Dairesi: 12. Daire
Esas No: 2022/4798
Karar No: 2022/5571
Karar Tarihi: 16.11.2022
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/4798
Karar No : 2022/5571
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALI) : …Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İnebolu Belediyesinde …olarak görev yapmakta iken 20/12/2017 tarihinde müstafi sayılan, sonrasında 24/04/2018 tarihli olur ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (5) numaralı alt bendi ve 98. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca görevine son verilen, 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun uyarınca birleştirilmiş hizmet süreleri esas alınarak, 01/10/2020 tarihinden itibaren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca emekli aylığı bağlanan davacının; emeklilik ikramiyesi ödenmesi talebiyle yaptığı başvurunun, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 05/01/2021 tarihli işlemiyle reddi üzerine; görevine son verilmesine ilişkin İnebolu Belediye Başkanlığınca tesis edilen …tarih ve …sayılı işlemin iptali ile personelin emeklilik işlemlerinin yapıldığı HİTAP (Hizmet Takip Programı) sisteminin hizmet belgesi bölümünün açıklama kısmındaki "Memurluk sıfatına son verilmiştir." ibaresinin kaldırılması ve emeklilik tarihi olan 01/10/2020 tarihinden itibaren yoksun kaldığı parasal haklarının (emekli ikramiyesi) yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararla; dava, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (5) numaralı alt bendi ve 98. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca İnebolu Belediye Başkanlığınca tesis edilen …tarih ve …sayılı "Devlet memurluğuna son verme" işleminin iptali ile personelin emeklilik işlemlerinin yapıldığı HİTAP (Hizmet Takip Programı) sisteminin hizmet belgesi bölümünün açıklama kısmındaki "Memurluk sıfatına son verilmiştir." ibaresinin kaldırılması istemi yönünden incelendiğinde; ilgili ibareye ilişkin husus, dava konusu göreve son verilme işleminin sonucu olduğundan, sadece 24/04/2018 tarihli işleme yönelik değerlendirme yapıldığı, uyuşmazlık kapsamında, davacının görevine son verilmesine ilişkin işlemin, davacıya (davacıyla aynı adreste bulunan gelini …'e) 10/05/2018 tarihinde usul ve yasaya uygun şekilde tebliğ edildiği, dava açma süresinin son günü olan 09/07/2018 tarihinden sonra 28/01/2021 tarihinde açılan davanın, süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesine olanak bulunmadığı; dava, davacının emeklilik tarihi olan 01/10/2020 tarihinden itibaren yoksun kaldığı parasal haklarının (emekli ikramiyesi) yasal faiziyle birlikte ödenmesi yönünden incelendiğinde ise; bakılan dava ile …İdare Mahkemesinin E:…sayılı dava dosyasında davanın tarafları, konusu ve sebebinin aynı olduğu görüldüğünden, derdestlik nedeniyle davanın bu kısmının incelenerek esası hakkında karar verilmesine hukuken imkan bulunmadığı gerekçesiyle, davanın; "Devlet memurluğuna son verme" işleminin iptali ile personelin emeklilik işlemlerinin yapıldığı HİTAP (Hizmet Takip Programı) sisteminin hizmet belgesi bölümünün açıklama kısmındaki "Memurluk sıfatına son verilmiştir." ibaresinin kaldırılması talebine ilişkin kısmının süre aşımı, emeklilik tarihi olan 01/10/2020 tarihinden itibaren yoksun kaldığı parasal haklarının (emeklilik ikramiyesi) yasal faiziyle birlikte ödenmesi talebine ilişkin kısmının ise derdestlik nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Göreve son verilmesine ilişkin işlemin usulüne uygun bir şekilde tesis edilmediği, olay kapsamında herhangi bir soruşturma işlemi yapılmayarak, savunmasının dahi alınmadığı, ceza verme yetkisinin zaman aşımına uğradığı, emekli ikramiyesi alma hakkından da yoksun bırakılmasının, maddi açıdan zararına yol açtığı, oysa emekli ikramiyesinden yararlanamayacağı hususunu, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 05/01/2021 tarihli yazısıyla öğrendiği, bu sebeple usul ve yasaya aykırılık teşkil eden kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin kısmen kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının, emeklilik tarihi olan 01/10/2020 tarihinden itibaren yoksun kaldığı parasal haklarının (emeklilik ikramiyesi) yasal faiziyle birlikte ödenmesi talebine ilişkin kısmının derdestlik nedeniyle reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine dair kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın, davanın; İnebolu Belediye Başkanlığınca tesis edilen … tarih ve … sayılı "Devlet memurluğuna son verme" işleminin iptali ile personelin emeklilik işlemlerinin yapıldığı HİTAP (Hizmet Takip Programı) sisteminin hizmet belgesi bölümünün açıklama kısmındaki "Memurluk sıfatına son verilmiştir." ibaresinin kaldırılması talebine ilişkin kısmının süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin kısmına yönelik istinaf başvurusunun reddine dair kısmı usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Temyize konu karar, davanın; davacının emeklilik tarihi olan 01/10/2020 tarihinden itibaren yoksun kaldığı parasal haklarının (emeklilik ikramiyesi) yasal faiziyle birlikte ödenmesi talebine ilişkin kısmının derdestlik nedeniyle reddine ilişkin kısmı yönünden incelendiğinde;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda "derdestlik" müessesesi düzenlenmemiş ve Kanun'un 31. maddesinde, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun derdestlik ile ilgili maddelerine atıfta bulunulmamış olmakla birlikte; tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir davanın daha önce aynı veya başka bir mahkemede açıldığının ve görülmekte olduğunun tespit edilmesi hâlinde, usûl hukukunun temel kavramlarından olan derdestlik müessesesinin temelinde yatan, ilk davanın aynısı olan ikinci davanın açılmasında davacının hukukî yararı bulunmadığı olgusundan hareketle, ikinci davanın derdestlik nedeniyle incelenmesi mümkün değildir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun dava şartlarını düzenleyen 114. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde, "Aynı davanın, daha önceden açılmış ve hâlen görülmekte olmaması" kuralına yer verilmek suretiyle "derdestlik" doğrudan dava açma şartları arasında sayılmış; aynı Kanun'un 115. maddesinde ise, mahkemenin dava şartı noksanlığını tespit etmesi hâlinde, davayı usulden reddedeceği kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; İnebolu Belediyesinde …olarak görev yapan davacının, 01/12/2017 tarihinde sunduğu istifasının kabul edilmediği, mazeretsiz olarak 10 gün işe gelmediğinin tespiti üzerine de 20/12/2017 tarihinde müstafi sayıldığı, hakkındaki ceza yargılamasının kesinleşmesi nedeniyle …tarih ve …sayılı işlemle, 657 sayılı Kanun'un 48. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (5) numaralı alt bendi ve 98. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca görevine son verildiği, bu işlemin 10/05/2018 tarihinde tebliğ edildiği; davacıya 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun uyarınca birleştirilmiş hizmet süreleri esas alınarak, 01/10/2020 tarihinden itibaren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca emekli aylığı bağlandığı; ancak, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının …tarih ve …sayılı işlemiyle, davacının görevine son verildiğinden bahisle, Devlet memurluğunda geçen hizmet süreleri için emekli ikramiyesi ödenmesine imkan bulunmadığı yolunda işlem tesis edildiği; sonrasında davacının görevine son verilmesine ilişkin işlemin iptali ile HİTAP (Hizmet Takip Programı) sisteminin hizmet belgesi bölümünün açıklama kısmındaki "Memurluk sıfatına son verilmiştir." ibaresinin kaldırılması ve emeklilik tarihi olan 01/10/2020 tarihinden itibaren yoksun kalınan parasal haklarının (emekli ikramiyesi) yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle İnebolu Belediye Başkanlığına karşı 28/01/2021 tarihinde açılan davada, …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla, davacı taleplerinin farklı hukuki irdeleme ve değerlendirme gerektirdiğinden, iptali istenilen işlemlerin neler olduğunun açık ve net bir şekilde ortaya konulması gerektiği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3. ve 5. maddeleri uyarına dava dilekçesinin reddine karar verildiği, devam eden süreçte ise aynı Mahkemenin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla, emekli ikramiyesine ilişkin talep açısından, davanın yetki yönünden reddiyle, dosyanın yetkili …İdare Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece derdestlik kararına esas alınan …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı değerlendirildiğinde; davacının Devlet memurluğunda geçen hizmet süresine karşılık emekli ikramiyesi ödenmesi talebiyle yaptığı 16/09/2020 tarihli başvurunun, davalı idarenin 05/01/2021 tarihli işlemiyle reddi üzerine, 01/10/2020 tarihinden itibaren yoksun kaldığı (emekli ikramiyesi) parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına karşı açılan davada, davacının 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun 89. maddesinin birinci fıkrası uyarınca geçen 23 yıl, 1 ay hizmet süresinin emekli ikramiyesi ödenmesi için yeterli olmadığından, davacının emekli ikramiyesi ödenmesi talebinin reddi yönünde tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş olup, anılan kararın, tarafların temyiz etmemesi üzerine kesinleştiği görülmektedir.
Bu durumda, temyizen incelenen dava ile …İdare Mahkemesinde görülen davanın taraflarının farklı olduğu dikkate alındığında; derdestlik müessesesinin kabulü için, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir davanın daha önce aynı veya başka bir mahkemede açıldığının ve görülmekte olduğu şartının gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, işin esası incelenmek suretiyle karar verilmesi gerekirken, davanın bu kısım yönünden derdestlik nedeniyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan, istinaf başvurusunun reddi yönündeki Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle
1. Davacının temyiz isteminin kısmen reddi ile …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı temyize konu kararının, İnebolu Belediye Başkanlığınca tesis edilen …tarih ve …sayılı "Devlet memurluğuna son verme" işleminin iptali ile personelin emeklilik işlemlerinin yapıldığı HİTAP (Hizmet Takip Programı) sisteminin hizmet belgesi bölümünün açıklama kısmındaki "Memurluk sıfatına son verilmiştir." ibaresinin kaldırılması talebine ilişkin kısmının süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine dair kısmının ONANMASINA,
2. Davacının temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyize konu kararın, davacının emeklilik tarihi olan 01/10/2020 tarihinden itibaren yoksun kaldığı parasal haklarının (emeklilik ikramiyesi) yasal faiziyle birlikte ödenmesi talebine ilişkin kısmının derdestlik nedeniyle reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine dair kısmının BOZULMASINA,
3. Dosyanın, bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, kesin olarak 16/11/2022 tarihinde, oybirliğiyle karar verildi.