T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/652
Karar No : 2020/1896
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:... sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirketin ... Bahreyn şubesinden 24/02/2014 tarihinde kullandığı üç yıl vadeli 22.000.000,00 EURO tutarlı döviz kredisinin vadesinden önce kapatılması nedeniyle 662.640,00 TL KKDF ve 229.073,74 TL cezai faiz tahakkuk ettirilmesine ilişkin ... tarih ve ...sayılı tahakkuk fişi gereğince ödenen 891.713,74 TL'nin iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile 891.713,74 TL'nin yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Davanın, ... tarih ve ...sayılı tahakkuk fişinin iptali ve toplam 891.713,74 TL'nin ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte iadesi istemine ilişkin kısmı bakımından;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda; ''derdestlik'' ve "kesin hüküm" müesseseleri düzenlenmemiş ve Kanun'un 31. maddesinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve onun yerine çıkarılan Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ilgili maddelerine atıfta bulunulmamış olmakla birlikte, tarafları ve konusu aynı olan bir davanın daha önce aynı veya başka bir mahkemede açıldığının ve görülmekte olduğunun saptanması halinde, usul hukukunun temel kavramlarından olan derdestlik müessesesinin temelinde yatan, ilk davanın aynısı olan ikinci davanın açılmasında davacının hukuki yararı bulunmadığı olgusundan hareketle, ikinci davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddine; bir davaya ait şekli anlamda kesinleşmiş olan hükme karşın tarafları, konusu ve sebepleri aynı olan ikinci bir dava açılmış olması durumunda ise bu davanın kesin hüküm nedeniyle incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerektiği,
Davacının ... İdare Mahkemesinin E:… esasına kayden açtığı davada, anılan Mahkemece, ''dava konusu işlemlerin 229.073,74-TL'lik cezai faize ilişkin kısmının iptaline, 229.073,74-TL'nin yasal faiziyle birlikte davalı idare tarafından davacıya ödenmesine, davanın 662.640,00-TL'ye yönelik kısmının ise reddine'' karar verildiği ve anılan kararın henüz kesinleşmediği, bu haliyle tarafları ve konusu aynı olan ve mükerrer olarak açılan bu davanın derdestlik nedeniyle esasını inceleme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle ... tarih ve ...sayılı tahakkuk fişinin iptali ve toplam 891.713,74 TL'nin ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte iadesi istemi yönünden davanın incelenmeksizin reddine,
Davanın, ödenen 229.073,74-TL'lik cezai faiz ve 662.640,00-TL'lik KKDF kesintisi olmak üzere toplam 891.713,74-TL'nin iadesine yönelik yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemine ilişkin kısmı bakımından;
Davacının ... İdare Mahkemesinin E:… esasına kayden açtığı davada, anılan Mahkemece, 229.073,74-TL'lik cezai faize ilişkin kısmın yasal faiziyle birlikte davalı idare tarafından davacıya ödenmesine, kalan kısımların reddine hükmedildiğinden, ... tarih ve ...sayılı işlemin 229.073,74-TL'lik cezai faizin iadesine yönelik olarak yapılan başvurunun reddine ilişkin kısmında hukuka uyarlık, 662.640,00-TL'lik KKDF kesintisinin iadesine yönelik olarak yapılan başvurunun reddine ilişkin kısmında ise hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle ... tarih ve ...sayılı işlemin, 229.073,74-TL'lik cezai faizin iadesine yönelik olarak yapılan başvurunun reddine ilişkin kısmının iptaline, 662.640,00-TL'lik KKDF kesintisinin iadesine yönelik olarak yapılan başvurunun reddine ilişkin kısmı bakımında ise davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti : ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf başvuru dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca tarafların istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 11/03/2019 tarih ve E:2018/2795, K:2019/1910 sayılı kararıyla;
Dairelerinin 11/03/2019 tarih ve E:2018/2851, K:2019/1909 sayılı kararıyla, ... İdare Mahkemesinin 31/05/2017 tarih ve E:2017/562, K:2017/1109 sayılı kararına yönelik tarafların istinaf başvurusunun reddi yolundaki ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararının; dava konusu işlemin kısmen iptali, tahsil edilen 229.073,74 TL'nin yasal faiziyle birlikte davacıya iadesi yolundaki ... İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının bozulmasına, kalan kısımlarının onanmasına karar verildiği,
Bu durumda, İlk Derece Mahkemesi kararının davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddine ve esas yönünden reddine ilişkin kısımlarına yönelik davacının istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda hukuka aykırılık bulunmadığı,
İlk Derece Mahkemesi kararının dava konusu işlemin kısmen iptaline yönelik kısmına karşı davalı idarece yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının ise, Dairelerinin, KKDF ile ilgili mevzuatta, kredinin ortalama vadesinden önce kapatılması halinde cezai faiz alınmayacağı yönünde bir kural bulunmadığından, bu durumu dikkate alarak ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmekle yükümlü olan davacı adına KKDF ve cezai faiz tahakkuk ettirilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesine dayanan K:2019/1909 sayılı kararı dikkate alınarak bozulması gerektiği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle, ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının dava konusu işlemin kısmen iptali yolundaki … İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; ilk derece mahkemesi kararına karşı davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine dair ilk kararda ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacı şirkete 88/12944 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ekli "Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Hakkında Karar"ın "müeyyide uygulaması" başlıklı 8. maddesi uyarınca cezai faiz tahakkuk ettirildiği, KKDF mevzuatında kredinin ortalama vadesinden önce kapatılması halinde cezai faiz alınmayacağına dair herhangi bir kurala yer verilmediği, temyize konu kararda davacıdan kesilen cezai faizin yasal faiziyle iadesine hükmedilmesinde hukuka uyarlılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, KKDF kesintisine konu teşkil eden kredinin zorunluluktan dolayı 19 ay sonra kapatıldığı, dolayısıyla kredi kullanımının başında KKDF mevzuatının ihlalinden söz edilemeyeceği, dava konusu işlemle tahakkuk ettirilen cezai faizin niteliği itibarıyla ceza olduğu, kanuni bir dayanağı olmayan cezai faiz tahakkuku nedeniyle ceza ve ceza yerine geçen güvenlik tedbirlerinin ancak kanunla konulabileceğini öngören Anayasa'nın 38. maddesi ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 2. maddesinin ihlal edildiği, mülkiyet hakkına müdahale anlamı taşıyan cezai faiz tahakkukunun Anayasa'nın 35. maddesinde yer alan mülkiyet hakkının ancak kanunla sınırlandırılabileceği yönündeki hükme da aykırılık teşkil ettiği, KKDF kesintisine konu kredinin kullanım tarihinden itibaren cezai faiz hesaplanmasının hakların kısıtlanması ile ilgili uyulması gereken ölçülülük ilkesi ile de bağdaşmadığı, bu nedenle cezai faizin en çok kredinin kapatılması gereken tarih ile KKDF kesintisinin ödendiği tarihler için alınabileceği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Davacı şirkete, KKDF mevzuatı uyarınca cezai faiz tahakkuk ettirilmesini öngören 14/01/2016 tarihli tahakkuk fişinin iptali istemiyle açılan davada işlemin cezai faize ilişkin kısmını iptal eden İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun E:2020/653, K:2020/1895 sayılı kararıyla bozulmuştur. Bu itibarla, uyma zorunluluğu bulunulan bahse konu bozma kararı doğrultusunda temyizen incelenen ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirketin ... Bahreyn şubesinden 24/02/2014 tarihinde 3 yıl vadeli döviz kredisi kullandığı, söz konusu döviz kredisini vadesinden önce 14/01/2016 tarihinde kapatması üzerine davacı şirkete 662.640,00 TL KKDF kesintisi ve 229.073,74 TL cezai faiz tahakkuk ettirildiği, kredi kapama işlemlerinin gerçekleştirilmesi için söz konusu tutarların davacı şirkete ait hesaplardan tahsil edildiği, davacı şirketin 29/01/2016 tarihli dilekçe ile kesilen fon payı ve cezai faizin iadesi istemiyle davalı idareye başvurduğu, mezkur başvurunun cevabını beklemeksizin tahakkuk fişinin iptali ve ödenen tutarların iadesi istemiyle 12/02/2016 tarihinde ... Vergi Mahkemesi nezdinde davalı idareye karşı dava açtığı, … Vergi Mahkemesinin görevsizlik kararı üzerine bahse konu davanın … İdare Mahkemesinin E:… esası ile görülmeye başlandığı, yapılan yargılama neticesinde bu davaya konu işlemin cezai faiz yönünden iptaline ve fon payı yönünden iptali isteminin reddine, yine tahsil edilen cezai faizin davacıya ödenmesine karar verildiği, anılan karara karşı tarafların yaptığı istinaf başvurusunun reddedildiği, ancak istinaf mahkemesi kararının karşılıklı olarak temyizi üzerine söz konusu kararın cezai faizin davacıya ödenmesi ile davaya konu işlemin cezai faiz yönünden iptaline yönelik kısmının Danıştay Onuncu Dairesi tarafından bozulduğu, bozma kararına uyulmayarak tesis edilen ısrar kararının ise Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 21/10/2020 tarih ve E:2020/653, K:2020/1895 sayılı kararıyla bozulduğu görülmektedir.
Davacı şirketin davalı idareye tahsil edilen tutarın iadesi istemiyle yaptığı 29/01/2016 tarihli başvurunun … tarih ve … sayılı işlemle reddi üzerine bu işlemin iptali ile ödenen tutarların iadesi istemiyle ise temyizen bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Temyizen verilen karar üzerine yapılacak işlem" başlıklı 50. maddesinin 5. fıkrasında, "Bölge idare mahkemesi, bozmaya uymayarak kararında ısrar ederse, ısrar kararının temyizi hâlinde, talep, konusuna göre Danıştay İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurulunca incelenir ve karara bağlanır. Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulması zorunludur." hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare Mahkemesi, davacının ... İdare Mahkemesinin E… esasına kayden açtığı davada 229.073,74-TL'lik cezai faize ilişkin kısmın yasal faiziyle birlikte davalı idare tarafından davacıya ödenmesine, kalan kısımların reddine hükmedildiği gerekçesiyle dava konusu ... tarih ve ...sayılı işlemin 229.073,74-TL'lik cezai faizin iadesine yönelik kısmının iptaline karar vermiş, bu karara karşı yapılan istinaf başvurusu temyizen incelenen ısrar kararıyla reddedilmiştir.
İdare Mahkemesince, iptal gerekçesi olarak kabul edilen ... İdare Mahkemesinin E:…, K:K:… sayılı kararına karşı davalı idarece yapılan istinaf başvurusunun reddine yönelik ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:…, K:… sayılı kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 21/10/2020 tarih ve E:2020/653, K:2020/1895 sayılı kararıyla kesin olarak bozulmuştur.
Bu çerçevede, Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu ile ilgili mevzuattan, fon kesintisine konu teşkil eden döviz kredilerinde kesinti oranının kredinin ortalama vadesine göre tedricen belirlendiği, kullanılan kredinin belirlenen vadeden önce kapatılması halinde meydana gelen değişiklik de gözetilerek tabi olunan yeni orana göre fon kesintisi yapılabileceği ve fon kesintisinin yatırılması lazım gelen tarih ile yatırıldığı tarih arasında geçen süre için cezai faiz tatbik edilerek tahsil işleminin gerçekleştirilebileceği gerekçesiyle davacı şirkete cezai faiz tahakkuk ettirilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığını kesin bir şekilde hüküm altına alan bahse konu bozma kararı doğrultusunda, yeniden bir karar verilmek üzere temyizen incelenen ısrar kararının bozulması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle cezai faize ilişkin kısmının iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:... sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 21/10/2020 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.





























Full & Egal Universal Law Academy