Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2021/3965
Karar No: 2022/6150
Karar Tarihi: 30.11.2022
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/3965
Karar No : 2022/6150
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) :... Makine Tekstil Plastik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Gaziantep ili, Şehitkamil ilçesi, ... Mahallesi, No:... adresinde ... günlü, ... sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile faaliyet gösteren davacı şirkete, ruhsat sınırları dışındaki bina ortak kullanım yerlerini kullandığından bahisle ruhsata aykırılığın giderilmesi için 3 günlük süre verilmesine, aksi halde işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edileceğinin ihtarına ilişkin ... günlü, ... sayılı Şehitkamil Belediyesi Encümen kararı ile verilen süre içerisinde ruhsata aykırılık giderilmediği gerekçesiyle işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin 19/10/2014 olur tarihli Başkanlık işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; davacı şirketin, ruhsatta yer alan faaliyet konusu dışında bir konuda faaliyet gösterdiğine yönelik bir tespit bulunmadığı, ruhsata esas kullanım alanı dışına çıkarak faaliyet gösterilmesi nedeniyle dava konusu işlemlerin tesis edildiği, 1608 sayılı Kanun'un 1. maddesi hükmüne dayanılarak davalı idarenin davacının işyerinin mevzuat hükümlerine aykırı işletilmesinden dolayı idari para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar vermesi, kullanım alanı dışına çıkılan kısmı tahliye ettirmesi gerekirken, işyerine ait ruhsatın iptaline yönelik olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, yerel mahkemece idarece işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilmeksizin ruhsatsız bölümdeki yasaklanan faaliyetin durdurulması ve tahliyesi gerektiği yönünde kurulan hükmün uygulanmasının teknik olarak imkansız olduğu, işletmenin makine üretimi sağlayan büyük bir atölye olduğu ve atölyenin her metre karesinin bir bütünlük içerisinde makine üretmeye yönelik çalışmanın bir parçasını oluşturduğu, bu nedenle ruhsata aykırı şekilde atölyeyle birleşen birinci ve ikinci bodrum katında yer alan otopark ve sığınağın ayrı bir bölüm teşkil etmeyip bizzat atölyenin kendisini oluşturduğu, dava konusu işlemlerin usul ve yasaya uygun olduğu, temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile sonucu itibarıyla usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilmek suretiyle onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararı uyarınca Danıştay Onuncu Dairesine; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından ise, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen davada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden, Gaziantep ili, Şehitkamil ilçesi, ... Mahallesi, ... Sokak, No: ... adresli işyerinde davacı şirket adına "Endüstriyel Mutfak Ekipmanları Montajı ve Satışı" faaliyetinde bulunmak üzere ... günlü, ... sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının düzenlendiği, anılan işyerinde 22/09/2014 tarihinde davalı idare görevlilerince yapılan kontrolde işletmenin binanın 1. ve 2. bodrum katında bulunan otopark, sığınak gibi ortak kullanım alanlarını atölyeye dönüştürerek kullanıldığının tutanakla tespit edildiği, anılan tespit uyarınca ... günlü, ... sayılı Encümen kararıyla ruhsat sınırları dışındaki ortak kullanım alanları kullanıldığından bahisle ruhsata aykırılığın giderilmesi için 3 günlük süre verilmesine, aksi halde işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edileceğinin ihtarına karar verildiği, 19/10/2014 tarihinde davalı idare görevlilerince yapılan kontrolde aykırılıkların giderilmediğinin tespitiyle, 19/10/2014 günlü Başkanlık işlemiyle davacı şirket adına düzenlenen işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali üzerine anılan işlemlerin iptali istemiyle temyizen bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Belediyenin yetkileri ve imtiyazları" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde, gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri ile ilgili olarak kanunlarda belirtilen izin veya ruhsatı verme yetkisinin Belediyelerde olduğu belirtilmiş;
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun'nun 3. maddesinde, belediye sınırları ile mücavir alan içinde kalan tüm iş yerleri ve işletmelere, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye belediyelerin yetkili olduğu; 6. maddesinin 2. fıkrasında ise, "Ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, 4. maddede belirtilen yönetmelikte öngörülen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde, verilmiş olan ruhsat, ilgili mevzuattaki hükümler çerçevesinde yetkili merci veya mülki idare amirince iptal edilerek işyeri kapatılır ve ilgililer hakkında ayrıca işlem yapılır.
" hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanuna dayanılarak çıkarılan ve 10/08/2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 23. maddesinin 2. fıkrasında"...İkinci ve üçüncü sınıf işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerleri, yetkili idare tarafından bir ay içinde kontrol edilir. Bu süre içinde kontrol edilmemesi halinde, ilgili, çalışma ruhsatı almış sayılır ve kontrol görevini süresinde yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında yetkili idareler tarafından yasal hükümler uygulanır." 3. fıkrasında ise, "Ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, ikinci fıkrada belirtilen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde, işyerine bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilir. Verilen süre içinde noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde verilmiş olan ruhsat, yetkili idare tarafından iptal edilerek işyeri kapatılır ve ilgililer hakkında ruhsat vermeye yetkili idareler tarafından ayrıca yasal işlem yapılır." düzenlemesine yer verilmiştir.
1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında... Kanunun 1. maddesinde, "Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32. maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir..." hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden, işyerlerinin ruhsatlandırılmasından sonra da mevzuatta öngörülen şartları taşıyıp taşımadıklarının idarece denetleneceği, işyerinde eksiklik veya aykırılık tespiti halinde bu hususlar tutanak altına alınarak, aykırılıkların giderilmesi için işyerine 15 gün süre verileceği ve süresi içerisinde giderilmemesi halinde işyeri açma ve çalışma ruhsatının yetkili mercii tarafından iptalini müteakiben işyerinin faaliyetten men edileceği, yukarıda belirtilen işlem silsilesi aksatılarak ruhsatlı işyerleri doğrudan faaliyetten men edilemeyeceği gibi, ruhsattaki kullanım alanını aşan faaliyet halinde ruhsatlı işyerinin tamamen faaliyetten men edilemeyeceği ancak ruhsata aykırı faaliyetin men'ine ve 1608 sayılı Kanunun atfı doğrultusunda 5326 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca idari para cezası verilebileceği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu olayda, davacı şirkete ait işyerinde ruhsatta belirtilen kullanım alanı 340 m² olmasına karşın, 22/09/2014 tarihinde yapılan kontrolde işyerinin 1. ve 2. bodrum katında bulunan otopark, sığınak gibi ortak kullanım alanlarının atölyeye dönüştürüldüğü yönündeki tespit dolayısıyla ruhsattaki kullanım alanını aşar nitelikte faaliyette bulunulduğu anlaşılmakla, davalı idare tarafından ruhsatlı alan dışındaki faaliyetin men'i yönünde işlem tesis edilmesi gerektiği, aksi bir durumun davacının hukuken geçerli olarak aldığı ruhsatına dayalı faaliyetini yürütememesi sonucunu doğuracağı, bu sonucun anayasal bir hak olan çalışma hürriyetinin engellenmesi anlamına geleceğinden, işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali suretiyle ruhsatlı alandaki faaliyeti de ortadan kaldırır şekilde yaptırım uygulanmasına yönelik dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu durumda, yukarıda yer verilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiğinden, İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E:... , K:... sayılı kararın, yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan davalı idare üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (15) onbeş gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 30/11/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.