Dairesi: 13. Daire
Esas No: 2018/1741
Karar No: 2022/4928
Karar Tarihi: 22.12.2022
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2018/1741
Karar No:2022/4928
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Odası Adına Başkan …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mersin ili Anamur ilçesi sınırları içerisindeki "S" plaka sayısının 180 adet artırılması, plaka alacaklarda aranılacak şartlar ve bunlardan istenilecek belgelerin belirlenmesi, muhammen bedelin 11.060,00-TL+KDV olarak belirlenmesi ve söz konusu plakaların 28/03/2018 tarihinde kapalı teklif usûlüyle gerçekleştirilecek ihaleyle dağıtılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Mersin Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) Genel Kurul kararı ile 28/03/2018 tarihinde gerçekleştirilecek olan 180 adet "S" plakanın dağıtılmasına ilişkin ihalenin ilanına ilişkin … tarih ve … sayılı Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; dava konusu ihalede dağıtılması planlanan 180 adet "S" plakanın nasıl ve ne şekilde belirlendiğine ilişkin olarak Mersin ili, Anamur ilçesinin mevcut durumuna yönelik herhangi bir analiz yapılmadığı, ilçenin toplam nüfusunun ve Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan projeksiyon çalışmasına dayanılarak ilçenin ileri yıllardaki nüfusunun ne kadar olacağının belirlenmediği, ilçedeki toplu taşıma araçlarının toplam günlük yolcu dağılımının ve "S" plakalı araç sayısının dağılımının gösterilmediği, şehirdeki toplam çalışan sayısının belirtilmediği, organize sanayi bölgelerindeki firma ve personel sayısı ile şehirdeki öğrenci sayısının ilçelere göre dağılımının gösterilmediği, sonuç olarak konu ile ilgili olarak herhangi bir araştırma ve/veya inceleme raporunun bulunmadığı, yalnızca vatandaşlardan gelen talepleri karşılamak amacıyla yapıldığına ilişkin bir ibareye yer verildiği görüldüğünden dava konusu ihale ile satışı yapılması planlanan 180 adet "S" plakaya ihtiyaç olduğunun somut olarak ortaya konulamadığı anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, … sayılı Mersin İl Trafik Komisyonu kararı ile "S" plakaya tahdit getirildiği, yeni servis araçlarına ihtiyaç olduğu ve servis işi yapılabilmesi için yeni "S" plaka tahsisinin gerektiği, UKOME Genel Kurulu'nun, … tarih ve … sayılı kararı ile, "S" plaka ihtiyacının belirlenebilmesi için oluşturulacak ihtisas komisyonu üyelerinin belirlendiği; … tarih ve … sayılı kararı ile, ihtisas komisyonu raporunda belirtilen teknik ve bilimsel gerekçeler doğrultusunda "S" plaka sayısının artırıldığı, 86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu kararı uyarınca kapalı teklif usûlü ile ihale yapılması uygun görülerek ihaleye konu "S" plaka sayısının, muhammen bedelin, ihale koşullarının ve ihaleye katılabilmek için gerekli belgelerin belirlendiği; 15/11/2017 tarih ve 2017/462 sayılı kararı ile, Anamur ilçesi için çıkılan ihaleye başvuru yapılmadığından 145 adet "S" plaka ihalesinin gerçekleştirilemediği, geçen süre zarfında vatandaşlardan gelen talepleri karşılamak üzere 180 adet "S" plaka dağıtımı için 11/01/2018 tarihinde ihaleye çıkılmasına karar verildiği, ihaleye ilişkin usûl ve esasların belirlendiği; davaya konu karar ile ise, sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlardan gelen yoğun talep üzerine 15/11/2017 tarih ve 2017/462 sayılı karar ile belirlenen ihale teklif bedelinin ödenebileceği taksit sayısının artırıldığı ve ihalenin 28/03/2018 tarihinde yapılmasına karar verildiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Mersin Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) Genel Kurulu'nun;
… tarih ve … sayılı kararı ile, Mersin il merkezi ile ilçelerindeki "S" plaka ihtiyaçlarının belirlenebilmesi için il merkezi ile ilçelerde ticari plaka ihtisas komisyonları oluşturulmuştur.
… tarih ve … sayılı kararı ile, ticari plaka ihtisas komisyonu raporundaki " "S" plakalı araç sayısının yetersiz olmasından dolayı korsan taşımacılığın arttığı, korsan servis taşımacılığı yapan araçların servis yönetmeliğine aykırı araç, şoför ve donanımla bu işi yapmasının trafik güvenliğini tehlikeye soktuğu, bu hizmeti alanlar açısından can ve mal güvenliği riski doğurduğu, en çok da öğrencilerin can güvenliğini tehdit etiği, kayıt altına alınamayan bu ticaretin gerek belediye bütçesine gerek merkezi hükümet bütçesine dolayısıyla milli ekonomiye zarar verdiği, kayıt dışı bir kazanç oluşturulduğu, mevcut durumda "S" plakayla yasal olarak işini yapmaya çalışan, vergisini ödeyen esnafa karşı haksız rekabet ortamı doğurduğu, kentin ulaşım projeksiyonunu ve dolayısıyla ulaşım stratejisini belirleyebilmek için sağlıklı bilgi teminini imkansız kıldığı, personel servis aracı hizmetlerinin yetersizliği nedeniyle çalışanların işlerine özel araçlarıyla gittiği ve bu durumun araç trafiğinde ilave yüke yol açtığı, servis esnafının iş potansiyeli arttığı hâlde servis plakası temin edemediklerinden taleplere cevap veremediklerini belirtmesi ve mevcut "S" plaka sahiplerinin bu durumu fırsat bilerek "S" plaka almak isteyenlerden fahiş ücretler talep edildiği, ayrıca, nüfusun artması, nüfusa orantılı okullaşma, sanayileşme ve bunlara paralel sosyal kurumların artması, köy okullarının birleştirilmesi ve taşımalı eğitime geçilmesinin "S" plaka ihtiyacını artırdığı" şeklindeki tespitler doğrultusunda toplu taşımacılığın geliştirilmesi, korsan taşımacılığın önlenerek kayıt ve disiplin altına alınması, fiilen çalışan esnafın menfaatlerinin korunması ve trafik güvenliği yolcu emniyetinin sağlanması için Mersin Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde "S" plaka araç sayısının 145 adedi Anamur'da faaliyet göstermek üzere toplam 778 adet artırılmasına, söz konusu plakaların dağıtımına ilişkin ihalenin UKOME bünyesinde oluşturulacak komisyon tarafından kapalı teklif usûlüyle 24/08/2016 tarihinde yapılmasına, plaka alacaklarda aranılacak şartlar ve bunlardan istenilecek belgelerin belirlenmesine, muhammen bedelin Anamur için 9.470,00-TL+KDV olarak belirlenmesine karar verilmiştir.
… tarih ve … sayılı kararı ile, 24/08/2016 tarihinde yapılması planlanan ihaleye başvuru yapılmadığından Anamur'da 145 adet "S" plakanın dağıtılamadığı, geçen süre zarfında vatandaşlardan gelen talepleri de karşılamak üzere "S" plaka sayısının 180 adede çıkarılmasına, söz konusu plakaların UKOME bünyesinde oluşturulacak komisyon tarafından kapalı teklif usûlüyle 11/01/2018 tarihinde yapılmasına, plaka alacaklarda aranılacak şartlar ve bunlardan istenilecek belgelerin belirlenmesine, muhammen bedelin 11.060,00-TL+KDV olarak belirlenmesine, teklif bedellerinin 3 eşit taksitle ödenebilmesine karar verilmiştir.
Davaya konu … tarih ve … sayılı karar ile, Anamur'da 180 adet "S" plakanın dağıtımına ilişkin UKOME bünyesinde oluşturulacak komisyon tarafından kapalı teklif usûlüyle gerçekleştirilecek ihaleye dair … tarih ve … sayılı karar ile belirlenen ihale şartnamesinin sadece "j" bendi revize edilmiş, teklif bedellerinin 9 eşit taksitle ödenebileceği düzenlenmiş, geriye kalan kısmı olduğu gibi kabul edilmiş ve ihalenin 28/03/2018 tarihinde yapılmasına karar verilmiştir.
… tarih ve … sayılı Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı yazısının ekinde de söz konusu ihale şartnamesi ilan edilmek üzere ilgili yerlere gönderilmiştir.
Bunun üzerine 17/01/2018 tarih ve 2018/49 sayılı Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı UKOME Genel kurul kararı ile 26/01/2018 tarih ve E.11457 sayılı Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı yazısının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun, "Kapsam" başlıklı 1. maddesinin 1. fıkrasında, ''Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.''; "İlkeler" başlıklı 2. maddesinin birinci fıkrasında, "Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır."; "Şartnameler" başlıklı 7. maddesinin birinci fırkasında, "İhale konusu işlerin her türlü özelliğini belirten şartname ve varsa ekleri idarelerce hazırlanır."; "Tahmin edilen bedelin tespiti" başlıklı 9. maddesinin birinci fıkrasında, "Tahmin edilen bedel, idarelerce tespit edilir veya ettirilir. İşin özelliğine göre gerektiğinde bu bedel veya bu bedelin hesabında kullanılacak fiyatlar belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulur. Tahmin edilen bedel, bunun dayanaklarının da eklendiği bir hesap tutanağında gösterilir ve asıl evrak arasında saklanır. Bu bedel gerektiğinde ihale komisyonlarınca tahkik ettirilir."; "İhale komisyonları" başlıklı 13. maddesinin beşinci fıkrasında, "İl özel idarelerine ait ihaleler, il daimi encümenince, belediyelere ait ihaleler belediye encümenince bu Kanun hükümlerine güre yürütülür."; "İsteklilerde aranacak nitelikler ve istenecek belgeler" başlıklı 16. maddesinin birinci fıkrasında, "İdarece ihalelerin en elverişli koşullarla sonuçlandırılmasını sağlamak amacıyla, isteklilerde belirli mali ve teknik yeterlik ve nitelikler aranabilir. Bunları tespite yarayan belgelerin neler olduğu, şartnamelerde gösterilir."; "Uygun bedelin tespiti" başlıklı 28. maddesinin birinci fıkrasında, "Artırmalarda uygun bedel; tahmin edilen bedelden aşağı olmamak üzere teklif edilen bedellerin en yükseğidir"; "İhale usullerinin neler olduğu" başlıklı 35. maddesinde, "Bu Kanunun 1. maddesinde yazılı işlerin ihalelerinde aşağıdaki usuller uygulanır: a) Kapalı teklif usulü, b) Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü, c) Açık teklif usulü, d) Pazarlık usulü, e) Yarışma usulü. İşin gereğine göre bu usullerden hangisinin uygulanacağı, bu Kanun hükümlerine uyularak idarelerince tespit edilir." kurallarına yer verilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Kanun'un amacı, belediyenin kuruluşunu, organlarını, yönetimini, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usûl ve esaslarını düzenlemektir."; "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde, "Bu Kanun belediyeleri kapsar."; "Belediyenin görev ve sorumlulukları" başlıklı 14. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, "Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ... hizmetlerini yapar veya yaptırır. ..."; "Belediyenin yetkileri ve imtiyazları" başlıklı 15. maddesinde, "Belediyenin yetkileri ve imtiyazları şunlardır: ... f) Toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek. ... p) Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.
... Belediye, (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen hizmetleri Danıştay'ın görüşü ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın kararıyla süresi kırkdokuz yılı geçmemek üzere imtiyaz yoluyla devredebilir; toplu taşıma hizmetlerini imtiyaz veya tekel oluşturmayacak şekilde ruhsat vermek suretiyle yerine getirebileceği gibi toplu taşıma hatlarını kiraya verme veya 67. maddedeki esaslara göre hizmet satın alma yoluyla yerine getirebilir."; "Meclisin görev ve yetkileri" başlıklı 18. maddesinde ise, "Belediye meclisinin görev ve yetkileri şunlardır: ... j) Belediye adına imtiyaz verilmesine ve belediye yatırımlarının yap-işlet veya yap-işlet-devret modeli ile yapılmasına; belediyeye ait şirket, işletme ve iştiraklerin özelleştirilmesine karar vermek..."; kuralları yer almıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun "Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları" başlıklı 7. maddesinde, "Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: ... f) Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek. ... p) Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek. Büyükşehir içindeki toplu taşıma hatlarıyla ilgili olarak; şehir merkezine olan uzaklık, nüfus ve hattı kullanan sayısı kriterleri esas alınarak tespit edilecek hatlarla ilgili toplu taşıma hizmetlerinin işlettirilmesine karar vermek."; "Ulaşım hizmetleri
" başlıklı 9. maddesinde, “Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu'nun görevlendireceği ilgili odanın temsilcisinin katılacağı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulur. İlçe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili üye olarak belirlenmeyen ulaşım sektörü ile ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ihtisas meslek odalarının temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır. Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır. Ulaşım koordinasyon merkezi kararları, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer. Ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararlar, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcıdır. ..."; "Büyükşehir belediyesi ve ilçe belediyelerinin yetkileri ve imtiyazları" başlıklı 10. maddesinde, "Büyükşehir ve ilçe belediyeleri; görevli oldukları konularda bu Kanunla birlikte Belediye Kanunu ve diğer mevzuat hükümleri ile ilgisine göre belediyelere tanınan yetki, imtiyaz ve muafiyetlere sahiptir." kurallarına yer verilmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Kanun'un amacı, karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemektir."; "İl ve ilçe trafik komisyonları" başlıklı 12. maddesinde, "İl ve İlçe Trafik Komisyonlarının kuruluşu ile görev ve yetkileri: ... b) Görev ve yetkiler: 1. İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almak, 2. Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak bakımından alt yapı hizmetleri ile ilgili tedbirleri almak, trafikle ilgili sorunları çözümlemek, bütün ülkeyi ilgilendiren Trafik Güvenliği Yüksek Kurulu'nun müdahalesini gerektiren hususları İçişleri Bakanlığına iletmek. 3. Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek. ..." kuralları yer almıştır.
15/06/2006 tarih ve 26199 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) "Görev ve yetkileri" başlıklı 18. maddesinde, (1) UKOME, büyükşehir içindeki kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesini sağlamak üzere; ulaşım, trafik ve toplu taşıma konularında üst düzeyde yönlendirici karar alma, uygulama, uygulatma ve ilgili mevzuattaki usulüne göre gereken tesisleri kurma, kurdurma ve işletme hak ve yetkilerine haizdir. Bu amaçla; a) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, mevzuatla yetkili kılındığı durumlarda mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almakla, b) Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde nazım plan çerçevesinde, arazi kullanım ve ulaşım planlama çalışmalarıyla büyükşehir ulaşım planını yapmak, yaptırmak, uygulamak ve uygulatmak için gereken karar ve tedbirleri almakla, c) Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak bakımından alt yapı hizmetleri ile ilgili tedbirleri almak, trafikle ilgili sorunları çözümlemek, trafikle ilgili olarak ülkeyi ilgilendiren veya mevzuat değişikliği gerektiren hususları İçişleri (Ek ibare: RG-23/5/2019-30782) ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na iletmekle, ç) Kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; otobüs, taksi, dolmuş ve servis durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek, gerçek ve tüzel kişiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlara ait otopark olmaya müsait boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan etmek ve bunların sahiplerine veya üçüncü şahıslara işletilmesi için izin vermek, izin verilen otoparklar ile karayolu üzerindeki diğer park yerlerinde (Değişik ibare: RG-25/4/2014-28982) engelliler için işaretlerle belirlenmiş bölümler ayrılmasını sağlamakla, d) Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları ile bu taşıtların teknik özelliklerini tespit etmek, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, bunlara izin ve çalışma ruhsatı vermekle, e) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, ulaşım, toplu taşıma ve trafik mevzuatının büyükşehir belediyesine verdiği yetki doğrultusunda uygulamaya yönelik yönlendirici karar almak ve görüş oluşturmakla, f) İlçe (Ek ibare: RG-25/4/2014-28982) belediyelerince (Mülga ibare: RG-25/4/2014-28982) (…) düzenlenen yol ve kavşaklar ile büyükşehir belediyesince yapılan sinyalizasyon sistemlerinde aksaklık tespit edildiği takdirde uyarıda bulunmak ve düzeltilmesini sağlamakla, g) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde kalan karayollarının bir kısmının veya tamamının yoldan faydalananların bir kısmına veya tamamına kapatılmasına, park edilecek yerler ile zaman ve süresinin ve araçların geliş ve gidiş yollarının ve yollara konulacak trafik işaretlerinin yerlerinin belirlenmesine karar vermekle, ğ) Büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunun belirlediği sınırlar içinde araçların kullanacağı şeritleri ve yol kullanım esaslarını tespit etmek ve gerekli yasakları koymak, gerekli hal ve yerlerde en çok ve en az hız limitlerini belirlemekle, görevli ve yetkilidir."; "Ulaşım hizmetlerine ilişkin işlemler" başlıklı 28. maddesinde, (1) Nüfus artışı ve şehrin ulaşım planı dikkate alınmak suretiyle büyükşehir sınırları dâhilinde taşıma ihtiyacı, UKOME tarafından düzenlenecek bir raporla İçişleri (Ek ibare: RG-23/5/2019-30782) ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na bildirilir. (2) Taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçları ile toplu taşım araçlarının tahsis süreleri, ticari plaka sayıları ile bu plakaların verilmesine ilişkin usul, esas ve devir ücretleri UKOME’ce tespit edilir." kurallarına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan kurallardan, belediyelerin satım, hizmet, kira, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca yürütüleceği, ihale konusu işlerin her türlü özelliğini belirten şartname ve varsa eklerinin idarelerce hazırlanacağı, tahmin edilen (muhammen) bedelin idarelerce tespit edileceği veya ettirileceği, bu bedelin gerektiğinde ihale komisyonlarınca tahkik ettirileceği, belediyelere ait ihalelerin belediye encümenince yürütüleceği, idarece isteklilerde belirli malî ve teknik yeterlik ve niteliklerin aranabileceği, bunları tespite yarayan belgelerin neler olduğunun şartnamelerde gösterileceği, işin gereğine göre uygulanacak ihale usûlünün idarelerce tespit edileceği anlaşılmaktadır.
Belediye Kanunu uyarınca, belediyenin, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla ulaşım gibi kentsel alt yapı hizmetlerini yapacağı veya yaptıracağı, toplu taşıma yapmanın, her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmenin, her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek ile toplu taşıma hizmetlerini imtiyaz veya tekel oluşturmayacak şekilde ruhsat vermek suretiyle yerine getirmenin, toplu taşıma hatlarını kiraya vermenin veya hizmet satın alma yoluyla yerine getirmenin belediyenin yetki ve imtiyazları arasında olduğu, belediye adına imtiyaz verilmesinin ise belediye meclisinin görev ve yetkileri arasında sayıldığı görülmektedir.
Büyükşehir Belediyesi Kanunu'na göre, büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak, ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak, her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını ve güzergâhlarını belirlemek, büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek, taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek, toplu taşıma hizmetlerinin işlettirilmesine karar vermek büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır. Büyükşehir içindeki her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile …. Federasyonu'nun görevlendireceği ilgili odanın temsilcisinin katılacağı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulacaktır. Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılacaktır. Ulaşım koordinasyon merkezi kararları, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girecektir.
Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği uyarınca UKOME, büyükşehir içinde her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek, karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticarî amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları ile bu taşıtların teknik özelliklerini tespit etmek, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, bu doğrultuda uygulamaya yönelik yönlendirici karar almak ve görüş oluşturmakla görevli ve yetkili kılınmıştır. Ayrıca nüfus artışı ve şehrin ulaşım planı dikkate alınmak suretiyle büyükşehirdeki taşıma ihtiyacı UKOME tarafından düzenlenecek bir raporla İçişleri ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na bildirilecek olup, taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçları ile toplu taşıma araçlarının tahsis süreleri, ticarî plaka sayıları ile bu plakaların verilmesine ilişkin usûl, esas ve devir ücretleri UKOME tarafından tespit edilecektir.
Özetlemek gerekir ise, ilgili mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden, büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde toplu taşıma hizmetlerini yürütmenin ve bu amaçla toplu taşıma vasıtalarının işletilmesi ve işlettirilmesinin kamu hizmeti olarak münhasıran büyükşehir belediyelerine imtiyaz olarak verilmiş olduğu, toplu taşıma vasıtalarını işlettirmenin imtiyaz sözleşmesi, ruhsat verme, kiralama veya hizmet satın alma yoluyla gördürülebileceği, belirtilen usûllerden herhangi birinin seçilmesi yoluyla toplu taşıma hizmetinin özel hukuk kişileri eliyle sağlanması hâlinde büyükşehir belediyesinin kanunlarla kendisine verilen ulaşım hizmetlerine ilişkin imtiyazdan vazgeçmiş sayılacağı, vazgeçme iradesinin ise, ancak, belediye adına imtiyaz verilmesinde görevli ve yetkili kılınan belediye meclisince ortaya konulması hâlinde geçerli olacağı, belediye meclisi tarafından alınacak karar üzerine yapılacak ihaleyi yürütmekle görevli ve yetkili merciin belediye encümeni olduğu sonucuna varılmıştır.
Bir hiyerarşik kurallar sistemi olan hukuk düzeninde alt düzeydeki kuralların, yürürlüklerini üst düzeydeki kurallardan aldıkları kuşkusuzdur. Kurallar hiyerarşisinin en üstünde genel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar yürürlüğünü Anayasadan, yönetmelikler ise yürürlüğünü kanunlardan almaktadır. Dolayısıyla, bir kuralın, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir kurala aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bu itibarla, Yönetmelik ile UKOME'ye verilen, toplu taşıma araçlarının tahsis süreleri, ticarî plaka sayıları ile bu plakaların verilmesine ilişkin usûl, esas ve devir ücretlerinin tespit edilmesi görev ve yetkisinin, aktarılan Kanun hükümleri ile birlikte değerlendirilerek yorumlanması gerekmektedir.
Toplu taşıma hizmetlerinin belediye tarafından yerine getirilmesinden vazgeçilerek üçüncü kişilere gördürülmesine karar verme yetkisi belediye meclisine ait olduğundan belediye meclisince alınacak bu karara dayanak olmak üzere UKOME tarafından ticarî plakaların verilmesine ilişkin usûl ve esaslar tespit edilebilir. Bu bağlamda, ticarî plaka verilmesi için yapılacak ihaleye ilişkin şartnameye dayanak oluşturacak nitelikte araştırma ve incelemeler yapılarak, görüşler alınması, ihaleye katılacak olanlarda ve araçlarda aranacak şartların ve istenilecek belgelerin ve nihayet ticarî plakaların muhammen bedelinin UKOME tarafından belirlenmesi mümkündür.
Büyükşehir Belediyesi Kanunu uyarınca, trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkilerinin (örneğin, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek) UKOME'ye verildiği, toplu taşıma hizmetinin özel hukuk kişileri eliyle sağlanmak istenmesi hâlinde, büyükşehir belediyesi kanunla kendisine verilen ulaşım hizmetlerine ilişkin imtiyazdan vazgeçmiş sayılacağından, vazgeçme iradesinin belediye adına belediye meclisince ortaya konulması gerektiği, ancak belediye meclisince alınacak karara dayanak teşkil edecek nitelikte her türlü şartı ihtiva eden şartname ve bununla ilgili çalışmaların belediye idaresinin bir parçası olan UKOME tarafından yapılabileceği, tahmin edilen (muhammen) bedelin UKOME tarafından tespit edilebileceği veya ettirilebileceği, isteklilerde aranacak mâlî ve teknik yeterlik ve niteliklere ilişkin belgelerin neler olduğunun da bu kapsamda UKOME tarafından belirlenebileceği açıktır.
UKOME kararları kural olarak büyükşehir belediye başkanı onayıyla yürürlüğe gireceğinden, toplu ulaşım hizmetlerine ilişkin olarak büyükşehir belediye başkanınca, UKOME kararı ile belirlenen taşıma ihtiyacının Belediye tarafından mı yoksa üçüncü kişilerce mi karşılanacağı hususunda karar alınmak üzere konunun belediye meclisinin gündemine taşınması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, 17/01/2018 tarih ve 2018/49 sayılı Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı UKOME Genel Kurulu kararı ile, Anamur sınırları içerisinde servis taşımacılığında kullanılan "S" plakalı araç sayısının 180 adet artırılmasına, söz konusu plakaların UKOME Genel Kurulu bünyesinde oluşturulacak komisyon tarafından 28/03/2018 tarihinde kapalı teklif usûlüyle gerçekleştirilecek ihaleyle dağıtılmasına, muhammen bedelin 11.060,00-TL olarak belirlenmesine, söz konusu plakaların dağıtımında uyulacak usûl ve esasların neler olduğuna karar verildiği, 26/01/2018 tarih ve E.11457 sayılı Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı yazısı ile söz konusu UKOME kararı ile belirlenen ihale şartnamesinin ilan edilmesinin istenildiği anlaşılmaktadır.
Plaka dağıtımına ilişkin usûl ve esasların tespit edilmesi UKOME'ye verilen yetkiler kapsamında olmakla birlikte toplu taşıma hizmetinin özel hukuk kişileriyle gördürülmesine karar verilmesi yetkisinin büyükşehir belediyesinin kanunlarla kendisine verilen ulaşım hizmetlerine ilişkin imtiyazdan vazgeçmiş sayılacağından belediye meclisine ait olduğu, ancak "'S' plakaların 28/03/2018 tarihinde kapalı teklif usûlüyle gerçekleştirilecek ihaleyle dağıtılması" hakkında Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi'nce herhangi bir karar alınmadığı, ayrıca belediyelere ait ihalelerin gerçekleştirilmesinde belediye encümeni yetkili ve görevli olduğu hâlde uyuşmazlığa konu plakaların UKOME Genel Kurulu bünyesinde oluşturulacak komisyon tarafından ihale yoluyla dağıtılmasına karar verildiği anlaşıldığından davaya konu UKOME Genel Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı ve bu karar uyarınca ihalenin ilan edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı yazısının da hukuki dayanağının bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu işlemlerde hukuka uygunluk, dava konusu işlemlerin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davalıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 22/12/2022 tarihinde esasta oybirliğiyle, gerekçede oyçokluğuyla karar verildi.
(X) GEREKÇEDE KARŞI OY :
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7. maddesinin (f) bendinde, “Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.”; (p) bendinde, “Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek. (Ek cümle: 16/5/2018-7144/14 md.) Büyükşehir içindeki toplu taşıma hatlarıyla ilgili olarak; şehir merkezine olan uzaklık, nüfus ve hattı kullanan sayısı kriterleri esas alınarak tespit edilecek hatlarla ilgili toplu taşıma hizmetlerinin işlettirilmesine karar vermek.” büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır.
Anılan Kanun'un “Ulaşım hizmetleri” başlıklı 9. maddesinde de, bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dâhilinde il trafik komisyonunun yetkilerinin ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılacağı, ulaşım koordinasyon merkezi kararlarının, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe gireceği, ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararların, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcı olduğu, koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı tarafından müştereken çıkarılan yönetmelikle belirleneceği, büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun bu Kanuna aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir.
Ayrıca, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 8. ve 9. maddelerine dayanılarak hazırlanan ve 15/06/2006 tarihli, 26199 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği'nin "Ulaşım Koordinasyon Merkezi" başlıklı üçüncü kısmının “Görev ve yetkileri” kenar başlıklı 18. maddesinde, “(1) UKOME, büyükşehir içindeki kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesini sağlamak üzere; ulaşım, trafik ve toplu taşıma konularında üst düzeyde yönlendirici karar alma, uygulama, uygulatma ve ilgili mevzuattaki usulüne göre gereken tesisleri kurma, kurdurma ve işletme hak ve yetkilerine haizdir. Bu amaçla; a) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, mevzuatla yetkili kılındığı durumlarda mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almakla, … ç) Kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; otobüs, taksi, dolmuş ve servis durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmekle…d) Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları ile bu taşıtların teknik özelliklerini tespit etmek, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, bunlara izin ve çalışma ruhsatı vermekle, e) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, ulaşım, toplu taşıma ve trafik mevzuatının büyükşehir belediyesine verdiği yetki doğrultusunda uygulamaya yönelik yönlendirici karar almak ve görüş oluşturmakla, ...” görevli ve yetkilidir kuralına yer verilmiş; 28. maddesinin (2) numaralı fıkrasında da, “Taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçları(nın)... tahsis süreleri, ticari plaka sayıları ile bu plakaların verilmesine ilişkin usul, esas ve devir ücretleri UKOME’ce tespit edilir.” düzenlemesi yer almıştır.
Aktarılan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden büyükşehir belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak taksi, dolmuş, minibüs ve servis araçlarının çalışma şekil ve şartları ile bu taşıtların teknik özelliklerini tespit etmek, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, bunlara izin ve çalışma ruhsatı vermek konusunda karar vermek yetkisinin Büyükşehir Ulaşım Koordinasyon Merkezine ait olduğu anlaşılmaktadır.
Diğer yandan, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 12/(b) maddesinde il ve ilçe trafik komisyonlarının görevleri sayılmıştır. Bu kapsamda, 02/04/1986 tarih ve 86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulmuş olan Ticari Plakaların Verilmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Karar ile, tahdit kapsamında bulunan taksi, dolmuş, minibüs ve (S) serisinden ticari servis araçlarına verilecek plakaların verilme usul ve esasları belirlenmiştir.
Anılan Karar'ın 3. maddesinde, ticari plaka verilebilmesi için umum servis araçlarında, şoförlük mesleğini geçim kaynağı olarak seçtiğini beyan etmiş ve ilgili meslek odasına, ilgili meslek odasının bulunmadığı yerlerde şoförler odasına üye olmak veya ticaret odalarına kayıtlı taşımacı şirketlerce şehir içinde taşımacılık yapmak şartı aranacağı öngörülmüş ve ticari plakaların verilme usul ve esaslarını düzenleyen 5. maddesinde ise, “Ticari plaka, kapalı teklif usulü ile aşağıdaki şartlar dikkate alınarak, trafik komisyonunun tespit edeceği esaslara göre verilir.
a) İlin ihtiyacı dikkate alınarak dağıtılacak ticari plaka sayısı trafik komisyonunca tespit edilecek ticari plakanın serbest piyasadaki tahmini bedelinin %80’ine tekabül eden muhammen bedeli, müracaat şekli, süresi, ihale zamanı ve diğer hususlar mahalli vasıta ve/veya en az iki gazete ile kamuoyuna duyurulur.
b) Tespit edilen ticari plakalar ikişer aylık dönemlerde bir yılda altı defa verilebilir.
c) Kapalı teklif zarfları trafik komisyonları huzurunda açılır ve en yüksek bedeli teklif edenlerden başlamak üzere o dönem için tespit edilen miktarda ticari plaka verilir. Eşit ücret teklif edenler arasında trafik komisyonu huzurunda kura çekilir.
d) Müracaat edenlerden, trafik komisyonunun tespit edeceği muhammen bedelin 1/5’i teminat olarak peşin alınır. Plaka bedelinin kalan kısmı ödenmedikçe plaka almaya hak kazananlara ticari plaka verilmez, kazanamayanların teminatları iade edilir.” kuralı yer almıştır (www.trafik.gov.tr.mevzuat.karar).
23/07/2004 tarihinde yürürlüğe giren 5216 sayılı Kanun’un 9. maddesinde, büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkilerinin Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) tarafından kullanılması öngörüldüğünden, 02/04/1986 tarih ve 86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulmuş olan Ticari Plakaların Verilmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Karar'ın 5. maddesiyle, tahdit kapsamında bulunan taksi, dolmuş, minibüs ve (S) serisinden ticari servis araçların plakalarının verilmesinde il trafik komisyonuna ait bulunan yetkilerin UKOME tarafından kullanılması kanunun amir hükmü gereğidir. 5216 sayılı Kanun ile belirlenen kurallar ile çelişmeyen 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili mevzuatın uygulanacağı açık olup, anılan Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen Usul ve Esasların ve öngördüğü temel ilkelerin 5216 sayılı Kanun ve yukarıda anılan Yönetmelik ile çelişmediği anlaşılmaktadır. Ayrıca 02/04/1986 tarih ve 86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılan davada, Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 17/12/2020 tarih ve E:2018/37, K:2020/5771 sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiştir.
Bu itibarla, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle büyükşehir sınırları içerisinde il trafik komisyonu yetkileri Büyükşehir Ulaşım Koordinasyon Merkezi’ne geçmiş bulunduğundan, uyuşmazlığa konu tahdit kapsamında bulunan (S) serisinden ticari servis araçlarına verilecek plakaların ihtiyaca göre sayısının belirlenmesi ve ihale edilmesi hususunda önceden il trafik komisyonları tarafından kullanılan yetkilerin UKOME tarafından kullanılmasında 5216 sayılı Kanun'a aykırılık teşkil eden bir yön bulunmamaktadır.
Belirtilen hukuki durumun aksine büyükşehir belediye meclisince belirtilen konularda ayrıca bir karar alınması yönünde yapılacak bir uygulamanın, UKOME tarafından alınan kararların, belediye meclislerince yeniden tartışılmasına, değiştirilmesine, uygulanmamasına ya da eksik uygulanmasına neden olacağı ve bu durumun UKOME kararlarının bağlayıcı olduğu yönündeki kanun hükmünü işlevsiz hâle getireceği, UKOME tarafından karar verilmeden önce belediye meclisi kararı aranmasının da katılımcı bir anlayışla oluşturulan UKOME’nin kuruluş amacı ile bağdaşmayacağı kuşkusuzdur. Kaldı ki, Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 28. maddesinde, Belediye Kanunu’nun bu kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağı kurala bağlandığından, yukarıda belirtilen konularda Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun yetki kurallarının uygulanması gerekmektedir. Bu noktada, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 13. maddesinin beşinci fıkrasında, belediyelere ait taşıma işlerinin bu Kanun kapsamında olduğu ve belediyelere ait ihalelerin belediye encümenince yapılacağı kuralı yer aldığından, uyuşmazlık konusu ihalenin belediye encümeni tarafından yapılacağı anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda, "S" plakalı araç sayısının 180 adet artırılması, plaka alacaklarda aranılacak şartlar ve bunlardan istenilecek belgelerin belirlenmesi, muhammen bedelin 11.060,00-TL+KDV olarak tespit edilmesi, ihalenin 28/03/2018 tarihinde yapılmasına karar verilmesi UKOME'ye verilen yetkiler kapsamında olmakla birlikte ihalenin belediye encümeni yerine UKOME bünyesinde oluşturulacak komisyon bünyesinde gerçekleştirileceği anlaşıldığından … tarih ve … sayılı UKOME Genel Kurul kararında bu yönden hukuka uygunluk bulunmadığı ve bu karar uyarınca ihalenin ilan edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı yazısının da hukuki dayanağının bulunmadığı, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Mahkeme kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmadığından, kararın aktarılan gerekçeyle onanması gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.