Dairesi: 8. Daire
Esas No: 2020/5134
Karar No: 2022/7788
Karar Tarihi: 20.12.2022
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/5134
Karar No : 2022/7788
Kararın Düzeltilmesi İsteminde Bulunan (Davalı): ... Valiliği
Vekili : Av. ...
Karşı Taraf (Davacı) : ...
Vekili : Av. ...
İstemin Özeti : Danıştay Sekizinci Dairesinin 06/11/2019 gün ve E:2015/9241, K:2019/9655 sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi : ...
Düşüncesi : İstemin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi istemine ilişkin dilekçede öne sürülen düzeltme nedenleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uygun bulunduğundan düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Sekizinci Dairesinin Danıştay 8. Dairesinin 06/11/2019 gün ve E:2015/9241, K:2019/9655 sayılı kararı kaldırılarak işin esası yeniden incelendi .
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
... İdare Mahkemesi'nin ... gün ve E:... , K:... sayılı kararın dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına ve karar düzeltme aşamasında davalı idare tarafından yatırılan ... TL posta giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, posta gideri avansından artan miktarın davalı idareye iadesine, 20/12/2022 tarihinde oyçoluğuyla karar verildi.
KARŞI OY :
(X)- Dava, Ordu ili, Ünye İlçesi, ... Mahallesi ... Mevkiinde ve davacı uhdesinde bulunan ER:... sayılı I (a) grubu maden işletme ruhsatı sahasına ilişkin yıllık faaliyet ve satış bilgi formlarına göre rezerv arttırımına gidildiğinin tespit edildiğinden bahisle hesaplanan 218.469,44 TL ek muhammen bedelin ödenmesinin istenilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine hazırlanan bilirkişi raporu ve dosyada mevcut diğer belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, davalı idare tarafından hesaplanan 218.469,44 TL ek muhammen bedelin ödenmesinin davacıdan istenilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
3213 sayılı Maden Kanunu'nun 2. maddesinde, "Yer kabuğunda ve su kaynaklarında tabii olarak bulunan, ekonomik ve ticarî değeri olan petrol, doğal gaz, jeotermal ve su kaynakları dışında kalan her türlü madde bu Kanuna göre madendir. Madenler aşağıda sıralanan gruplara göre ruhsatlandırılır: I. Grup madenler a) İnşaat ile yol yapımında kullanılan ve tabiatta doğal olarak bulunan kum ve çakıl. b) Tuğla-kiremit kili, Çimento kili, Marn, Puzolanik kayaç (Tras) ile çimento ve seramik sanayilerinde kullanılan ve diğer gruplarda yer almayan kayaçlar...." hükmü yer almış, 3. maddesinde "Muhammen Bedel: (Ek: 10/6/2010-5995/2 md.) I. Grup (a) bendi madenler için mülk sahibinin izni alınarak verilen ruhsatlarda veya ruhsat süre uzatım işlemlerinde madenin cinsi, rezervi ve yeri dikkate alınarak ilgili il özel idaresi tarafından belirlenen bedel." "Satış Bilgi Formu : Şekli yönetmelikte gösterildiği gibi hazırlanan, yıllık üretim miktarı, satış tutarı, toplam gelir ve tahakkuk eden Devlet hakkı gibi malî durumu gösteren belge" .olarak tanımlanmış, işlem tarihinde yürürlükte bulunan 16. maddesinde ise, "I. Grup ve II. Grup (a) bendi madenler için doğrudan işletme ruhsatı verilir. II. Grup (b), III. Grup, IV. Grup ve VI. Grup madenler arama ruhsatı, V. Grup madenler arama sertifikası ile aranır. Müracaatların işletme talep harcı ile yapılması zorunludur. Müracaatlarda öncelik hakkı esastır. I. Grup (a) bendi madenler için alanlar il özel idarelerince ihale edilerek işletme ruhsatı verilir. İhale edilecek alanlar Genel Müdürlüğün uygun görüşü alınarak belirlenir. Bu madenlerin ihale bedeli il özel idarelerinin hesabına yatırılır. Özel mülkiyete tâbi alanlar ihale edilemez. Mülkiyet sahibinin kendi mülkiyeti üzerinde ruhsat talep etmesi halinde bir bedel alınmaz. (Ek cümle: 10/06/2010-5995 S.K/9.mad.) Bu madenler için, özel mülkiyete tabi alanlarda mülk sahibinin izninin alınması halinde İl Özel İdaresi tarafından belirlenen muhammen bedelin yatırılmasını müteakip üçüncü şahıslara da ruhsat verilir. I. Grup (a) bendi maden ruhsatlarının alanları 10 hektarı geçemez...." hükmüne yer verilmiştir.
03/02/2005 tarih ve 25716 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Kanununun I (a) Grubu Madenleri İle İlgili Uygulama Yönetmeliği'nin Özel mülkiyete tabi alanlara ruhsat verilmesi başlıklı 8. maddesinde "Kendi mülkü içinde I (a) Grubu maden ruhsatı almak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, ilgili idareye talep harcı ile müracaat ederek ruhsat talebinde bulunur. İl özel idaresince Genel Müdürlüğün uygun görüşü alınarak bu alanların yerinde tetkiki için ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinden oluşan bir heyet oluşturulur. Bu heyet tetkik sonucu yazılı görüşlerini otuz gün içinde il özel idaresine bildirir. Bu süre içinde görüş bildirilmemesi olumlu görüş olarak değerlendirilir. İlgili kamu kurum ve kuruluşlarının yukarıdaki şekilde görüşünün alınmasını takiben uygun görülen alanlara ihale edilmeden ruhsat verilir. Özel mülkiyete tabi alanlarda mülk sahibinin izninin alınması halinde ilgili idare tarafından belirlenen muhammen bedelin yatırılmasını müteakip üçüncü şahıslara da ruhsat verilir." düzenlemesi yer almaktadır.
Anılan mevzuat hükümleri uyarınca mülkiyeti kendisine ait taşınmazlar üzerinde yapılacak I(a) grubu madencilik faaliyetlerinden bedel alınmayacağı, üçüncü şahısların özel mülkiyetine tabi alanlar için verilecek ruhsatların bedele tabi olduğu, devletin hüküm ve tasarrufu altında olmayan bu alanlardan ise alınacak bedelin muhammen bedel olduğu anlaşılmıştır.
Uyuşmazlıkta; davacının başvurusu üzerine davalı idare tarafından ilk etapta davacının mülk sahibi olarak değerlendirildiği, ancak taşınmaz üzerinde hissedar olduğu ve diğer hissedarlara ait kısımlar için mülkiyet hakkı olmadığının anlaşılması üzerine davacıdan işletme ruhsatı düzenlendikten sonra muhammen bedel talep edildiği, daha sonra davalı idarece dava konusu işlemle, davacı tarafından sunulan satış bilgi formlarında, ruhsat alma aşamasında belirtilen miktardan daha fazla üretim yapıldığının tespit edildiği gerekçesiyle hesaplanan 218.469,44 TL ek muhammen bedelin ödenmesinin istenildiği görülmüştür.
Muhammen bedelin ilgili mevzuatta madenin cinsi, rezervi ve yeri dikkate alınarak belirlenen bir bedel olarak tanımlandığı, idarece yapılan tespitte dikkate alınan bu unsurlarla ilgili olarak maden faaliyeti aşamasında yeni/ek rezervin ortaya çıktığının tespit edilerek bu durumla ilgili bir bilgi ve belgeye ulaşılması durumunda ek muhammen bedel tahakkuk ettirilebileceği de açıktır. Diğer bir ifade ile ek muhammen bedelin maden üretimi safhasında gerçekleşen üretim miktarının artışından değil maden üretilecek rezerv miktarının yeni rezerv alanının bulunması veya faaliyet alanına ilave bir rezerv alanı dahil edilmesi şeklindeki gibi bir artışının gerçekleşmesi durumunda istenebileceği de açıktır.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarece yapılan karar düzeltme isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği düşüncesiyle aksi yönde oluşan çoğunluk kararına katılmıyorum.
KARŞI OY :
(XX)- Dairemizin 06/11/2019 gün ve E:2015/9241, K:2019/9655 sayılı kararının usul ve hukuka uygun olması nedeniyle bu karara karşı yapılan karar düzeltme isteminin reddi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk kararına katılmıyorum.