Daire : VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Karar Yılı : 1995
Karar No : 147
Esas Yılı : 1994
Esas No : 278
Karar Tarihi : 28/04/995
İŞLEMLERİN BİLGİSAYARLA TUTULAN MUHASEBE FİŞLERİNE KAYDININ, BU FİŞLER YEVMİYE DEFTERİNDE BULUNMASI GEREKEN TÜM BİLGİLERİ İÇERSE DE YEVMİYE DEFTERİ TUTMA ZORUNLULUĞUNU KALDIRMAYACAĞI VE YEVMİYE DEFTERİNE KAYDEDİLMEYENE ALIŞ BELGELERİNDE YAZILI KATMA DEĞER VERGİSİNİN İNDİRİM KONU SU YAPILAMAYACAĞI HK.
Yıllara yaygın inşaat işiyle uğraşan yükümlünün işlemleri, katma değer vergisi yönünden incelenmiştir. İnceleme sırasında, yevmiye defterinin 1.1.1986 günlü açılış kaydından sonra hiç işlenmediği, envanter defterine 31.12.1986 günlü bilançonun kaydedildiği, defteri kebirin kayıt
görmediği ancak, günlük kasa defterine 1.1.1986-27.10.1986 günleri arasındaki kasa ile ilgili işlemlerin kaydedildiği saptanmıştır.
Bu saptama uyarınca ve yapılan hesap incelemesi sonuçlarına göre davacı adına 1986 yılının Temmuz ayı için kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen vergi mahkemesi tarhiyatı kaldırmış, verilen karar vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edilmiştir.
Danıştay Yedinci dairesi temyiz başvurusunu sonuçlandıran K:1993/2003 sayılı kararında; Vergi Usul Kanununun 152.maddesinde bilanço esasında yükümlülerin, yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve günlük kasa defteri tutmalarının öngörüldüğü, aynı Yasanın Mükerrer 185.
maddesinde günlük kasa defterinin işletmenin kasa ile ilgili işlemlerinin günü gününe yazıldığı bir defter olarak tanımlandığı, 3065 sayılı Yasanın "Kayıt Düzeni" başlıklı 54.maddesinde; katma değer vergisi mükelleflerinin tutulması zorunlu defter kayıtlarını, bu verginin hesap ve denetimine olanak verecek biçimde düzenlemelerinin öngörüldüğü ve buna ilişkin asgari koşulların belirtildiği, davacının, indirim konusu yapılan vergileri, Vergi Usul Kanununun 182.maddesinde belirtilen defterlerden sadece kasa defterine kaydettiği, diğer defterlerde bu yolda kayıt yapmadığının anlaşıldığı kasa defterinin, 3065 sayılı Yasanın 54.maddesinde kayıt düzeni için öngörülen bilgileri içeren nitelikte bir defter olmadığı, sadece kasa defterine yapılan kaydın yeterli görülerek tarhiyatın kaldırılmasında hukuksal isabet bulunmadığı, 3065 sayılı Yasanın 34.maddesinin 2.fıkrasının tanıdığı yetkiye dayanılarak yürürlüğe konulan 15, 22, 24 ve 25 sayılı Genel Tebliğlerde yapılan açıklamalardan, 3065 sayılı Yasanın 20.maddesinin döndüncü fıkrası ve 23.maddesindeki durumlar dışında belgelerde ayrıca gösterilmeyen verginin indirilemeyeceği sonucuna varıldığı gerekçesiyle vergi mahkemesi kararını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan ... Vergi Mahkemesi; 3065 sayılı Yasanın indirime ilişkin düzenlemeyi içeren 34.maddesinde ödenen katma değer vergisinin belgelerde gösterilmek dışında bu belgelerin yasal defterlere kaydını öngören kuralının amacının, ödenen verginin belgelendirilmesi olduğu, inceleme raporu ve eki tutanaktan davacının bu işlemleri kasa defterine kaydetmekle beraber yevmiye defterine işlemediği ancak, yıl içindeki tüm işlemlerini bilgisayarla tutulan muhasebe fişlerine yazdığı ve bilançosunu buna göre saptadığının anlaşıldığı, raporda bu muhasebe işlemleri ve dayanaklarının tersine bir saptama yapılmadığı ve ödenen ve tahsil olunan katma değer vergilerinin de açık bir şekilde saptanabildiği, yevmiye defterine kayıt yapılmamış olmasının, dönem içende ödenen verginin mahsubunu engelleyici nitelik taşımadığı, bilgisayarla muhasebe tutan yükümlünün işlemlerini belgelendirdiği, öte yandan, katma değer vergisi ayrıca gösterilmemekle birlikte bu vergi dahil edilerek fatura edilen mal ve hizmetlerin işletmenin ihtiyacı için parekende olarak mı yoksa toptan alınan mal ve hizmetler mi olduğu yönünden bir tesbit yapılmadığı, davacının bu gibi mal ve hizmetler nedeniyle katma değer vergisi ödediğinin ihtilafsız olduğu, vergi oranları uygulanarak da ödenen vergi miktarı saptanabildiğine göre hesaplanan vergiden mahsupedileceği gerekçesiyle ilk kararında direnmiştir.
