(4628 S. K. m. 4)
RGT: 29.01.2020
RG NO: 1023
Karar No: 9138
Karar Tarihi: 23/01/2020
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 23/01/2020 tarihli toplantısında; Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası Yönetmeliği'nin “Piyasa İşletim Usul ve Esasları” başlıklı 19 uncu maddesinde yer alan “(1) Kurul, gerek gördüğü hallerde piyasada faaliyet gösteren ilgili kişilerin görüşünü alarak yahut gerekmesi halinde resen PUE’de değişiklik yapabilir” ve Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası İşletim Usul ve Esasları (PUE)’nın “Değişiklikler” başlıklı 12 nci maddesi altında yer alan “12.1.5. Bu Usul ve Esaslarda Kurul Kararı olmaksızın değişiklik yapılamaz.” hükümleri çerçevesinde PUE’de değişiklik yapılması hakkında aşağıdaki Karar alınmıştır:
Madde 1 - PUE'nin Tanımlar başlıklı 2 nci Bölümüne aşağıdaki tanımlar ilave edilerek madde numaraları aşağıdaki şekilde teselsül ettirilmiştir:
o) Günlük ürün: Bu Usul ve Esaslar çerçevesinde belirlenen ticaret aralıklarında belirli bir gaz günü için işlem yapılabilen ürünü,
ö) Hafta: Pazartesi 08:00’dan başlayıp bir sonraki pazartesi günü 08:00'a kadar süren zaman aralığını,
p) Hafta içi ürünü: Bu Usul ve Esaslar çerçevesinde belirlenen ticaret aralıklarında belirli bir
haftanın Pazartesi sabah 08:00’dan başlayıp Cumartesi 08:00'da sona eren zaman diliminde teslimatı yapılabilen ürünü,
r) Haftalık referans fiyat (HRF): Kesinleşmiş eşleşmelerin fiyatlarından ve teslim gününden hareketle belirli bir haftaya ilişkin tüm haftalık ürünlerin (hafta içi ürünü, hafta sonu ürünü ve haftalık ürün) fiyatlarının ağırlıklı ortalamasını,
s) Haftalık ürün: Bu Usul ve Esaslar çerçevesinde belirlenen ticaret aralıklarında belirli bir haftanın Pazartesi sabah 08:00'dan başlayıp bir sonraki Pazartesi 08:00'da sona eren zaman diliminde teslimatı yapılabilen ürünü,
ş) Hafta sonu ürünü: Bu Usul ve Esaslar çerçevesinde belirlenen ticaret aralıklarında belirli bir haftanın Cumartesi sabah 08:00'dan başlayıp Pazartesi 08:00'da sona eren zaman diliminde teslimatı yapılabilen ürünü,
t) İkili anlaşma: İlgili mevzuat hükümlerine aykırı olmamak üzere, özel hukuk hükümlerine
tabi olarak doğal gaz alınıp satılmasına ilişkin ticari anlaşmaları,
u) İlave dengeleyici: ŞİD uyarınca iletim şebekesinin fiziki dengesinin sağlanması amacıyla OTSP'ye girerek piyasa işlemi yapması durumunda piyasa katılımcısı olarak iletim şirketini,
ü) İlave Dengeleyici Alış Fiyatı (İDAF): Taşıyıcının ilgili G günü için İlave Dengeleyici sıfatıyla STP'deki alış yönlü kesinleşmiş eşleşmelerinin ağırlıklı ortalama fiyatını,
v) İlave Dengeleyici Satış Fiyatı (İDSF): Taşıyıcının ilgili G günü için İlave Dengeleyici sıfatıyla STP'deki satış yönlü kesinleşmiş eşleşmelerinin ağırlıklı ortalama fiyatını,
y) İletim Şebekesi İşleyiş Düzenlemelerine İlişkin Esaslar (ŞİD): 26/10/2002 tarihli ve 24918
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası İletim Şebekesi İşleyiş Yönetmeliği gereğince, iletim şirketi tarafından hazırlanan ve iletim hizmetine ilişkin olarak iletim şirketi ile taşıtanlar arasındaki ilişkileri düzenleyen uygulama esaslarını,
z) İletim şebekesi: Doğal gaz dağıtım şebekesi dışında doğal gazın taşınması için kullanılan
doğal gaz boru hattı şebekesi ile bununla ilgili tesisleri,
aa) İletim şebekesi stoğu: İletim şebekesi içinde bulunan doğal gazı ifade etmek üzere ŞİD çerçevesinde belirlenen miktarı,
bb) İletim şirketi: Boru hatları ile iletim faaliyetini gerçekleştiren lisans sahibi tüzel kişiyi,
cc) İlgili mevzuat: Doğal gaz piyasasına ilişkin kanun, yönetmelik, tebliğ, genelge, Kurul kararları ile ilgili tüzel kişinin sahip olduğu lisans veya lisansları,
çç) İşlem limiti: STP’de işlem yapacak piyasa katılımcılarının her bir ticaret aralığında verebilecekleri alış tekliflerinin limitini,
dd) Kesinleşmiş eşleşme: OTSP’de verilen tekliflerin Yönetmelik ve bu Usul ve Esaslar çerçevesinde piyasa işletmecisi tarafından onaylanınca kazandığı niteliği,
ee) Kesinleşmiş takas miktarı: Bir piyasa katılımcısının kesinleşmiş eşleşmelerinin mahsuplaşmaları yapıldıktan sonra oluşan teslimata konu net doğal gaz miktarını,
