eklenir ve oluşan toplam tutar ilgili gaz gününün alış yönlü işlem limitini oluşturur.
c) Bloke edilmiş teminat miktarının satış miktarından az olması durumunda teminatındaki bloke kaldırılır ve ilgili gaz gününün işlem limiti satış miktarı ile bloke edilmiş teminat tutarının arasındaki fark kadar arttırılır.
ç) Bloke edilmiş teminat bulunmaması halinde ilgili gaz gününün işlem limiti satış tutarı kadar arttırılır.
d) Piyasa katılımcısının mevcut alacakları işlem limiti hesabında dikkate alınır.
Madde 23 - PUE’nin 9.2.4, 9.2.5 ve 9.2.6 maddelerinde aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır:
9.2.4. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcılarından her bir fatura dönemi içerisinde her bir avans borç bildirimi sonrası oluşacak KDV riskine dair avans borcunun %18 (yüzde onsekiz)’i kadar fatura işlem teminatı alır. Piyasa katılımcısının ilgili fatura dönemi içerisinde avans alacaklısı olması durumunda, fatura işlem teminatı yükümlülüğü avans alacağının %18
(yüzde onsekiz)’i kadar azaltılır. Alınacak bu teminat için Madde 9.7.1’de belirtilen kıymetler
kabul edilir.
9.2.5. Piyasa katılımcılarının günlük işlem teminatlarındaki bloke;
a) İlgili ticaret aralığının kapanmasının ardından, eşleşmemiş alış yönlü tekliflerinin tutarı kadar,
b) Piyasa katılımcısının avans ödemesine müteakip yaptığı avans ödemesi tutarı kadar kaldırılır ve işlem limitleri kaldırılan bloke kadar arttırılır.
9.2.6. Piyasa katılımcıları tarafından yapılan fatura ödeme tutarı kadar fatura işlem teminatı hesabından çıkartılır.
Madde 24 - PUE’nin 9.2.6 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.3. Dengesizlik Teminatı
9.3.1, Taşıtanların dengesizliklerinden kaynaklı olarak oluşabilecek mali risklerine karşılık olarak taşıtanlardan, iletim şirketi adına dengesizlik teminatı alınır. Sistem kullanıcılarından talep edilen dengesizlik teminatı aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
Dengesizlik Teminatı = ((ODM) x DGAFmaks x m xr) + NDB
Bu formülde geçen;
ODM: Taşıtanın geçmiş 10 (on) gün içerisindeki en yüksek günlük negatif dengesizlik miktarını,
DGAFmaks: Geçmiş 10 (on) gün içerisindeki en yüksek DGAF’ı,
m: En az 3 (üç) gün olmak kaydı ile uzun süreli resmi tatiller için resmi tatil gün sayısının bir fazlasını temsil eden katsayıyı,
r: İlgili taşıtanın ilgili aydan önceki ay içerisinde EBT sistemine kaydedilen ilk tahsisatları ile ay sonunda düzeltilen son tahsisatları arasındaki değişim oranının 1 (bir) ile toplanması ile hesaplanan ancak bu oranın %5 (yüzde beş)’i geçmemesi durumunda 1 (bir) kabul edilen ve en fazla 3 (üç) olarak kabul edilen r çarpanını,
NDB: Net dengesizlik bakiyesi, ilgili taşıtanın ilgili aynı faturasını ödeyeceği zamana kadar, dengesizlik teminatı hesabının yapıldığı gün için, ilgili günlerdeki DGSF dikkate alınarak hesaplanan pozitif dengesizlik tutarları ile ilgili günlerdeki DGAF dikkate alınarak hesaplanan negatif dengesizlik tutarlarının kümülatif toplam bakiyeyi, toplam bakiyenin sıfırdan büyük olması durumunda ise sıfır kabul edilen bakiyeyi ifade eder.
Madde 25 - PUE’nin 8.3.2 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.3.2. Taşıtanların geçmiş 10 (on) gün içerisinde negatif dengesizliğinin bulunmaması veya taşıtanlar için hesaplanan dengesizlik teminatı tutarının 300.000 TL’den az olması durumunda, taşıtanların dengesizlik teminat tutarları 300.000 TL’dir.
Madde 26 - PUE’nin 8.4 maddesi aşağıdaki gibi değiştirilmiştir:
9.4. Teminatlara İlişkin Süreçler
9.4.1. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, teminat işlemlerinin yürütülmesine ilişkin olarak merkezi uzlaştırma kuruluşuyla ilgili anlaşmayı imzalayarak çalışmaları esastır. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, teminatlarına ilişkin işlemlerin yürütülmesi için merkezi uzlaştırma kuruluşunda teminat hesabı açar. Bu hesapla ilgili tüm işlemlere ilişkin olarak piyasa işletmecisi tarafından merkezi uzlaştırma kuruluşuna yetki verilir. Bu hesaplara ilişkin doğan faizler, yasal yükümlülükler ile hizmet bedeli düşüldükten sonra ilgili piyasa katılımcısına yansıtılır.
9.4.2. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları merkezi uzlaştırma kuruluşuna teminat amaçlı gönderecekleri tutarları birden fazla aracı banka kullanarak gönderebilirler. Ancak, teminat çekme işlemlerinden kaynaklanan kendilerine yapılacak ödemeler için tek bir aracı banka ile çalışabilirler.
9.4.3. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, teminat olarak kabul edilebilecek kıymetlerden oluşan teminat mektubu dışındaki tüm teminatlarım merkezi uzlaştırma kuruluşuna, teminat mektuplarını piyasa işletmecisine sunar.
9.4.4. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları teminatları için merkezi uzlaştırma kuruluşuna tam iş günlerinde para yatırabilirler.
9.4.5. Merkezi uzlaştırma kuruluşu, piyasa katılımcılarına ait günlük işlem teminatı bilgilerini içeren dosyayı her tam iş gününde saat 11:00 ve 16:00’da piyasa işletmecisine gönderir.
9.4.6. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcılarının işlem limitlerini merkezi uzlaştırma kuruluşundan aldığı günlük işlem teminat miktarları ile sınırlar. Her gelen dosya ile beraber bu sınırlar güncellenir.
9.4.7. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları bazında hesapladığı fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını saat 15:45’te ilgili piyasa katılımcısına ve merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirir.
9.4.8. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, piyasa işletmecisinin yapmış olduğu bildirimde yer alan fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını, bildirimi takip eden ilk iş günü saat 15:00’a kadar tamamlar. Yarım iş günleri, hafta sonu ve resmi tatil günleri kapsamında değerlendirilir ve teminat yatırma işlemi gerçekleştirilmez.