Yıllara yaygın inşaat işi yapan yükümlü adına, alış belgelerine göre yüklendiği katma değer vergisini, bu belgeleri yasal defterlerine kaydetmemiş olması nedeniyle indirim konusu yapamayacağı ve alış belgelerinde ayrıca gösterilmeyen katma değer vergisinin, hesaplanan vergiden indiremeyeceği görüşüyle salınan katma değer vergisi ve kesilen cezanın kaldırılması yolundaki vergi mahkemesi ısrar kararı temyiz edilmiştir.
Kurulumuzun E:1994/280 sayılı dosyasında bulunan vergi inceleme raporuna ek tutanakta yükümlünün, 1986 yılına ilişkin işlemlerini bilgisayarla tutulan muhasebe fişlerine dayanarak yürüttüğü, yevmiye defterinin yıl başı açılış onayından sonra hiç işlenmediği, sadece günlük kasa
defterinin işlendiği, yıllık bilançonun bilgisayarla tutulan muhasebe fişlerine dayanılarak çıkarıldığı saptanmış ve işyerinde 14.11.1986 gününde yapılan arama sırasında söz konusu tüm defter ve belgeler inceleme elemanları tarafından alınmıştır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın bir bölümünü oluşturan ve katma değer vergisi dahil edilmiş bedel içeren alış belgelerine göre yüklenilen katma değer vergisinin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı yönündeki tartışmanın, bu belgelerin de yasal defterlere kaydedilmemiş olması nedeniyle bilgisayarla tutulan muhasabe fişlerine göre yürütülen işlemlerin ayrıca yevmiye defterine kaydı gerekip gerekmediğine ilişkin değerlendinmeden sonra yapılması gerekmektedir.
Katma Değer Vergisi Kanununun "Vergi İndirimi" başlığını taşıyan (1) işaretli fıkrasında yükümlülerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, tersine düzenleme bulunmadıkça kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak, düzenlenen fatura ve benzeri belgelerde gösterilen katma değervergisini indirebilecekleri öngörülmüştür.
İndirimin koşulları ise aynı Yasanın 34. maddesinde düzenlenmiştir. Maddenin (1) işaretli fıkrasında, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin, alış faturası veya benzeri belgelerde ayrıca gösterilmek ve bu belgeler yasal defterlere kaydedilmek koşuluyla indirilebileceği kurala bağlanmıştır. Bu maddenin (2) işaretli fıkrasında ise fatura ve benzeri belgelerde ayrıca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde vergi indiriminin nasıl belgelendirileceğinin Maliye Bakanlığınca saptanması kabul edilmiştir.
