Dairesi: İdare Dava Daireleri Kurulu
Esas No: 2022/1153
Karar No: 2023/26
Karar Tarihi: 19.01.2023
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/1153
Karar No : 2023/26
TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI):… Derneği
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI):… Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizici Dairesinin 24/11/2021 tarih ve E:2019/1323, K:2021/5628 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 31/12/2018 tarih ve 30642 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin; asıl Yönetmeliğin 24. maddesinde değişiklik yapan 8. maddesinin; asıl Yönetmeliğin Geçici 5. maddesine 2. fıkrayı ekleyen 22. maddesinin ve asıl Yönetmeliğin 30. maddesinin 4. fıkrasında değişiklik yapan 10. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizici Dairesinin 24/11/2021 tarih ve E:2019/1323, K:2021/5628 sayılı kararıyla;
Dava konusu düzenlemelerde yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı,
Yönetmeliğin dava konusu 8. maddesi ile, asıl Yönetmeliğinin 24. maddesinin 1. fırkasının (a) bendinin 2. alt bendinde yapılan değişiklik yönünden;
Dava konusu düzenlemeden önce (A1) yetki belgesi eki taşıt belgesine en fazla 20 araç kaydedilebiliyorken, düzenleme ile bu sayının 10'a düşürüldüğü, davalı idarenin gerek savunma dilekçesinde gerekse ara kararına verdiği cevapta, dava konusu düzenlemeye sebep olarak, A-1 yetki belgesi sahibi taşımacıların yetki belgesi dışında faaliyet gösterdiği ve diğer yetki belgesi sahiplerince, idarelerine bu konuda pek çok şikayetin iletildiğinin gösterildiği, belirtilen sebeplerin düzenlemeyi gerekli kılacak nesnel ve haklı bir gerekçe olarak kabulünün mümkün olmadığı, idarenin denetim ve yaptırım yetkisini kullanarak sorunu çözüme kavuşturabileceği, 4925 sayılı Kanun'un 5. maddesinde sayılan sınırlama nedenleri arasında da, yetki belgesinin amaç dışı kullanımının yer almadığı, düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı,
Yönetmeliğin dava konusu 8. maddesi ile, asıl Yönetmeliğin 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendine eklenen 4. alt bent yönünden;
Söz konusu düzenleme ile; Yönetmeliğin ilk şeklinde olmayan yeni bir düzenleme yapılmış ve kamu kurumu/kuruluşu haricindekilere hizmet vermek üzere A1 yetki belgesi alacakların, yetki belgesi eki taşıt belgesine ilave edilecek taşıtlarının 2.900 cm³ silindir hacminden az ve 4 yaşından büyük olmaması zorunluğu getirildiği,
Dava açıldıktan sonra, söz konusu şartlarda 15/11/2019 ve 10/01/2020 tarihli düzenlemeler ile değişiklik yapıldığı ve düzenlemenin son hali ile, taşıtların 2900 cm³ silindir hacminden az ve asgari kapasiteyi sağlayacak otomobillerin, ilk başvuru ve faaliyet süresince 3 yaşından büyük olmamasının öngörüldüğü,
Düzenlemenin 10/01/2020 tarihli değişiklikten sonraki haline karşı açılan başka bir davada, Dairelerinin 03/06/2020 tarih ve E:2020/1759 sayılı kararı ile, taşıtların 2900 cm³ silindir hacminden az ve 3 yaştan büyük olmama şartları yönünden yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği ve bu karara karşı yapılan itirazın, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 05/11/2020 tarih ve YD İtiraz No:2020/461 sayılı kararıyla reddedildiği, bu itibarla yürütmesinin durdurulmasına karar verilen 2.900 cm³ silindir hacmine ilişkin düzenleme yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği,