ff) Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,
gg) Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
ğğ) Merkezi uzlaştırma kuruluşu: Piyasa katılımcıları arasında Yönetmelikle belirlenen mali
işlemlerin yürütülmesinde kendisinden hizmet alınan ve 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na göre merkezi takas kuruluşu olarak görev yapan kuruluşu,
hh) Merkezi uzlaştırma kuruluşu anlaşması: Piyasa işletmecisi ile merkezi uzlaştırma kuruluşu arasında imzalanan ve tarafların teminat yönetimi ve ödemelere ilişkin görev ve sorumluluklarım belirleyen anlaşmayı,
ıı) Merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşması: Merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından
hazırlanan ve piyasa işletmecisi tarafından onaylanan, piyasa katılımcıları ile merkezi uzlaştırma kuruluşu arasında teminat yönetimi ve nakit takas hizmetlerine ilişkin olarak imzalanan anlaşmayı,
ii) Muafiyet: Taşıyıcı tarafından ŞİD Madde 3.3.1.1’de belirlenen durumlarda herhangi bir taşıtanın dengesizliklerinden muaf tutulması durumu,
jj) Muafiyet Tutarı: Taşıyıcı tarafından ŞİD Madde 3.3.1.rde belirlenen durumlarda herhangi bir taşıtanın dengesizliklerinden muaf tutulması ve yine aynı maddede belirtilen formüllere göre hesaplanan ve taşıtana alacak, taşıyıcıya ise borç olarak Piyasa İşletmecisi tarafından tahakkuk ettirilen tutarı,
kk) Noktasal/bölgesel ürün: STP’deki piyasa işlemlerine konu olmak üzere iletim sisteminin
ihtiyaçları için oluşturulan ürünü,
11) Olağandışı durum: OTSP’nin işleyişini olumsuz etkileyen olağandışı durumları,
mm) Organize toptan doğal gaz satış piyasası (OTSP): Piyasa işletmecisi tarafından Yönetmelik kapsamında işletilecek olan piyasayı,
nn) Piyasa işlemi: OTSP’de gerçekleştirilen ticari işlemleri,
oo) Piyasa işlemlerinin uzlaştırılması: STP’de her bir gaz gününe ilişkin olarak yapılan işlemlerden dolayı her bir piyasa katılımcısı nezdinde doğan alacak ve borç miktarlarının belirlenmesi, ilgili alacak ve borçların hesaplanması ve ilgili bildirimlerin hazırlanması işlemlerini,
öö) Piyasa İşletim Usul ve Esasları (PUE): Yönetmelik ve ilgili mevzuat doğrultusunda OTSP'nin işletilmesine ilişkin usul ve esasları,
pp) Piyasa işletim ücreti (PİÜ): Piyasa işletmecisinin yürüttüğü hizmetlere ilişkin piyasa katılımcılarından ve sistem kullanıcılarından alınan ücreti,
rr) Piyasa işletmecisi: STP’yi kuran ve merkezi karşı taraf olarak işleten, piyasa işletim lisansı sahibi Enerji Piyasaları işletme Anonim Şirketi (EPİAŞ)’ni,
ss) Piyasa katılımcısı: STP’de işlem yapma hakkı bulunan sistem kullanıcılarını,
şş) Piyasa tabanlı olmayan yöntemler: İletim şirketinin sistemin fiziksel dengesini sağlamak
amacıyla organize toptan doğal gaz satış piyasasını kullanmaksızın başvurabileceği ŞİD’de düzenlenen mekanizmaları,
tt) Piyasa teslim sözleşmesi: İletim şirketi ve piyasa işletmecisi arasında akdedilen sözleşmeyi,
uu) Sistem: Doğal gazın üretimi, iletimi, depolanması ve dağıtımı işlevlerini yerine getirmek
üzere kurulan tesis ve teçhizatı,
üü) Sistem kullanıcısı: Sistemden gaz alan veya sisteme gaz temin eden veya sistem üzerinden transit gaz geçişi yapan gerçek veya tüzel kişiyi,
w) Standart taşıma sözleşmesi (STS): Standart hizmetin sağlanması için iletim şirketi ile taşıtan arasında akdedilen taşıma sözleşmesini,
yy) STP katılım anlaşması: Piyasa işletmecisi ile STP'ye katılım sağlayan lisans sahipleri arasında yapılan ve Yönetmelikte belirlenen esaslar çerçevesinde hazırlanmış olan anlaşmayı,
zz) Sürekli ticaret: Fiyat ve miktar olarak uyumlu olan tekliflerin derhal eşleştirildiği ticaret
yöntemini,
aaa) Sürekli ticaret platformu (STP): Piyasa işletmecisi tarafından Yönetmelik çerçevesinde
OTSP'ye yönelik olarak kurulan ve elektronik ortamda işletilen ticaret platformunu,
bbb) Taşıma miktarı bildirimi (TMB): ŞİD hükümleri doğrultusunda tanımlanan, bir taşıtan
tarafından iletim şirketine yapılan bildirimi,
ccc) Taşıma miktarı değişiklik bildirimi (TMDB): ŞİD hükümleri doğrultusunda tanımlanan,
bir taşıtan tarafından iletim şirketine yapılan TMB’deki değişikliklere ilişkin bildirimi,
ççç) Taşıtan: İletim şirketi ile STS imzalamış tedarikçi ve ihracatçı şirketi,
ddd) Tedarikçi: Serbest tüketicilere, toptan satış şirketlerine, ithalatçı şirketlere, ihracatçı şirketlere, CNG dağıtımı, iletimi ve satışı yapan şirketlere ve dağıtım şirketlerine doğal gaz satan ithalatçı şirketleri, toptan satış şirketleri ve üretim şirketlerini,
eee) Teklif bölgesi: İletim şirketi tarafından tekliflere esas olmak üzere belirlenen bölgeyi,
fff) Teklif defteri: STP’nin, bir gaz gününe yönelik sonuç doğuran ve ilgili ticaret aralığı boyunca açık kalan, piyasa katılımcıları tarafından tekliflerin sunulduğu ve izlenebildiği kısmını,
ggg) Teklif noktası: Piyasa katılımcılarının bu Usul ve Esaslar uyarınca STP’de verecekleri tekliflere konu olan fiziksel ya da sanal giriş noktasını,
ğğğ) Teslim noktası: Doğal gazın teslim edildiği noktayı,
hhh) Teslimat dönemi: Bu Usul ve Esaslarda belirlenen esaslar çerçevesinde, STP işlemleri sonucunda yapılması gereken doğal gaz teslimatının gerçekleştirildiği dönemi,
ııı) Ticaret açılış zamanı: İlgili ürün için tekliflerin verilmeye başlandığı zamanı,
iii) Ticaret aralığı: Ticaret açılış zamanından ticaret kapanış zamanına kadar geçen, piyasa katılımcılarının piyasa işlemi yapabildikleri zaman dilimini,
jjj) Ticaret kapanış zamanı: İlgili ürün için tekliflerin verilmesinin sona erdiği zamanı,
kkk) Ulusal dengeleme noktası (UDN): Doğal gazın iletim şebekesine teslim edildiği veya iletim şebekesinden teslim alındığı varsayılan sanal noktayı,
111) Ulusal dengeleme çıkış noktası: Bir taşıtanın, iletim şebekesinden doğal gazı teslim aldığı varsayılan sanal noktayı,
mmm) Ulusal dengeleme giriş noktası: Bir taşıtanın, iletim şebekesine doğal gazı teslim ettiği varsayılan sanal noktayı,
nnn) Ürün: Piyasa işletmecisinin bu Usul ve Esaslar çerçevesinde geliştirdiği işlem türlerini,
ooo) Yönetmelik: 31/3/2017 tarihli ve 30024 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası Yönetmeliğini
Madde 2 - PUE’nin 4.2.3 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
4.2.3. Piyasa işletmecisi, merkezi karşı taraf sıfatıyla alıcıya karşı satıcı satıcıya karşı alıcı olarak, ilgili gaz günü ürününe ve/veya haftalık ürünlere (hafta içi ürünü, hafta sonu ürünü ve haftalık ürün) ilişkin ticaret aralıklarında yapılan piyasa işlemlerinin ilgili gaz günü bazında uzlaştırılması, faturaların hazırlanması ile gerekli tahsilat ve ödeme işlemlerinin merkezi uzlaştırma kuruluşu aracılığı ile yapılması faaliyetlerini yürütür.
Madde 3 - PUE’nin 6.2.2 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
6.2.2. Teklif defterinin ilişkili olduğu günlük ürünlerdeki gaz gününün GRFsi. G-1 saat 08:00 ile G+1 saat 08:00 arasında gerçekleşen ilave dengeleyici işlemleri dahil tüm işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatı olarak hesaplanarak G+1 saat 08:30’da ilan edilir. Ayrı teklif defterinde açılacak olan noktasal/bölgesel işlemler ile G+1 saat 08:00’dan sonra ticaret kapanış zamanına kadar yapılan işlemler, GRF hesabına dahil edilmez.
Madde 4 - PUE’nin 6.2. maddesine 6.2.4 olmak üzere aşağıdaki madde eklenmiştir:
6.2.4 HRF, ilgili haftanın Cuma günü 17:30’da ilan edilir. Bir haftanın tüm günlerine karşılık gelecek fiyatın oluşumunu sağlayacak işlem olmaması durumunda HRF yayınlanmayacaktır.
Madde 5 - PUE’nin 6.3 maddesine 6.3.1 olmak üzere aşağıdaki madde eklenmiştir:
6.3. STP Süreci ve İşleyişine İlişkin Esaslar
6.3.1. STP’de işlem gören ürünlere dair ticaret açılış ve kapanış saatleri aşağıdaki gibidir:
a) Günlük ürünler için ticaret açılış zamanı G-1 saat 08:00, ticaret kapanış saati ise G+1 saat 14:00’dır.
b) Haftalık ürünler (hafta içi ürünü, hafta sonu ürünü ve haftalık ürün) için ticaret aralığı haftalık ürünlerin teslimatının başlayacağı haftadan önceki hafta Pazartesi saat 08:00 ile Cuma 16:00 aralığıdır. Piyasa katılımcıları haftalık ürünlere ait tekliflerini yalnızca tam iş günlerinde 08:00 - 16:00 saatleri arasında STP aracılığıyla piyasa işletmecisine bildirebilir. Haftalık ürünler, sadece tam iş günlerinde açık olur. Pazartesi gününün resmi tatil olması durumunda bir sonraki ilk iş günü, Cuma gününün resmi tatil günü olması durumunda ise bir önceki ilk iş günü haftalık ürünlerde ticaret açılış ve kapanış günleri kabul edilir.
Madde 6 - PUE’nin 6.3.1 maddesinin madde numarası 6.3.2 olarak değiştirilmiş ve maddenin (a) bendinde aşağıdaki şekilde değişiklik yapılmıştır:
6.3.2. STP’nin işletim süreci aşağıda belirtilen adımlardan meydana gelir:
a) Piyasa katılımcıları, ilgili gaz günü ürününe ve/veya haftalık ürünlere (hafta içi ürünü, hafta sonu ürünü ve haftalık ürün) ilişkin teklif defterinde yer alacak tekliflerini, ticaret açılış zamanından ticaret kapanış zamanına kadar STP aracılığıyla piyasa işletmecisine bildirir.
b) Tekliflerin STP’ye kaydı, asgari olarak teklife bir kayıt numarası verilmesi ve teklifin STP’ye giriş zamanının saat, dakika, saniye, salise olarak kaydedilmesi suretiyle tamamlanın Kaydı tamamlanan teklifler, piyasa katılımcıları tarafından STP aracılığıyla görülebilir.
c) STP’deki teklifler, eşleşmediği sürece ilgili piyasa katılımcısı tarafından ticaret aralığı süresince güncellenebilir veya iptal edilebilir. STP, zaman bilgisini dikkate alarak teklife ilişkin yapılan son güncellemeyi esas alır. Var olan tekliflerin miktarlarının azaltılması durumu güncelleme olarak kabul edilmez ve teklifin STP’ye giriş zaman kaydı değiştirilmez.
ç) İlgili teklif defterine girilen satış teklifleri artan fiyata, alış teklifleri azalan fiyata göre sıralanır. Aynı fiyata sahip birden fazla teklifin olması durumunda, teklifler teklif zaman kaydı önceliğine göre sıralanır.
d) İlave dengeleyici işlemlerine ilişkin bu Usul ve Esaslarda düzenlenen diğer hususlar saklı kalmak kaydıyla, piyasa katılımcıları tarafından verilen tüm teklifler piyasa katılımcıları tarafından anonim şekilde görülebilir.
Madde 7 - PUE’nin 6.4.1 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
6.4.1. Teklifler en az aşağıdaki bilgileri içerir:
a) Teklife konu gaz günü veya günleri: işlem yapıldığı esnada hangi gaz günü veya günlerinin ekranında teklif girilmişse teklif STP tarafından o gaz günü veya günleri ile ilişkilendirilir.
b) Teklif tipi (Bu Usul ve Esaslarda belirlenen koşullarda)
c) Teklifin yönü (alış ya da satış), ç) Fiyat ve miktar bilgisi.
d) Teslimat dönemi: Ürünün türüne göre bu usul ve esaslar çerçevesinde tanımlanan dönemi.
e) Noktasal/bölgesel teklifse, teklif noktası/bölgesi.
f) Teklifin talep taraflı olup olmadığı: Talep tarafı katılımı uygulamaları başlayıncaya kadar bu bilgi otomatik olarak piyasa işletmecisi tarafından atanır.
g) Varsa gerekçe kodu.
Madde 8 - PUE’ye 6.5.2. maddesinden sonra gelmek üzere 6.5.3 maddesi eklenmiş ve 6.5.3 maddesinin madde numarası aşağıdaki şekilde teselsül ettirilmiştir:
6.5.3. Haftalık ürünlerde (hafta içi ürünü, hafta sonu ürünü ve haftalık ürün) gerçekleşen eşleşmeler, ilgili ürüne ait teslimat dönemi içerisindeki her bir gaz günü için eşleşmeye konu miktar kadar doğal gazın teslim edilmesi ya da teslim alınması yükümlülüğü doğurur.
6.5.4. Piyasa işletmecisi, piyasa katılımcılarının kendi teklifleri ile eşleşmelerini engellemek için mevcut yazılım üzerinde gerekli tedbirleri alır.
Madde 9 - PUE’nin 6.6.1 maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
6.6.1. Piyasa işletmecisi her bir piyasa katılımcısı için günlük ürünler için G-1 saat 08:00-16:00, G-1 saat 16:01 ile G saat 16:45 ve G saat 16:46 ile G+1 saat 14:00 arasında haftalık ürünlerde (hafta içi ürünü, hafta sonu ürünü ve haftalık ürün) ise Cuma günleri saat 16:00 itibarıyla işleme konu gün bazında gerçekleşen eşleşmelerin kesinleşmiş takas miktarını hesaplar ve akabinde bu miktarları iletim şirketine piyasa katılımcısının nam ve hesabına G gününe ilişkin TMB veya TMDB olarak bildirir.
Madde 10 - PUE’nin 6.6.2 maddesinden önce gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir:
6.6.2. Piyasa işletmecisi haftalık ürünlere (hafta içi ürünü, hafta sonu ürünü ve haftalık ürün) konu işlemlere ait eşleşmelerin kesinleşmiş takas miktarını, ilgili ürünün ticaret kapanış zamanı akabinde hesaplayarak bu miktarı iletim şirketine piyasa katılımcısının nam ve hesabına ilgili teslimat dönemi içerisindeki her bir gaz günü için ayrı ayrı TMB olarak bildirir. Gerçekleşen eşleşme miktarları, her bir teslimat dönemi için netleştirilerek hesaplanır. Haftalık ürünlerde (hafta içi ürünü, hafta sonu ürünü ve haftalık ürün) teslimat dönemleri aşağıdaki gibidir:
a) Haftalık üründe teslimat dönemi ticaret kapanış zamanını takip eden ilk Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe, Cuma, Cumartesi ve Pazar gaz günleridir.
b) Hafta sonu ürünlerinde teslimat dönemi ticaret kapanış zamanını takip eden ilk Cumartesi ve Pazar gaz günleridir.
c) Hafta içi ürününde teslimat dönemi ticaret kapanış zamanım takip eden ilk Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe ve Cuma gaz günleridir.
Madde 11 - PUE’nin 6.6.2 maddesinin numarası 6.6.3 olarak değiştirilmiş, madde metni aşağıdaki şekilde düzenlenmiş ve sonraki maddelerin numaraları aşağıdaki şekilde teselsül ettirilmiştir:
6.6.3. Her bir piyasa katılımcısı için kesinleşmiş takas miktarı, ilgili katılımcının onaylanmış satış tekliflerinden alış tekliflerinin çıkarılmasıyla hesaplanır. İlgili ticaret aralığı içerisinde işlemin yapıldığı gün dikkate alınarak, sonucun pozitif olduğu durumda satış yönlü değerler katılımcının EPİAŞ UDN Çıkış noktasında, negatif olduğu durumda ise sonucun mutlak değeri katılımcının EPİAŞ UDN Giriş noktasında TMB/TMDB olarak EBE ye kaydedilir. Bu doğrultuda günlük ürünler için bir ticaret aralığı içerisinde EPİAŞ tarafından EBT’ye G-1, G ve G+rde kesinleşmiş takas miktarları ve haftalık ürünleri (hafta içi ürünü, hafta sonu ürünü ve haftalık ürün)için her Cuma günü itibarıyla gün bazında, Madde 6.6.1 ’de belirtilen dört ayrı zaman dilimi akabinde gönderilir.
6.6.4. EBT’ye kaydı yapılan kesinleşmiş takas miktarları için piyasa işletmecisi, piyasa katılımcısına karşı taraf olur.
6.6.5. Kesinleşmiş eşleşmelerin EBT’ye kaydı sonrası, piyasa katılımcıları ŞİD’de belirtilen yükümlülüklerden sorumlu olur.
6.6.6. Söz konusu zaman dilimlerinde Kurum onayı olmaksızın değişiklik yapılamaz. Yapılması öngörülen değişiklikler piyasa katılımcılarına/sistem kullanıcılarına uygulamaya geçilmeden en az 10 (on) gün önce STP ve EBT aracılığıyla duyurulur.
Madde 12 - PUE’nin 7.1.1. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
7.1.1. Piyasa işlemlerinin uzlaştırılması, bir gaz gününe yönelik ticaret aralıkları içerisindeki kesinleşmiş eşleşmeler dikkate alınarak, gaz günü bazında aylık olarak yapılır. Bu piyasa işlemlerinin uzlaştırılmasına istinaden günlük avans ödemeleri gerçekleştirilir.
Madde 13 - PUE’ye 7.2. maddesinden sonra gelmek üzere yeni bir 7.2.1 maddesi eklenmiş ve akabinde gelen madde numaraları aşağıdaki şekilde teselsül ettirilmiştir:
7.2.1. Bir piyasa katılımcısının STP’de gerçekleştirdiği işlemlere istinaden gerçekleştirilen avans ödemeleri, avans dönemi bazında hesaplanır. Bir gaz gününe ilişkin her bir ürün için teslimatı gerçekleşmiş eşleşmeler bir avans dönemine aittir.
7.2.2. Bir piyasa katılımcısının STP’deki satışlarına ilişkin olarak, ilgili katılımcıya bir avans dönemi için tahakkuk ettirilecek alacak tutarı aşağıdaki formüle göre belirlenir:
………………
Bu formülde geçen;
STp,s: “p” piyasa katılımcısının, “s” avans döneminde gerçekleşen satışlarından dolayı ilgili piyasa katılımcısına tahakkuk ettirilecek alacak tutarını (TL),
STFp,s,e: “p” piyasa katılımcısının, “s” avans dönemine ait geçerli “e” eşleşmesi için uygulanacak satış fiyatını (TL/1000 Sm3),
STMp,s,e: “p” piyasa katılımcısının, “s” avans dönemi için “e” eşleşmesinden dolayı gerçekleşen satış miktarını (1000 Sm3),
n: “p” piyasa katılımcısının, “s” avans dönemine ait STP’de gerçekleşen satış yönlü kesinleşmiş eşleşme sayısını
ifade eder.
7.2.3. Bir piyasa katılımcısının STP’deki satışlarına ilişkin, ilgili katılımcıya bir fatura dönemi için tahakkuk ettirilecek alacak tutarı aşağıdaki formüle göre belirlenir:
………………
Bu formülde geçen;
STp,i: “p” piyasa katılımcısının, "T fatura döneminde gerçekleşen satışlarından dolayı ilgili piyasa katılımcısına tahakkuk ettirilecek alacak tutarını,
STp,i,s: “p” piyasa katılımcısının, “i” fatura dönemindeki “s” avans döneminde gerçekleşen satışlarından dolayı ilgili piyasa katılımcısına tahakkuk ettirilecek alacak tutarını,
n: İlgili fatura dönemine ilişkin avans dönemi sayısını
ifade eder.
7.2.4. Bir piyasa katılımcısının STP’deki alışlarına ilişkin olarak, ilgili katılımcıya bir avans dönemi için tahakkuk ettirilecek borç tutarı aşağıdaki formüle göre belirlenir:
………………
Bu formülde geçen;
ATp,s: “p” piyasa katılımcısının, ‘"s” avans döneminde gerçekleşen alışlarından dolayı ilgili piyasa katılımcısına tahakkuk ettirilecek borç tutarını (TL),
ALFp,s,e: “p” piyasa katılımcısının, “s” avans dönemine ait geçerli “e” eşleşmesi için uygulanacak alış fiyatını (TL/1000 Sm3),
ALMp,s,e: “p” piyasa katılımcısının, “s” avans dönemi için “e” eşleşmesinden dolayı gerçekleşen alış miktarını (1000 Sm3),
n: “p” piyasa katılımcısının, “s” avans dönemine ait STP’de gerçekleşen alış yönlü kesinleşmiş eşleşme sayısını
ifade eder.
7.2.5. Bir piyasa katılımcısının STP’deki alışlarına ilişkin, ilgili katılımcıya bir fatura dönemi için tahakkuk ettirilecek borç tutarı aşağıdaki formüle göre belirlenir:
………………
Bu formülde geçen;
ATp,i: “p” piyasa katılımcısının, “i” fatura döneminde gerçekleşen alışlarından dolayı ilgili piyasa katılımcısına tahakkuk ettirilecek borç tutarını,
ATp,i,s: “p” piyasa katılımcısının, “i” fatura dönemindeki “s” avans döneminde gerçekleşen alışlarından dolayı ilgili piyasa katılımcısına tahakkuk ettirilecek borç tutarını,
n: İlgili fatura dönemine ilişkin avans dönemi sayısını
ifade eder.
7.2.6. STP’deki her bir avans dönemi için piyasa katılımcılarının ödeyeceği veya alacağı avans tutarları aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
STPATp,s=STAp,s - ATBp,s
Bu formülde geçen;
STPATp,s: “p” piyasa katılımcısının, “s” avans dönemi için STP’deki avans ödemesi tutarını,
STAp,s: “p” piyasa katılımcısının, “s” avans döneminde gerçekleşen satışlarından dolayı ilgili piyasa katılımcısına tahakkuk ettirilecek alacak tutarını,
ATBp,s: “p” piyasa katılımcısının, “s” avans döneminde gerçekleşen alışlarından dolayı ilgili piyasa katılımcısına tahakkuk ettirilecek borç tutarını
ifade eder.
Madde 14- PUE’nin 7.4.4.1. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
7.4.4.1 Bir gaz gününe ilişkin BAST’ın pozitif olması durumunda; Madde 7.4.3 uyarınca bu tutarın %10 (yüzde on)’u iletim şirketine, %60 (yüzde altmış)’ı ilgili gaz günündeki çıkış miktarlarıyla orantılı olarak ilgili sistem kullanıcılarına, %30 (yüzde otuz)’u ise G+1 saat 08:00 ila 14:00 arasında yapılan işlemler hariç, ilave dengeleyici ile yapılan işlemler dahil olmak üzere ilgili ticaret aralığında yaptıkları piyasa işlemi miktarlarıyla orantılı olarak piyasa katılımcısı olarak kayıt olmuş katılımcılara yansıtılır.
İletim şirketine yansıtılan ilave dengeleyici tutarı aşağıdaki formüle hesaplanır;
………………
İDTi: “i” fatura dönemine ilişkin olarak iletim şirketine dengesizliklerin uzlaştırılması sonrasında ödenecek bakiyeyi,
n: ilgili fatura dönemine ilişkin gaz günü sayısını,
Çıkış miktarlarıyla orantılı olarak ilgili sistem kullanıcılarına yansıtılacak BAST’ın %60 (yüzde altmış)’ı kadar olan tutar, aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
………………
Bu formülde geçen;
BASTt: “G” gaz gününe ilişkin olarak “t” taşıtanına dengesizliklerin uzlaştırılması sonrasında ödenecek bakiyeyi,
Çıkışt: “t” taşıtanının, “G” gaz gününde fiziki çıkış noktalarındaki doğal gaz tahsisat miktarını
n: ilgili aydaki taşıtan sayısını,
ifade eder.
Madde 15 - PUE'nin 7.4.4.2. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
7.4.4.2 Piyasa işlemleriyle orantılı olarak piyasa katılımcılarına yansıtılacak tutar hesaplanırken; ilgili piyasa katılımcısının alış yönlü işlemlerinin azami olarak iletim sisteminden fiziki olarak yaptığı çıkış kadar miktarı, satış yönlü işlemlerinin ise azami olarak iletim sistemine fiziki olarak yaptığı giriş kadar miktarı dikkate alınır. Piyasa katılımcılarının kendileri ile gerçekleştirdikleri eşleşmeler aşağıdaki BAST formülünde dikkate alınmaz. İlgili güne ait eşleşme olmaması veya aşağıdaki formüle göre BASTp işleminde pay veya paydasının sıfır olarak hesaplanması durumlarında BAST tutarı 7.4.4.1 maddesindeki BAST formülündeki çıkış miktarlarına ilişkin olarak dağıtılacak BAST’ın hesaplanmasında kullanılan 0,6 katsayısı yerine 0,9 katsayısı uygulanarak sistem kullanıcılarına yansıtılır.
Piyasadaki işlem oranına göre piyasa katılımcılarına yansıtılacak tutar, aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
………………
Bu formülde geçen;
BASTp: “G” gaz gününe ilişkin ticaret aralığında, “p” piyasa katılımcısına dengesizliklerin uzlaştırılması sonrasında yansıtılacak bakiyeyi,
PiAp: “p” piyasa katılımcısının, “G” gaz gününe ilişkin ticaret aralığında, G+1 saat 08:00 ila 14:00 arasında yapılan atımlar hariç ve ilave dengeleyiciden yapılan alımlar dahil olmak üzere piyasada yaptığı toplam alım miktarını,
PiSap: "p” piyasa katılımcısının, “G” gaz gününe ilişkin ticaret aralığında G+1 saat 08:00 ila 14:00 arasında yapılan satışlar hariç ve ilave dengeleyiciye yapılan satışlar dahil olmak üzere piyasada yaptığı toplam satış miktarını,
Girişp; “p” piyasa katılımcısının, “G” gaz gününde fiziki giriş ve transfer giriş noktalarındaki doğal gaz tahsisat miktarı ile transfer çıkış noktasındaki doğal gaz tahsisat miktarı arasındaki farkı,
Çıkışp: “p” piyasa katılımcısının, “G” gaz gününde fiziki çıkış noktalarındaki doğal gaz tahsisat miktarını
n: ilgili aydaki piyasa katılımcısı sayısını,
ifade eder.
Madde 16 - PUE’nin 9.2.3. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.2.3. Bir gaz günü için satış yönlü tekliflerin eşleşmesi durumunda günlük işlem teminatı tutarındaki ve işlem limitindeki değişimler şu şekilde gerçekleşir:
a) Piyasa katılımcısına ait her bir satış yönlü teklifin eşleşmesi ile beraber katılımcının önceden bloke edilmiş teminatının bulunması halinde, teminat üzerindeki bloke, satış tutarı kadar azaltılır.
b) Piyasa katılımcılarının gerçekleştirdikleri satışlar dolayısıyla oluşan tutarlar işlem limitine eklenir ve oluşan toplam tutar alış yönlü işlem limitini oluşturur.
c) Bloke edilmiş teminat miktarının satış miktarından az olması durumunda teminatındaki bloke kaldırılır ve ilgili piyasa katılımcısının işlem limiti satış miktarı ile bloke edilmiş teminat tutarının arasındaki fark kadar arttırılır.
ç) Bloke edilmiş teminat bulunmaması halinde ilgili piyasa katılımcısının işlem limiti satış tutarı kadar arttırılır.
d) Piyasa katılımcısının mevcut alacakları işlem limiti hesabında dikkate alınır.
e) İlgili piyasa katılımcısının işlem limiti piyasa işletmecisinin piyasa katılımcısına avans ödemesine müteakip yapılan avans ödemesi tutarı kadar düşürülür.
Madde 17 - PUE’nin 9.4.8. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.4.8. Piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları, piyasa işletmecisinin yapmış olduğu bildirimde yer alan fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını, bildirimi takip eden ilk iş günü saat 15:00'a kadar tamamlar. Yarım iş günleri, hafta sonu ve resmi tatil günleri kapsamında değerlendirilir ve teminat yatırma işlemi gerçekleştirilmez. Piyasa işletmecisi fatura ödeme son iş gününden sonraki iş gününe süresi içinde fatura ödemesi yapabileceği son iş gününü izleyen bir sonraki iş gününe özel olarak saat 08:30’da piyasa katılımcıları/sistem kullanıcıları bazında fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını yeniden hesaplar ve piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına ve merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirir. Bu güne özel olarak yapılan teminat bildirimi ilgili gün saat 15:00’da yapılacak kontrol için geçerli olacaktır.
Madde 18 - PUE’nin 9.4.9. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.4.9. Merkezi uzlaştırma kuruluşu piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının merkezi uzlaştırma kuruluşundaki toplam değerlenmiş fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını içeren dosyayı saat 15:00’da piyasa işletmecisine gönderir. Piyasa işletmecisi, gönderilen dosyanın içerisindeki piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının merkezi uzlaştırma kuruluşundaki toplam değerlenmiş fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını her iş günü saat 15:00’da kontrol eder. Merkezi uzlaştırma kuruluşu, fatura ödeme son iş gününden sonraki iş gününe süresi içinde fatura ödemesi yapabileceği son iş gününe özel olarak, piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarının merkezi uzlaştırma kuruluşundaki toplam değerlenmiş fatura işlem ve dengesizlik teminatı tutarlarını içeren dosyayı ilgili gün saat 09:30’da piyasa işletmecisine gönderir.
Madde 19 - PUE’nin 9.4.12. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
9.4.12. Piyasa katılımcıları, günlük işlem teminatım çekme işlemleri için herhangi bir tam iş gününde saat 11.00, 13:00 ve 15:00'a kadar merkezi uzlaştırma kuruluşuna başvuruda bulunurlar. Merkezi uzlaştırma kuruluşu piyasa katılımcılarının günlük işlem teminatından çekmek istedikleri nakit miktarını içeren dosyayı katılımcıların başvuru yaptığı saatlere müteakip 15 dakika içerisinde piyasa işletmecisine gönderir. Piyasa katılımcılarının çekmek istedikleri tutar, bloke edilmemiş günlük işlem teminatından az ise işlem limiti bu tutar kadar azaltılır ve Piyasa işletmecisi tarafından merkezi uzlaştırma kuruluşuna paranın çekilmesi için onay verilir, fazla ise piyasa katılımcılarının teminatlarını çekme başvuruları reddedilir.
Madde 20 - PUE’nin 10.1.1. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
10.1.1. Uzlaştırma hesaplamaları sonucunda piyasa katılımcılarının STP’de günlük ve haftalık ürünlerin (hafta içi ürünü, hafta sonu ürünü ve haftalık ürün) her birinde gerçekleştirdikleri işlemlere ilişkin, bir fatura döneminin her günü için Piyasa İşletmecisine ödeyeceği ya da Piyasa İşletmecisi tarafından piyasa katılımcılarına ödenecek tutarları içeren günlük avans ödeme bildirimi, ilgili gaz gününe ilişkin günlük ürüne ait ticaret kapanış zamanına müteakiben en geç 1 (bir) saat içinde, günlük bazda, piyasa İşletmecisi tarafından merkezi uzlaştırma kuruluşuna ve STP üzerinden ilgili piyasa katılımcılarına duyurulur.
Madde 21 - PUE’nin 10.2.2. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
10.2.2. Piyasa işletmecisi tarafından piyasa katılımcıları/sistem kullanıcılarına duyurulan faturaya esas uzlaştırma bildirimi, aşağıda yer alan kalemleri içerir:
a) Piyasa katılımcılarının fatura dönemi bazında STP’de gerçekleştirdikleri satışlarına ilişkin doğal gaz miktarı ve alacak dökümü,
b) Piyasa katılımcılarının fatura dönemi bazında STP’de gerçekleştirdikleri alışlarına ilişkin doğal gaz miktarı ve borç dökümü,
c) Bir taşıtanın negatif dengesizliklerine ilişkin, ilgili taşıtana bir fatura dönemi için tahakkuk ettirilecek borç tutarı,
d) Bir taşıtanın pozitif dengesizliklerine ilişkin, ilgili taşıtana bir fatura dönemi için tahakkuk ettirilecek alacak tutarı,
e) İletim şirketi ilave dengeleyici kalemi,
f) Dengesizliklerin uzlaştırılması sonucu oluşan bakiye (RAST) kalemi,
g) Organize toptan doğal gaz satış piyasası faaliyetlerine ilişkin taşıtanlara tahakkuk ettirilecek piyasa işletim ücreti,
h) Noktasal/bölgesel üründeki negatif ve pozitif dengesizliklerine ilişkin, ilgili taşıtana bir fatura dönemi için tahakkuk ettirilecek borç tutarı,
i) Muafiyet tutarı,
j) Tahsil edilemeyen alacak kalemi,
k) Geçmişe dönük düzeltme kalemi,
1) Avans ve fatura ödemelerine ilişkin gecikme zammı kalemleri,
m) Vergi ve harçlar
n) ŞİD kapsamında düzenlenen Talimata ilişkin tutar.
Madde 22 - PUE’nin 10.2.3. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
10.2.3. Madde 10.2.2’de bildirilen a, b bentlerinde bulunan fatura kalemleri piyasa işletmecisi tarafından piyasa işlemlerinin uzlaştırması kapsamında, c, d, e, f, h, i, n bentlerinde bulunan fatura kalemleri dengesizliklerin uzlaştırması kapsamında hesaplanır. Bununla birlikte g, k, 1, m bentlerinde bulunan kalemlerin piyasa işlemleri sonucu oluşan miktar ve tutarları piyasa işlemleri uzlaştırması, dengesizlik hesaplamaları sonucu oluşan miktar ve tutarları ise dengesizliklerin uzlaştırılması kapsamında ele alınır.
Madde 23 - PUE Geçici Madde i yürürlükten kaldırılarak yerine Geçici Madde 1 olmak üzere aşağıdaki hüküm eklenmiştir:
Geçici Madde 1 - Hafta içi ürünleri, hafta sonu ürünleri ve haftalık ürünler en geç 1/6/2020 tarihine kadar piyasada işleme sunulacak şekilde STP altyapısı Piyasa İşletmecisi tarafından hazır hale getirilir.
Madde 24 - PUE Geçici Madde 2 yürürlükten kaldırılmıştır.
Madde 25 - İşbu Kurul Kararının hafta içi ürünleri, hafta sonu ürünleri ve haftalık ürünlere İlişkin hükümleri 1/6/2020 tarihinde, diğer hükümleri ise 1/3/2020 tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 26 - Bu Kararı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy