Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-43/793-354
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Denizli’de bulunan Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf ve Sanatkârlar Odasının altın satış fiyatını belirlediği iddiası
Karar Tarihi: 04.11.2014




Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2014-1-52 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 14-43/793-354
Karar Tarihi : 04.11.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER : İsmail Yücel ARDIÇ, Metin DEMİRCİ
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Cihan TANDIR
468 Sok. No:8 Bayramyeri/Denizli

D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : Denizli Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf ve Sanatkârlar Odası
Köseoğlu Çarşısı No:164/165 Kat:5 Bayramyeri/Denizli

(1) E. DOSYA KONUSU: Denizli’de bulunan Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf ve
Sanatkârlar Odasının altın satış fiyatını belirlediği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle, Denizli’de bulunan Sarraflar ve Kuyumcular
Esnaf ve Sanatkârlar Odasının altın satış fiyatını belirlediği iddia edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 16.05.2014 tarihinde intikal eden başvuru
üzerine hazırlanan 05.08.2014 tarih ve 2014-1-52/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu
07.08.2014 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 14-26/532-M sayı ile önaraştırma
yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca yapılan inceleme üzerine hazırlanan
20.10.2014 tarih ve 2014-1-52/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca Denizli Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf ve
Sanatkârlar Odası hakkında soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı,
- Bununla birlikte, 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin 3. fıkrası uyarınca Denizli Sarraflar
ve Kuyumcular Esnaf ve Sanatkârlar Odası’na, ihlale ne şekilde son vereceğine ve ihlale
devam etmesi durumunda 4054 sayılı Kanun’un ilgili maddeleri çerçevesinde işlem
başlatılacağına dair görüş bildirilmesinin yerinde olacağı
ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde, ilgili ürün pazarı “kuyumculuk pazarı” , ilgili coğrafi
pazar ise “Denizli ili” olarak belirlenmiştir.
(6) Başvuruda temel olarak, Denizli Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf ve Sanatkârlar Odası’nın
(ODA) altın satış fiyatını belirlediği iddia edilerek 4054 sayılı Kanun kapsamında gereğinin
yapılması talep edilmekle birlikte, daha sonra başvuru sahibi ile yapılan telefon
görüşmesinde; ODA’nın kanuna aykırı olarak altın satış fiyatını belirlediği, belirlenen
14-43/793-354
2/3

fiyatların adlı internet sitesinden ve sms yoluyla duyurulduğu ve
belirlenen fiyatlara uymayan esnafa ODA tarafından baskı yapıldığı ifade edilmiştir.
(7) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinde “Belirli bir mal ve hizmet piyasasında doğrudan veya
dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi
doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler
ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri” yasaklanmış ve aynı maddenin ikinci
fıkrasında ise tahdidi olmamak üzere yasaklanan hallere ilişkin örneklere yer verilmiştir.
Söz konusu fıkranın (a) bendinde, “mal veya hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı
oluşturan maliyet, kar gibi unsurlar ile her türlü alım yahut satım şartlarının tespit edilmesi”
yasaklanan hallerden sayılmıştır.
(8) Dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde, yapılan başvuruda yer alan iddiaların 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerekebileceği anlaşılmıştır.
(9) Dosya mevcudundan, ODA yönetiminin geçtiğimiz yıl göreve geldiği, yönetimin üye
esnafların sorunlarını çözebilmek için aktif bir şekilde hareket ettiği, bu bağlamda üyeler
ile bir toplantı gerçekleştirdiği, bu toplantıda sahte ve çalıntı ziynet eşyalarının piyasada
dolaşması ve hafta sonu nöbet uygulaması gibi sektörü ilgilendiren konuların yanında
sarraf ve kuyumcuların satış fiyatlarının sabitlenmesinin de konuşulduğu, hatta belirlenen
fiyatlara uymayanlara ODA tarafından ceza verilmesinin gündeme geldiği, bu fikre
katılanların olduğu kadar karşı çıkanların da olduğu, ancak toplantıda konuşulan fiyat
belirleme ve yaptırım konuları hakkında herhangi bir karar alınmadığı anlaşılmıştır.
(10) Dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde, ODA yönetiminin -fiyat belirlemesi ve belirlenen
fiyatlara uymayan esnaflara ceza vermek istemesi durumunda dahi- üyelere yaptırım
konusunda, Denizli Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği yetkisi nedeniyle, herhangi bir
hukuki imkânı bulunmadığı, ayrıca ODA tarafından Denizli Esnaf ve Sanatkârlar Odası
Birliği’ne herhangi bir üye hakkında iletilen bir şikâyet bulunmadığı görülmüştür.
(11) Dosya mevcudundan, önaraştırma sürecinde üyelerden senet alınması, üyelere baskı
yapılması gibi rekabet hukuku bakımından önem arz edecek bir uygulama yapıldığına
dair emarelere rastlanılmadığı, fiyatlarda birlikteliğin sağlanması isteğinin sadece
konuşma seviyesinde ve tek taraflı bir irade beyanı olarak kaldığı, gerek tüm üyelerin aynı
fikirde olmaması, gerekse 131 üyenin bulunduğu bir pazar yapısında fiyat birlikteliğinin
sağlanmasının fiilen çok zor olması nedenleriyle bu isteğin hayata geçirilmesinin de
oldukça zor olduğu düşünülmüştür.
(12) Bu çerçevede, dosya mevcudu iddialara yönelik olarak soruşturma açılmasına gerek
olmadığı, ancak 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında rekabeti bozucu etki
doğurabilen ya da doğurabilecek olan uygulamalardan kaçınılması gerektiği yönünde
Denizli Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf ve Sanatkârlar Odasına görüş bildirilmesinin uygun
olacağı kanaatine varılmıştır.








14-43/793-354
3/3

J. SONUÇ
(13) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
1. Dosya konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca
şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına,

2. Bununla birlikte, elde edilen bulgu ve emareler dikkate alınarak, 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesi kapsamında rekabeti bozucu etki doğuran ya da
doğurabilecek uygulamalardan kaçınılması gerektiğine ilişkin olarak Denizli
Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf ve Sanatkârlar Odasına görüş bildirilmesi için
Başkanlığın görevlendirilmesine


OYÇOKLUĞU ile karar verilmiştir.



04.11.2014 tarihli ve 14-43/793-354 sayılı Kurul Kararı’na
KARŞI OY GEREKÇESİ


Rekabet Kurumu kayıtlarına 16.05.2014 tarih ve 2807 sayı ile giren başvuruda Denizli
Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf ve Sanatkârlar Odası’nın kanuna aykırı olarak altın satış
fiyatını belirlediğini, belirlenen fiyatların adlı internet sitesinden ve sms
yoluyla duyurulduğunu, yine belirlenen fiyatlara uymayan esnafa Oda tarafından baskı
yapıldığı iddia edilerek 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun kapsamında
gereğinin yapılması talep edilmiş, söz konusu başvuru üzerine hazırlanan 05.08.2014
tarihli İlk İnceleme Raporunun sonucunda önaraştırma yapılmış, Kurulumuz mezkur
kararıyla bu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un 41.maddesi uyarınca şikayetin
reddi ile soruşturma açılmamasına ve elde edilen bulgu ve emareler dikkate alınarak,
anılan 4054 sayılı Kanun’un 4.maddesi kapsamında rekabeti bozucu etki doğuran ya da
doğurabilecek uygulamalardan kaçınılması gerektiğine ilişkin olarak Denizli Sarraflar ve
Kuyumcular Esnaf Sanatkarlar Odasına görüş bildirilmesi için Başkanlığın
görevlendirilmesine karar vermiş olup, biz bu karara aşağıda belirteceğimiz nedenlerle
karşıyız.
4054 sayılı Rekabetඈn Korunması Hakkında Kanunun 1. maddesඈnde Kanunun amacının,
mal ve hඈzmet pඈyasalarındakඈ rekabetඈ engelleyඈcඈ, bozucu veya kısıtlayıcı anlaşma, karar
ve uygulamaları ve pඈyasaya hâkඈm olan teşebbüslerඈn bu hâkඈmඈyetlerඈnඈ kötüye
kullanmalarını önlemek, bunun ඈçඈn gereklඈ düzenleme ve denetlemelerඈ yaparak
rekabetඈn korunmasını sağlamak olduğu belඈrtඈlmඈş; 40. maddesඈnඈn 1. fıkrasında, Kurul
re’sen veya kendඈsඈne ඈntඈkal eden başvurular üzerඈne doğrudan doğruya soruşturma
açabඈleceğඈ gඈbඈ, soruşturma açılıp açılmayacağının saptanması bağlamında önaraştırma
yaptırabඈleceğඈ; aynı Kanun’un 41.maddesඈnde de, yapılan önaraştırma sonucunda
düzenlenen raporu değerlendඈrerek soruşturma açılmasına veya açılmamasına karar
vereceğඈ hükme bağlanmıştır. Kanunun 40. ve 41.maddelerඈnඈn gerekçelerඈ
14-43/793-354
4/3

ඈncelendඈğඈnde de; Kurul’un kendඈsඈne yapılan her türlü ඈhbar, şඈkayet ve başvuruyu
mutlaka değerlendඈrmeye alarak, ඈhbar ve şඈkayetlerඈn cඈddඈ bඈr şekඈlde ele alınmasının
amaçlandığı, yaptırılacak önaraştırmadan sonra cඈddඈ bulunan ඈddඈaların derඈnleştඈrඈlerek
soruşturma aşamasının yerඈne getඈrඈlmesඈ gerektඈğඈ ඈfade edඈlmඈştඈr.
Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, önaraştırma sonucunda rekabet kurallarını ඈhlal eden
eylem, karar ve anlaşmaların varlığının bulunmadığı hususunda Kurulun tam bඈr kanaate
sahඈp olması halඈnde soruşturma açılmamasına karar verඈleceğඈ, ancak önaraştırma
sonucu elde edඈlen belge ve bඈlgඈler bu kanıya ulaşılmasını sağlamıyorsa, bඈr başka
deyඈşle bඈlgඈ ve belgelerඈn yetersඈzlඈğඈ nedenඈyle böyle bඈr kanaate varılamıyorsa veya
ඈhlallerle ඈlgඈlඈ olarak daha detaylı ඈnceleme yapılması sonucunda yenඈ belge ve bඈlgඈlere
ulaşılabඈleceğඈnඈn öngörülmesඈ hallerඈnde soruşturma açılması gerektඈğඈ açıktır. 4054
sayılı Kanunun yukarıda açıklanan amacına hඈzmet etmek adına, soruşturma
açılmamasına karar verඈlebඈlmesඈ ඈçඈn önaraştırma sonucu elde edඈlen bඈlgඈ ve
belgelerඈn, olayda rekabet ඈhlalඈ olmadığını

açık olarak ortaya koyması gerekඈr. Danıştay’ın yerleşmඈş ඈçtඈhatları(1) da bu yöndedඈr.
Danıştay kararlarında, soruşturma açılmaması kararı verඈlebඈlmesඈ ඈçඈn rekabet ඈhlalඈne
ඈlඈşkඈn cඈddඈ bulguların olmamasından çok, öncelඈkle önaraştırmada elde edඈlen belge ve
bඈlgඈlerඈn değerlendඈrඈlmesඈ sonucu, ඈddඈa konusu ඈhlallerඈn olmadığı yolunda Kurul’a tam
bඈr kanaat gelmesඈ hususunun varlığı aranmaktadır.
Başkanlık makamınca önaraştırma kapsamında görevlendඈrඈlen uzmanlarca Denඈzlඈ
Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf ve Sanatkârlar Odası’nın yerඈnde ඈnceleme yapılarak 38
adet belge alınmış, yඈne belgelerde adı geçen bඈr kısım kuyumcularla görüşmeler
yapılmıştır. Dosyada bulunan, sıra numarası da verඈlen belgeler aşağıda kısaca
belඈrtඈlmඈştඈr.

1- BELGE 11/11: 1) İşin yoğun olduğu zamanda bazı esnaflar eski usul fiyatlarla satış
yaptılar. Çünkü mantık bileziği zararına dahi satıp 14 ayarda karını çıkarıyorlar. 2)
Görüşmeler sonuç vermeyecek anlaşılan. 3) Bayrak uygulaması + Yapanların
duyurulması (Uşaklı Hafız Kuyumculuk)
2- BELGE 11/20: Maalesef fiyat birliği sağlanamamıştır. Liste fiyatına uyduğumuz için
satışlarımız düşmüştür. Ceza yöntemi daha sert ve herkese uygulanmalıdır. Senet alma
veya esnaflardan bir teminat alma işi hızlandırılmalıdır. Sert tedbirler alınmalıdır. Gizli
müşteri gönderme olayı yapılmalıdır. (Topuzoğlu Sarrafiye)
3-BELGE 11/22: Fiyat birliği az da olsa uyuluyor. Esnaflarımızın daha duyarlı olması
gerekir. Satılan mala fiyat verilmemesi uygun olur. Mesleki bilgilerin vatandaşa
verilmemesi lazım. (Karabay Sarrafiye)
4-BELGE 11/25: Birlikteliğin sağlanması için yaptırımların daha baskıcı olması lazım.
(Beyoğlu Sarrafiye)
5-BELGE 11/27: Ben Tandır Kuyumculuktan sonsuz sıkıntılıyım. Müşterime fiyat
veriyorum alış veriş yapıyorum ancak müşterim tandır listesinden bakıyor geri bana
kavgaya geliyor. Ben müşteriyi pişiriyorum Tandır yiyor. Benim ne yapmam lazım.

(1) Danıştay 13.Daඈresඈnඈn 07.02.2011 gün ve E.2010-4155,K.2011-492 sayılı kararı

14-43/793-354
5/3

Tandır’a çözüm bulunmalı gerisi hallolur. Tandır aşağı satınca bir şey yapamıyoruz bizler
satınca birbirimizi suçluyoruz. 90 kişi bir Tandırın hakkından gelemiyor mu? Bir Tandır 90
esnafı dize mi getiriyor? Bu kadar mı aciziz? (Kardelen Altın)
6-BELGE 11/28: Oda harici tabela sistemi kaldırılamadığı için fiyat istikrarı tam olarak
uygulanmadığı görülmüştür. Tabela fiyatlarını malum dükkanın fiyatlarına göre aynısını
ayarlayalım. Uygulama ziynet grubunda olduğu gibi eski Reşat beşli eski sarı lira da
getirilmesini arzu ediyoruz. Eski beşli fiyatı-Yeni beşli fiyatı gibi Orijinal beşli Orijinal sarı
lira. 8 ayar ürünler yasaklansın 14 fiyatı üzerinden müşterilere satılıyor. (Kuyumcu
Sarrafiye)



7-BELGE 11/30: Esnaflar arasında ziynetlerde belirlenen tek fiyat uygulamasının
gerçekten uygulanabilir olması. Herkese fayda sağlayacağını düşündüğüm cumartesi
günleri nöbet sistemine geçilmesi. Böylelikle hem nöbet tutan esnaflarımızın kazancı
artacak hem de dinlenme fırsatı bulan çalışan ve işyeri sahiplerinin stresi azalınca belki
müşteriyle olan stresli kavgaları bir nebze de olsa azalır. Kaybolan birlik ve beraberliğin
sağlanması iş ahlakına sahip olmaları. (Kınalı Kuyumcu)
8-BELGE 11/34: Görüleceği üzere, esnaflarımızın büyük bir çoğunluğu mevcut sistemin
devamı yönünde görüş bildirmiştir. Ancak, mevcut sistemin devamı yönünde görüş
bildirmelerine rağmen, uygulama da tersini yapan esnaflarımız da bulunmaktadır. Bu
konu da, samimi olunması problemlerin çözümünde daha yapıcı olacaktır. Bildiğiniz
üzere, seçim döneminden bu yana çok hummalı bir çalışma dönemi geçirilmiştir. Gerek
yönetim ve denetim kurulumuz, gerek genel sekreterimiz çok büyük mücadeleler vermiş
ve en önemlisi de sizlerin destekleri ile belli bir düzen oturtulmuş olup, halen bu işleyiş
devam etmektedir. Bütün gayretimiz sizlerin daha iyi para kazanması, daha huzurlu
olması ve geleceğinize güvenle bakabilmeniz yönündedir. Sizlerin tercihleri, bizlerin
çalışma yöntemlerini belirlemektedir. Önümüzdeki günler de, tekrar genel bir toplantı
düzenlenecektir. Anket formların da, bazı talepler de söz konusudur. Bunlar ayrıca
değerlendirilmektedir. Anket formların da, oda yönetimimize vermiş olduğunuz destek
mesajlarına da ayrıca teşekkürlerimizi sunar ve bu vesileyle hayırlı işler dileriz.
denilmektedir. Bu belgeler, olayda 4054 sayılı yasanın 4.maddesi kapsamına girebilecek
nitelikte birtakım bulgu ve emarelerin olduğunu göstermektedir. Kaldı ki Kurul çoğunluğu
da aynı şekilde elde edilen bazı bulgu ve emareleri dikkate almasına rağmen soruşturma
açılması yolunu seçmemiş, sadece başka bir yöntemle çözüm bulmaya çalışmıştır. Kurul,
kararının hüküm fıkrasın 2.maddesinde 4054 sayılı Kanun’un 4.maddesi kapsamında
rekabeti bozucu etki doğuran ya da doğurabilecek uygulamalardan kaçınılması
gerektiğine ilişkin olarak Denizli Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf Sanatkarlar Odasına
görüş bildirilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesine karar vermiştir.
Kurulumuzca bu gerekçelerle soruşturma açılmasına gerek olmadığı sonucuna
varılmışsa da, sarraf ve kuyumcular arasındaki ihlal anlamına gelebilecek birlikteliğin,
uygulama alanının ve etki sınırlarının ne olduğunun bu aşamada mevcut dosya
kapsamında, kesin yargıya varacak ölçüde saptanmasına olanak verecek bilgi ve
belgelerin bulunmadığı kanaatindeyiz.
14-43/793-354
6/3

Mevcut önaraştırma bakımından, Denizli ilinde bulunan Sarraf ve Kuyumcuların, Denizli
Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf Sanatkarlar Odasının organizasyonu altında 4054 sayılı
yasanın 4.maddesine aykırı rekabeti bozucu, engelleyici ve kısıtlayıcı birtakım eylem ve
işlemler içerisinde bulundukları yönünde ciddi şüphelerin bulunduğu, etkilerin hangi
ölçüde olduğu, uygulama alanının ne aşamada kaldığı konularının bu aşamada açıklığa,
kavuşmaması nedenleriyle, anılan hususların aydınlatılması bakımından Denizli
Sarraflar ve Kuyumcular Esnaf Sanatkarlar Odası hakkında 4054 sayılı Kanun'un 41.
maddesi uyarınca soruşturma açılması gerektiği görüşündeyiz.
Kaldı ki, son zamanlarda, genellikle Anadolu’da faaliyette bulunan; Fırın, Dershane,
Sürücü Kursu ve Otobüs işletmesi gibi teşebbüslere , bu dosyada bulunan eşdeğer deliller
olduğunda soruşturma açan ve sonucunda idari para cezası veren Kurulumuzun,
Anadolu’da vergi ödeme sıralamasında genellikle ön sıralarda bulunduğu gözlemlenen
sarraf ve kuyumculara soruşturma açmaması izahtan varestedir.
4054 Sayılı Yasanın 05.07.2012 gün ve 6352 sayılı yasanın 63.maddesi ile değişik
55.maddesinde; “İdari yaptırım kararlarına karşı yetkili idare mahkemesinde dava
açılabilir. Kurul kararlarına karşı açılan her türlü dava öncelikli işlerden sayılır.” hükmü
bulunmaktadır. Bu hükme ve 2577 sayılı İ.Y.U.K ‘nun ilgili hükümlerine göre; şikayetçi
veya bu kararın sonucu ile ilgili meşru ve aktüel menfaati olan 3.kişilerin, şikayetçinin
kararın tebliğinden itibaren, 3.kişilerin ise kararın Rekabet Kurumu web sitesinde
yayımlandığı tarihten itibaren 60 (altmış) gün içerisinde, dava açması halinde, Kurulumuz
kararının hukuka aykırı bir işlem olması nedeniyle iptal edilmesi gerektiği inancını
taşıyorum.
Yukarıda açıkladığımız nedenlerle şඈkayetçඈ ඈddඈalarının, dosya ඈçerඈğඈ belge ve bඈlgඈler
karşısında; önaraştırmaya konu edඈlen olayın soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı
yönünde kesඈn bඈr kanaate ulaşmaya yetecek ölçüde aydınlatılmadığı anlaşıldığından,
şඈkayet konusunun derඈnlemesඈne ඈncelenmesඈ ඈçඈn şඈkayet edඈlen Denඈzlඈ Sarraflar ve
Kuyumcular Esnaf Sanatkarlar Odası hakkında soruşturma açılması gerekඈrken, anılan
Teşebbüs Bඈrlඈğඈ hakkında soruşturma açılmasına gerek olmadığına ඈlඈşkඈn Kurulumuzun
çoğunluk kararına katılmıyorum.






Reşඈt GÜRPINAR
Kurul Üyesඈ



Full & Egal Universal Law Academy