Yetki belgesi eki taşıt kartına eklenecek taşıtların, 4 yaşından büyük olamayacağına ilişkin düzenleme yönünden ise; yapılan taşımacılığın niteliği göz önüne alındığında; Yasada belirtilen taşımacılığa ilişkin ilkeler ile, yetki belgesi sahibinde mali ve mesleki yeterlilik bulunması gerektiğine dair koşullar karşısında, bahse konu düzenlemenin, Yasanın amacına aykırılık taşımadığı sonucuna varıldığı,
Yönetmeliğin dava konusu 10. maddesi ile, asıl Yönetmeliğin 30. maddesinin 4. fıkrasında yapılan değişiklik yönünden;
Davaya konu düzenleme ile; ''A1, B2 ve D2 yetki belgesi sahipleri, yetki belgesi eki taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtlarını, taşıtın kayıtlı olduğu yetki belgesi kapsamı dışında ve/veya yetki belgesi olmayan gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetleri için kullandıramazlar. Bu fıkraya uymayan yetki belgesi sahiplerine 50 uyarma verilir ve ihlalde kullanılan taşıt/taşıtlar yetki belgesi eki taşıt belgesinden resen düşürülür ve düşüm tarihinden itibaren 6 ay geçmeden yeniden herhangi bir yetki belgesi eki taşıt belgesine eklenmez. Bu fıkraya göre, 1 takvim yılı içerisinde düzenlenen uyarmalardan ilk tebliğ edilenin, tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün sonrasından başlamak üzere, toplamda tebliğ tarihine bakılmaksızın beş kez uyarma düzenlenmesi halinde, taşıtın/taşıtların kayıtlı olduğu yetki belgesi iptal edilir. Bu fıkraya göre iptal edilen yetki belgesi sahiplerine, 6 ay geçmeden aynı tür yetki belgesi düzenlenmez.'' kuralı öngörülmekte iken,
15/11/2019 tarihli değişiklik sonrası düzenlemenin "A1, B2, D2 ve servis taşımacılığı yapmak üzere D4 yetki belgesi olan yetki belgesi sahipleri, yetki belgesi eki taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtlarını, taşıtın kayıtlı olduğu yetki belgesi kapsamı dışında ve/veya yetki belgesi olmayan gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetleri için kullandıramazlar. Bu fıkraya uymayan yetki belgesi sahiplerine 50 uyarma verilir. Bu fıkraya göre, 1 takvim yılı içerisinde düzenlenen uyarmalardan ilk tebliğ edilenin, tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün sonrasından başlamak üzere, toplamda tebliğ tarihine bakılmaksızın beş kez uyarma düzenlenmesi halinde, taşıtın/taşıtların kayıtlı olduğu yetki belgesi iptal edilir.” şekline dönüştüğü,
Düzenlemenin, yürürlükten kaldırılan "(...) ve ihlalde kullanılan taşıt/taşıtlar yetki belgesi eki taşıt belgesinden resen düşürülür ve düşüm tarihinden itibaren 6 ay geçmeden yeniden herhangi bir yetki belgesi eki taşıt belgesine eklenmez." ve "(...)Bu fıkraya göre iptal edilen yetki belgesi sahiplerine, 6 ay geçmeden aynı tür yetki belgesi düzenlenmez" ibareleri yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği,
Düzenlemenin diğer kısımları yönünden; 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu'nun 5, 26 ve 27. maddelerindeki düzenlemeler dikkate alındığında, A1, B2 ve D2 yetki belgesi sahiplerince kapsam dışı faaliyette bulunulduğuna yönelik davalı idareye ulaşan şikayetler de dikkate alındığında, yetki belgesi kapsamı dışında faaliyette bulunanlara, uyarma müeyyidesinin uygulanacağı, yasaklı faaliyetin tekrarının belli bir sayıya ulaşması halinde ise yetki belgesinin iptaline karar verileceğine ilişkin kuralları ihtiva eden dava konusu düzenlemede, dayanak Kanuna, ölçülülük ilkesine ve hukuka aykırılık bulunmadığı,
Yönetmeliğin dava konusu 22. maddesi ile, asıl Yönetmeliğin Geçici 5. maddesine eklenen 2. fıkra yönünden;
Dava açıldığı tarih itibarıyla dava konusu düzenleme; ''Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kamu kurumu haricindekilere hizmet vermek üzere A1 yetki belgesi alanların, yetki belgesi eki taşıt belgesine kayıtlı taşıtlarını 30/06/2021 tarihine kadar 24. maddeye uygun hale getirmeleri şarttır. Yetki belgesi sahiplerinden bu yükümlülüklerini 30/06/2021 tarihine kadar yerine getirmeyenlerin taşıtları Bakanlıkça taşıt belgesinden resen düşürülür.'' şeklinde ise de, 15/11/2019, 23/11/2019 ve 10/01/2020 tarihinde değişiklikler sonrasındaki son halinin; "(2) Geçici 3 üncü maddenin dördüncü fıkrası kapsamında A1 yetki belgesi alanlar ile 1/1/2019 tarihinden önce kamu kurumu haricindekilere hizmet vermek üzere A1 yetki belgesi alanların, yetki belgesi eki taşıt belgelerine ilave edilecek taşıtlarıyla ilgili olarak, 1/1/2024 tarihine kadar uygulanmak üzere, 24 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin; a) (1) numaralı alt bendindeki hükümler saklı kalmak üzere, taşıt kartı bitiş süresi en fazla 1/1/2024 olarak düzenlenir. b) (2) numaralı alt bendinde belirlenen 10 adet otomobil şartı 20 adet olarak uygulanır. c) (4) numaralı alt bendinde belirlenen motor silindir hacmi şartına bakılmaz." şeklinde olduğu,
Düzenlemenin, Yönetmeliğin 24. maddesinde yapılan değişikliklere ilişkin geçiş hükmü içerdiği ve uygulamada yeknesaklığı sağlamak üzere tüm taşımacıları kapsamasına karşın, değişiklik öncesi tarihte taşımacılık yapmak üzere yetki belgesi ekine kaydedilen taşıtların, değişikliğe uygun hale getirilmesi için, süre tanınarak tüm taşımacıların aynı koşullarda çalışmasını sağlamak amacı taşıdığı ve madde hükmünde dava açıldıktan sonra meydana gelen değişikliklerin de dava açmayı gerektiren koşulların varlığını ortadan kaldırmadığı, bu nedenle söz konusu Geçici 5. maddenin 2. fıkrasının yürürlükteki halinin Yönetmeliğin 24. maddesine ilişkin yukarıdaki gerekçeler ışığında ele alınarak değerlendirilmesi gerektiği,
Bu esaslar doğrultusunda, Geçici 5. maddenin 2. fıkrasının "b) (2) numaralı alt bendinde belirlenen 10 adet otomobil şartı, 20 adet olarak uygulanır." hükmünün, atıfta bulunduğu 24. maddede yer alan sayı şartının yukarıda yer verilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunarak iptaline karar verildiği ve "c) (4) numaralı alt bendinde belirlenen motor silindir hacmi şartına bakılmaz" hükmünün atıfta bulunduğu motor silindir hacmi yönünden Dairelerinin 03/06/2020 tarih ve E:2020/1759 sayılı kararıyla yürütmenin durdurulması kararı verildiği göz önüne alındığında, söz konusu (b) ve (c) bentlerinin dayanaksız kalmış olması nedeniyle iptallerine karar verilmesi gerektiği,
Dava konusu Geçici 5. maddenin 2. fıkrasının diğer kısımları yönünden yapılan incelemede ise, 24. maddenin 1. fıkrasının (a) bendi kapsamındaki değişikliklere ilişkin geçiş sürecine yönelik 01/01/2024 tarihine kadar yetki belgesi sahiplerine süre tanınması ve bu nedenle kayıtlı taşıtlar için anılan tarih son gün olacak şekilde düzenleme yapılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle,
Yönetmeliğin dava konusu 8. maddesi ile asıl Yönetmeliğin 24. maddesinin 1. fırkasının (a) bendinin 2. alt bendinde yer alan "yetki belgesi eki taşıt belgesine en fazla 20 adet,” ibaresinin “veya” olarak değiştirilmesine" ilişkin değişikliğin iptaline;
Yönetmeliğin dava konusu 8. maddesi ile asıl Yönetmeliğin 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendine eklenen 4. alt bentte yer alan "2.900 cm3 silindir hacminden az" ibaresi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, "4 yaşından büyük olmaması" ibaresi yönünden davanın reddine,
Yönetmeliğin dava konusu 10. maddesi ile asıl Yönetmeliğin 30. maddesinin 4. fıkrasında yapılan değişikliğin "(...) ve ihlalde kullanılan taşıt/taşıtlar yetki belgesi eki taşıt belgesinden resen düşürülür ve düşüm tarihinden itibaren 6 ay geçmeden yeniden herhangi bir yetki belgesi eki taşıt belgesine eklenmez. " ve "(...)Bu fıkraya göre iptal edilen yetki belgesi sahiplerine, 6 ay geçmeden aynı tür yetki belgesi düzenlenmez" ibareleri yönünden karar verilmesine yer olmadığına, diğer kısımları yönünden davanın reddine,
Yönetmeliğin dava konusu 22. maddesi ile, asıl Yönetmeliğin Geçici 5. maddesine eklenen 2. fıkranın "b) (2) numaralı alt bendinde belirlenen 10 adet otomobil şartı 20 adet olarak uygulanır." ibaresi ile "c) (4) numaralı alt bendinde belirlenen motor silindir hacmi şartına bakılmaz" ibaresinin iptaline, diğer kısımları yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, yetki belgesi eki taşıt kartına eklenecek taşıtlar için öngörülen 4 yaştan küçük olma şartının trafik güvenliği açısından gerekli ve yerinde bir düzenleme olmadığı, günümüz araç teknolojisinin geliştiği ve daha ileri yaştaki araçlarla da güvenli yolcu taşımacılığı yapılabileceği, asıl Yönetmeliğin 30. maddesinin 4. fıkrasının 15/11/2019 tarihinde değiştirildiği, bu nedenle bu düzenleme yönünden işin esasının incelenmesine olanak bulunmadığı, asıl Yönetmeliğin Geçici 5. maddesinin 2. fıkrasındaki değişikliklerin ise, idari ve yargısal başvurular sonucu taşımacılar lehine yapılan düzenlemeler olduğu, bu kuralların iptal edilmesi halinde taşımacılar lehine getirilen muafiyetlerin de uygulanamaz hale geleceği belirtilerek, Yönetmeliğin dava konusu 8. maddesi ile asıl Yönetmeliğin 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendine eklenen 4. alt bentte yer alan"4 yaşından büyük olmaması" ibaresi yönünden davanın reddine ilişkin kısmı, Yönetmeliğin dava konusu 10. maddesi ile asıl Yönetmeliğin 30. maddesinin 4. fıkrasında yapılan değişikliğin diğer kısımları yönünden davanın reddine ilişkin kısmı ile, Yönetmeliğin dava konusu 22. maddesi ile, asıl Yönetmeliğin Geçici 5. maddesine eklenen 2. fıkranın (b) ve (c) bentlerinin iptaline ilişkin kısımlarının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, dava konusu düzenlemelerin, Bakanlıklarına mevzuatla verilen görev, yetki ve sorumluluklar çerçevesinde kamu yararı gözetilerek yapıldığı, temyize konu kararın Yönetmeliğin dava konusu 8. maddesi ile asıl Yönetmeliğin 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 2. alt bendinde yer alan "yetki belgesi eki taşıt belgesine en fazla 20 adet,” ibaresinin “veya” olarak değiştirilmesine" ilişkin değişikliğin iptaline ilişkin kısmı ile Yönetmeliğin dava konusu 22. maddesi ile, asıl Yönetmeliğin Geçici 5. maddesine eklenen 2. fıkranın (b) ve (c) bentlerinin iptaline ilişkin kısımlarının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Taraflarca, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ: Davacının temyiz isteminin kabulü, davalı idarenin temyiz isteminin kısmen kabulü, kısmen reddi ile temyize konu Daire kararının kısmen onanması, kısmen bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
31/12/2018 tarih ve 30642 (4.mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8. maddesiyle Yönetmeliğin 24. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendinde yer alan “yetki belgesi eki taşıt belgesine en fazla 20 adet,” ibaresi “veya” olarak değiştirilmiş ve (a) bendine 4. alt bent olarak, "Kamu kurumu/kuruluşu haricindekilere hizmet vermek üzere A1 yetki belgesi alacakların, yetki belgesi eki taşıt belgesine ilave edilecek taşıtlarının 2.900 cm3 silindir hacminden az ve 4 yaşından büyük olmaması zorunludur.” ibaresi eklenmiştir.
Aynı Yönetmeliğin 22. maddesi ile Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nin Geçici 5. maddesine 2. fıkra olarak, "Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kamu kurumu haricindekilere hizmet vermek üzere A1 yetki belgesi alanların, yetki belgesi eki taşıt belgesine kayıtlı taşıtlarını 30/6/2021 tarihine kadar 24 üncü maddeye uygun hale getirmeleri şarttır. Yetki belgesi sahiplerinden bu yükümlülüklerini 30/6/2021 tarihine kadar yerine getirmeyenlerin taşıtları Bakanlıkça taşıt belgesinden resen düşülür." ibaresi eklenmiş ve 10. maddesi ile de Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nin 30. maddesinin dördüncü fıkrası, "A1, B2 ve D2 yetki belgesi sahipleri, yetki belgesi eki taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtlarını, taşıtın kayıtlı olduğu yetki belgesi kapsamı dışında ve/veya yetki belgesi olmayan gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetleri için kullandıramazlar. Bu fıkraya uymayan yetki belgesi sahiplerine 50 uyarma verilir ve ihlalde kullanılan taşıt/taşıtlar yetki belgesi eki taşıt belgesinden resen düşülür ve düşüm tarihinden itibaren 6 ay geçmeden yeniden herhangi bir yetki belgesi eki taşıt belgesine eklenemez. Bu fıkraya göre, 1 takvim yılı içerisinde düzenlenen uyarmalardan ilk tebliğ edilenin, tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün sonrasından başlamak üzere, toplamda tebliğ tarihine bakılmaksızın beş kez uyarma düzenlenmesi halinde, taşıtın/taşıtların kayıtlı olduğu yetki belgesi iptal edilir. Bu fıkraya göre iptal edilen yetki belgesi sahiplerine, 6 ay geçmeden aynı tür yetki belgesi düzenlenmez." olarak değiştirilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu'nun 1. maddesinde; Kanunun, karayolu taşımalarının ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlenmesi, taşımada düzen ve güvenliğin sağlanması, taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ve benzeri hizmetlerin şartlarının belirlenmesi, taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerinin, haklarının ve sorumluluklarının saptanması, karayolu taşımalarının diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve birbirini tamamlayıcı olarak hizmet vermesi ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasının sağlanması amacıyla çıkarıldığı, 2. maddesinde; Kanunun, kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, taşımacıları, taşıma acentelerini, taşıma işleri komisyoncularını, nakliyat ambarı ve kargo işletmecilerini taşıma işlerinde çalışanlar ile taşımalarda yararlanılan her türlü taşıt, araç, gereç, yapıları ve benzerlerini kapsadığı, 4. maddesinde; Taşımaların; ekonomik, seri, elverişli, güvenli, çevreye kötü etkisi en az ve kamu yararını gözetecek tarzda serbest rekabet ortamında gerçekleştirileceği, 5. maddesinin birinci fıkrasında; taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınmasının zorunlu olduğu, üçüncü fıkrasında; taşımacılara, yetki belgesinden ayrı olarak taşımalarda kullanılacak taşıtların niteliğini ve sayısını gösteren taşıt belgesi ile taşımacının taşıt belgesinde kayıtlı her taşıt için düzenlenen ve taşıtta bulunması gereken taşıt kartı verileceği, dördüncü fıkrasında; taşıma işleri işletmecilerinin sayısı, yolcu ve eşya kapasitesi, taşıtların durumu, güvenlik veya benzeri nedenlerle Bakanlığın yetki belgelerinin verilmesinde sınırlamalar ve yeni düzenlemeler getirebileceği; 27. maddesinde; bu kanunda yazılı idari para cezalarını uygulamaya Ulaştırma Bakanının yetkilendirdiği bakanlık personeli, trafik polisi ve zabıtası, trafik polisinin görev alanı dışında kalan yerlerde rütbeli jandarma personeli, sınır kapılarında görev yapan gümrük muhafaza ve gümrük muayene memurları ile bunların amirleri, terminallerde görevli belediye zabıtası yetkili olup; bu kanun kapsamında faaliyet gösterenlere hangi hallerde uyarma, geçici durdurma ve iptal şeklinde idari müeyyideler uygulanacağına ilişkin hususların yönetmelikle düzenleneceği; bu kanuna göre verilen idari para cezalarının, yönetmelikte düzenlenen uyarma, geçici durdurma ve iptal şeklindeki idari müeyyidelerin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği, 34. maddesinde; bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içinde taşımacılık, acente ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerde aranacak şartlar, verilecek yetki belgeleri ve taşıt belgeleri, her belge türü için gerekli olan taşıt kapasiteleri, taşıtların yaşı, nitelikleri, istiap hadleri ve terminal hizmetlerinde öngörülecek hususları düzenleyen yönetmeliklerin Bakanlıkça hazırlanarak Resmî Gazete'de yayımlanacağı belirtilmiştir.
Anılan Kanun hükümleri uyarınca düzenlenen Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nin 5. maddesinde; Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin, Yönetmelikte sayılan faaliyetleri yapabilmeleri için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunluluğu getirilmiş; yetki belgesi türlerinin belirlendiği 6. maddesinde; A türü yetki belgesinin, ticari amaçla otomobille yurtiçi veya uluslararası yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verileceği; yetki belgesinin yurtiçinde tarifesiz yolcu taşımacılığı yapacaklara verilecek A1 yetki belgesi ve uluslararası tarifesiz yolcu taşımacılığı yapacaklara verilecek A2 yetki belgesi olarak taşıma şekline göre ikiye ayrılacağı; 14. maddesinde ise; A1 yetki belgesi için başvuranların ticari olarak tescil edilmiş en az 4 adet özmal otomobil ile 20.000 tl sermaye veya işletme sermayesine sahip olmalarının şart olduğu düzenlenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçesi yukarıda açıklanan Danıştay Sekizinci Dairesi kararının,Yönetmeliğin dava konusu 8. maddesi ile, asıl Yönetmeliğinin 24. maddesinin 1. fırkasının (a) bendinin 2. alt bendinde yapılan değişikliğin iptaline ilişkin kısmı, aynı gerekçe ile Kurulumuzca da uygun bulunmuş olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, kararın anılan kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Yönetmeliğin; dava konusu 8. maddesi ile, asıl Yönetmeliğin 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendine eklenen 4. alt bent; dava konusu 10. maddesi ile, asıl Yönetmeliğin 30. maddesinin 4. fıkrasında yapılan değişiklik ve dava konusu 22. maddesi ile, asıl Yönetmeliğin Geçici 5. maddesine eklenen 2. fıkra yönünden;
Dava açıldıktan sonra, bahse konu düzenlemelerin değiştirildiği anlaşılmaktadır. Söz konusu değişiklikler üzerine, düzenlemelerin yeni hallerine karşı ilgililerce ayrıca dava açılabileceği açık olduğundan, bu kısımlar yönünden işin esası incelenerek verilen Daire kararının (temyize konu), Yönetmeliğin dava konusu 8. maddesi ile asıl Yönetmeliğin 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendine eklenen 4. alt bentte yer alan "4 yaşından büyük olmaması" ibaresi yönünden davanın reddine ilişkin kısmında, Yönetmeliğin dava konusu 10. maddesi ile asıl Yönetmeliğin 30. maddesinin 4. fıkrasında yapılan değişikliğin diğer kısımları yönünden davanın reddine ilişkin kısmında ve Yönetmeliğin dava konusu 22. maddesi ile, asıl Yönetmeliğin Geçici 5. maddesine eklenen 2. fıkranın (b) ve (c) bentlerinin iptaline ilişkin kısımında hukuka uyarlık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne, davalı idarenin temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. Danıştay Sekizici Dairesinin 24/11/2021 tarih ve E:2019/1323, K:2021/5628 sayılı kararının, Yönetmeliğin dava konusu 8. maddesi ile, asıl Yönetmeliğinin 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 2. alt bendinde yapılan değişikliğin iptaline ilişkin kısmının ONANMASINA oyçokluğu ile, kararın temyize konu diğer kısımlarının BOZULMASINA oybirliği ile ,
3. Bozulan kısımlar yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 19/01/2023 tarihinde karar verildi.
KARŞI OY
X- Karayolu taşımacılığının düzeni ve güvenliği ile çalışma şekil şartlarını belirlemek ve denetlemek hususunda 4925 sayılı Kanun ile yetkilendirilen davalı idare tarafından yapılan ve A-1 yetki belgesi eki taşıt kartına eklenecek taşıt sayısının 20'den 10'a düşürülmesi yolundaki düzenleme ile; yetki belgesi kapsamı dışında çıkarak diğer yetki belgesi sahibi taşımacıların faaliyet alanlarına müdahale eden A-1 yetki belgesi sahiplerinin hukuka aykırı davranışlarının engellenmesi ve bu konudaki denetimlerin kolaylaştırılarak haksız rekabetin önlenmesinin amaçlandığı anlaşıldığından, temyize konu Daire kararının Yönetmeliğin dava konusu 8. maddesi ile, asıl Yönetmeliğinin 24. maddesinin 1. fırkasının (a) bendinin 2. alt bendinde yapılan değişikliğin iptaline ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmesi gerektiği oyuyla, kararın bu kısmına katılmıyorum.