Yasanın, 29 ve 34.maddelerinin değinilen kuralları karşısında, yüklenilen katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için 34.maddenin (2) işaretli fıkrası ile tanınan tesbit yetkisi uyarınca Maliye Bakanlığı tarafından yapılan yönetsel düzenlemenin kapsadığı durumlar dışında indirime konu verginin fatura ve benzeri belgelerde hem ayrıca gösterilmesi ve hem de alış belgelerinin yasal defterlere kaydedilmiş olmasının zorunlu olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Alış faturası ve benzeri belgelerin yasal defterlere kaydedilmiş olması koşulu; kaydı zorunlu belgelerin, yükümlülerin tutulması zorunlu defterlerine kayıt düzenine uyularak yazılmış olmasını ifade etmektedir.
Davacının bilanço esasına göre defter tuttuğu tartışmasızdır. Uyuşmazlığa yol açan tartışma ise onaylanmış yevmiye defterine arama gününe değin hiç işlem kaydedilmemiş olmasıdır. Her ne kadar 1.1.1986 gününde yürürlüğe giren 3239 sayılı Yasanın 16.maddesi ile değişen Vergi Usul
Kanununun 183.maddesinin ikinci fıkrasında, dileyen yükümlülerin hareketli yapraklı yevmiye defteri tutmalarına olanak tanınmış ve bu değişikliğe ilişkin gerekçede, modern vergiciliğin gereği olarak yükümlülerin otomasyon uygulamasına özendirilmesinin amaçlandığı belirtilmişse
de, otomasyon uygulayan işletmelerde bilgisayarla işlem yürütülmesi, alış belgelerinin yevmiye defterine kaydı yönündeki zorunluluğu kaldırıcı nitelik taşımamaktadır.
Öte yandan, bilgisayarla tutulan muhasebe fişlerinin, Katma Değer Vergisi Kanununun 54.maddesinde öngörülen ve defter kayıtlarının kapsadığı asgari koşulları taşıması da söz konusu olmadığından, alış belgelerinin bilgisayarla tutulan muhasebe fişlerine geçirilmesi, yüklenilen
verginin indirimine yeterli görülmemiştir.
Yevmiye defterine kaydedilmemiş olması nedeniyle alış belgelerinde ayrıca gösterilmeyen katma değer vergisinin, Maliye Bakanlığınca yayımlanan tebliğlerde belirli işlemlerden kaynaklandığı anlaşıldığından, indirim konusu yapılmasına olanak bulunmamaktadır.
Bu nedenlerle, ... Vergi Mahkemesinin ... günlü ve ... sayılı kararının bozulmasına, yeniden verilecek kararda karşılanacağından yargılama giderine ilişkin hüküm tesisine gerek bulunmadığına karar verildi.
KARŞI OY:
3065 sayılı Kanunun 34.maddesinde alış belgelerinde ayrıca gösterilmiş olan katma değer vergisinin, vergiye tabi işlemler nedeniyle hesaplanan vergiden indirilebilmesi için belgelerin yasal defterlera kaydını öngörmesinin sebebi, ödenen verginin belgelendirilmesi olduğu, işlemlerini kasa defterine kaydetmekle beraber yevmiye defterine işlemeyen yükümlünün yıl içindeki tüm işlemlerini bilgisayarla tutulan muhasebe fişlerine yazdığı ve bilançonusu buna göre saptadığı, bu fişlerin yevmiye defterinin içerdiği tüm bilgileri kapsadığı ve her türlü inceleme
ye açık olduğu anlaşılmaktadır.
Öte yandan 3239 sayılı Yasanın 16.maddesiyle değiştirilen Vergi Usul Kanununun 183.maddesinin değişiklik gerekçesinde de açıkca Maliye Bakanlığından müteharrik yapraklı yevmiye defteri tutmak üzere izin alma zorunluluğunun, modern vergiciliğin bir gereği olarak görülen otomasyon uygulamasının yükümlülerce kolayca uygulanabilmesini sağlamak amacıyla kaldırıldığı belirtilmiştir. Bu düzenlemenin amacı da gözönüne alındığında yükümlünün işlemlerini bu yolla sağlıklı bir şekilde belgelerdirdiği sabit olup, ileri sürülen iddialar mahkeme kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden istemin reddi gerekeceği
oyu ile karara karşıyız.






























Full & Egal Universal Law Academy