9.4.9. Merkezi uzlaştırma kuruluşu piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının merkezi uzlaştırma kuruluşundaki toplam değerlenmiş fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını içeren dosyayı saat 15:00’da piyasa işletmecisine gönderir. Piyasa işletmecisi, gönderilen dosyanın içerisindeki piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının merkezi uzlaştırma kuruluşundaki toplam değerlenmiş fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını her iş günü saat 15:00’da kontrol eder.
9.4.10. Piyasa işletmecisi, teminat mektubu tutarlarını, teminat mektuplarının kendisine sunulmasını müteakip en geç yarım saat içerisinde katılımcı bazında merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirir. Piyasa işletmecisi, saat 16:00’dan sonra kendisine teslim edilen teminat mektuplarını en geç bir sonraki iş günü merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirir.
9.4.11. Teminat mektubu dışındaki tüm teminatlar, merkezi uzlaştırma kuruluşunun sistemi açık olduğu sürece piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları tarafından merkezi uzlaştırma kuruluşunun sistemi üzerinden sunulur. Yarım iş günlerinde, hafta sonu ve resmi tatil günlerinde teminat yatırma işlemi gerçekleştirilemez.
9.4.12. Piyasa katılımcıları, günlük işlem teminatını çekme işlemleri için herhangi bir tam iş gününde saat 15:00’a kadar merkezi uzlaştırma kuruluşuna başvuruda bulunurlar. Merkezi uzlaştırma kuruluşu taşıtanların günlük işlem teminatından çekmek istedikleri nakit miktarını içeren dosyayı saat 15:15’e kadar piyasa işletmecisine gönderir. Piyasa katılımcılarının çekmek istedikleri tutar, bloke edilmemiş günlük işlem teminatından az ise işlem limiti bu tutar kadar azaltılır ve Piyasa işletmecisi tarafından merkezi uzlaştırma kuruluşuna paranın çekilmesi için onay verilir, fazla ise piyasa katılımcılarının teminatlarım çekme başvuruları reddedilir.
9.4.13. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları merkezi uzlaştırma kuruluşuna yatırmış oldukları fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarının, sunmaları gereken teminat tutarlarından fazla olması durumunda, bu fark tutarının iadesini talep edebilir. Merkezi uzlaştırma kuruluşu, piyasa işletmecisinin onayı sonrasında bu iade talebini kabul eder.
9.4.14. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları teminat mektuplarını mesai saatleri içerisinde piyasa işletmecisinden çekebilirler. Yarım iş günlerinde, hafta sonu ve resmi tatil günlerinde teminat mektubu çekme işlemi gerçekleştirilemez.
9.4.15. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları merkezi uzlaştırma kuruluşundan gerçekleştirecekleri TL cinsinden nakit teminat çekme işlemleri, herhangi bir iş gününde saat 15:40’a kadar, nakit dışı teminatların çekme işlemlerini ise saat 17:00’a kadar gerçekleştirebilir. Yarım iş günlerinde, hafta sonu ve resmi tatil günlerinde teminat çekme işlemi gerçekleştirilemez.
9.4.16. İşbu Madde 9.4 kapsamında yer alan zamana ilişkin ifadelerde Kurum onayı olmaksızın değişiklik yapılamaz. Yapılması öngörülen değişiklikler piyasa katılımcılarına/sistem kullanıcılarına uygulamaya geçilmeden en az 10 (on) gün önce STP ve EBT aracılığıyla duyurulur.
Madde 27 - PUE’nin 8.5 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.5. Teminat Bildirimine Uyulmama Hali
9.5.1. Fatura işlem ve dengesizlik teminatları tutarı bildirimi sonrası yatırması talep edilen tutarı yatırmayan bir piyasa katılımcısının, STP’de yapmış olduğu işlemlerden doğan alacaklarının eksik teminat tutarı kadar olan kısmı, teminat hesabına aktarılır. STP’de yapmış olduğu işlemlerden doğan alacaklarının kalan kısmı var ise katılımcıya ödenir.
9.5.2. Fatura işlem ve dengesizlik teminatlarına ilişkin tutar bildirimleri sonrası yatırması talep edilen tutarı yatırmayan bir piyasa katılımcısı, STP’de işlem yapamaz. Teminat kontrolü itibari ile varsa eşleşmemiş tüm teklifleri silinir ve yeni teklif girmesine izin verilmez.
9.5.3. Fatura işlem ve dengesizlik teminatlarına ilişkin tutar bildirimleri sonrası yatırması talep edilen tutarı yatırmayan bir piyasa katılımcısına/sistem kullanıcısına ilişkin, TMB kaydı engellenmesi dahil uygulanacak tedbirlerin kapsamı ve yöntemi ŞİD’de belirlenir.
9.5.4. Fatura işlem ve dengesizlik teminatları tutarı bildirimlerine 4 (dört) iş günü uymayan piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısı için iletim şirketi tarafından ŞİD ve ilgili diğer mevzuat hükümleri doğrultusunda işlem yapılır.
9.5.5. Piyasa katılımcısı olmayan sistem kullanıcılarının dengesizlik teminatı yükümlülüklerini yerine getirmemesine ilişkin hususlar, ilgisine göre ŞİD, DUP ve/veya STS’de düzenlenir.
Madde 28 - PUE’nin 8.6 maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
Madde 29 - PUE’nin 8.7 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.6. Teminat Olarak Kabul Edilebilecek Kıymetler
9.6.1. Teminat olarak kabul edilebilecek kıymetler aşağıda belirtilmiştir:
a) Türk Lirası,
b) Döviz (ABD Dolan veya Avro),
c) Bankacılık mevzuatına tabi ve Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar tarafından hazırlanmış olan TL veya döviz cinsinden (ABD Doları veya Avro) kesin ve süresiz teminat mektupları,
ç) Bankacılık mevzuatına göre Türkiye’de faaliyette bulunmasına izin verilen yabancı bankalar ile Türkiye dışında faaliyette bulunan banka veya benzeri kredi kuruluşlarının kontra garantisi üzerine bankacılık mevzuatına tabi bankaların düzenleyecekleri TL veya döviz cinsinden (ABD Dolan veya Avro) kesin ve süresiz teminat mektupları,
d) Hamiline olmak kaydıyla Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen devlet iç borçlanma senetleri.
9.6.2. Teminatların TL karşılıklarının hesaplanması sürecinde; döviz nakit teminatlar ve döviz teminat mektupları için TCMB döviz alış kuru, devlet tahvili ve hazine bonosu için TCMB tarafından Resmi Gazetede yayımlanan gösterge niteliğindeki fiyatlar baz alınır.
9.6.3. Teminat mektubu dışında teminat olarak kabul edilen kıymetlere ve döviz cinsinden teminat mektuplarına değerleme katsayısı uygulanır. Bu düzenleme kapsamında uygulanacak olan değerleme katsayısı, benzer piyasalarda uygulanan değerleme katsayıları dikkate alınarak merkezi uzlaştırma kuruluşunun önerisi üzerine piyasa işletmecisi tarafından belirlenerek, STP aracılığıyla piyasa katılımcılarına duyurulur.
9.6.4. Teminatlarla ilgili tüm maliyetler ilgili piyasa katılımcısı tarafından karşılanır.
Madde 30 - PUE’ye 10 uncu Bölüm olmak üzere aşağıdaki hükümler eklenmiştir:
10. MALİ HUSUSLARA DAİR BİLDİRİMLER, FATURALAMA VE TEMERRÜT HALİ
10.1. Avans Ödeme Bildirimleri
10.1.1. Uzlaştırma hesaplamaları sonucunda piyasa katılımcılarının STP’de gerçekleştirdikleri işlemlere ilişkin, bir fatura döneminin her günü için Piyasa İşletmecisine ödeyeceği ya da Piyasa İşletmecisi tarafından piyasa katılımcılarına ödenecek tutarları içeren günlük avans ödeme bildirimi, ilgili gaz gününe ilişkin ticaret kapanış zamanına müteakiben en geç 1 (bir) saat içinde, günlük bazda, piyasa İşletmecisi tarafından merkezi uzlaştırma kuruluşuna ve STP üzerinden ilgili piyasa katılımcılarına duyurulur.
10.1.2. Piyasa İşletmecisi tarafından piyasa katılımcılarına ve merkezi uzlaştırma kuruluşuna duyurulan avans ödeme bildirimi aşağıda yer alan kalemleri içerir:
a) Piyasa katılımcısının STP’de gerçekleştirdiği satışlarına ilişkin doğal gaz miktarı ve alacak dökümü,
b) Piyasa katılımcısının STP’de gerçekleştirdiği alışlarına ilişkin doğal gaz miktarı ve borç dökümü,
10.2.1, Uzlaştırma hesaplamaları sonucunda piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının her bir fatura dönemi için piyasa işletmecisine ödeyeceği ya da piyasa işletmecisi tarafından piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına ödenecek tutarları içeren faturaya esas uzlaştırma bildirimi, fatura dönemini takip eden ayın 10. (onuncu) günü, bu günün resmi tatil gününe denk gelmesi halinde resmi tatil gününü takip eden ilk iş günü, STP aracılığı ile ilgili piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına duyurulur.
10.2.2. Piyasa işletmecisi tarafından piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına duyurulan faturaya esas uzlaştırma bildirimi, aşağıda yer alan kalemleri içerir:
a) Piyasa katılımcılarının fatura dönemi bazında STP’de gerçekleştirdikleri satışlarına ilişkin doğal gaz miktarı ve alacak dökümü,
b) Piyasa katılımcılarının fatura dönemi bazında STP’de gerçekleştirdikleri alışlarına ilişkin doğal gaz miktarı ve borç dökümü,
c) Bir taşıtanın negatif dengesizliklerine ilişkin, ilgili taşıtana bir fatura dönemi için tahakkuk ettirilecek borç tutarı,
d) Bir taşıtanın pozitif dengesizliklerine ilişkin, ilgili taşıtana bir fatura dönemi için tahakkuk ettirilecek alacak tutarı,
e) İletim şirketi ilave dengeleyici kalemi,
f) Dengesizliklerin uzlaştırılması sonucu oluşan bakiye (BAST) kalemi,
g) Organize toptan doğal gaz satış piyasası faaliyetlerine ilişkin taşıtanlara tahakkuk ettirilecek piyasa işletim ücreti,
h) Noktasal/bölgesel üründeki negatif dengesizliklerine ilişkin, ilgili taşıtana bir fatura dönemi için tahakkuk ettirilecek borç tutarı,
i) Noktasal/bölgesel üründeki pozitif dengesizliklerine ilişkin, ilgili taşıtana bir fatura dönemi için tahakkuk ettirilecek alacak tutarı,
j) Tahsil edilemeyen alacak kalemi,
k) Geçmişe dönük düzeltme kalemi,
1) Avans ve fatura ödemelerine ilişkin gecikme zammı kalemleri,
m) Vergi ve harçlar
10.2.3. Madde 10.2.2’de bildirilen a, b bentlerinde bulunan fatura kalemleri piyasa işletmecisi tarafından piyasa işlemlerinin uzlaştırması kapsamında, c, d, e, f, h, i bentlerinde bulunan fatura kalemleri dengesizliklerin uzlaştırması kapsamında hesaplanır. Bununla birlikte g, k, 1, m bentlerinde bulunan kalemlerin piyasa işlemleri sonucu oluşan miktar ve tutarları piyasa işlemleri uzlaştırması, dengesizlik hesaplamaları sonucu oluşan miktar ve tutarları ise dengesizliklerin uzlaştırılması kapsamında ele alınır.
10.2.4. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının faturaya esas uzlaştırma bildirimlerinde tespit ettikleri maddi hatalara ilişkin itirazlarının, ilgili fatura dönemine ait işlemler kapsamında değerlendirmeye alınabilmesi için faturaya esas uzlaştırma bildirimlerine yapılacak itirazın bildirimlerin yayımlandığı ayın 11. (on birinci) günü, bu günün resmi tatil gününe denk gelmesi halinde resmi tatil gününü takip eden ilk iş günü, saat 16:00’a kadar yapılması gerekir. İtirazların piyasa işletmecisi tarafından ayın 12. (on ikinci) günü, bu günün resmi tatil gününe denk gelmesi halinde resmi tatil gününü takip eden ilk iş günü, saat 16:00’a kadar uygun bulunması halinde, bildirim güncellenir ve yayınlanır. İtirazların ayın 12. (on ikinci), bu günün resmi tatil gününe denk gelmesi halinde resmi tatil gününü takip eden ilk iş günü, saat 16:00’a kadar sonuçlandırılamaması halinde Fatura İtirazları ve Düzeltme İşlemleri bölümünde açıklanan süreç uygulanır. İtirazın uygun bulunmaması durumunda da, bu süre içerisinde piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısına bilgi verilir.
10.3.1. Piyasa işletmecisi, bildirimlerin yapıldığı ayın 12.(on ikinci) gününden itibaren 7 (yedi) gün içinde, faturaya esas uzlaştırma bildiriminde yer alan tutarlara göre faturaları düzenler - Faturaya esas uzlaştırmanın yayımlanma tarihi, piyasa işletmecisi tarafından düzenlenen fatura için fatura tebliğ tarihi olarak kabul edilir.
10.3.2. Piyasa İşletmecisi, bildirimlerin yapıldığı günden itibaren, katılımcının ilgili piyasa faaliyetlerine ilişkin düzenlenmiş olan faturalara istinaden borç/alacak bilgilerini merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirir.
10.3.3. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının STP’de gerçekleştirdiği işlemlere ve dengesizliklerine ilişkin fatura, faturaya esas uzlaştırma bildiriminin yayımlanma tarihinden itibaren 7 (yedi) gün içinde düzenlenir ve ilgili piyasa faaliyetiyle iştigal eden piyasa katılımcılarına/sistem kullanıcılarına piyasa işletmecisi tarafından gönderilir. Faturaya esas uzlaştırmanın yayımlanma tarihi, piyasa işletmecisi tarafından düzenlenen fatura için fatura tebliğ tarihi olarak kabul edilir.
10.3.4. Ödeme yapılacak piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, bildirimlerin yapıldığı günden itibaren yedi gün içinde, faturaya esas uzlaştırma bildiriminde yer alan tutarlara göre düzenlediği faturayı piyasa işletmecisine gönderir.
10.4.1. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, fatura dönemine ait faturalara ilişkin itirazda bulunabilir. İtirazlar, piyasa işletmecisine, faturanın tebliğ tarihinden itibaren 8 (sekiz) gün içinde yazılı olarak yapılır. İtiraz başvurularında, itiraz sebeplerinin belirtilmesi zorunludur.
10.4.2. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının uzlaştırma bildirimlerine veya faturalara itirazda bulunmaları, ödeme yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz.
10.4.3. Hatalar piyasa işletmecisi tarafından itiraza müteakip 10 (on) iş günü içerisinde sonuçlandırılır ve itiraz sonuçlan piyasa katılımcısına yazılı olarak veya STP üzerinden gerekçeleri ile birlikte bildirilir. İtirazın haklı bulunması veya piyasa işletmecisinin bir itiraz olmaksızın yapılan bir hatayı tespit etmesi halinde, gerekli düzeltme işlemi yapılır.
10.4.4. Piyasa işletmecisi tarafından varılan sonuca ilişkin ihtilaflar, piyasa katılımcılarının piyasa işlemlerinden doğan bir ihtilafa yönelik ise, STP Katılım Anlaşması, sistem kullanıcılarının dengeleme işlemlerinden kaynaklanan bir ihtilafa yönelik ise DUP çerçevesinde çözüme kavuşturulur.
10.4.5. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları tarafından faturaya esas uzlaştırma bildirimlerine ya da faturalara ilişkin piyasa işletmecisine yapılan itirazların yapılan değerlendirme sonucunda haklı bulunması durumunda gerekli düzeltmeler piyasa işletmecisi tarafından gerçekleştirilir. İtirazın sonuçlandırılmasını takiben piyasa işletmecisi tarafından ilgili piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına düzeltilmiş değerleri içeren bildirim yapılır. Yapılan düzeltme sonucunda, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına yapılması gereken ya da piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının yapması gereken ödeme, en geç itiraza konu olan faturanın tebliğ tarihini takip eden üçüncü fatura dönemine ilişkin fatura bildiriminde, geçmişe dönük düzeltme kalemi altında yer alır.
10.4.6. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, piyasa işletmecisinin yayınlamış olduğu kesinleşmiş uzlaştırma bildirimine göre faturalarını düzenlerler. Bu bildirime göre düzenlenmemiş olan faturalar, ilgili tarafa iade edilir ve piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısı tarafından yeniden düzenlenmiş olan fatura, piyasa işletmecisine gönderilir.
10.5. Ödemeler ve Tahsilat
10.5.1. Piyasa işlemlerine ilişkin piyasa işletmecisi tarafından piyasa katılımcılarına iletilen günlük avans ödeme bildirimlerinde yer alan tutarlar, piyasa katılımcıları tarafından piyasa işletmecisinin merkezi uzlaştırma kuruluşundaki hesabına aracı bankalar kullanılarak bildirimden sonraki ilk iş günü en geç saat 14:00’a kadar ödenir.
10.5.2. Piyasa işlemlerine ilişkin günlük avans ödeme bildiriminde yer alan tutarlar, piyasa işletmecisi tarafından piyasa katılımcılarına piyasa işletmecisinin merkezi uzlaştırma kuruluşundaki hesabından, aracı bankalar kullanılarak bildirimden sonraki ilk iş günü en geç saat 17:00’a kadar ödenir.
10.5.3. Yukarıdaki madde ve fıkralarda belirtilen avans ödeme bildirimi ve fatura ödeme günlerinin hafta sonu veya resmi tatil günlerine denk gelmesi durumunda bildirimler bu günleri takip eden ilk iş günü yapılır. Ödemeler ise bildirimlerin yapıldığı günden sonraki ilk iş günü yapılır.
10.5.4. Piyasa işletmecisi ve piyasa katılımcıları tarafından gerçekleştirilen avans ödemelerine ilişkin olarak merkezi uzlaştırma kuruluşundan elektronik ortamda alınan dekontlar, ödeme alındı makbuzu yerine geçer ve faturaya esas uzlaştırmaya ilişkin olarak piyasa katılımcılarına veya piyasa işletmecisine iletilen ilgili ay faturasında bu kısım avans olarak ödenmiş kabul edilir Tahsil edilemeyen borçların diğer piyasa katılımcılarından/sistem kullanıcılarından tahsil edilerek piyasa işletmecisi tarafından ilgili piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısı adına ödenen tutara ilişkin dekont, ödeme alındı makbuzu yerine geçmez.
10.5.5. Faturaya esas uzlaştırmaya ilişkin piyasa katılımcılarına iletilen faturaların bedelleri; piyasa faaliyetlerine ilişkin avans ödemeleri ile aynı piyasa katılımcısının fatura alacaklısı olması durumunda alacak tutarı toplamı, fatura bedelinden düşülmek kaydıyla borçlu piyasa katılımcıları tarafından aracı bankalar aracılığıyla piyasa işletmecisinin merkezi uzlaştırma kuruluşundaki hesabına en geç fatura tebliğ tarihini takip eden 4. (dördüncü) iş günü ödenir.
10.5.6. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları tarafından, piyasa işletmecisine iletilen fatura bedelleri, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına piyasa işletmecisi tarafından kesilen fatura bedeli ve ilgili uzlaştırma dönemi içerisinde ödenen avanslar, avans temerrüt ve fatura temerrüt tutarları düşülerek ilgili katılımcıya kalan tutar piyasa işletmecisi tarafından alacaklı piyasa katılımcılarına/sistem kullanıcılarına en geç fatura tebliğ tarihini takip eden 5. (beşinci) iş günü içerisinde, fatura tebliğ tarih ve sırasına göre, piyasa işletmecisinin merkezi uzlaştırma bankasındaki hesabından, aracı bankalar kullanılarak ödenir.
10.5.7. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından kendilerine yapılacak avans ve fatura ödemelerine ilişkin olarak tek bir aracı banka ile çalışırlar, merkezi uzlaştırma kuruluşuna yapacakları ödemelere ilişkin olarak birden fazla banka ile çalışabilirler. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından kendilerine yapılacak avans ve fatura ödemelerine ilişkin birlikte çalışacakları aracı bankayı merkezi uzlaştırma kuruluşuna yazılı olarak bildirir. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları söz konusu bankayı değiştirmeleri durumunda, merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirimde bulunur.
10.5.8. Merkezi uzlaştırma kuruluşu ve aracı bankalar tarafından teminatlar ve avans/fatura ödemelerine ilişkin olarak kullanılan bilgisayar, yazılım ya da teknolojik altyapının beklenmedik bir şekilde arızalanması ve PUE hükümleri doğrultusunda tamamlanması gereken süreçlerin belirlenmiş olan süre zarfında tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda, aracı banka merkezi uzlaştırma kuruluşunu, merkezi uzlaştırma kuruluşu piyasa işletmecisini ivedilikle bilgilendirir. Bu durumda, Piyasa İşletmecisi, süreçlerin tamamlanabilmesi için yeni süreler belirler ve bu değişikliklerle ilgili taşıtanları STP aracılığıyla bilgilendirir. Bu sebeplerden ötürü merkezi uzlaştırma kuruluşu, aracı bankalar ve piyasa işletmecisinin teminat ve ödeme işlemlerine ilişkin olarak yükümlülüklerini yerine getirmeme/getirememeleri durumunda taraflara uygulanacak yaptırımlar, ilgili taraflar arasında yapılan anlaşmalarda yer alır.
10.5.9. İlgili fatura dönemine ilişkin olarak hem alacaklı, hem de borçlu olan piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları için faturaya esas uzlaştırma bildiriminin yayımlanmasını ve alacak faturasının piyasa işletmecisine tebliğ edilmesini müteakiben alacak ve borçlar arasında mahsuplaşma işlemi otomatik olarak yapılır.
10.5.10. Merkezi uzlaştırma Kuruluşu, sunmuş olduğu teminat yönetimi ve nakit takas hizmetine ilişkin olarak katılımcıların ödemesi gereken hizmet bedellerini aylık bazda piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına bildirir. Merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına bildirilen hizmet bedelleri, bu bedelin tebliğ tarihini takip eden 4 (dört) iş günü içerisinde merkezi uzlaştırma kuruluşuna ödenir.
10.6. Avans Ödemelerinin Yapılmaması Hali
10.6.1. Piyasa katılımcısının, söz konusu günlük avans ödemesini, avans bildiriminin gerçekleştiği günü takip eden ilk iş günü en geç saat 14:00’e kadar gerçekleştirmemesi durumunda piyasa katılımcısının temerrüde düştüğü kabul edilir.
10.6.2. Piyasa katılımcısının, sunması gereken işlem teminat tutarının üzerinde TL cinsinden nakit teminatının bulunması ve sunması gereken toplam tutarın üzerinde olan teminat tutarının ve/veya piyasa katılımcısının serbest cari hesabında bulunan paranın ilgili avans ödeme bildirimine ilişkin katılımcının borcunu karşılayacak seviyede olması durumunda, katılımcının borcu, sunması gereken işlem teminat tutarının üzerindeki nakit teminattan otomatik olarak karşılanır ve katılımcı temerrüde düşmez.
10.6.3. Piyasa katılımcısının söz konusu avans ödemesini en geç saat 14:00’e kadar yapmaması ve ilgili tutarın katılımcının işlem teminatının üzerindeki nakit teminatından karşılanamaması durumunda, herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın katılımcının teminatı borçlarına mahsup edilir.
10.6.4. Piyasa katılımcısının söz konusu avans ödemesini bahsedilen zaman süresi içerisinde yapmaması ve ilgili tutarın katılımcının işlem teminatının üzerindeki nakit teminatından karşılanamaması durumunda, karşılanamayan miktara temerrüt faizi uygulanır. Katılımcıya uygulanan temerrüt faizi oranı, avans bildirimin gerçekleştiği günü takip eden işgünü saat 14:00’ten sonra yapılan ödemeler için, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen faiz oranının %50 (yüzde elli)’si, saat 17:00’den sonra yapılan ödemeler içinse aynı maddeye göre belirlenen faiz oranıdır. Temerrüt faizine ilişkin bedeller ilgili ayın uzlaştırma bildiriminde gecikme zammı kalemi olarak belirtilir ve her ay sonu itibariyle ilgili piyasa katılımcısının faturasına yansıtılır.
10.6.5. Piyasa işletmecisinin piyasa katılımcılarına ödeme yapacağı avans bedelini, ilgili gün içerisinde en geç saat 17:00’e kadar ödememesi halinde, ödenmesi gereken tutara temerrüt faizi uygulanır. Piyasa işletmecisine uygulanan temerrüt faizi oranı 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen faiz oranıdır. Temerrüt faizine ilişkin bedeller her ay sonu itibariyle piyasa işletmecisine faturalanır.
10.7. Fatura Ödemelerinin Yapılmaması Hali
10.7.1. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının, faturadan kaynaklanan net borcunu, fatura tebliğ tarihini takip eden dört iş günü içerisinde ödememesi halinde, ödenmesi gereken tutara temerrüt faizi uygulanır. Temerrüt faizi oranı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen faiz oranıdır. Merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından günlük olarak hesaplanan temerrüt faizi tutarlarının aylık toplamları faturaya esas değer olarak kabul edilir. Temerrüt faizine ilişkin bedeller ilgili ayın uzlaştırma bildiriminde gecikme zammı kalemi olarak belirtilir ve her ay sonu itibariyle ilgili piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısı faturasına yansıtılır.
10.7.2. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının, sunması gereken fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarının üzerinde TL cinsinden nakit teminatının bulunması ve sunması gereken toplam tutarın üzerinde olan teminat tutarının veya piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının serbest cari hesabında bulunan paranın ilgili fatura bildirimine ilişkin piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının borcunu karşılayacak seviyede olması durumunda, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının borcu, sunması gereken fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarının üzerindeki nakit teminattan otomatik olarak karşılanır ve piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları temerrüde düşmez.
10.7.3. Piyasa işletmecisinin piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının faturadan kaynaklanan net alacağını, fatura tebliğ tarihini takip eden beş iş günü içerisinde ödememesi halinde, ödenmesi gereken tutara temerrüt faizi uygulanır. Temerrüt faizi oranı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen faiz oranıdır. Temerrüt faizine ilişkin bedeller ilgili ayın uzlaştırma bildiriminde gecikme zammı kalemi olarak belirtilir ve her ay sonu itibariyle piyasa işletmecisine düzenlenen faturaya yansıtılır.
10.7.4. Temerrüt durumuna düşen piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısına ilişkin olarak, yasal yollar saklı kalmak üzere aşağıdaki işlemler yapılır:
a) Piyasa katılımcısının sunmuş olduğu fatura işlem teminatı, piyasa katılımcısının ilgili fatura dönemi içinde STP’de gerçekleştirdiği işlemlerden doğan KDV ve PİÜ ödemelerine ilişkin temerrüde düşülen borç tutarı kadar merkezi uzlaştırma kuruluşu veya Piyasa İşletmecisi tarafından borçlarına mahsup edilir.
b) Piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısının sunmuş olduğu dengesizlik teminatı, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının ilgili fatura dönemindeki dengesizliklerinden doğan ödemelerine ilişkin temerrüde düşülen borç tutarı kadar merkezi uzlaştırma kuruluşu veya piyasa işletmecisi tarafından borçlarına mahsup edilir.
c) Piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısına, ödenmeyen fatura tutarı kadar merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından kullanılan teminatın en güncel fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarları bildirimi seviyesine kadar tamamlanması uyarısı, piyasa işletmecisi tarafından fatura tebliğ tarihini takip eden beşinci iş günü en geç saat 15:45’e kadar yapılarak, katılımcının bir sonraki iş günü saat 15:00’a kadar fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını tamamlaması istenir.
10.7.5. 10,7.4’ün (c) bendi kapsamında yapılan uyarıya rağmen. Piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısının temerrüde düşmesinden sonraki 4. (dördüncü) iş günü saat 15:00’a kadar fatura işlem ve dengesizlik teminatım tamamlamamış olması durumunda, söz konusu piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısı için teminat tutarı üzerindeki tahsil edilemeyen alacaklar için temerrüt faizi hesaplanmasına devam edilir ve tahsilat için yasal yollara başvurulur.
10.7.6. Piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısının temerrüde düşmesinden sonraki 4. (dördüncü) iş günü saat 15:00’a kadar fatura işlem ve dengesizlik teminatını tamamlamamış olması durumunda, söz konusu taşıtan ile ilgili olarak;
a) İletim şirketine, ŞİD hükümleri doğrultusunda ilgili piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları hakkında işlem yapılması için piyasa işletmecisi tarafından bildirim yapılır.
b) İlgili taşıtan hakkında ivedilikle Kurama bilgi verilir.
c) Talep edilmesi halinde, takip eden üçüncü fatura döneminin son ödeme tarihi itibariyle, tüm muaccel borçlarını aşan teminat tutarının artan kısmı, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına iade edilir. Teminatı iade edilen piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının daha sonraki itirazları değerlendirilmez.
d) Dengesizliklerin uzlaştırılması sonucu tahakkuk ettirilen borç tutarı kadarlık kısmı tahsil edilemeyen alacak kalemi olarak iletim şirketine yansıtılır.
e) Teminat tutarı üzerindeki tahsil edilemeyen alacaklar için temerrüt faizi hesaplanmasına devam edilir ve tahsilat için yasal yollara başvurulur.
10.7.7. Ödemeler ve teminatlara ilişkin yükümlülüklerin belirtilen süreler içinde piyasa işletmecisi ve merkezi uzlaştırma Kuruluşu tarafından kullanılan bilgisayar, yazılım ya da teknolojik altyapının beklenmedik bir şekilde arızalanması ve merkezi uzlaştırma kuruluşuyla ilgili olan arızaların piyasa işletmecisine geçerli sebeplerle raporlanması halinde, piyasa işletmecisi ve piyasa katılımcısı/sistem kullanıcısına temerrüt faizi uygulanmaz.
10.7.8. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına uygulanacak asgari temerrüt matrahı ve temerrüt faizi piyasa işletmecisi tarafından STP aracılığıyla duyurulur. Asgari temerrüt matrahının altındaki tutarlara temerrüt cezası uygulanmaz.
10.8. Merkezi Uzlaştırma Kuruluşuna Hizmet Komisyonu Ödemelerinin Yapılmaması
10.8.1. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının, söz konusu aylık hizmet komisyonunu, tebliğ tarihini takip eden dört iş günü içerisinde ödememesi durumunda uygulanacak hükümler Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları ile merkezi uzlaştırma kuruluşu arasında yapılacak olan merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşmasında yer alır.
Madde 31 - PUE’nin 9, 10, 11, 12 ve 13 üncü bölümünün madde numaraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve 11.2.3 maddesinde aşağıdaki değişiklik yapılmıştır.
11. OLAĞANDIŞI DURUMLAR VE PLANLI BAKIMLAR
11.1. Olağandışı Durumlar
11.1.1. STP’de yeterli alış ve satış teklifinin verilemeyecek olması sonucunu doğuracak haller, olağandışı durumlar olarak kabul edilir.
11.1.2. STP’de olağandışı durumların oluşması halinde iletim şirketinin STP kullanımına ilişkin hususlarda Yönetmelik ve ŞİD hükümleri uygulanır.
11.1.3. Bu madde uygulamasında aşağıdakilerle sınırlı kalmamak kaydıyla;
a) Piyasa işletmecisinin piyasa faaliyetlerinin yürütülmesinde kullandığı bilgisayar, yazılım veya diğer teknolojik altyapılarda işlemlerin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini engelleyecek nitelikte problemler oluşması,
b) Piyasa işletmecisinin kullandığı iletişim hatlarının kesilmesi,
c) STP’ye erişimin siber saldırı, teknik arıza gibi herhangi bir nedenle sağlanamaması,
ç) Ülkenin tamamında veya bir bölümünde bankacılık sistemlerinin kullanılamaması,
d) STP’de bakım (planlı bakımlar hariç) yapılması
gibi durumlar olağandışı durum olarak kabul edilir. Bu durumda Yönetmelik ile bu Usul ve Esaslarda yer alan hükümler çerçevesinde STP’ye erişim askıya alınır ve Madde 5.3.2’de yer alan hükümler uygulanır.
11.1.4. Piyasa işletmecisi ve her bir piyasa katılımcısı, bu madde hükümleri kapsamında olağandışı durumların ortaya çıkması halinde derhal ulaşılabilecek en az bir kişi belirler ve bu kişinin iletişim bilgileri STP katılım anlaşması aşamasında paylaşılır.
11.2. Planlı Bakımlar
11.2.1. STP’ye ilişkin olarak ve/veya STP işleyişini etkileyecek merkezi uzlaştırma kuruluşunun elektronik sistemlerinde yapılacak planlı bakım ve güncelleme işleminin sonucunda STP’nin kullanılamayacak olması halinde, planlı bakım dönemine ilişkin hususlar piyasa işletmecisi tarafından, planlı bakımın başlangıcından en az 7 (yedi) gün önce piyasa katılımcılarına bu Usul ve Esaslarda belirtilen iletişim kanalları vasıtasıyla bildirilir.
11.2.2. Piyasa işletmecisi STP’ye ilişkin planlı bakım ve güncellemelerin, OTSP üzerindeki etkisinin asgari düzeyde olacağım öngördüğü zamanlarda yapılması için makul tüm çabayı gösterir ve merkezi uzlaştırma kuruluşunun da aym şekilde davranmasını temin eder.
11.2.3. Bu hususlara merkezi uzlaştırma kuruluşu anlaşmasında yer verilir.
12. ŞEFFAFLIK, YAYIMLANACAK BİLGİ, BELGE, RAPOR VE İSTATİSTİKLER
12.1. Piyasa işletmecisi veri yayımlama, raporlama ve bilgi paylaşımına ilişkin olarak aşağıdakilerle sınırlı kalmamak kaydıyla;
a) OTSP’ye ilişkin olarak Kurum tarafından talep edilecek raporların hazırlanması ve yayımlanması,
b) OTSP’ye ilişkin olarak piyasa teslim sözleşmesi ve ŞİD hükümleri çerçevesinde gereken bilgilerin iletim şirketine iletilmesi,
c) OTSP’ye ilişkin bilgilerin ve piyasa fiyatlarının anlık olarak duyurulması,
ç) GRF’nin STP’de günlük olarak yayımlanması,
d) İletim şirketi tarafından piyasa katılımcılarına duyurulmak üzere kendisine Yönetmelik kapsamında iletilen bilgi, belge ve raporların STP’de yayımlanması,
e) OTSP’de gerçekleşen işlemlere ilişkin olarak istatistiklerin yayımlanması,
f) Kesinleşmiş eşleşmelerin miktar ve fiyat bilgilerinin, katılımcı kimlikleri gizli kalmak kaydıyla tüm piyasa katılımcıları ile paylaşılması,
g) İletim şirketi tarafından kendisine bildirilen, iletim sisteminde dengesizlik oluşturan taşıtanlara yansıtılacak DGAF ve DGSF’nin yayımlanması
faaliyetlerini yürütür.
12.2. Piyasa işletmecisi, piyasa işletim faaliyetlerinin şeffaflığına ilişkin olarak yayımlanması ilgili mevzuatta öngörülen hususlar dışında, yürüttüğü piyasa işletmeciliği faaliyetleri çerçevesinde vakıf olduğu ve/veya piyasa katılımcıları tarafından sağlanan bilgi ve belgelerin gizliliğinin sağlanmasından sorumludur ve buna yönelik gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
13. İHTİLAFLARIN ÇÖZÜMÜ
13.1. Piyasa İşlemlerine İlişkin İhtilaflar
13.1.1. Piyasa katılımcıları ile piyasa işletmecisi arasında ortaya çıkabilecek ihtilafların halline ilişkin hususlara STP katılım anlaşmasında yer verilir.
13.1.2. Piyasaya erişim talebi reddedilen başvuru sahipleri ile piyasa işletmecisi veya piyasaya erişimi askıya alınan piyasa katılımcıları ile piyasa işletmecisi arasındaki uyuşmazlıkların ve piyasa işletmecisinin piyasa erişimini kısmen veya tamamen askıya almasına ilişkin diğer uygulamalarından kaynaklanan uyuşmazlıkların hallinde Kurul yetkilidir. Kurul Kararlarına karşı yargı yolu açıktır.
13.2. Diğer İhtilaflar
13.2.1. İletim şirketi adına iletim şebekesindeki dengesizliklerin uzlaştırılmasına ilişkin olarak piyasa işletmecisi tarafından yapılacak işlemler de dahil olmak üzere, iletim şirketiyle piyasa işletmecisi arasında ortaya çıkabilecek ihtilaflar, piyasa teslim sözleşmesi hükümleri çerçevesinde çözüme kavuşturulur.
13.2.2. Sistem kullanıcıları ile iletim şirketi arasında ortaya çıkabilecek ihtilaflar bakımından ŞİD ve STS hükümleri saklıdır.
13.2.3. Dengesizliklerin uzlaştırılmasına ilişkin olarak sistem kullanıcılarının itirazları piyasa işletmecisi tarafından çözüme kavuşturulamadığı hallerde ihtilafların çözümüne ilişkin uygulanacak çözüm prosedürüne DUP'ta yer verilir.
14. DEĞİŞİKLİKLER
14.1. Bu Usul ve Esaslar içerisinde münferit Kurul Kararıyla belirleneceği ifade edilen hususlar hariç olmak üzere, diğer hususlara ilişkin değişiklikler aşağıdaki usul ve esaslar çerçevesinde yapılır.
14.1.1. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcıları ve ilgili diğer taraflar, her yıl 15 Ağustos tarihine kadar bu Usul ve Esaslarda değişiklik önerisinde bulunabilir.
14.1.2. Piyasa işletmecisi tarafından bu Usul ve Esaslarda değişiklik talep edilmesi durumunda piyasa işletmecisi değişiklik önerilerini, internet sitesinde yapacağı duyuru vasıtasıyla talep edilen değişiklilere ilişkin ilgili tarafların görüşleri ile birlikte Kuruma sunar.
14.1.3. Üçüncü tarafların bu Usul ve Esaslarda değişiklik talep etmesi durumunda Kuruma ulaşmış olan değişiklik önerileri hususunda piyasa işletmecisinin görüşleri alınır.
14.1.4. Kurum, gerek gördüğü hallerde piyasada faaliyet gösteren ilgili kişilerin görüşünü alarak düzenlemelerde değişiklik yapabilir.
14.1.5. Bu Usul ve Esaslarda Kurul Kararı olmaksızın değişiklik yapılamaz.
15. İLETİŞİM VE BİLDİRİMLER
15.1. Piyasa işletmecisi tarafından bu Usul ve Esaslar kapsamında yapılacak bildirimler STP aracılığıyla yapılacak olup ilgili anlaşmalarda belirlenmiş konularda elektronik posta ve/veya SMS olarak bilgilendirmelerde bulunulur. STP’nin bakım, arıza ve sair nedenlerden ötürü kullanılamadığı durumlarda gerekli bildirimler elektronik posta, faks, telefon veya SMS yollarından en az biri kullanılarak yapılabilir.
15.2. Bu Usul ve Esaslarda ve adı geçen anlaşmalarda STP aracılığıyla yapılacağı öngörülmemiş olan herhangi bir tebligat, talep, istek, bildirim ya da fatura yazılı olacaktır. Diğer tarafın anlaşmada belirtilen KEP adresine de e-posta yoluyla gönderildiği anda, usulü dairesinde tebliğ edilmiş sayılır.
15.3. Piyasa işletmecisinin iletişim bilgileri şu şekildedir:
Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ)
Adres: Esentepe Mah. Büyükdere Cad. No: 199 34394 Beşiktaş/Şişli/İstanbul/Türkiye
Telefon: 0(212) 264 15 70-71
Faks: 0(212) 269 01 12-13
KEP adresi: enerjipiyasalari@hs01.kep.tr
15.4. STP’de bulunan tüm kayıtlar (düzeltilmişler de dahil) ve taraflarca yapılan tüm işlemlere ilişkin bilgiler piyasa işletmecisi tarafından en az 10 (on) yıl süreyle saklanır.
Madde 32 - PUE’nin 14 üncü bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
16. DİĞER HÜKÜMLER VE GEÇİCİ MADDELER
16.1. Sözleşmelere İlişkin Hususlar
16.1.1. Yönetmelik ve bu Usul ve Esaslarda yer alan hükümlere aykırı olmamak üzere işbu düzenlemelerde STP katılım anlaşmasında yer alması öngörülen hususların yanı sıra, tarafların diğer hak ve yükümlülüklerine, faturalar, ödemeler, ödemelerin yapılmaması hali, itirazlara ilişkin hükümlere STP katılım anlaşmasında da yer verilir. Tüm piyasa katılımcılarının imzalamakla yükümlü oldukları STP katılım anlaşması, piyasa işletmecisinin internet sitesinde yayımlanır.
16.1.2. Yönetmelik ve bu Usul ve Esaslarda yer alan hükümlere aykırı olmamak üzere işbu düzenlemelerde merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşmasında yer alması öngörülen hususların yanı sıra, teminat yönetimi, nakit takas hizmeti, hizmet bedeline ilişkin hükümlere merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşmasında yer verilir. Tüm piyasa katılımcılarının imzalamakla yükümlü oldukları merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşması, piyasa işletmecisinin internet sitesinde yayımlanır.
16.1.3. Yönetmelik ve bu Usul ve Esaslarda yer alan hükümlere aykırı olmamak üzere işbu düzenlemelerde merkezi uzlaştırma kuruluşu anlaşmasında yer alması öngörülen hususların
yanı sıra, tarafların teminat yönetimi ve ödemelere ilişkin görev ve sorumluluklarına ilişkin hükümlere merkezi uzlaştırma kuruluşu anlaşmasında yer verilir.
16.1.4. Yönetmelik, bu Usul ve Esaslar, ŞİD ve ilgili mevzuatta yer alan hükümlere aykırı olmamak üzere işbu düzenlemelerde piyasa teslim sözleşmesinde yer alması öngörülen hususların yanı sıra, tarafların OTSP’ye ilişkin hak ve yükümlülükleri, veri paylaşımı, koordinasyon ve haberleşmeye ilişkin hükümlere piyasa teslim sözleşmesinde yer verilir.
16.2. PİÜ ve DİÜ’nün belirlenmesine ve Piyasa Katılımcılarından/Sistem Kullanıcılarından tahsil edilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurul Kararı ile düzenlenir.
Madde 33 - PUE’ye 16.3 maddesi olmak üzere aşağıdaki hüküm eklenmiştir.
16.3. Bu Usul ve Esaslar kapsamında doğan alacak ve hakların devri, piyasa işletmecisinin önceden meri mevzuat dahilinde belirlediği ve ilan ettiği şartlar dahilinde gerçekleştirilebilir.
Madde 34 - PUE’nin 14 ve 15 inci Bölümlerinin madde numaraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
16.4. STP’nin Test Edilmesi, Sanal Uygulama ve OTSP’nin Faaliyete Geçmesi
16.4.1, OTSP, 1/4/2018 günü saat 08:00’da faaliyete geçer.
16.4.2. STP’nin test çalışmalarının tamamlanmasının ardından, piyasa katılımcılarına herhangi bir teslimat, faturalama ve PİÜ dahil ödeme yükümlülüğü olmaksızın, OTSP faaliyete geçmeden en az 4 (dört) ay süreyle STP’de sanal uygulama gerçekleştirilir. Sanal uygulamada OTSP’nin işleyişi, oluşturulacak senaryolar bazında mevsimsellik ve manipülasyona açıklık gibi yönlerden tahlil edilir.
16.5 Bu Usul ve Esasların 8, 9 ve 10 uncu Bölümlerinde yer alan sürelere ilişkin olarak Kurul tarafından gerekli görüldüğü takdirde resen değişiklik yapılabilir.
Geçici Madde 1 - Bu Usul ve Esasların 6.5.3 maddesinde yer alan esas çerçevesinde bahse konu eşleşmeleri engelleyecek yazılım piyasa işletmecisi tarafından devreye alınana kadar, piyasa katılımcılarının kendi teklifleri ile gerçekleşen eşleşmeler, BAST ve GRF hesaplamalarında dikkate alınmaz. Piyasa işletmecisi, kendi kendine eşleşmeleri engellemek için gerekli yazılımı en geç 1/1/2019 tarihinde devreye alır.
Geçici Madde 2 - Piyasa işletmecisi, bu usul ve esasların 16.1 maddesinde yer alan sözleşmeleri organize piyasada faturaya esas işlemlerin başlamasından en geç 40 (kırk) gün önce Kuruma sunar ve bu sözleşmelere ilişkin yapılacak değişiklikler ivedilikle Kuruma bildirilir.
17. YÜRÜRLÜK VE YÜRÜTME
17.1. Bu Usul ve Esaslar, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
17.2. Bu Usul ve Esasları Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.
Madde 35 - Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 36 - Bu Kararı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy