Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 13-12/178-M
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: BP Petrolleri A.Ş. ve Ortaklar Petrol İnşaat Gıda San. ve Tic. A.Ş. arasındaki dikey anlaşmaya ilişkin 17.10.2012 tarih ve 12-51/1446-493 sayılı Kurul kararının yeniden değerlendirilmesi talebi
Karar Tarihi: 07.03.2013

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2012-1-129
Karar Sayısı : 13-12/178-M
Karar Tarihi : 07.03.2013
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Doç. Dr. Mustafa ATEŞ, İsmail Hakkı KARAKELLE
Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Kenan TÜRK, Fevzi ÖZKAN
B. RAPORTÖRLER: Şamil PİŞMAF, Tuğçe KOYUNCU, Başak ARSLAN
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Ortaklar Petrol İnşaat Gıda San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Murat BAŞMAN
Altunizade Mah. Kısıklı Cad. No:92 Üsküdar/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: BP Petrolleri A.Ş. ve Ortaklar Petrol İnşaat Gıda San. ve Tic.
A.Ş. arasındaki dikey anlaşmaya ilişkin 17.10.2012 tarih ve 12-51/1446-493 sayılı
Kurul kararının yeniden değerlendirilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 10.01.2013 tarih ve 204 sayı ile giren
başvuru üzerine hazırlanan 25.02.2013 tarih ve 2012-1-129/BN sayılı Bilgi Notu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili Bilgi Notu’nda; Ortaklar Petrol İnşaat Gıda San. ve Tic.
A.Ş. (ORTAKLAR PETROL) ile BP Petrolleri A.Ş. (BP) arasındaki dikey anlaşmaya
ilişkin olarak tesis edilen Rekabet Kurulunun 17.10.2012 tarih ve 12-51/1446-493 sayılı
kararında usul yahut esas yönünden herhangi bir düzeltme ya da değişiklik yapılmasına
yer olmadığı, bu nedenle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK)’nun 11.
maddesi kapsamında yapılan başvurunun reddinin gerektiği görüşü ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(4) Yapılan başvuruda özetle, Rekabet Kurulunun 17.10.2012 tarihli ve 12-51/1446-493
sayılı kararına konu olan akaryakıt istasyonu üzerinde ORTAKLAR PETROL ile BP
Petrolleri A.Ş. (BP) arasında bayilik ilişkisinin kurulduğu tarihte, yine ORTAKLAR
PETROL ile malikler Binali ŞENER ve Hakkı ŞENER arasında kiracılık ilişkisi
bulunduğundan bahisle, dosya konusu dikey anlaşmanın 5 yıl süre ile 2002/2 sayılı
Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği kapsamında muafiyetten
yararlanabileceği öne sürülmekte, bu doğrultuda mevcut başvurunun İYUK’un 11.
maddesi çerçevesinde kabul edilerek mezkûr Kurul kararının bu yönde değiştirilmesi
talep edilmektedir.
(5) Kurulun yukarıda yer verilen kararına konu olaya ilişkin olarak BP temsilcisi tarafından
yapılan 04.07.2012 tarihli başvuruda, BP ile ORTAKLAR PETROL arasındaki bayilik
sözleşmesinden oluşan dikey anlaşmaya muafiyet tanınması talep edilmiştir. Aynı dikey
anlaşmaya ilişkin olarak ORTAKLAR PETROL vekili tarafından gönderilen ve Kurum
kayıtlarına 04.07.2012 tarihinde intikal eden şikâyet dilekçesi ile Binali ŞENER ve Hakkı
ŞENER vekili tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 15.08.2012 tarihinde giren
şikâyet dilekçesi de tarafları ve konusu aynı olan söz konusu muafiyet dosyası
kapsamında değerlendirilmiştir.
(6) Dosya konusu dikey anlaşmaya ilişkin BP tarafından gönderilen muhtelif tarih ve sayılı
yazılarda, bahse konu dikey anlaşmanın 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5/a maddesinde
13-12/178-M
2/4
düzenlenen istisna hükmü kapsamında yer aldığına karar verilmesi talep edilmiş; işletici
ORTAKLAR PETROL ile malikler Binali ŞENER ve Hakkı ŞENER tarafından birbirinden
bağımsız olarak yapılan başvurularda ise, taraflar arasındaki anlaşmanın yine aynı
Tebliğ uyarınca 5 yıl süreyle grup muafiyetinden yararlanabileceği öne sürülmüştür.
(7) Yukarıda yer verilen başvurular üzerine yapılan inceleme neticesinde alınan Kurulun
17.10.2012 tarih ve 12-51/1446-493 sayılı kararında bu hususlar değerlendirilmiş ve
taraflar arasında imzalanan protokol ve bu çerçevede BP lehine tesis edilen 30.07.2007
tarihli ve 15 yıl 6 ay süreli intifa hakkı neticesinde, ORTAKLAR PETROL ile malikler
Binali ŞENER ve Hakkı ŞENER arasında 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5/a maddesinde
zikredilen türden bir bağlantının varlığının kabul edilemeyeceği; bu çerçevede BP ve
ORTAKLAR PETROL arasındaki bila tarihli protokol ve 23.11.2007 tarihli bayilik
anlaşması ile kurulan dikey ilişkinin, 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5/a maddesinde tanımlanan
istisna hükmüne uyduğu; bu nedenle yine aynı Tebliğ ile düzenlenen 5 yıllık grup
muafiyeti sınırına tabi olmadığı; BP ile malikler Binali ŞENER ve Hakkı ŞENER
arasında imzalanan bila tarihli protokol çerçevesinde dosya konusu taşınmaz üzerinde
BP lehine 15 yıl 6 ay süre ile kurulan intifa hakkının ise, 2002/2 sayılı Tebliğ’in 2.
maddesi anlamında bir dikey anlaşma olarak değerlendirilemeyeceği, bu çerçevede
aynı Tebliğ’de öngörülen sınırlamalara da tabi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
(8) ORTAKLAR PETROL vekilince gönderilen işbu karara konu başvuruda ise, yukarıda
anılan teşebbüsler arasındaki dikey anlaşmaya esas teşkil eden sözleşmelerin
taraflarına, tarihlerine yahut sürelerine ilişkin herhangi bir itirazda bulunulmamış,
bununla birlikte;
- Rekabet Kurulunun, BP ile ORTAKLAR PETROL arasındaki dikey anlaşmanın
2002/2 sayılı Tebliğ'in 5/a maddesinde düzenlenen istisna hükmü kapsamında
olması nedeniyle, aynı Tebliğ ile öngörülen 5 yıllık grup muafiyet sınırına tabi
olmadığı, diğer bir deyişle malikler ile işleten (bayi) arasında bir bağlantı bulunmadığı
yönünde yapmış olduğu tespite itiraz edilmiş,
- Kurul kararında yer alan “kira sözleşmesi sunulamadığı gibi malikler Binali ŞENER ve
Hakkı ŞENER ile BP arasında imzalanan protokol çerçevesinde ilgili taşınmaz
üzerinde BP lehine intifa hakkının tanınmasından sonra bahse konu kiracılık
ilişkisinin sürdüğüne dair herhangi bir bilgi veya belge de sunulamamıştır.” ifadesinin
ve yukarıda ulaşılan sonucun geçmiş Kurul kararlarına aykırı olduğu, zira önceki
kararlarda kiracılık ilişkisinin sürüp sürmediğinin dikkate alınmadığı öne sürülmüş,
- 04.07.2012 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal eden şikâyet dilekçesinde yer
verilmeyen, maliklerden Hakkı ŞENER imzalı 09.09.2006 tarihli kira makbuzu, yine
2006 yılında Türkiye İş Bankası vasıtasıyla gönderilen kiralara dair iki adet örnek ve
ORTAKLAR PETROL’ün aynı adreste aynı işi yaptığına dair 18.04.2002 tarihli
Yoklama Fişi sunulmak suretiyle, mezkûr Kurul kararının değiştirilerek dosya konusu
dikey ilişkinin 5 yıl süreyle 2002/2 sayılı Tebliğ kapsamında muafiyetten yararlanması
ve dolayısıyla anılan Kurul kararının değiştirilmesi talep edilmiştir.
(9) İYUK’un “Üst makamlara başvurma” başlıklı 11. maddesinin birinci fıkrasında, “İlgililer
tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması,
değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi
yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. …” hükümüne yer
verilmiştir. 4054 sayılı Kanun’un 54. maddesinde ise Rekabet Kurulu kararlarında
sürelerin, gerekçeli kararın taraflara tebliğ tarihinden itibaren başlayacağı hükme
bağlanmıştır. Dosya kapsamında yapılan incelemede, değiştirilmesi talep edilen
gerekçeli Kurul kararının başvuru sahibi vekiline 14.12.2012 tarihinde tebliğ edildiği,
buna göre işbu başvurunun yasal süresi içerisinde yapıldığı anlaşılmıştır.
13-12/178-M
3/4
(10) Bilindiği üzere, “idari işlemin geri alınması” bir idari işlemin ilk olarak tesis edildiği
tarihten itibaren tüm hüküm ve sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasıdır. Bu bakımdan idari
işlemin yargı kararıyla iptal edilmesiyle benzer bir nitelik arz etmektedir. İşlemin hak
kazandırıcı bir işlem olup olmadığı tartışması bir yana bırakılırsa, doktrinde1 ve içtihatta2
idari işlemin geri alınabilmesi için idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması, ilgilinin hilesi
ya da idareyi aldatması veya idarenin açık hataya düşmesi gibi koşullardan en az birinin
varlığının gerektiği belirtilmektedir.
(11) “İdari işlemin kaldırılması” ise, bir idari işlemin idarenin alacağı bir başka idari karar ile
geleceğe yönelik olarak yürürlükten kaldırılmasını ifade etmektedir. İdari işlemin
kaldırılabilmesi için söz konusu idari işlemin hukuka aykırı olması gibi bir şart
bulunmamakla birlikte, bu tür işlemlere esas teşkil eden kararların ancak ilgili kanunda
gösterilmiş esas ve usule ilişkin koşulların varlığı halinde kaldırılabileceği kabul
edilmektedir3. Kimi durumlarda ise idare, ilgili kararını doğrudan kaldırarak bunun yerini
alacak yeni bir idari karar tesis etmek yerine, Kanun’da öngörülen usul ve esaslar
çerçevesinde idari işlemini değiştirme yoluna gidebilmektedir. Bu çerçevede “idari
işlemin değiştirilmesi” de esasen idari işlemin geleceğe yönelik olarak ortadan
kaldırılması ve yerine yeni bir idari işlem tesis edilmesidir. Bu nedenle yukarıda
bahsedildiği şekliyle idari işlemlerin kaldırılmasına ilişkin usul ve esaslara tabidir.
(12) 4054 sayılı Kanun incelendiğinde, daha önce tesis edilen idari işlemin geri alınmasına
yahut kaldırılmasına ilişkin hükümlere muafiyet ve menfi tespit kararlarıyla sınırlı olmak
üzere Kanun’un 13. ve 27/1(c). maddelerinde yer verildiği görülmektedir. Anılan
Kanun’un 13. maddesinde muafiyet ve menfî tespit kararlarının, kararın alınmasına
esas teşkil eden herhangi bir olayda değişiklik olması, karara bağlanan şartların veya
yükümlülüklerin yerine getirilmemesi ya da kararın söz konusu anlaşma hakkında yanlış
veya eksik bilgiye dayanarak verilmiş olması halinde geri alınabileceği belirtilmekte;
27/1(c). maddesinde ise, Kurulun verilen muafiyet kararları ve menfî tespit belgelerinin
ilgili olduğu piyasaları sürekli takip ederek, bu piyasalarda ya da tarafların durumlarında
değişiklikler tespit edilmesi halinde ilgililerin başvurularını yeniden değerlendirebileceği
yer almaktadır.
(13) Bununla birlikte, yukarıda yer verilen hükümlerin mevcut başvuru bakımından
uygulanma imkânının bulunmadığı değerlendirilmektedir. Zira yukarıda da değinildiği
üzere, Kurum kayıtlarına 10.01.2013 tarihinde giren yazıda sunulan yeni belgeler,
ORTAKLAR PETROL’ün maliklere 09.09.2006 tarihinde elden, 11.10.2006 ve
16.01.2007 tarihlerinde ise banka aracılığıyla yaptığı toplam 3 adet kira ödemesi ile
2002 yılında da dosya konusu taşınmaz üzerinde faaliyet gösterdiğine dair bir yoklama
fişinden ibarettir. Ancak Rekabet Kurulunun değiştirilmesi talep edilen 17.10.2012 tarih
ve 12-51/1446-493 sayılı kararının, ORTAKLAR PETROL ile malikler arasında 2002/2
sayılı Tebliğ’in 5/a maddesi kapsamında bir bağlantı bulunup bulunmadığına dair
değerlendirmelere yer verilen 26. ve 27. paragrafları şu şekildedir:
“(26) Her ne kadar Ortaklar Petrol tarafından sunulan şikâyet dilekçesinde, malikler ile Ortaklar
Petrol arasında 2007 yılı öncesine dayanan bir kiracılık ilişkisinin bulunduğu belirtilmiş ve buna
dayanak olarak 2007 yılında alınan LPG otogaz bayilik lisansına ilişkin kayıt ve çeşitli ruhsatlar
gösterilmiş olsa da, söz konusu kira sözleşmesi sunulamadığı gibi malikler Binali ŞENER ve
Hakkı ŞENER ile BP arasında imzalanan protokol çerçevesinde ilgili taşınmaz üzerinde BP
lehine intifa hakkının tanınmasından sonra bahse konu kiracılık ilişkisinin sürdüğüne dair
herhangi bir bilgi veya belge de sunulamamıştır. Kaldı ki, bizzat maliklerin temsilcisi tarafından
Ortaklar Petrol vekiline gönderilen 10.07.2012 tarihli ihtarnamede, taraflar arasında 30.07.2007
tarihi itibarıyla hiçbir şekilde kiracılık ilişkisinin kalmadığı açıkça belirtilmektedir.

1 Günday, Metin, İdare Hukuku, Ankara, 2002 s.160
2 Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin 05.04.1995 tarih, E. 1993/1050, K. 1995/254 sayılı kararı.
3 Günday, age, s.165.
13-12/178-M
4/4
(27) Öte yandan yine taraflar arasında imzalanan ve yukarıda değinilen protokol incelendiğinde,
Ortaklar Petrol’ün iddiasının aksine, BP lehine ilgili istasyon üzerinde tesis edilen intifa hakkı
karşılığında BP tarafından maliklere söz konusu protokolde belirtilen tutarlarda aylık ödemeler
yapılacağının; Ortaklar Petrol’ün ise yine aynı protokolle belirlenen tutarda BP’ye aylık olarak
işleticilik bedeli ödeyeceğinin kararlaştırıldığı görülmektedir. Hal böyleyken taraflar arasında
imzalanan protokol ve bu çerçevede BP lehine tesis edilen 30.07.2007 tarihli ve 15 yıl 6 ay
süreli intifa hakkı neticesinde, Ortaklar Petrol ile malikler Binali ŞENER ve Hakkı ŞENER
arasında 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5(a) maddesinde zikredilen türden bir bağlantının varlığı kabul
edilemeyecektir.”
(14) Hal böyleyken, ORTAKLAR PETROL tarafından sunulan ilave bilgi ve belgelerin son
olarak 16.01.2007 tarihli olduğu dikkate alındığında; söz konusu belgelerin, Kurulun ilgili
kararında değinilen, BP ile Malikler arasında imzalanan protokol ve bu çerçevede BP
lehine tanınan 30.07.2007 tarihli intifa hakkı sonrasında ORTAKLAR PETROL ve
malikler arasında hukuki veya iktisadi bir bağlantının mevcudiyetine dair herhangi bir
husus içermediği açıktır.
(15) Öte yandan yukarıda kısmen değinildiği üzere, ORTAKLAR PETROL vekilince, Kurulun
ORTAKLAR PETROL ile malikler arasındaki kira sözleşmesinin sürdürülüp
sürdürülmediğini araştırmasına itiraz edilmiş ve salt kiracılık ilişkisinin kurulduğu ana
göre değerlendirilme yapılması gerektiği, aksi bir tutumun Kurulun geçmiş tarihli
kararlarına aykırı olacağı öne sürülmüştür. Bu çerçevede öncelikle, malik ile işletici
arasında sözleşme ile kurulan bir bağlantının pekâlâ sona erebileceğinin izahtan
vareste olduğunu vurgulamak gerekmektedir. Aksi bir yorum, 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5/a
maddesinde zikredilen bağlantı kavramını ölçüsüz derecede ucu açık ve genişletici hale
getirecektir. Kaldı ki Rekabet Kurulu somut olayda, elde edilen tüm bilgi ve belgeler
ışığında BP ile ORTAKLAR PETROL arasındaki dikey anlaşmanın kurulduğu anı
dikkate almış ve bu çerçevede yapılan ayrıntılı inceleme, tespit ve değerlendirmelere
çerçevesinde ilgili dikey anlaşmaya dair kararını vermiştir.
(16) Tüm bu hususlar dikkate alındığında BP ile ORTAKLAR PETROL arasındaki dikey
ilişkiye yönelik olarak 17.10.2012 tarih ve 12-51/1446-493 sayılı Kurul kararında ulaşılan
sonucun konuyla ilgili geçmiş tarihli Kurul kararlarıyla oluşan içtihada, somut olayın
maddi koşullarına ve usule uygun olduğu, bu nedenle işbu başvuru doğrultusunda,
anılan Kurul kararında İYUK’un 11. maddesi anlamında herhangi bir değişikliğe
gidilmesine yer olmadığı kanaatine varılmıştır.
H. SONUÇ
(17) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre; Ortaklar Petrol İnşaat Gıda
San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılan, BP Petrolleri A.Ş. ile arasındaki dikey anlaşmaya
ilişkin 17.10.2012 tarih ve 12-51/1446-493 sayılı Kurul kararının yeniden
değerlendirilmesine ilişkin başvurunun reddine OYBİRLİĞİ karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy